Ứng phó với những khó khăn trong học tập của sinh viên năm thứ nhất Đại học Sư phạm - Đại học Huế

ỨNG PHÓ VỚI NHỮNG KHÓ KHĂN TRONG HỌC TẬP CỦA<br /> SINH VIÊN NĂM THỨ NHẤT ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC HUẾ<br /> PHÍ CÔNG MẠNH<br /> Học viên Cao học, Trường ĐHSP - ĐHH<br /> NGUYỄN QUANG UẨN<br /> Trường Đại học Sư phạm Hà Nội<br /> Tóm tắt: Ứng phó là một nguồn lực quan trọng trong hoạt động học tập của<br /> sinh viên nói chung và sinh viên năm thứ nhất nói riêng. Ứng phó giúp sinh<br /> viên năm thứ nhất thích ứng nhanh chóng với những yêu cầu của hoạt động<br /> học tập, cho phép họ nắm bắt và làm suy yếu những tác nhân gây khó khăn,<br /> từ đó thích nghi hoặc cải biến hoạt động học tập của chính mình, vượt qua<br /> khó khăn và học tập tốt hơn. Trong bài viết này, chúng tôi giới thiệu kết quả<br /> nghiên cứu thực trạng ứng phó với những khó khăn trong học tập của sinh<br /> viên năm thứ nhất (SVNT1) trường Đại học Sư phạm (ĐHSP) - Đại học Huế<br /> (ĐHH) và từ đó đề xuất một số biện pháp thử nghiệm nhằm nâng cao khả<br /> năng ứng phó cho SVNT1.<br /> <br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Hiện nay, SVNT1 đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong học tập như: khối lượng<br /> tri thức lớn, phương pháp học tập mới, yêu cầu tìm kiếm và xử lý tài liệu học tập, yêu<br /> cầu sắp xếp thời gian học tập phù hợp, chương trình học tập mới, quy chế học tập ở đại<br /> học… Những thách thức này gây không ít khó khăn cho các em. Bên cạnh đó, kiến<br /> thức, kinh nghiệm sống, khả năng ứng phó với khó khăn trong học tập của các em đang<br /> còn hạn chế. Vì vậy, việc giáo dục và rèn luyện để các em lựa chọn các cách ứng phó có<br /> hiệu quả là việc làm hết sức cần thiết trong môi trường đại học hiện nay.<br /> Ứng phó với khó khăn trong học tập ở môi trường đại học đã được nghiên cứu ở nhiều<br /> nước trên thế giới. Tuy nhiên, ở nước ta, vấn đề này vẫn chưa được quan tâm thích<br /> đáng. Thông qua nghiên cứu về ứng phó với những khó khăn trong học tập của SVNT1<br /> ĐHSP - ĐHH, chúng tôi mong muốn tìm hiểu cách ứng phó của nhóm khách thể đối với<br /> những khó khăn trong học tập, từ đó đề xuất và thử nghiệm một số biện pháp nhằm<br /> nâng cao khả năng ứng phó với những khó khăn trong học tập. Nghiên cứu được thực<br /> hiện trên 422 SVNT1 của hai khối tự nhiên (khoa Toán, Vật lý, Hóa) và xã hội (Ngữ<br /> văn, Lịch sử). Phương pháp nghiên cứu chủ đạo là sử dụng phiếu trưng cầu ý kiến; bảng<br /> hỏi này được chúng tôi xây dựng dựa trên việc tham khảo, điều chỉnh, chỉnh sửa các bộ<br /> công cụ nghiên cứu đã có trên thế giới và trong nước [1], [2], [4], [5], [6].<br /> 2. KHÁI NIỆM ỨNG PHÓ VỚI KHÓ KHĂN TRONG HỌC TẬP<br /> Ứng phó là một quá trình năng động của chủ thể. Đó là những nỗ lực của cá nhân, bao<br /> gồm cả hành động bên ngoài và tâm lý bên trong nhằm giải quyết những tình huống gây<br /> cản trở hoặc vượt quá khả năng của cá nhân, buộc cá nhân phải nỗ lực để giải quyết.<br /> Tạp chí Khoa học và Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Huế<br /> ISSN 1859-1612, Số 01(21)/2012: tr. 95-105<br /> <br /> 96<br /> <br /> PHÍ CÔNG MẠNH – NGUYỄN QUANG UẨN<br /> <br /> Ứng phó với khó khăn trong học tập là những nỗ lực của sinh viên, bao gồm cả mặt tâm<br /> lý bên trong và hành động bên ngoài, hướng vào giải quyết những vấn đề, tình huống<br /> gây khó khăn trong học tập mà sinh viên đó gặp phải. Như vậy, việc lựa chọn cách ứng<br /> phó chịu sự chi phối rất lớn bởi tính chủ quan của cá nhân và đặc điểm của hoàn cảnh<br /> bên ngoài. Ứng phó với khó khăn trong học tập cho thấy khả năng sinh viên lựa chọn và<br /> áp dụng những cách ứng phó hiệu quả để giải quyết những tình huống gây khó khăn<br /> trong học tập. Nó nhấn mạnh đến việc sinh viên biết lựa chọn những hành vi ứng phó<br /> phù hợp, tích cực, có lợi cho sự phát triển của cá nhân [3].<br /> 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> 3.1. Nhận định chung về ứng phó của SVNT1 với những khó khăn trong học tập<br /> Trong phiếu trưng cầu ý kiến, chúng tôi sử dụng thang Likert 5 bậc, đó là: mức độ<br /> “không bao giờ - ít khi - thỉnh thoảng - thường xuyên - rất thường xuyên” tương ứng với<br /> thang điểm “1 - 2 - 3 - 4 - 5”. Như vậy, điểm thấp nhất là 1, cao nhất là 5, SV có điểm<br /> càng cao thì càng thường xuyên sử dụng cách ứng phó đó và ngược lại.<br /> 3.1.1. Các cách ứng phó với những khó khăn trong học tập của SVNT1 (tổng quát)<br /> Bảng 1. Kết quả các cách ứng phó với những khó khăn trong học tập của SVNT1 (tổng quát)<br /> STT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> <br /> Các cách ứng phó<br /> Tích cực chủ động<br /> Tìm kiếm sự hỗ trợ<br /> Xoa dịu căng thẳng<br /> Lảng tránh<br /> Tiêu cực<br /> <br /> ĐTB<br /> 3,32<br /> 3,30<br /> 3,21<br /> 2,13<br /> 2,10<br /> <br /> ĐLC<br /> 0,90<br /> 1,07<br /> 1,05<br /> 1,20<br /> 1,10<br /> <br /> Ghi chú: ĐTB: Điểm trung bình; ĐLC: Độ lệch chuẩn<br /> <br /> Bảng 1 cho thấy, hiện nay SVNT1 đã lựa chọn cả 5 cách ứng phó khi gặp phải khó khăn<br /> trong học tập, trong đó cách ứng phó “Tích cực chủ động” được sử dụng nhiều nhất.<br /> Cách ứng phó “Tìm kiếm sự hỗ trợ” xếp vị trí thứ 2, tiếp theo là cách phó “Xoa dịu căng<br /> thẳng” xếp thứ 3; cách ứng phó “Lảng tránh” xếp ở vị trí thứ 4 và ít sử dụng nhất là<br /> cách ứng phó “Tiêu cực” ở vị trí thứ 5. Kết quả cho thấy SVNT1 đã sử dụng những cách<br /> ứng phó phù hợp với tần suất cao hơn. Tuy nhiên, để khẳng định SVNT1 ĐHSP - ĐHH<br /> có ứng phó hiệu quả với khó khăn trong học tập hay không, chúng ta cần xem xét từng<br /> chỉ số trong các cách ứng phó cụ thể.<br /> 3.1.2. Cách ứng phó “Tích cực chủ động”<br /> Bảng 2. Mức độ sử dụng cách ứng phó “Tích cực chủ động” của SVNT1<br /> Nhận<br /> thức<br /> <br /> Ứng phó tích cực chủ động<br /> Tôi suy nghĩ xem tại sao khó khăn đó lại xảy ra với bản thân tôi<br /> Tôi cố gắng suy nghĩ làm sao thay đổi bản thân để giải quyết vấn đề<br /> tốt hơn<br /> Tôi nghĩ xem mình có thể làm gì để cải thiện tình trạng khó khăn của<br /> mình<br /> <br /> ĐTB<br /> 3,54<br /> 3,50<br /> <br /> ĐLC<br /> 0,93<br /> 0,88<br /> <br /> 3,55<br /> <br /> 0,89<br /> <br /> ỨNG PHÓ VỚI NHỮNG KHÓ KHĂN TRONG HỌC TẬP CỦA SV NĂM THỨ NHẤT…<br /> <br /> Thái<br /> độ<br /> <br /> Hành<br /> động<br /> <br /> Tôi quyết tâm tự mình nỗ lực vượt qua những khó khăn đang xảy<br /> đến với mình<br /> Tôi nỗ lực lập kế hoạch học tập mới để giải quyết khó khăn của mình<br /> Tôi bình tĩnh xem xét mình nên phải làm gì tiếp theo để giải quyết<br /> khó khăn của mình<br /> Tôi hành động tích cực để cải thiện tình hình<br /> Tôi sắp xếp lại việc học tập của mình và ưu tiên những việc cần phải<br /> giải quyết ngay<br /> Tôi tham gia vào các câu lạc bộ học tập, diễn đàn và hội thảo trao đổi<br /> về học tập<br /> TBC 3 mặt<br /> <br /> 97<br /> <br /> 3,34<br /> <br /> 0,91<br /> <br /> 3,23<br /> 3,21<br /> <br /> 0,86<br /> 0,89<br /> <br /> 3,10<br /> 3,29<br /> <br /> 0,92<br /> 0,93<br /> <br /> 3,20<br /> <br /> 0,95<br /> <br /> 3,32<br /> <br /> 0,90<br /> <br /> Bảng 2 cho thấy với ĐTB cả 3 mặt là 3,32, nhìn chung cách ứng phó “Tích cực chủ<br /> động” được các em sử dụng ở mức độ cao. Cụ thể, có tới 275 SV (65,1%) sử dụng ở<br /> mức độ cao (ĐTB>3,0); 52 SV (12,3%) mức rất cao (ĐTB>4,0); 68 SV (16,1%) mức<br /> trung bình (ĐTB