Tỷ lệ bạo hành gia đình trên nữ đến phá thai tại Bệnh viện Từ Dũ

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> TỶ LỆ BẠO HÀNH GIA ĐÌNH TRÊN NỮ ĐẾN PHÁ THAI<br /> TẠI BỆNH VIỆN TỪ DŨ<br /> Nguyễn Thị Cẩm Nhung*, Huỳnh Nguyễn Khánh Trang**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Xác định tỷ lệ bạo hành gia đình trên phụ nữ đến phá thai và một số yếu tố liên quan đến bạo<br /> hành gia đình.<br /> Phương pháp: nghiên cứu cắt ngang trên 513 trường hợp đến phá thai tại bệnh viện Phụ Sản Từ dũ từ<br /> 31/05/2010 – 28/06//2010 được tư vấn và đống ý tham gia nghiên cứu. Bảng câu hỏi sàng lọc bạo hành được<br /> dùng để thu thập dữ liệu.<br /> Kết quả: Tỷ lệ BHGĐ ở phụ nữ đến phá thai tại Bệnh viện Từ Dũ là 26,1 %. Tỷ lệ cho từng loại bạo hành<br /> là: bạo hành thể xác 11,9%, bạo hành tinh thần 17,1%, bạo hành tình dục 11,7% và bạo hành xã hội 4,9%. Một<br /> số yếu tố có mối liên quan với BHGĐ: làm nông (OR = 14,5, KTC 95%(3,1 – 67,5), ly thân, ly dị (OR=29,8,<br /> KTC 95%(4,8 – 185,5), rượu bia (OR=4,6, KTC 95%(1,6 – 12,6), chứng kiến BHGĐ (OR=4,8, KTC 95%(2,8 –<br /> 8,1). Yếu tố thuộc về chồng hay bạn trai: công nhân (OR=2,1, KTC 95%(1,1 – 4,0); rượu bia (OR=3,0 KTC<br /> 95%(1,7 – 5,2) và cờ bạc (OR=5,0, KTC 95%(1,2 – 50,4).<br /> Kết luận: Nghiên cứu cho thấy bạo hành gia đình đối với phụ nữ mang thai khá phổ biến. Cần nâng cao ý<br /> thức cộng đồng về bạo hành gia đình và phòng chống bạo hành.<br /> Từ khóa: Bạo hành gia đình, bảng sàng lọc bạo hành, bạo hành thể xác, bạo hành tinh thần, bạo hành kinh<br /> tế, bạo hành tình dục, bạo hành xã hội.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> PREVALENCE OF DOMESTIC VIOLENCE AMONG WOMEN SEEKING ABORTION<br /> AT TUDU HOSPITAL<br /> Nguyen Thi Cam Nhung, Huynh Nguyen Khanh Trang<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 88 - 93<br /> Objective: To identify the prevalence of domestic violence in pregnant women having abortion, as well as<br /> factors associated with domestic violence.<br /> Methods: This is a cross-sectional study in 513 pregnant women having abortion at Tu Du hospital from<br /> 31 of May 2010 to 28th of June 2010. Domestic violence was assessed by the Abuse Assessement Screen<br /> questionnaire. Results: The study has shown that the prevalence of domestic violence is 26.1%. The prevalence of<br /> Physical Violence (1.9%), Psychologycal Violence (17.1%), Sexual Violence (11.7%), Social Violence (4.9%).<br /> Risk factors associated with domestic violence consist of: farmer (OR=14.5, CI 95%(3.1 – 67.5), legal separate or<br /> divorce (OR=29.8, CI 95%(4.8 – 185.5), drinking alcohol (OR=4.6, CI 95%(1.6 – 12.6), witness of domestic<br /> violence (OR=4.8, CI 95%(2.8 – 8.1). Risk factors belong to the husbands or boyfriends with domestic violence:<br /> workers (OR=2.1, CI 95%(1.1 – 4.0); drinking alcohol (OR=3.0, CI 95%(1.7 – 5.2) and gambling (OR=5.0, CI<br /> 95%(1.2 – 50.4).<br /> st<br /> <br /> Conclusion: This study showed that domestic violence among pregnant women is popular. It is necessary<br /> * Bệnh viện Phụ sản Từ dũ Tp HCM<br /> Tác giả liên lạc:<br /> <br /> 88<br /> <br /> ** Bộ Môn Sản, ĐH Y Dược TP Hồ Chí Minh<br /> <br /> PGS. TS Huỳnh Nguyễn Khánh Trang ĐT: 0903882015. Email: tranghnk08@gmail.com<br /> <br /> Chuyên Đề Sức Khỏe Sinh Sản Và Bà Mẹ - Trẻ Em<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> not only to enhance the knowledge of domestic violence in community and society but also to improve the<br /> behavior in preventing against domestic violence.<br /> Keywords: Domestic Violence, Abuse Assessment Screen, Physical Violence, Psychologycal Violence,<br /> Economic Violence, Sexual Violence, Social Violence.<br /> ngược đãi. Riêng Đồng bằng sông Cửu Long,<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> trong năm 2005 có 1319 ca phải nhập viện vì<br /> Bạo hành gia đình (BHGĐ) được định nghĩa<br /> BHGĐ, thì có đến 1000 ca tự tử, 30 trường hợp<br /> là hành vi được đặc trưng bởi sự lạm dụng<br /> tử vong(2).<br /> quyền lực nhằm đạt được sự kiểm soát đối với<br /> Đa số nạn nhân của các vụ bạo hành là phụ<br /> một người mà đã hoặc đang có một mối quan hệ<br /> nữ. Vì vậy ở đối tượng này, họ không chỉ bị bạo<br /> thân mật. Bất kỳ hành vi bạo lực nào đối với phụ<br /> hành về tinh thần, thể chất mà còn bị bạo hành<br /> nữ, có khả năng dẫn đến hậu quả tổn thương về<br /> về tình dục, thậm chí trong lúc mang thai. Hậu<br /> thể chất, tình dục hoặc gây tổn hại tâm lý hay<br /> quả thì khôn lường, nhiều trường hợp dẫn đến<br /> gây đau khổ cho phụ nữ, bao gồm cả đe dọa<br /> sẩy thai, mang thai ngoài ý muốn và nguy cơ<br /> hành vi đó; hoặc cưỡng chế, tước sự tự do, xảy<br /> dẫn đến nạo phá thai (1,8).<br /> ra ở nơi công cộng hay trong nơi sống riêng đều<br /> Chính vì lý do này, chúng tôi tiến hành<br /> bị xem là hành vi bạo lực(10).<br /> nghiên cứu "Tỷ lệ bạo hành gia đình trên phụ nữ<br /> BHGĐ là một tệ nạn cần đđược xoá bỏ. Điều<br /> đến phá thai tại bệnh viện Từ Dũ".<br /> này đđã được tuyên bố tại Hội nghị Thế giới về<br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Nhân quyền tổ chức tại Vienna (Áo) từ năm<br /> 1993. Thực ra, vấn đề này chính thức được nhìn<br /> Xác định tỷ lệ BHGĐ trên phụ nữ đến phá<br /> nhận là điều đáng quan tâm của toàn xã hội từ<br /> thai.<br /> những năm 1990. Được sự đồng thuận từ nhiều<br /> Xác định tỷ lệ các hình thái bạo hành: bạo<br /> quốc gia Liên hiệp quốc thông qua Công ước<br /> hành thể xác (BHTX), bạo hành tinh thần<br /> xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ<br /> (BHTT), bạo hành tình dục (BHTD) và bạo hành<br /> nữ và trong Hội nghị Quốc tế lần 4 về Phụ nữ tại<br /> xã hội (BHXH).<br /> Bắc Kinh 1995. Tổ chức Y tế Thế giới (1996) ước<br /> Khảo sát một số yếu tố liên quan BHGĐ.<br /> tính, tỉ lệ BHGĐ đối với phụ nữ là 20-50% ở các<br /> PHƯƠNG PHÁP - ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU<br /> quốc gia khác nhau (12).<br /> Tại Hoa Kỳ, BHGĐ ảnh hưởng đđến ¼ dân<br /> số phụ nữ với khoảng 5.300.000 vụ việc mỗi<br /> năm. Cứ mỗi 9 giây là có một phụ nữ bị chồng<br /> hoặc bạn tình đánh đập. BHGĐ là nguyên nhân<br /> lớn nhất gây thương tích cho phụ nữ. BHGĐ<br /> làm kinh tế Hoa Kỳ tốn khoảng 3-5 tỷ đô-la mỗi<br /> năm vì nhân viên vắng mặt tại sở làm, và thêm<br /> 100 triệu đô-la hằng năm cho chi phí y tế (12).<br /> Ở Việt Nam, BHGĐ ngày càng phổ biến,<br /> theo khảo sát của Uỷ Ban Các Vấn Đề Xã Hội<br /> của Quốc Hội và báo cáo từ Bộ Công an vào<br /> năm 2005, cứ 2-3 ngày lại có một người chết liên<br /> quan đến bạo hành, chiếm gần 1/5 tổng số vụ sát<br /> nhân; là nguyên nhân của hơn 60% vụ ly hôn,<br /> trong đđó hơn phân nửa có hành vi đánh đập,<br /> <br /> Sản Phụ Khoa<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Nghiên cứu cắt ngang, thực hiện tại phòng<br /> khám Kế hoạch hóa gia đình bệnh viện Phụ Sản<br /> Từ Dũ từ tháng 31/05/2010 đến tháng<br /> 28/06/2010.<br /> <br /> Đối tượng<br /> Phụ nữ đến phá thai tại Khoa Kế hoạch hóa<br /> gia đình Bệnh viện Từ Dũ trong thời gian<br /> nghiên cứu thoả điều kiện nhận vào.<br /> <br /> Cỡ mẫu<br /> n=<br /> <br /> Z 21−α<br /> <br /> 2<br /> <br /> (1-P)P / d 2 với độ tin cậy 95% nên<br /> <br /> Z 1−α = 1,96. P = 21,2% (Ủy ban Dân số-Gia đình2<br /> <br /> 89<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Trẻ em và Bộ Văn hóa- Thể thao-Du lịch)(2);<br /> d = 0,04.<br /> Mẫu cần tối thiểu 410, nghiên cứu thu nhận<br /> 513 đối tượng.<br /> <br /> Tiêu chí chọn mẫu<br /> Tiêu chí nhận vào<br /> - Muốn bỏ thai.<br /> <br /> Phần 3: gồm 2 câu hỏi nhằm đánh giá sự<br /> hiểu biết về Luật phòng chống BHGĐ và sự<br /> trình báo khi bạo hành xảy ra(10).<br /> Nội dung: dựa theo Bảng câu hỏi sàng lọc về<br /> bạo lực (Abuse Assessment Screen) có kết hợp<br /> với những điều luật của Luật Phòng, Chống Bạo<br /> Hành Gia Đình Việt Nam ban hành 2007(10).<br /> <br /> - Không mắc bệnh tâm thần hay câm, điếc.<br /> <br /> Dữ kiện thu nhập với Epi. 3.1, phân tích<br /> bằng phần mềm Stata 10.0.<br /> <br /> - Đồng ý tham gia nghiên cứu.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> <br /> Tiêu chí loại trừ<br /> - Lý do phá thai vì chỉ định y khoa (thai dị<br /> tật, sử dụng thuốc nguy cơ cao ảnh hưởng đến<br /> thai).<br /> - Không giao tiếp được.<br /> <br /> Trong thời gian từ ngày 31/5/2010 đến<br /> 28/6/2010 nhóm nghiên cứu của chúng tôi đã thu<br /> được một số kết quả như sau.<br /> Bảng 1.Đặc điểm dân số nghiên cứu.<br /> Đặc điểm<br /> Tuổi 35<br /> <br /> - Không đồng ý tham gia nghiên cứu.<br /> <br /> Cách tiến hành và thu thập số liệu<br /> Từ phòng khám kế hoạch, sau khi đối tượng<br /> được tư vấn về việc phá thai, thoả tiêu chuẩn<br /> nhận vào, sẽ được mời tham gia nghiên cứu.<br /> Thông qua bảng đồng thuận cho đối tượng, giải<br /> đáp các thắc mắc.<br /> Đối tượng tham gia nghiên cứu trả lời bảng<br /> câu hỏi tự điền, không ghi tên. Trong trường<br /> hợp người tham gia nghiên cứu không biết đọc,<br /> biết viết, cộng tác viên sẽ đọc bảng câu hỏi cho<br /> người đó chọn lựa câu trả lời.<br /> <br /> Bảng câu hỏi tự điền gồm các phần chính<br /> Phần 1: Hành chính và yếu tố dịch tễ. Gồm<br /> 21 câu hỏi (15 câu chọn lựa đáp án sẵn và 6 câu<br /> điền khuyết).<br /> Phần 2: Sàng lọc về BHGĐ, phân chia theo<br /> thể loại bạo hành và 2 mốc thời gian (đã từng bị<br /> BHGĐ cho đến thời điểm nghiên cứu và 1 năm<br /> gần đây), với 4 câu hỏi chính về BHTX, BHTT,<br /> BHTD và BHXH. Trong mỗi câu sẽ thu thập<br /> thông tin về bạo hành, mức độ, đối tượng gây<br /> bạo hành, thái độ và phản ứng của nạn nhân.<br /> Riêng BHTX có đánh giá độ nặng bằng thang<br /> điểm (từ 1 đến 6 điểm); với BHXH, chỉ khảo sát<br /> thêm chồng hoặc bạn trai đang sống chung.<br /> <br /> 90<br /> <br /> Kinh tế<br /> <br /> Nghèo<br /> Trung bình<br /> Khá<br /> Nơi ở Tp HCM<br /> Tỉnh<br /> Trình độ mù chữ<br /> Cấp I<br /> Cấp II<br /> <br /> Cấp III<br /> Đại học/Cao đẳng<br /> Hôn nhân<br /> Độc thân<br /> Có chồng<br /> Sống với bạn trai<br /> Ly thân/Ly dị<br /> Tuổi thai<br /> 12<br /> <br /> Số ca N = 513<br /> 6<br /> 419<br /> 88<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 1,2<br /> 81,7<br /> 17,1<br /> <br /> 125<br /> 293<br /> 95<br /> 330<br /> 183<br /> 4<br /> 48<br /> 152<br /> <br /> 24,4<br /> 57,1<br /> 18,5<br /> 64,3<br /> 35,7<br /> 0,8<br /> 9,3<br /> 29,6<br /> <br /> 126<br /> 183<br /> 95<br /> 382<br /> 22<br /> 14<br /> 252<br /> 180<br /> 81<br /> <br /> 24,6<br /> 35,7<br /> 18,5<br /> 74,5<br /> 4,3<br /> 2,7<br /> 24,4<br /> 57,1<br /> 18,5<br /> <br /> Nhận xét: Tuổi từ 18-35(81,7%), trung bình<br /> là 28±7, nhỏ nhất 15 tuổi và lớn nhất 52 tuổi.<br /> Phần lớn ở tại TP HCM (64,3%). Tuổi kết hôn<br /> trung bình là 23±4, nhỏ nhất lấy chồng lúc 15<br /> tuổi và lớn nhất là 40 tuổi. Tuổi thai chủ yếu tập<br /> trung ở 8-12 tuần (57,1%) và có đến 18,5% đối<br /> tượng đến phá thai to trên 12 tuần.<br /> <br /> Tỉ lệ bạo hành gia đình (N = 513).<br /> Tỉ lệ BHGĐ là 26,1%, KTC 95% (22,3 – 29,9).<br /> <br /> Chuyên Đề Sức Khỏe Sinh Sản Và Bà Mẹ - Trẻ Em<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> Bảng 2. Tỷ lệ các hình thái bạo hành.<br /> Hình thái<br /> BHTX<br /> BHTT<br /> BHTD<br /> BHXH<br /> <br /> Số ca<br /> 61<br /> 88<br /> 60<br /> 25<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 11,9<br /> 17,1<br /> 11,7<br /> 4,9<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> KTC 95%<br /> 9,1–14,7<br /> 13,9-20,3<br /> 8,9-14,5<br /> 3,0-6,8<br /> <br /> Nhận xét: Bạo hành về tinh thần chiếm tỷ lệ<br /> cao nhất (17,1%) trong dân số nghiên cứu, kế<br /> đến bạo hành về thể xác và tình dục với tỷ lệ<br /> tương đương nhau (11,9 và 11,7%); thấp nhất là<br /> bạo hành về mặt xã hội (4,9%). Với khoảng tin<br /> cậy 95% các tỷ lệ trên dao động ± 2-3%.<br /> Bảng 3. Lựa chọn phản ứng khi bị bạo hành thể xác.<br /> Phản ứng<br /> Im lặng<br /> Phản kháng<br /> Chạy trốn<br /> Kêu cứu<br /> <br /> N<br /> 278<br /> 143<br /> 75<br /> 17<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> 54,1<br /> 27,9<br /> 14,7<br /> 3,3<br /> <br /> Nhận xét: 54,1% nạn nhân của BHTX chọn<br /> cách im lặng. Còn lại phản ứng bằng cách<br /> phản kháng lại, chạy trốn và một số rất ít<br /> (3,3%) kêu cứu.<br /> Bảng 4. Phân tích hồi quy đa biến các yếu tố liên<br /> quan.<br /> Yếu tố<br /> Học sinh, sinh viên<br /> Nông dân<br /> Công nhân<br /> Kinh tế<br /> Tình trạng hôn nhân<br /> Uống rượu<br /> Chứng kiến BHGĐ<br /> Biết Luật<br /> Trình báo khi bị bạo hành<br /> Chồng làm nông<br /> Chồng là tài xế<br /> Chồng là công nhân<br /> Chồng là thọ sửa xe<br /> Chồng uống rượu<br /> Chồng cờ bạc<br /> <br /> OR<br /> 1,7<br /> 14,5<br /> 1,6<br /> 1,4<br /> 29,8<br /> 4,6<br /> 4,8<br /> 0,9<br /> 1,4<br /> 0,5<br /> 1,9<br /> 2,1<br /> 4,0<br /> 3,0<br /> 5,0<br /> <br /> KTC 95%<br /> 0,7 – 4,1<br /> 3,1 – 67,5<br /> 0,8 – 3,1<br /> 0,8 – 2,5<br /> 4,8 – 185,5<br /> 1,6 – 12,6<br /> 2,8 – 8,1<br /> 0,48 – 1,95<br /> 0,69 – 2,75<br /> 0,1 – 2,45<br /> 0,7 – 3,0<br /> 1,1 – 4,0<br /> 0,9 – 17,5<br /> 1,7 – 5,2<br /> 1,2 – 20,4<br /> <br /> Nhận xét: Khi phân tích hồi quy đa biến<br /> tổng thể các yếu tố liên quan với BHGĐ, ta thấy<br /> một số yếu tố có liên quan mạnh có ý nghĩa<br /> thống kê là: nghề nông, tình trạng ly thân-ly dị,<br /> rượu bia, chứng kiến cảnh bạo hành và chồng<br /> làm công nhân, uống rượu và chơi cờ bạc.<br /> <br /> Sản Phụ Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã nghiên cứu<br /> về BHGĐ ở 10 nước với các nền văn hoá khác<br /> nhau; với 24000 phụ nữ tham gia nghiên cứu.<br /> Kết quả cho thấy, tỷ lệ phụ nữ bị bạo hành về<br /> thể xác từ 13% (Nhật Bản) đến 61% (Peru); bạo<br /> hành về tình dục cũng chiếm tỷ lệ không kém,<br /> từ 6% đến 59%. Đặc biệt là, ở mỗi quốc gia có sự<br /> khác biệt nhau giữa hai thể loại bạo hành, có nơi<br /> thì bạo hành thể xác chiếm tỷ lệ rất cao, trong<br /> khi ở một vài nơi thì bạo hành tình dục lại chiếm<br /> ưu thế (12). Nhìn chung, BHGĐ do người đối tác<br /> thân mật (chồng hoặc bạn trai) gây ra cho phụ<br /> nữ ở các dân số này dao động từ 15-71%. Cũng<br /> trong nghiên cứu này, bạo hành về tinh thần<br /> được tìm thấy nhiều hơn bạo hành về thể xác, ở<br /> tất cả các nước, dao động từ 20-75%, nhất là<br /> trong vòng 12 tháng qua, số này đã từng bị<br /> người phối ngẫu từ hành vi nhục mạ đến đôi ba<br /> lần bị đe doạ đến mức sợ hãi. Bên cạnh đó có từ<br /> 21-90% phụ nữ bị kiểm soát trong các mối quan<br /> hệ với bạn bè, người thân,… Bởi chính người<br /> phối ngẫu, không cho giao tiếp thậm chí không<br /> cho tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khoẻ (12).Tỉ lệ<br /> bạo hành gia đình trên đối tượng phá thai cao<br /> hơn đối tượng phụ nữ khác trên cộng đồng dân<br /> cư là điểm chung tìm thấy trên nhiều nghiên<br /> cứu(4,5,6,8).<br /> Bảng câu hỏi sàng lọc về BHGĐ (Abuse<br /> Assessment Sreen- AAS) đã được sử dụng từ<br /> năm 1987 nhằm xác định và đánh giá sự lạm<br /> dụng, bạo hành bởi đối tác thân mật trong nhiều<br /> nghiên cứu trên lâm sàng. AAS được dịch ít<br /> nhất là 7 ngôn ngữ ngoài tiếng Anh. Ap dụng<br /> cho nhiều đối tượng phụ nữ trong lĩnh vực<br /> nghiên cứu: khảo sát trên phụ nữ mang thai, đối<br /> tượng phá thai và cả trên những phụ nữ trong<br /> cộng đồng dân cư(7,9,11). Nghiên cứu của chúng<br /> tôi sử dụng bảng câu hỏi sàng lọc bạo hành gia<br /> đình dựa theo AAS của tác giả Judith McFarlane<br /> và được bổ sung bởi Leung và cộng sự bao gồm<br /> 6 câu hỏi(9).<br /> Một phụ nữ có thể cùng lúc bị nhiều kiểu<br /> bạo hành khác nhau. BHTT luôn ở vị trí đứng<br /> <br /> 91<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> đầu, như ở nghiên cứu của Uỷ Ban Các vấn đề<br /> Xã hội và nghiên cứu của Bộ Văn hóa-Thể<br /> thao-Du lịch(2). Các nghiên cứu ở nước ngoài<br /> đa số khảo sát về BHTX và BHTD, theo đó<br /> BHTX luôn chiếm tỷ lệ cao hơn BHTD(7,9,11).<br /> Thông thường các hình thái này cũng liên<br /> quan đến nhau. Vì trước khi đi đến hình thái<br /> bạo hành nặng hơn, đối tượng thường bạo<br /> hành thường qua giai đoạn chuyển biến từ<br /> hăm dọa, chửi bới… và lặp lại theo chu kỳ,<br /> dần dần hình thành thói quen chứng tỏ quyền<br /> lực và cưỡng bức. Phản ứng trước hành vi bạo<br /> lực ghi nhận trong nghiên cứu đa số là sự im<br /> lặng cam chịu. Đây có thể là sự tiếp tay cho<br /> chu kỳ bạo lực tái diễn ngày càng trầm trọng<br /> hơn. Sự chấp nhận hay cam chịu BHGĐ của<br /> phụ nữ là rào cản rất lớn trong công cuộc giải<br /> phóng đối tượng này khỏi nạn bạo hành.<br /> Có nhiều lý thuyết diễn giải cho nguyên<br /> nhân của BHGĐ. Như thuyết tâm lý (bệnh tâm<br /> thần hay rối loạn tâm lý); thuyết về hành vi<br /> (khả năng kiểm soát hành vi); thuyết xã hội,<br /> thuyết về nguồn lực tài chính, thuyết căng<br /> thẳng về mặt xã hội (nạn nghèo đói, thất<br /> nghiệp, mất cân bằng tài chính giữa vợ<br /> chồng,…); thuyết học tập xã hội (bạo lực có thể<br /> được bắt chước và truyền từ đời này sang đời<br /> kia). Chẳng hạn theo thuyết về xã hội và nguồn<br /> lực tài chính giải thích rằng: sự thất nghiệp làm<br /> mất cân bằng về khả năng tài chính giữa vợchồng. Từ đó hình thành nên quyền lực trong<br /> gia đình thiên về một người nào đó.<br /> Các khảo sát ở Việt Nam thì cho thấy rằng:<br /> nguyên nhân trực tiếp dẫn đến BHGĐ, chủ yếu<br /> là do say rượu và mượn rượu (60-70%), khó<br /> khăn về kinh tế, do vợ hoặc chồng ngoại tình.<br /> Không ngoại trừ nguyên nhân từ học vấn thấp,<br /> nhận thức kém, thiếu hiểu biết pháp luật. Theo<br /> một số chuyên gia, cái gốc của BHGĐ ở Việt<br /> Nam xuất phát từ bất bình đẳng giới, vốn tồn tại<br /> từ rất lâu quan điểm trọng nam khinh nữ (2).<br /> Theo kết quả điều tra của Ủy ban dân số, gia<br /> đình, trẻ em, Bộ Văn hoá Thể thao Du lịch, Tổng<br /> cục Thống kê phối hợp và Quỹ Nhi đồng Liên<br /> <br /> 92<br /> <br /> Hợp Quốc công bố ngày 26.6.2008 báo cáo: cứ 5<br /> cặp vợ chồng thì có 1 cặp có BHGĐ (21,2%).<br /> Tính riêng có 15,1% có hành động mắng chửi;<br /> 3,4% đánh đập và 7,2% ép buộc quan hệ tình<br /> dục; nạn nhân chủ yếu là phụ nữ mà thủ phạm<br /> chính là người chồng; nguyên nhân chồng đánh<br /> vợ do say rượu là 37,5%; xảy ra nhiều ở lứa tuổi<br /> 31-40, ở độ tuổi này việc sinh con và chăm sóc<br /> con cái làm nảy sinh những bất đồng giữa vợ<br /> chồng, từ đó hình thành mẫu thuẫn và bạo lực<br /> xảy ra(2).<br /> Trên địa bàn tỉnh Bến Tre trong những năm<br /> 2003-2005, BHGĐ xảy ra với nhiều hình thức đa<br /> dạng trong các gia đình có những điều kiện kinh<br /> tế, quy mô, cấu trúc khác nhau. Trong số 1353<br /> vụ BHGĐ được ghi nhận thì có đến hơn phân<br /> nửa (58,6%) số vụ bạo hành về thể xác, kế đến là<br /> bạo hành tinh thần chiếm 26,2%, bạo hành kinh<br /> tế như đập phá đồ đạt, làm tổn thất tài sản<br /> chung hoặc kiểm soát, tước đoạt quyền chi tiêu<br /> của các thành viên khác chiếm 13,5%, và cũng có<br /> số nhỏ(1,6%) bạo hành về tình dục. Nạn nhân<br /> của các vụ BHGĐ phần lớn là phụ nữ, những<br /> người vợ trong gia đình (hơn 73%)(2).<br /> Ủy ban Dân số-Gia đình và trẻ em cũng<br /> cho thấy có đến 30% số phụ nữ bị đánh đập,<br /> lạm dụng, cưỡng bức bằng nhiều hình thức do<br /> người chồng gây ra. Đến năm 2007, nạn BHGĐ<br /> vẫn tiếp tục gia tăng, gây bức xúc lớn trong dư<br /> luận. Thống kê cho thấy 97% các vụ bạo hành<br /> đều là phụ nữ(2).<br /> Tỷ lệ phụ nữ công nhận có nạn bạo hành<br /> trong gia đình mình là 40% ở nghiên cứu tại<br /> Hà Nội, Phú Thọ và Thái Bình năm 2007, mà<br /> nạn nhân là những người vợ, người mẹ trong<br /> gia đình phải chịu bao uất ức, tuổi hờn cả về<br /> thể xác lẫn tinh thần bởi đủ lý do từ phía các<br /> đức ông chồng của họ: ghen tuông, nát rượu,<br /> mâu thuẫn gia đình,… (2).<br /> <br /> Hạn chế<br /> Do địa điểm lấy mẫu ở Bệnh viện nên chưa<br /> đại diện cho dân số mục tiêu là cộng đồng, mặc<br /> dù từ kết quả đặc điểm đối tượng nghiên cứu<br /> cho thấy thành phần dân số nghiên cứu cũng<br /> <br /> Chuyên Đề Sức Khỏe Sinh Sản Và Bà Mẹ - Trẻ Em<br /> <br />