UBUNTU 7 TOÀN TẬP - Phần 10

Chia sẻ: Gray Swan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

79
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương 11 Phân vùng và khởi động 11.1 Phân vùng là gì? Nói ngắn gọn, một đĩa cứng mới tương tự như là một ngôi nhà - nó cần được tổ chức thành các phòng nhỏ, nơi bạn có thể để đồ đạc vào trong đó. Phân vùng là cấp đầu tiên trên đĩa cứng. Mỗi một đĩa cứng được chia ra thành nhiều phân vùng, giống như một ngôi nhà có nhiều phòng vậy! Mỗi một phân vùng có dung lượng riêng. Dung lượng của phân vùng có thể thay đổi, nhưng phải di chuyển dữ liệu chứa trong đó, giống như việc...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: UBUNTU 7 TOÀN TẬP - Phần 10

H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 394 / 407 Chương 11 Phân vùng và kh i đ ng Chú ý: Ph n này là m t ph n b sung vào giáo trình, không ph i là n i dung chính th c trong khoá h c. R t nhi u ngư i dùng, đ c bi t là nhân viên công ty s nh các qu n tr viên làm nh ng ph n mô t trong chương này. N i dung đư c đ c p ph n này là tương đ i h u ích đ i v i ngư i dùng Ubuntu. Tr ng tâm bài h c Trong bài này, b n s h c các n i dung sau: • L i ích c a vi c phân vùng c ng • Cách t o phân vùng • Cách c u hình các tuỳ ch n kh i đ ng 11.1 Phân vùng là gì? Nói ng n g n, m t đĩa c ng m i tương t như là m t ngôi nhà - nó c n đư c t ch c thành các phòng nh , nơi b n có th đ đ đ c vào trong đó. Phân vùng là c p đ u tiên trên đĩa c ng. M i m t đĩa c ng đư c chia ra thành nhi u phân vùng, gi ng như m t ngôi nhà có nhi u phòng v y! M i m t phân vùng có dung lư ng riêng. Dung lư ng c a phân vùng có th thay đ i, nhưng ph i di chuy n d li u ch a trong đó, gi ng như vi c s p x p l i đ đ c khi thay đ i kích thư c c a phòng v y. Sau khi m t phân vùng đã đư c t o ra, ta ph i đ nh d ng nó theo m t ki u h th ng t p tin nh t đ nh. Sau khi đã đ nh d ng, ta có th lưu tr d li u c a mình vào phân vùng.. V y, m t phân vùng là m t t ch c logic c a không gian đĩa c ng. Tuỳ thu c vào cách b n c u hình h th ng khi cài đ t, có th có nhi u phân vùng trong m t c ng. Trong m t s trư ng h p, ta có th thay đ i cách b trí, s lư ng và kích thư c c a các phân vùng, nhưng thông thư ng đây là vi c c a ngư i qu n tr h th ng. R t nhi u ngư i dùng h đi u hành Microsoft Windows ch dùng m t phân vùng l n, thư ng đư c g i là " C:", m t s ngư i khác l i có nhi u phân vùng v i tên khác nhau, như C:, D:, E: .... Tương t , trên Ubuntu, ta có th chia đĩa c ng ra làm nhi u phân vùng ho c đ nguyên 1 phân vùng, tương ng v i toàn b đĩa.
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 395 / 407 Hình 11.1: Phân vùng đĩa Có các tham s h p l trong c 2 trư ng h p. N u ch có m t phân vùng duy nh t ch a t t c các ng d ng, thư vi n và d li u, ta s có m t h th ng tương đ i d qu n lý. Ki u s p x p này cũng cho phép ngư i dùng có th cài đ t các ng d ng ho c thêm b t d li u m t cách d dàng, vì t t c thông tin trên máy đ u t p trung trên m t ’ ’. Chú ý: N u b n ch p nh n t t c các thi t l p m c đ nh khi cài đ t Ubuntu, b n s có 2 phân vùng logic trên đĩa c ng mà Ubuntu đư c cài vào. M t phân vùng ch a t t c các t p tin, còn phân vùng còn l i g i là phân vùng swap (tráo đ i) đư c coi là ph n m r ng c a b nh mà b n có. Nhưng n u mu n, b n có th t o ra nhi u phân vùng v i nhi u kích thư c khác nhau đ đ t các ng d ng, thư vi n và d li u riêng r lên chúng. Ta hay th c hi n cách này n u máy tính là máy ch ho c đư c dùng chung b i nhi u ngư i dùng, nh đó d li u ngư i dùng s đư c b trí t i m t phân vùng riêng, các chương trình đư c cài trong m t phân vùng khác và các t p tin b n ghi h th ng hay các t p tin c u hình l i đư c đ t t i m t phân vùng riêng c a chúng. L i ích c a cách này s phát huy khi h th ng c a ta g p s c và r t nhi u thông tin l i s đư c ghi l i vào các b n ghi h th ng. Các b n ghi đư c đ t trong m t phân vùng riêng, nên s không phình ra toàn b đĩa c ng, nh hư ng t i d li u ngư i dùng và các chương trình v n đư c đ t trong hai phân vùng khác. B n có th thay đ i, s p x p và b trí l i các phân vùng trên c ng c a mình b ng các ti n ích đ thay đ i dung lư ng c a phân vùng. Tuy nhiên, đây là m t v n đ khá ph c t p. Chú ý: Trư c khi thay đ i c u trúc c ng, t t nh t b n ph i sao lưu toàn b d li u. Đây là đi u t i c n thi t đ gi m thi u nguy cơ m t d li u trong khi th c hi n phân vùng đĩa. Nói v các h th ng t p tin Phân vùng c ng ch là vi c đ u tiên. Sau khi b n đã chia đĩa c ng m t cách logic, các phân vùng này c n ph i đư c đ nh d ng đ h đi u hành có th lưu các d li u m t cách có c u trúc trên đĩa. Có r t nhi u h th ng t p tin khác nhau, m i lo i đ u có ưu và như c đi m riêng. N u b n dùng Microsoft Windows, h n b n đã nghe v 2 h th ng t p tin chính mà h đi u hành này s d ng, đó là FAT (File Allocation Table) và NTFS (New Technology File System). Còn v i Ubuntu, b n có th dùng r t nhi u h th ng t p tin khác nhau, như ext2, ext3, reiserfs, xfs... Trình cài đ t c a Ubuntu ch n đ nh d ng ext3 làm m c đ nh, nhưng dĩ nhiên b n v n có th dùng đ nh d ng mình th y thích.
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 396 / 407 B n có bi t? ext3 là m t h th ng t p tin r t ph bi n trên h đi u hành Linux. Nó phù h p v i h u h t các ho t đ ng c a h đi u hành. Tuy nhiên, m t s ngư i thích dùng h th ng t p tin xfs hơn, vì xfs h tr các t p tin r t l n t t hơn là ext3 - nó thư ng đư c dùng trong các máy tính ch y các tác v âm thanh và video. Đi m g n k t Đi m g n k t là m t v trí trong cây thư m c, t i đó m t h th ng t p tin đư c bi u di n. Khái ni m này không t n t i đ i v i h đi u hành Microsoft Windows. V i Windows, ta ch có phân vùng C:, D:, ... và các phân vùng này đ u đư c h đi u hành coi là các th c th tách r i. Chính vì v y, các thành ph n c a h đi u hành, các ng d ng và d li u ngư i dùng thư ng đư c nói t i theo cách "trên C:" ho c "trong thư m c XYZ trên D:". B n có bi t? "G n k t" là thu t ng đ ch thao tác đ m t h th ng t p tin có th truy c p đư c. Các đĩa CD và DVD thư ng đư c t đ ng g n k t khi ta nhét chúng vào . Tương t , các USB k t n i v i máy tính cũng đư c g n k t t đ ng khi ta k t n i chúng vào c ng USB. Trên Ubuntu, các t p tin và thư m c đư c đ t trong m t phân vùng, gi ng như trên Microsoft Windows. Tuy nhiên phân vùng này thư ng không đư c ngư i dùng đ c p t i. Ngư i dùng Ubuntu hay nói r ng m t t p tin "n m trong thư m c chính c a tôi" đ ch thư m c /home/< username>, ho c là "trong thư m c g c" (đ ch thư m c / ) mà không nói là đ t p tin đó trên phân vùng nào c a đĩa. Trong h u h t các b n Ubuntu cài đ t chu n, s ch có m t phân vùng, trong đó ch a t t c các t p tin và thư m c. Tuy nhiên n u ngư i dùng c m m t USB ho c c ng USB vào c ng trên máy tính, Ubuntu s g n k t phân vùng trên thi t b đó vào các đi m g n k t trên cây thư m c. Ví d , m t th nh USB thư ng đư c g n vào thư m c /media/disk (tr khi phân vùng trên thi t b đó có nhãn riêng, lúc đó thư m c g n k t s là /media/ ) Các v n đ c n lưu ý Như đã nói, vi c thay đ i kích thư c phân vùng là m t tác v r t nguy hi m. Trong h u h t các trư ng h p, nó yêu c u t t c h th ng t p tin ph i đư c b g n k t, t c là ta không s d ng các phân vùng c n thay đ i kích c . Thư ng thư ng đ thay đ i kích c các phân vùng, h th ng ph i kh i đ ng trên m t h th ng t p tin khác, ví d như m t đĩa Live CD kh i đ ng đư c. Ta ph i cân nh c th t kĩ trư c khi b t đ u phân vùng đĩa, tuỳ thu c vào s lư ng và kích thư c phân vùng s t o ra đ sau này không ph i phân vùng l i nó. Chú ý: B n có th s d ng h t đĩa c ng c a mình vì chia nh đĩa ra các phân vùng có kích thư c c đ nh. Đi u này có th x y ra, ngay c khi phân vùng có r t nhi u không gian tr ng. Vi c phân vùng h p lý yêu c u b n ph i ư c lư ng đư c không gian đĩa chia cho m i phân vùng d a vào m c đích s d ng phân vùng đó. Đ i v i ngư i dùng m i ho c các máy tính ch có 1 ngư i dùng, vi c phân chia c ng thành 1 phân vùng g c (/) và m t phân vùng tráo đ i là phương th c d làm và d dùng nh t. Tuy nhiên, v i máy có nhi u ngư i dùng, ho c có nhi u dung lư ng c ng, t t nh t là ta nên đ t các thư m c /home, /tmp, /usr và /var vào m t phân vùng riêng, khác phân vùng g c (/). Trư c khi phân vùng đĩa c ng, b n nên lưu ý nh ng v n đ sau: • root: Còn g i là thư m c g c, là thư m c cao nh t trong c u trúc cây thư m c. Khi t o phân vùng g c, b n c n ph i đ m b o r ng thư m c này có các thư m c con /etc, /bin, /sbin, /lib và /dev trong nó; còn không, b n s không th kh i đ ng máy đư c. B n cũng c n đ m b o r ng phân vùng g c có ít nh t 150-250 MB đĩa c ng. • /home: Thư m c này ch a t t c các t p tin và d li u c a ngư i dùng. Trong m t h th ng có nhi u ngư i dùng, m i ngư i dùng đ u lưu tr d li u cá nhân trong 1 thư m c con bên trong thư m c này. Kích c c a thư m c /home ph thu c vào s ngư i dùng và các t p tin mà ngư i dùng c n lưu tr . B n ph i d đoán dung lư ng c n có c a phân vùng này sao cho kh p v i nhu c u s d ng c a các ngư i dùng trong h th ng. Thông thư ng, m i ngư i dùng s s d ng kho ng 100-MB không gian đĩa. Tuy nhiên, b n s ph i phân ph i nhi u dung lư ng đĩa hơn n u ngư i dùng c n lưu r t nhi u các t p tin đa phương ti n (nh c, phim). B n có bi t? Vi c đ t thư m c /home lên m t phân vùng riêng bi t s r t h u ích n u b n mu n chuy n sang b n phân ph i Linux khác.
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 397 / 407 • /var: Thư m c này ch a các d li u thay đ i, như các tin t c, thư đi n t , trang Web, cơ s d li u và b đ m cho h th ng qu n lý gói. Kích c c a thư m c này còn tuỳ thu c vào ho t đ ng c a h th ng. Thông thư ng, kích c c a thư m c này ph thu c r t nhi u vào trình qu n lý gói ph n m m c a Ubuntu. N u b n mu n cài đ t t t c các gói ph n m m mà Ubuntu có, b n ph i đ ra t 2 đ n 3 GB dung lư ng đĩa c ng cho thư m c /var. Tuy nhiên, n u c n ti t ki m dung lư ng đĩa c ng và không thư ng xuyên c p nh t các gói ph n m m, b n ch c n dùng kho ng 30 đ n 40 MB đĩa c ng cho thư m c này. • /tmp: Đây là thư m c ch a các t p tin t m th i cho các chương trình trong h th ng. M t s ng d ng, bao g m các trình nén và gi i nén, t o và ghi đĩa CD/DVD, các trình phát nh c và phim thư ng dùng thư m c này đ lưu các t p tin c a nó. B n c n ph i d trù dung lư ng mà thư m c này c n dùng tuỳ vào cách b n ch y các ng d ng. . • /usr: Thư m c này ch a tát c các chương trình nh phân, cũng như các tài li u và thư vi n h tr dành cho m i ngư i dùng trên máy. Thư m c này thư ng dùng nhi u dung lư ng đĩa c ng nh t. Vì v y, b n ph i dùng ít nh t 500 MB cho nó. Tuy nhiên, n u b n s d ng nhi u chương trình và thư vi n hơn n a, b n ph i cân nh c đ n vi c cho thư m c này nhi u không gian đĩa hơn n a. Tuỳ thu c vào d đ nh c a b n và không gian đĩa c ng có th dùng, b n có th cung c p t 1.5 đ n 6 GB đĩa cho thư m c này. B n có bi t? Ngày nay, /usr nay đư c g i là thư m c User System Resources (tài nguyên h th ng c a ngư i dùng) thay vì user (ngư i dùng) như trư c đây. 11.2 T o m t phân vùng Như đã nói, vi c chia đĩa c ng ra làm nhi u phân vùng là m t phương th c hi u qu , đ c bi t là trong trư ng h p có m t phân vùng nào đó b hư h i, vì ta có th ti p t c kh i đ ng vào trong GNU/Linux đ s a phân vùng b l i, thay vì ph i cài đ t l i toàn b h th ng. Đ làm vi c này, ta ph i có m t phân vùng g c. Phân vùng này ph i ch a t t c các thành ph n c n thi t cho h th ng. C nh báo: c ng mà b n mu n đ nh d ng không nên ch a b t kỳ d li u nào. N u b n đã đ nh d ng c ng trư c đó, r i lưu d li u vào nó, hãy b qua bư c phân vùng đĩa và ti p t c bư c ti p theo - g n k t. N u c ng mà b n mu n đ nh d ng hoàn toàn tr ng không và chưa t ng đư c đ nh d ng trư c đó, b n có th dùng các công c sau đ phân vùng nó: • Partition Editor (GParted): GParted là ng d ng đ s a phân vùng trên đĩa c ng (gi ng như Partion Magic). GParted có th giúp b n t o không gian đĩa c ng cho h đi u hành m i, t ch c l i c u trúc đĩa, chép d li u sang m t v trí khác trên đĩa đ l y ch tr ng, và đ d li u t phân vùng này sang phân vùng khác (ch p đĩa). • Dòng l nh: S d ng giao di n dòng l nh cho phép ta phân vùng và đ nh d ng c ng nhanh chóng và hi u qu hơn h n khi dùng GParted. Khi b n duy t h th ng t p tin, b n có th dùng dòng l nh đ nh y t thư m c này sang thư m c khác r t nhanh chóng và d dàng. N u b n đã quen v i vi c dùng trình Terminal, hãy dùng giao di n dòng l nh. c ng b ng GParted, b n ph i cài GParted b ng cách ch y Add/Remove Applications ho c Synaptic Package N u b n mu n phân vùng Manager. 11.2.1 Đ cài đ t GParted b ng Synaptic Package Manager Mu n cài GParted b ng trình qu n lý gói Synaptic Package Manager, ta làm như sau: 1. M trình đơn System, ch đ n ph n Administration và b m chu t vào Synaptic Package Manager. C a s Synaptic Package Manager m ra.
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 398 / 407 Hình 11.2: Ch n trình Synaptic Package Manager 2. Trong Synaptic Package Manager, t t c các gói ph n m m có trong các kho c a Ubuntu s đư c li t kê ra. B ng bên trái li t kê r t nhi u các h ng m c ph n m m. B n có th ch n m t h ng m c đ xem các gói ph n m m có trong đó. Ho c, b n có th dùng ch c năng Search đ tìm ki m gói ph n m m mình c n trong Synaptic Package Manager. Nh n vào nút Search đ tìm các gói ph n m m mình c n cài đ t. H p tho i Find xu t hi n. Trong ô Search c a h p tho i Find, hãy nh p tên gói ph n m m c n cài, đây là Partition Editor r i nh n nút Search. Gói ph n m m gparted xu t hi n trong khung bên ph i c a h p tho i Synaptic Package Manager. B m chu t ph i vào tên gói ph n m m và ch n m t hành đ ng trong trình đơn m ra. Lưu ý r ng có r t nhi u hành đ ng đư c li t kê trong trình đơn này. N u gói đư c ch n chưa đư c cài vào h th ng, b n có th đánh d u đ cài đ t nó. Ngư c l i, n u gói đư c ch n đã đư c đánh d u đ cài đ t, b n có th b d u đi, không cài n a. Tương t , n u gói đã đư c cài vào trong h th ng, b n có th ch n Upgrade đ nâng c p gói và Mark for Removal ho c Mark for Complete Removal đ xoá gói đó ra kh i h th ng. Đ cài đ t gói ph n m m, ch n m c Mark for Installation, ta đánh d u gói đ cài đ t nó.
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 399 / 407 Hình 11.3: Marking a Package for installation Gói gparted đã đư c đánh d u cài đ t. Đ ti p t c, hãy nh n nút Apply. H p tho i Summary s hi n ra. Hình 11.4: H p tho i Summary H p tho i Summary yêu c u b n ki m tra l i l n cu i trư c khi ti n hành vi c cài đ t. Nh n vào nút Apply đ ti p t c cài đ t các gói đã đánh d u. C a s Downloading package files xu t hi n.
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 400 / 407 Hình 11.5: H p tho i Apply Changes Ch cho đ n khi t t c các gói c n thi t đư c t i v máy. Sau khi t t c các gói đã đư c t i xong, h p tho i Changes applied xu t hi n. Hình 11.6: H p tho i Changes Applied H p tho i Changes applied báo cho b n bi t r ng t t c các thay đ i đã đư c th c hi n. Nh n nút Close đ đóng h p tho i l i.
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 401 / 407 Hình 11.7: C a s Synaptic Package Manager sau khi cài đ t xong 3. Gi b s a phân vùng đã đư c cài đ t vào trong máy b n. B n có th ti p t c v i vi c phân vùng c ng. Hình 11.8: M trình s a phân vùng
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 402 / 407 11.2.2 Phân vùng c ng v i Gparted Đ phân vùng c ng v i GParted: 1. T trình đơn System, ch n m c Administration và b m vào Partition Editor. C a s GParted hi n ra. B n có bi t? GParted cũng có s n trong Live CD cài đ t Ubuntu. B n ch vi c kh i đ ng máy tính b ng đĩa CD cài đ t Ubuntu, r i sau khi vào giao di n đ ho , hãy ch y GParted đ phân vùng c ng. Hình 11.9: C a s GParted 2. Trong góc trên bên ph i c a c a s GParted có 1 ô danh sách th xu ng. B n có th ch n đĩa mình c n chia trong danh sách th xu ng này. C a s Gparted s t c p nh t l i n i dung và bi u di n l i c u trúc c a đĩa đư c ch n. N u ta đĩa c ng ch có m t phân vùng tr ng, m t thanh tr ng s tr i dài kh p c a s . Ngư c l i, n u m t phân vùng đã ch a d li u, ph n d li u s đư c bi u di n thành m t vùng màu vàng nh t. Gi b n có th thay đ i kích thư c ho c t o phân vùng m i trong không gian chưa c p phát c a . Trư c khi thay đ i kích thư c m t phân vùng đang có, b n ph i b g n k t c a nó đi b ng cách b m chu t ph i lên nó r i ch n Unmount. Lưu ý r ng m t phân vùng không th nh hơn d li u ch a trong đó. Đ t o m t phân vùng m i trong không gian đĩa chưa c p phát, b n b m chu t ph i vào vùng màu tr ng r i ch n New trong trình đơn hi n ra. H p tho i Create new Partition xu t hi n.
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 403 / 407 Hình 11.10: T o phân vùng m i H p tho i Create new Partition cho phép ta t o m t phân vùng m i. Ngoài vi c đ t kích c c a phân vùng m i, b n còn có th ch n lo i phân vùng (primary - chính - ho c logical - logic), đ t h th ng t p tin đ đ nh d ng cho phân vùng đó. Theo m c đ nh, Ubuntu s d ng phân vùng ext3. Tuy nhiên, n u b n mu n phân vùng m i t o ho t đ ng trên c Microsoft Windows và Ubuntu mà không c n cài đ t thêm công c nào khác, b n có th đ nh d ng nó b ng FAT32. Chú ý: N u b n t o m t phân vùng trên đĩa c ng m i, hãy ch n phân vùng s t o là phân vùng chính (Primary). M t SCSI hay S-ATA có th có t i đa 4 phân vùng chính primary partitions và 11 phân vùng logic, còn c ng IDE có th có t i t i 3. đa 63 phân vùng. Phân vùng chính đư c dùng đ ch a các phân vùng logic đư c g i là phân vùng m r ng (extended partition). Không gi ng như phân vùng chính, các phân vùng logic ph i đư c x p liên t c v i nhau: gi a 2 phân vùng logic không đư c phép có kho ng tr ng. 4. Trong trư ng New Size (MiB), hãy đ t kích c c a phân vùng b ng cách nh n các phím mũi tên lên xu ng. B n cũng có th kéo mũi tên đ m màu đen thanh tr ng phía trên đ đ t kích thư c cho phân vùng s t o. 5. Ch n Primary, Logical ho c Extended trong h p danh sách th xu ng Create as. 6. Ti p đ n, ch đ nh h th ng t p tin dùng đ đ nh d ng phân vùng này trong ô Filesystem. 7. Nh n nút Add đ hoàn t t vi c phân vùng c ng. Vùng màu tr ng s đư c c p nh t l i thành m t phân vùng m i trên c ng. 8. B n có th t o nhi u phân vùng b ng các thao tác nêu trên, sau đó nh n vào nút Apply đ th c hi n vi c phân vùng c ng. H p tho i Apply operations to hard disk s xu t hi n.
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 404 / 407 Hình 11.11: H p tho i Apply operations to hard disk yêu c u b n xác nh n 9. H p tho i Apply operations to hard disk nh c b n ph i sao lưu l i d li u trư c khi th c hi n phân vùng c ng và yêu c u b n ch p thu n đ b t đ u ti n hành phân vùng. Nh n nút Apply đ th c hi n phân vùng và đ nh d ng đĩa theo cách b n đã ch n. 10. Chương trình b t đ u th c hi n vi c phân vùng c ng. Th i gian c n thi t đ th c hi n phân vùng tuỳ thu c vào kích c c a phân vùng m i. Trong khi th c hi n phân vùng, b n có th nh n vào nút Details đ xem thông tin chi ti t v công vi c đang đư c th c hi n. Hình 11.12: H p tho i Applying Pending Operations 11. Sau khi b n nh n đư c thông báo là t t c các thi t l p c a mình đã đư c th c hi n, b n có th đóng thông báo l i b ng cách nh n vào nút Close. Tuy nhiên, n u có s c x y ra và quá trình th c hi n phân vùng không thành công, b n có th lưu l i các thông báo c a h th ng đ tra c u l i b ng cách nh n vào nút Save Details. 12. Phân vùng m i t o ra gi đã xu t hi n trong c a s GParted. Sau đó h th ng cũng t đ ng g n k t phân vùng v a t o.
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 405 / 407 Hình 11.13: GParted và phân vùng m i Chú ý: Trong GParted, b n có th xoá m t phân vùng đang có trên đĩa đ l y ch t o m t phân vùng m i b ng cách b m chu t ph i vào phân vùng và ch n Delete trong trình đơn ng c nh hi n ra. Hình 11.14: Xoá m t phân vùng G n k t, có nghĩa là g n phân vùng m i ho c m t đĩa vào m t thư m c đã có đ truy c p vào nó. Thư m c g n k t phân vùng m i ho c đĩa đư c g i là đi m g n k t. Sau khi đã g n k t phân vùng, b n có th truy c p vào các t p tin trong phân vùng đó thông qua đi m g n
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 406 / 407 k t c a nó. Các b n phân ph i Linux trư c đây không có ch c năng t đ ng g n k t đĩa ho c phân vùng m i. Tuy nhiên, v i Ubuntu 7.04 tr lên, b n có th d dàng truy c p vào các phân vùng m i nh ch c năng t đ ng g n k t. Khi b n t o m t phân vùng m i, phân vùng này s xu t hi n trong m t c a s riêng và bi u tư ng c a nó cũng xu t hi n trên màn hình n n (bi u tư ng đĩa). đĩa trên màn 13. Khi b n không c n truy c p vào phân vùng m i n a, b n có th b g n k t ra b ng cách b m chu t ph i lên bi u tư ng hình n n và ch n l nh Unmount Volume t trình đơn ng c nh hi n lên. 14. N u b n mu n Ubuntu không t đ ng k t n i t t c các phân vùng khi kh i đ ng h th ng, b n có th thay đ i c u hình m c đ nh b ng các thao tác sau: M trình đơn System ta ch đ n m c Preferences và ch n Removable Drives and Media. H p tho i Removable Drives and Media Preferences xu t hi n. Hình 11.15: M Removable Drives and Media Preferences B d u ki m trong 3 h p đ u tiên trong h p tho i Removable Drives and Media Preferences r i b m nút Close.
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 407 / 407 Hình 11.16: T t ch c năng t đ ng g n k t đĩa/phân vùng Sau khi đã thay đ i nh ng thi t l p mình c n trong h p tho i Removable Drives and Media Preferences, b n s th y r ng Ubuntu không t đ ng g n k t các phân vùng và đĩa trong quá trình kh i đ ng n a. 11.3 Các tuỳ ch n khi kh i đ ng Kh i đ ng là quá trình h đi u hành đư c n p lên b nh chính c a máy tính, hay còn g i là ’B nh truy c p ng u nhiên’ (random access memory (RAM)), b t đ u khi b n b t máy lên. Trong quá trình kh i đ ng, BIOS s đi u khi n máy tính và quy t đ nh v trí và th t c a thi t b ch a h đi u hành. Tuỳ theo thi t l p trên BIOS, máy tính s ki m tra CD, DVD ho c USB đ kh i đ ng. Trong trư ng h p b n có nhi u h đi u hành trên máy, c u hình trong BIOS s quy t đ nh h đi u hành nào s đư c n p vào trư c tiên. Ch sau khi các t p tin h th ng đã đư c n p vào trong b nh chính, h đi u hành m i dành quy n đi u khi n toàn b máy tính. H đi u hành th c thi các l nh kh i ch y r i sau đó ch ngư i dùng ra l nh. Tuy nhiên, n u b n có quy n qu n tr , b n có th thay đ i các thi t l p kh i đ ng đ đ t th t kh i đ ng cho máy tính, thay đ i h đi u hành m c đ nh s ho t đ ng ho c yêu c u máy tính ch y m t l nh nào đó trong quá trình kh i đ ng. M t cách đ thay đ i ho c ki m tra các thi t l p trên BIOS là kh i đ ng l i máy và nh n m t phím đ truy c p vào ch c năng cài đ t c a BIOS trư c khi n p h đi u hành. Thông thư ng, b n s nh n m t trong các phím F1, F2, ESC ho c DELETE. Sau khi đã vào trong trình cài đ t BIOS, b n có th thay đ i các thi t l p d a trên hư ng d n có s n trong đó. Tuy nhiên, b n ph i r t th n tr ng khi thay đ i các thi t l p BIOS vì ch c n thi t l p sai m t chút thôi, máy tính c a b n có th không th kh i đ ng bình thư ng đư c! B n cũng có th th c hi n vi c thay đ i c u hình thông qua giao di n dòng l nh trên máy. 11.3.1 T đ ng ch y m t l nh h th ng trong quá trình kh i đ ng Đôi khi, b n mu n t mình thêm m t l nh vào quá trình kh i đ ng, đ máy tính th c thi m i khi b n b t máy. Đ đ t m t l nh nào đó t đ ng th c hi n trong quá trình kh i đ ng, ta làm như sau: 1. Trong c a s Terminal, gõ l nh sau đ m t p tin rc.local: $ sudo nano /etc/rc.local
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 408 / 407 Hình 11.17: C a s Terminal T p tin rc.local ch a m t văn l nh đư c th c thi sau khi các văn l nh kh i ch y khác đã đư c thi hành xong. B n có th gõ văn l nh kh i ch y c a mình vào trong t p tin này n u b n mu n h đi u hành t đ ng th c thi m t s tác v trong quá trình kh i đ ng. 2. T p tin rc.local hi n ra trong c a s Terminal. Gõ l nh b n mu n ch y lúc h đi u hành kh i đ ng vào trư c dòng , exit 0. $ date > /home/oem/newbackup Hình 11.18: T o các thi t l p trong t p tin rc.local 3. Sau khi đã gõ l nh mình c n, nh n CTRL+X đ lưu và thoát kh i ch đ so n th o văn b n.
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 409 / 407 Hình 11.19: C a s Services 4. Khi b n kh i đ ng l i máy, t p tin rc.local s đư c th c thi. N u b n mu n xem đ u ra c a l nh trên, gõ l nh sau vào dòng l nh c a s Terminal: $ cat newbackup Hình dư i đây minh ho đ u ra c a l nh trên: 11.3.2 Thay đ i h đi u hành m c đ nh khi kh i đ ng máy Khi cài nhi u h đi u hành, thông thư ng, h đi u hành đư c li t kê trên cùng trong t p tin c u hình s đư c n p vào b nh chính c a máy. Đ ch n h đi u hành s đư c ch y khi b t máy, b n hãy s a l i t p tin c u hình grub. 1. Sao lưu t p tin c u hình, r i m nó trong m t trình so n th o văn b n: $ sudo cp /boot/grub/menu.lst /boot/grub/menu.lst_backup $ sudo gedit /boot/grub/menu.lst 2. Tìm dòng dư i đây và thay đ i th t m c đ nh: ... default 0 ... Thay dòng này b ng: default X Dĩ nhiên là X đây là m t s tuỳ thu c vào th t các h đi u hành có trong t p tin c u hình này, tính t 0. Ví d , n u b n dùng h đi u hành xu t hi n đ u tiên trong danh sách làm m c đ nh, thay X b ng 0; và n u mu n dùng h đi u hành th 2 trong danh sách làm m c đ nh, thay X b ng 1.
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 410 / 407 11.3.3 C u hình các d ch v kh i đ ng Khi kh i đ ng Ubuntu, r t nhi u d ch v đư c b t lên cho b n. M t s d ch v ph i đư c kích ho t đ Ubuntu làm vi c bình thư ng. M t s khác có th b n chưa bao gi c n dùng ho c mu n dùng đ n, ví d như ntpdate - d ch v đ ng b th i gian trên h th ng c a b n v i m t máy ch trên Internet - ho c HP printing and scanning systemm - d ch v ph c v máy in và máy quét HP, v n vô d ng n u b n không có máy in ho c máy quét HP nào c ! M c dù các d ch v này đ u vô h i, nhưng chúng làm cho h th ng c a b n kh i đ ng ch m hơn. B ng cách t t m t s d ch v không c n thi t đi, b n s th y Ubuntu c a mình kh i đ ng nhanh hơn. C nh báo: Xin hãy đ c thông tin v d ch v trư c khi t t nó đi, vì có m t s d ch v c n ph i đư c b t đ đ m b o h th ng c a b n kh i đ ng và ho t đ ng bình thư ng. Đ c u hình các d ch v kh i đ ng, b n c n có quy n qu n tr . Sau đó hãy th c hi n các bư c sau: 1. Trong trình đơn System, ch đ n Administration và ch n m c Services. 2. Gõ m t kh u qu n tr c a b n. H p tho i Services settings hi n ra. 3. Ch n d ch v b n c n ch y ho c t t b ng cách đánh ho c b d u h p ki m bên c nh và nh n OK. Hình 11.20: C a s Services Settings 11.4 T ng k t bài gi ng Trong bài này, ta bi t r ng: • Phân vùng trên đĩa c ng cũng gi ng như chia m t ngôi nhà ra thành nhi u phòng. • Ta có th ch y Ubuntu trên m t c ng có m t ho c nhi u phân vùng. • Trư c khi phân vùng c ng, b n nên ch c ch n r ng không có d li u trên . N u đã có d li u trong , b n c n ph i sao lưu d li u trư c khi th c hi n phân vùng l i. • B n có th t o m t phân vùng b ng trình s a phân vùng GParted ho c gõ l nh trong giao di n dòng l nh. • B n có th thay đ i c u hình kh i đ ng đ đ t th t kh i đ ng, thay đ i h đi u hành m c đ nh ho c t đ ng ch y m t l nh nào đó trong quá trình kh i đ ng c a h đi u hành. • Đ ch y m t ho c nhi u l nh m i khi kh i đ ng h đi u hành, b n ph i thêm các l nh đó vào trong t p tin /etc/rc.local. Máy tính s t đ ng th c thi các l nh trong đó m i l n kh i đ ng. • B n có th thay đ i h đi u hành m c đ nh b ng cách thay đ i t p tin c u hình grub (/boot/grub/menu.lst). • B n ph i đ c thông tin v các d ch v đư c kh i ch y trư c khi t t nó đi. M t s d ch v ph i đư c b t đ Ubuntu làm vi c bình thư ng.
H c Ubuntu 7.10 phiên b n Desktop 411 / 407 11.5 Câu h i ôn t p Câu h i 1 L i ích c a vi c phân vùng c ng là gì? Câu h i 2 T i sao l i c n dùng l nh sudo? Câu h i 3 Ubuntu s d ng h th ng t p tin nào làm m c đ nh? a. Fat 32 b. NTFS c. Ext3 Câu h i 4 N u b n mu n t đ ng ch y m t l nh nào đó, b n ph i thêm nó vào đâu? Câu h i 5 B n có th t t t t c các d ch v kh i đ ng đư c không? Vì sao? 11.6 Th c hành Bài t p 1 Trư c đây b n đã t ng dùng Microsoft Windows và gi b n mu n cài đ t nhi u h đi u hành lên máy. B n mu n t o m t phân vùng riêng đ ch a Microsoft Windows. Đ làm đi u này, b n ph i t o m t phân vùng chính có kích thư c 5-GB v i đ nh d ng FAT32 ho c NTFS. T o phân vùng b ng b s a phân vùng GParted: 1. Trong trình đơn System b n ch n Administration và ch n ti p Partition Editor. 2. Trong ô th xu ng ch a tên c ng, b n ch n c ng c n phân vùng l i. C a s GParted s c p nh t l i và bi u di n c u trúc c a đĩa. 3. B m chu t ph i lên thanh màu tr ng và nh n vào nút New đ t o m t phân vùng m i. H p tho i Create new Partition xu t hi n đ b n thi t l p các thông s cho phân vùng m i s t o. 4. Trong ô New Size b n ch n kích thư c cho phân vùng c n t o. 5. Trong ô Create as b n ch n Primary Partition. 6. Ti p, ch n h th ng t p tin c n dùng đ đ nh d ng phân vùng. B n ch n ntfs. 7. Nh n nút Add đ GParted t ch c phân vùng. C a s GParted s đư c c p nh t l i và c u trúc m i c a c ng s xu t hi n. 8. N u b n hài lòng v i các thi t l p c a mình r i, hãy nh n nút Apply. Chương trình s ti n hành phân vùng và đ nh d ng c ng cho b n.