Ứng dụng portfolio để phát triển kỹ năng viết trong học ngoại ngữ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

45
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết này giới thiệu cho người đọc một phương pháp học tập có thể bổ trợ hoặc thay thế cho cách thức học kỹ năng viết truyền thống. Mời các bạn cùng tham khảo bài viết để nắm chi tiết hơn nội dung nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ứng dụng portfolio để phát triển kỹ năng viết trong học ngoại ngữ

Ti
u ban 1: Đào to chuyên ng ỨNG DỤNG PORTFOLIO ĐỂ PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG VIẾT TRONG HỌC NGOẠI NGỮ Vũ Thùy Phơng Trường Đại học Hà Nội Tóm t t: Các tài liệu nghiên cứu khoa học về việc priority. On the contrary, writing is solely considered as giảng dạy ngoại ngữ từ trước tới nay luôn nhấn mạnh an integral part of studying, rather than an important vai trò quan trọng của kỹ năng viết trong việc hỗ trợ và skill. Writing skill within class hours mostly focus on phát triển các kỹ năng như ñọc, nghe và ñặc biệt là kỹ fragmented grammatical exercises, tests and lecture năng nói. Nhưng trong thực tế hiện nay, khi mà việc notes, etc. In the mean time, it should serve as ability học ngoại ngữ, ñặc biệt là các ngôn ngữ châu Âu, to connect language characters in grammatical and hướng mục tiêu chính ñến khả năng giao tiếp thành meaning terms, thus creating a complete text thạo bằng ngoại ngữ, thì kỹ năng nói ñược ưu tiên applicable in certain context of communication. hàng ñầu, còn viết mới chỉ ñược coi như là một phương Considering as difficult, however, such skill has not tiện ñể học ngoại ngữ chứ chưa ñược chú trọng như received a due investment, effort and time alike, from một kỹ năng chiến lược. Viết trong giờ học ngoại ngữ both instructors and learners yet. ña phần mới chỉ dừng lại ở việc viết các bài tập ngữ The scientific research, namely “Applying Portfolio pháp, viết bài kiểm tra, viết ghi chú cho bài giảng v.v.. to develop and reinforce Writing skill in foreign Ở ñây cần hiểu kỹ năng viết là khả năng liên kết các ký language study“, introduces to learners a new method tự ngôn ngữ về mặt cú pháp và ngữ nghĩa ñể tạo thành that either support or replace the traditional one. một văn bản hoàn chỉnh ñược sử dụng trong những “Portfolio“ learning method presents as a capability ngữ cảnh giao tiếp cụ thể. Là một kỹ năng khó nhưng report that perfects Writing skill by improving self- kỹ năng này lại chưa ñược người dạy và người học ñầu discipline through self-organization of lesson and kinds tư thích ñáng về công sức và thời gian. of lesson. In addition, “Portfolio” simultaneously Bài viết này giới thiệu cho người ñọc một phương develops such soft skills as self-evaluation and pháp học tập có thể bổ trợ hoặc thay thế cho cách thức teamwork. This report will step-by-step address: học kỹ năng viết truyền thống. Phương thức học tập với definition of Portfolio, goal of the learning method, Portfolio, một dạng hồ sơ thể hiện năng lực, giúp hoàn category and basic principles as applying Portfolio in thiện kỹ năng viết thông qua việc nâng cao tính tự giác developing and reinforcing Writing skill. và ý thức trong học tập bằng cách tự tổ chức bài học, 1. Mở ñầu tự lựa chọn dạng bài học, bên cạnh ñó còn phát triển các kỹ năng mềm như kỹ năng tự ñánh giá, kiểm ñiểm, Các tài liệu nghiên cứu khoa học về việc giảng kỹ năng làm việc nhóm v.v.. Bài viết sẽ lần lượt giới dạy ngoại ngữ từ trước tới nay luôn nhấn mạnh thiệu cụ thể về khái niệm Portfolio, mục ñích hướng tới, vai trò quan trọng của kỹ năng viết trong việc hỗ các dạng Portfolio, những nguyên tắc căn bản khi áp trợ và phát triển các kỹ năng như ñọc, nghe và ñặc dụng Portfolio trong hỗ trợ phát triển kỹ năng vết. biệt là kỹ năng nói (vgl. Bohn 2001: 923). Nhưng trong thực tế hiện nay, khi mà việc học ngoại ngữ, Abstract: Scientific research in teaching and ñặc biệt là các ngôn ngữ châu Âu, hướng mục tiêu guiding foreign languages to date always put emphasis chính ñến khả năng giao tiếp thành thạo bằng on significant role of writing skill to develop and ngoại ngữ, thì kỹ năng Nói ñược ưu tiên hàng ñầu, reinforce other skills such as Reading, Listening and còn viết thường chỉ ñược coi như là một phương especially Speaking. Nonetheless, in the present time, tiện ñể học ngoại ngữ chứ chưa ñược chú trọng as studying foreign language, specifically European như một kỹ năng chiến lược (vgl. Faistauer 2010: languages, directs its main target towards fluent 158). Viết trong giờ học ngoại ngữ ña phần mới communication capability, Speaking skill is of top 232
Chin lc ngoi ng trong xu th hi nhp Tháng 11/2014 chỉ dừng lại ở việc viết các bài tập ngữ pháp, viết hay thay thế cho phương pháp học kỹ năng Viết bài kiểm tra, ghi chép bài giảng v.v. Ở ñây cần truyền thống. Bài viết sẽ lần lượt giới thiệu cụ thể hiểu kỹ năng viết là khả năng liên kết các ký hiệu về khái niệm Portfolio, các dạng Portfolio, những ngôn ngữ về mặt cú pháp và ngữ nghĩa ñể tạo nguyên tắc căn bản khi áp dụng và ưu ñiểm của thành một văn bản hoàn chỉnh ñược sử dụng trong Portfolio trong hỗ trợ phát triển kỹ năng Viết. những ngữ cảnh giao tiếp cụ thể (Segermann 2. Khái niệm Portfolio 2007: 292). Là một kỹ năng khó nhưng kỹ năng viết lại chưa ñược người dạy và người học ñầu tư Portfolio là một từ ghép có nguồn gốc từ tiếng thích ñáng về công sức và thời gian. Ý, trong ñó “porte” có nghĩa là “mang, cầm”, “folio” là một trang giấy/sách/báo. Như vậy, Cho ñến nay ñã có rất nhiều phương pháp ñược Portfolio là một tập hồ sơ gồm nhiều trang tin nghiên cứu và áp dụng ñể phát triển kỹ năng viết chứa ñựng những nội dung cốt lõi ñể người chủ như Viết sáng tạo (Creative writing), Viết theo mang ñi giới thiệu về công việc, thành tích, sản nhóm (Cooperative writing) v.v. Phương pháp học phẩm v.v. của mình (vgl. Breuer 2009: 166). Ngay với Portfolio (hay còn gọi là Hồ sơ năng lực) ñã từ thời kỳ Phục hưng các họa sỹ hay kiến trúc sư ñược phát triển tại Mỹ trong thời kỳ cải cách giáo ñã sắp xếp các tác phẩm của mình dưới dạng một dục những năm 80 cũng là một trong số ñó. Kể từ Portfolio và thông qua ñó thể hiện phong cách, tài ñó Portfolio ñã ñược nghiên cứu và nhân rộng ra năng và khả năng phát triển của họ. Ngày nay áp dụng ở nhiều nước, nhiều bậc học và chương Portfolio ñược sử dụng rộng rãi trong ngành tài trình học trên toàn thế giới. Portfolio có thể ñược chính, ñầu tư ñể giới thiệu năng lực của công ty hay sử dụng dưới dạng Nhật kí cho các bé trong nhà cá nhân ñến khách hàng. trẻ (Elschenbroich/Schweitzer 2008) hay Hồ sơ phục vụ mục ñích thuyết trình, phản ánh quá trình Trong ngành giáo dục, Portfolio ñược phát học tập, thành tích học tập trong trường phổ thông triển ban ñầu ở Mỹ từ những năm 80. Do những (Endres/Wiedenhorn/Engel 2008). Trong ñó chỉ trích về chất lượng giáo dục ngày càng ñi Portfolio cũng ñược áp dụng ở hầu hết các môn xuống, rất nhiều nghiên cứu ñã ñược tiến hành học như toán học (Stampfl 2006: 121-126), triết trong ngành giáo dục ở Mỹ. Kết quả cho thấy học – ñạo ñức học (Breuer 2009) hay ngoại ngữ nguyên nhân dẫn ñến kết quả học tập sa sút của (Ballweg/Bräuer 2011: 3-11). Ngoài ra mục ñích người học ở các trường phổ thông là do hình thức sử dụng Portfolio cũng rất ña dạng phong phú. kiểm tra trắc nghiệm và các cách thức ñánh giá Trong nghiên cứu của mình, Häcker (2007) ñã cho năng lực học tập theo hướng khách quan (từ giáo thấy Portfolio là công cụ hữu hiệu ñể phát triển viên, nhà trường) thay vì chủ quan (từ chính các khả năng và ý thức tự học. (Altrichter 2012: 33- em người học). Do vậy mà thời kỳ này Mỹ ñã tiến 39) lại nghiên cứu sử dụng Portfolio phục vụ mục hành một cuộc cải cách giáo dục lớn ñể nâng cao ñích cải cách khung chương trình dạy và học ở chất lượng dạy và học, thông qua việc ñào tạo bồi trường phổ thông. dưỡng chuyên môn cho giáo viên và tăng cường ý thức tự giác trong học tập của người học. Portfolio Mặc dù ñã trở thành một khái niệm quen thuộc ban ñầu ñã ñược áp dụng ñể cải thiện khả năng trọng nền giáo dục ở Mỹ và các nước châu Âu, viết văn và là một công cụ ñể ñánh giá thành tích nhưng Portfolio lại hoàn toàn mới mẻ ở châu Á và học tập của người học. Dần dần việc sử dụng cụ thể là ở Việt Nam. Đến nay vẫn chưa có nghiên Portfolio trong giáo dục ñã lan sang cả châu Âu, cứu chính thức nào tại Việt Nam về Portfolio, ñặc ñặc biệt là các nước nói tiếng Đức (bao gồm Đức, biệt là việc áp dụng trong giảng dạy ngoại ngữ. Áo và Thụy Sỹ) Do vậy bài viết với chủ ñề “Ứng dụng Portfolio ñể hỗ trợ phát triển kỹ năng Viết” sẽ giới thiệu với Đã có rất nhiều ñịnh nghĩa về Portfolio ñược người ñọc phương thức học tập mới này, ñể bổ trợ ñưa ra trong các bài nghiên cứu khoa học trên thế giới, song khó có thể tìm ñược một ñịnh nghĩa 233
Ti
u ban 1: Đào to chuyên ng hoàn chỉnh bao hàm ñầy ñủ ý nghĩa của Portfolio, Mặc dù mỗi tác giả nêu trên ñưa ra một ñịnh bởi thuật ngữ này có thể ñược sử dụng trong nhiều nghĩa và có những luận ñiểm riêng về Portfolio, phạm vi với các chức năng khác nhau và phục vụ song họ ñều có ñiểm chung ñó là Portfolio không cho nhiều mục ñích khác nhau. chỉ ñơn thuần là một tập hồ sơ lưu trữ các bài tập của người học, mà nó còn phản ánh ñược quá trình Häcker (2006: 28) không ñưa ra một ñịnh phát triển, những tiến bộ trong học tập của người nghĩa cụ thể cho Portfolio mà chỉ nêu lên hai ñiểm tạo nên nó. Điểm mấu chốt trong quá trình làm cốt lõi của Portfolio: một mặt Portfolio là sự phản việc với Portfolio chính là vai trò chủ ñộng của ánh năng lực của người học, một mặt nó là quá người học và ý thức tự giác trong học tập luôn trình hoàn thiện bản thân, ít nhiều dựa trên ý thức phải ñược hỗ trợ, thúc ñẩy. Điểm này có thể ñược tự giác của mỗi cá nhân. cụ thể hóa thông qua việc người học ñược tham Endres/Wiedenhorn/Engel (2008: 9) nhấn gia vào việc xây dựng bài giảng, lựa chọn nội mạnh vai trò cá nhân của mỗi người học là nền dung, tài liệu học, ñưa ra các tiêu chí ñánh giá bài tảng của Portfolio. Trong quá trình làm việc với tập và ñặc biệt là việc thường xuyên tự ñánh giá Portfolio người học phải lựa chọn ñược những bài kiểm ñiểm quá trình học cũng như năng lực của học cụ thể ñể ñưa vào tập hồ sơ của mình và phân bản thân. tích rõ chúng có vai trò như thế nào trong quá 3. Các dạng Portfolio trình học tập, hoàn thiện bản thân. Thông qua những bước lựa chọn, phân tích và tự ñánh giá này, Portfolio có thể ñược phân loại dựa trên các người học làm rõ ñược những cố gắng nỗ lực của tiêu chí riêng biệt như mục ñích sử dụng, nội dung, mình và chỉ ra những thành tích mình ñã ñạt ñược thời gian áp dụng v.v. Nếu dựa trên nội dung của trong Portfolio. Portfolio chúng ta có các dạng Portfolio về văn học, ngôn ngữ, thiết kế v.v. Dựa trên ñịnh dạng Bởi Portfolio ña dạng như chính những người Portfolio thì bên cạnh những tập hồ sơ ñược in học tạo ra chúng (vgl. Häcker 2007: 87), nên trên giấy và ñóng thành quyển như truyền thống Breuer (2009) ñã cố gắng ñưa ra một ñịnh nghĩa còn có các dạng Portfolio ñược số hóa thể hiện chi tiết bao hàm ñược cả những ñịnh nghĩa của các trên máy tính, Portfolio dưới dạng video nghe tác giả trên và bao gồm ñầy ñủ những ñặc trưng nhìn v.v.. của Portfolio. Theo Breuer (2009: 168) Portfolio là tập hợp Häcker (2007: 133) kết hợp ba yếu tố mục ñích các bài học ñược người học lựa chọn và tự ñánh sử dụng, nội dung và vai trò của người học ñể ñưa giá theo một mục ñích nhất ñịnh, nó phản ánh ra hai loại Portfolio chính là Hồ sơ trình bày ñược những bước tiến bộ, thành tích học tập của (Showcase Portfolio) và Hồ sơ làm việc (Process người học trong một khoảng thời gian. Lý tưởng Portfolio). Hồ sơ trình bày bao gồm những bài nhất là khi các học viên luôn ñược làm chủ quá làm xuất sắc của người học nhằm mục ñích thể trình tập hợp này, bằng cách bàn bạc với nhau, tự hiện thành tích tốt nhất, năng lực cao nhất của bản lựa chọn và ñưa ra những mục tiêu học tập, những thân. Hồ sơ trình bày thường ñược dùng ñể triển tiêu chí ñánh giá kết quả học tập, rồi dựa vào ñó tự lãm hay ñể giới thiệu bản thân, do ñó nó hướng tới ñánh giá ñược quá trình học tập và năng lực của nhiều ñối tượng người xem khác nhau. Hồ sơ làm bản thân. Trong khi ñó giáo viên chỉ hỗ trợ và ñưa việc là nơi lữ trữ các bài học ñã ñược người học ra những lời khuyên khi cần thiết. Vì những ñặc lựa chọn, sắp xếp ñể phản ánh ñầy ñủ quá trình ñiểm này mà khi ñánh giá một Portfolio chúng ta học tập của bản thân trong một giai ñoạn nhất ñịnh. không chỉ coi nó như một “sản phẩm” học tập cụ Hồ sơ làm việc thường chỉ hướng tới cá nhân thể mà còn cần phải xem xét cả quá trình thực người học ñể ñánh giá kiểm ñiểm và xây dựng hiện Portfolio. ñịnh hướng cho giai ñoạn tiếp theo 234
Chin lc ngoi ng trong xu th hi nhp Tháng 11/2014 4. Những nguyên tắc căn bản khi áp dụng ñiều hành, giám sát mọi hoạt ñộng trong giờ học, Portfolio trong khi người học chỉ giữ vai trò bị ñộng, lắng nghe và tiến hành theo ñúng hướng dẫn. Trong giờ Không phụ thuộc vào hình thức, mục ñích hay học hiếm khi có sự bàn bạc, trao ñổi giữa người nội dung, Portfolio luôn phải ñảm bảo một số quy dạy và người học. Để mô tả một giờ học truyền tắc nhất ñịnh khi áp dụng trong giờ học. Breuer thống, Winter (2010: 19) ñã sử dụng một hình ảnh (2009: 186) ñã liệt kê những nguyên tắc sau ñây: ẩn dụ: người học ngồi trong toa xe, ñược giáo viên Nguyên tắc tổ chức: luôn có sự bàn bạc thống kéo ñi thăm quan tìm hiểu thiên nhiên (tranh số 1). nhất giữa giáo viên và người học về mục ñích, nội dụng, hình thức của Portfolio. Nguyên tắc lựa chọn và lưu trữ: phải có những tiêu chí cụ thể ñể lựa chọn nội dung học tập ñược ñưa vào Portfolio, phần biện luận giải thích cho mỗi lựa chọn là bắt buộc. Nguyên tắc giám sát: việc theo dõi, giám sát thực hiện Portfolio không phải chỉ là nhiệm vụ của giáo viên mà còn là ở bản thân người học và Tranh 1: Giờ học truyền thống bạn học cùng. (Winter 2010: 19) Việc áp dụng Portfolio có thể thay ñổi hoàn Nguyên tắc ñánh giá: việc ñánh giá Portfolio toàn phương thức học truyền thống này, bởi cách không chỉ dựa trên những bài tập ñược ñưa vào mà thức học này tạo ñiều kiện cho người học ñược quan trọng hơn là phần tự ñánh giá, kiểm ñiểm chủ ñộng trong học tập, từ ñó nâng cao ý thức tự của người học. Kết quả ñánh giá có thể ñược dùng lập, tự giác của họ. Hình ảnh về lớp học lúc này là ñể bổ sung hay thay thế cách kiểm tra thông thường. người học tự do ñi lại khám phá, tìm hiểu thiên Nguyên tắc giao tiếp: cần xem xét Portfolio nhiên và tự chịu trách nhiệm về hành trình của như là cơ hội ñể người học trao ñổi về nội dung mình, giáo viên chỉ là một người bạn ñồng hành, học tập trong Portfolio việc thực hiện Portfolio giúp ñỡ khi cần thiết (Tranh số 2). Điều này là ñặc hay về những phương pháp, kinh nghiệm trong biệt cần thiết trong việc học kỹ năng Viết. Bởi khi học tập nói chung. ñó người học sẽ học ñược cách tránh dập khuôn Ngoài năm nguyên tắc nêu trên, Häcker (2007: theo mẫu có sẵn, không phụ thuộc vào giáo viên, 101) còn bổ sung thêm Nguyên tắc cá nhân của mà tự bản thân phải trau dồi, tích lũy, phải biết Portfolio. Mỗi cá nhân có những nhận thức, ưu phân tích và áp dụng ñược những kiến thức ñời nhược ñiểm, cách thức tổ chức, phương pháp học sống xã hội cũng như ngôn ngữ ñưa vào bài viết khác nhau. Dựa trên nguyên tắc này Portfolio mới của mình ñảm bảo phản ánh ñúng năng lực và bước phát triển của cá nhân người tạo ra nó. 5. Vai trò của Portfolio trong hỗ trợ phát triển kỹ năng Viết 5.1. Nâng cao ý thức tự giác trong học tập Giờ học ngoại ngữ ở các nước châu Á, trong ñó có Việt Nam, ở trường phổ thông và cả ở bậc ñại học hiện nay vẫn mang ñậm nét truyền thống. Điều ñó có nghĩa giáo viên là người quyết ñịnh, Tranh 2: Giờ học theo phương thức mới (Winter 2010: 20) 235
Ti
u ban 1: Đào to chuyên ng 5.2. Nâng cao hứng thú học tập trao ñổi về bài viết với bạn học, giáo viên, sửa ñổi Khi một phương thức học tập mới ñược giới nếu cần thiết và giải thích ñược tại sao họ lại lựa thiệu và áp dụng bước ñầu nó sẽ khơi gợi trong chọn bài này cho hồ sơ thể hiện năng lực của mình. người học trước hết là sự tò mò và hứng thú. Dần Đó có thể là một bài viết xuất sắc, nhưng cũng có dần công thức mở và lấy cá nhân mỗi người học là thể là một bài chưa hoàn chỉnh, còn nhiều lỗi sai trung tâm của Portfolio chính là những yếu tố nhưng quan trọng là từ ñó người học có thể rút ra nâng cao hứng thú trong học tập. Portfolio cho ñược kinh nghiệm và bài học cho bản thân. phép người học ñược tham gia tích cực vào quá 5.4. Hỗ trợ quá trình rèn luyện kỹ năng Viết trình học từ việc cùng bàn bạc ñưa ra ý tưởng về nội dung học, lựa chọn tài liệu, ñưa ra tiêu chí Trong học ngoại ngữ cần hiểu kỹ năng viết là ñánh giá năng lực ñến việc dựa trên những tiêu chí khả năng liên kết các ký hiệu ngôn ngữ về mặt cú này ñể tự ñánh giá những gì mình ñã ñạt ñược, pháp và ngữ nghĩa ñể tạo thành một văn bản hoàn còn thiếu sót và cần bổ sung trong những bài tập chỉnh ñược sử dụng trong những ngữ cảnh giao tiếp theo. Ở ñây cái tôi của họ ñược lắng nghe và tiếp cụ thể (Segermann 2007: 292). Nó là một quá ñược tôn trọng. trình phức tạp bao gồm các bước: lập dàn ý, hành Ngoài ra giữa những người học thường có sự văn và chỉnh sửa (vgl. Becker-Mrotzek/Böttcher khác biệt về trình ñộ, cách học, ñiều kiện học, ưu 2006: 25). Trong rèn luyện kỹ năng Viết hiện nay, ñiểm và nhược ñiểm v.v.. Vì vậy bên cạnh bài tập năng lực của người học mới chỉ ñược ñánh giá bắt buộc, những bài tập lựa chọn trong Portfolio thông qua các bài viết ñã hoàn chỉnh, trong khi cả sẽ giúp người học cùng ñạt ñược mục tiêu nhưng quá trình viết không ñược chú trọng xem xét hay là theo những cách thức khác nhau phù hợp với hướng dẫn ñầy ñủ. Với Portfolio quá trình viết bài bản thân mỗi người. Như vậy người học sẽ không sẽ ñược chia nhỏ thành từng bước (tìm ý tưởng, cảm thấy bị gò ép hay bị yêu cầu quá cao mà mất phát triển ý tưởng, diễn ñạt câu văn, chỉnh sửa lại ñi hứng thú học tập. v.v.) và trong các bước ñều có những bài tập nhỏ, 5.3. Phát triển kỹ năng tự ñánh giá, kiểm những công cụ hỗ trợ (bản ñồ tư duy, cụm từ hỗ ñiểm trợ diễn ñạt thành câu v.v.) hay thảo luận với bạn Tự ñánh giá, kiểm ñiểm là một kỹ năng quan học, giáo viên ñể giải quyết những khó khăn gặp trọng không chỉ trong học tập mà còn trong công phải khi viết bài. việc và trong cuộc sống hàng ngày. Nhưng theo Khi học kỹ năng viết, bước lập dàn ý và hành cách học ngoại ngữ hiện nay, người học hầu như văn thường ñược chú trọng và rèn luyện khá kỹ không có cơ hội ñược rèn luyện kỹ năng này, chỉ lưỡng, trong khi bước chỉnh sửa bài viết còn bị có giáo viên mới ñược cho là người có ñủ khả xem nhẹ. Người học rất hiếm khi ñược yêu cầu tự năng nhận xét ñánh giá năng lực của họ. sửa lại hay viết lại bài viết của mình, nếu có cũng Học tập với Portfolio giúp người học rèn luyện chỉ là khi ñã ñược giáo viên cho ñiểm, việc chỉnh ñược kỹ năng tự ñánh giá, kiểm ñiểm, thông qua sửa cũng thường chỉ tập trung vào các lỗi chính tả việc người học phải thường xuyên tự ñánh giá và lỗi ngữ pháp. Thậm chí rất nhiều bài viết ñã năng lực của bản thân, xem xét mình ñã có những ñược giáo viên nhận xét, chỉnh sửa cũng không bước tiến nào, cần khắc phục hay bổ sung những ñược người học xem lại. Vấn ñề này có thể ñược gì và lên kế hoạch cho những bước tiếp theo ñể khắc phục thông qua việc áp dụng dạng Hồ sơ làm ñạt ñược mục tiêu ñã ñề ra. Ví dụ khi người học việc. Người học sẽ thường xuyên ñược khuyến phải lựa chọn một bài viết ñể ñưa vào Portfolio, khích hay yêu cầu ñọc lại, tự ñánh giá các bài làm họ phải qua lần lượt các bước: tự ñánh giá bài viết, của mình, nghe nhận xét từ bạn học và giáo viên 236
Chin lc ngoi ng trong xu th hi nhp Tháng 11/2014 ñể chỉnh sửa lại nếu cần thiết và rút kinh nghiệm chọn ñể ñưa vào Portfolio, quan trọng là người cho những bài sau. Bước chỉnh sửa bài viết này viết biết nhìn nhận và tự khắc phục ñược những chính là một trong những hình thức kiểm ñiểm và thiếu sót của mình. tự ñánh giá của bản thân người học. Nhờ những Viết là kỹ năng ñòi hỏi kiến thức chủ ñộng của bước nhỏ cụ thể này mà quá trình viết bài sẽ trở người học, mỗi bài viết là một sáng tạo riêng nên ñơn giản hơn với người học. mang tính cá nhân. Do ñó mà công thức mở và ñánh giá linh hoạt dựa trên năng lực từng cá nhân 5.5. Hỗ trợ làm việc nhóm, viết nhóm sẽ ñảm bảo ñược yếu tố này. Ngoài ra nhiệm vụ Các bài tập viết ña phần ñược giao về nhà và ñọc bài và ñánh giá các bài viết không chỉ còn là ñược mỗi người học hoàn thiện ñộc lập. Như vậy của giáo viên mà cũng là của chính người học, nghĩa trong quá trình viết bài người học hầu như không là vừa có yếu tố khách quan vừa chủ quan. Người có sự trao ñổi, ñóng góp ý kiến với bạn học hay học cũng không phải học vì ñiểm, vì kỳ thi cuối kỳ với giáo viên, mà cuối cùng người duy nhất ñọc mà họ nhận thức ñược học là cho bản thân mình. và ñánh giá các bài viết này là giáo viên. 6. Kết luận Portfolio và các yếu tố ñi kèm theo nó như thư Những phân tích nêu trên cho thấy Portfolio là góp ý, ñối thoại, thảo luận về bài viết v.v. sẽ tạo một công cụ dạy và học hiệu quả có thể áp dụng ñiều kiện cho người học ñược trao ñổi với bạn học ñể hỗ trợ rèn luyện kỹ năng viết. Thay vì chú hay giáo viên trong quá trình viết bài. Thư góp ý, trọng vào những mặt còn hạn chế của người học, ñối thoại, thảo luận có thể xoay quanh những khó Portfolio tập trung làm rõ những tiến bộ mà người khăn, những vấn ñề còn thắc mắc, ñiểm hay cần học ñã ñạt ñược trong một quá trình nhất ñịnh. phát huy hay những thiếu sót cần chỉnh sửa trong Portfolio tạo ñược một không gian mở và linh bài viết nói riêng và cách thức học ngoại ngữ nói hoạt ñể người học tự lập hơn trong học tập nói chung. Theo Raben (2010: 15) chính những lắng chung. Yếu tố ñóng vai trò quan trọng ở ñây chính nghe, trao ñổi, giúp ñỡ lẫn nhau giữa những người là việc phát triển khả năng tự ñánh giá và kiểm học có tư duy, vốn hiểu biết và cách thức học khác ñiểm xuyên suốt toàn bộ quá trình thực hiện nhau sẽ giúp họ học hỏi và tự hoàn thiện bản thân. Portfolio. Yếu tố này cũng ñược chú trọng khi Từ ñó không chỉ kỹ năng Viết dần dần ñược cải ñánh giá hay cho ñiểm một Portfolio. thiện, mà cả kỹ năng mềm như làm việc theo Đặc biệt trong việc rèn luyện kỹ năng viết, nhóm cũng ñược phát triển. Portfolio chú trọng vào quá trình viết bài, chia nhỏ 5.6. Phát triển phương thức mới ñánh giá kỹ các bước thực hiện bài viết, tạo ñiều kiện chọ năng Viết người học tự chỉnh sửa lại dựa trên sự giúp ñỡ của Từ những năm 80, Portfolio ñược phát triển ở bạn học và giáo viên. Chính những yếu tố này là Mỹ ñể thay thế cho phương thức ñánh giá truyền sự hỗ trợ cần thiết làm giảm khó khăn, áp lực và thống ñã bị chỉ trích là không hiệu quả và không tăng hứng thú trong trong quá trình viết bài, từ ñó ñánh giá ñúng năng lực của người học (kiểm tra làm tăng hiệu quả và chất lượng của mỗi bài viết. trắc nghiệm), bởi nó chỉ tập trung vào những sai Nhìn chung Portfolio hoàn toàn có thể áp dụng sót, ñiểm yếu của người học chứ không khuyến và phát huy hiệu quả trong môi trường học tập ở khích nâng cao ñược thành tích học tập. Trong khi Việt Nam. Tuy nhiên vì Portfolio là công thức mở ñó việc ñánh giá Portfolio dựa trên những bước lại chứa ñựng nhiều yếu tố mới nên khi áp dụng tiến bộ, những thành tích mà học sinh ñạt ñược giáo viên cần ñầu tư khá nhiều thời gian và công trong cả quá trình học. Các bài viết có thể ñược sức nghiên cứu kỹ lưỡng, xây dựng chương trình người học chỉnh sửa lại nhiều lần dựa trên nhưng học phù hợp về nội dung, thời gian, ñồng thời góp ý của bạn học và giáo viên trước khi ñược lựa thường xuyên theo dõi và hỗ trợ tích cực người học. 237
Ti
u ban 1: Đào to chuyên ng TÀI LIỆU THAM KHẢO 8. Häcker, Thomas (2006): Vielfalt der 1. Raben, Babara von (2010): Portfolios in der Portfoliobegriff. In: Brunnen, Ilse/Häcker, Ausbildung pädagogischer Fachkräfte. Thomas/Winter, Felix (Hrsg.): Das Handbuch Selbstorganisierte lernen – Lernentwicklung Portfolioarbeit. Konzepte – Anregungen – dokumentieren. Mülheim an der Ruhr: Verlag an der Erfahrungen aus Schule und Lehrerbildung. Velber: Ruhr. Kallmeyerby Friedrich, 33-39. 2. Segermann, Krista (2007): Übungen zum 9. Bohn, Rainerohn (2001): Schriftliche Schreiben. In: Bausch, Karl-Richard/Christ, Sprachproduktion. In: Helbig, Gerhard/Götze, Herbert/Krumm, Hans-Jürgen (Hrsg.): Handbuch Lutz/Henrici, Gert/Krumm, Hans-Jürgen (Hrsg.): Fremdsprachenunterricht. 5., unveränderte Auflage. Deutsch als Fremdsprache. Ein internationales Tübingen: A. Francke. Handbuch. 2. Halbband. Berlin (u. a.): de Gruyter, 921-931. 3. Becker-Mrotzek, Michael/Böttcher, Ingrid (2006): Schreibkompetenz entwickeln und 10. Faistauer, Renate (2010): Kommunikativer beurteilen. Berlin: Cornelsen. Fremdsprachenunterricht. In: Barkowski, Hans/Krumm, Hans-Jürgen (Hrsg.): Fachlexikon 4. Winter, Felix (2010): Perspektiven der Deutsch als Fremd- und Zweitsprache. Tübingen, Portfolioarbeit für die Gestaltung des schulischen Basel: A. Francke, 158f. Lernens. In: Biermann, Christine/Volkwein, Karin (Hrsg.): Portfolio-Perspektiven. Schule und 11. Elschenbroich, Donata/Schweitzer, Otto (2008): Unterricht mit Portfolios gestalten. Weinheim, Das Portfolio im Kindergarten. Weimar u. a.: Verlag Basel: Beltz, 10-28. das Netz. 5. Häcker, Thomas (2007): Portfolio: ein 12. Stampfl, Lea (2006): Alle helfen mit, dass es Entwicklungsinstrument für Selbstbestimmtes vorangeht. Portfolioarbeit im Mathematik-unterricht Lernen. Eine explorative Studie zur Arbeit mit einer Grundschule. In: Brunnen, Ilse/Häcker, Portfolios in der Sekundarstufe I. 2. überarbeitete Thomas/Winter, Felix (Hrsg.): Das Handbuch Auflage. Baltmannsweiler: Schneider Verlag Portfolioarbeit. Konzepte – Anregungen – Hohengehren. Erfahrungen aus Schule und Lehrerbildung.Velber: Kallmeyer bei Friedrich, 121-126. 6. Breuer, Angela Carmen (2009): Das Portfolio im Unterricht. Theorie und Praxis im Spiegel des 13. Altrichter, Herbert (2012): Portfolios weisen Konstruktivismus. Münster: Waxmann. über sich selbst hinaus. Portfolio und Schulentwicklung. In: Bräuer, Gerd/Keller, 7. Endres, Wolfgang/Wiedenhorn, Thomas/Engel, Martin/Winter, Felix (Hrsg.): Portfolio macht Anja (Hrsg.) (2008): Das Portfolio in der Schule. Unterrichts- und Schulentwicklung mit Unterrichtspraxis. Präsentations-, Lernweg- und Portfolio. Seelze-Velber: Klett (u. a.), 33-39. Bewerbungsportfolio. Weinheim, Basel: Beltz. 238