Vai trò của Đồng Nai trong việc thực hiện chiến lược phát triển khoa học và công nghệ quốc gia - TS. Huỳnh Văn Tới

VAI TRÒ CỦA ĐỒNG NAI TRONG VIỆC THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC <br /> PHÁT TRIỂN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ QUỐC GIA<br /> <br />   TS. Huỳnh Văn Tới <br />                               UVBTVTU, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh <br /> ủy<br /> <br /> <br /> Tỉnh Đồng Nai thuộc khu vực trung tâm của vùng kinh tế trọng điểm phía <br /> Nam, cửa ngõ phía Đông của thành phố Hồ Chí Minh, khá thuận lợi về khí hậu,  <br /> đất đai, giao thông, lại đang xây dựng sân bay quốc tế Long Thành… Hiện nay, <br /> Đồng Nai là nơi thu hút nhiều nguồn vốn đầu tư nước ngoài, có nhiều khu công  <br /> nghiệp phát triển. Tốc độ  tăng trưởng kinh tế  của tỉnh trong 03 năm qua đạt ở <br /> mức cao (bình quân trên 11%), đời sống của người dân từng bước được cải <br /> thiện về  mọi mặt, tình hình an ninh ­ chính trị  được  ổn định. Đồng Nai   với vị <br /> thế địa lý ­ kinh tế quan trọng cùng với những yếu tố về lịch sử đã giúp Đồng  <br /> Nai trở thành vùng kinh tế mở cửa năng động, đóng vai trò là cửa ngõ kinh tế và <br /> cầu nối Việt Nam với thế giới.<br /> Trong những năm qua, kinh tế  của tỉnh đã chuyển hẳn từ  chỗ  dựa chủ <br /> yếu vào nông nghiệp và một số  ít ngành công nghiệp sang nền kinh tế  phát  <br /> triển đa ngành, đa lĩnh vực với cơ cấu chủ lực là ngành công nghiệp, xây dựng <br /> và dịch vụ. Để có được sự chuyển biến mạnh mẽ ấy, có rất nhiều nguyên nhân  <br /> khác nhau tạo nên, trong đó, phải kể  đến sự  tác động mạnh mẽ, sâu rộng của <br /> cách mạng khoa học và công nghệ.<br /> ● Hoạt động quản lý, nghiên cứu ứng dụng khoa học và công nghệ<br /> Có thể  khẳng định, khoa học và công nghệ  thực sự  là động lực quan <br /> trọng để nâng cao sức mạnh tổng hợp  của tỉnh Đồng Nai trên các lĩnh vực kinh <br /> tế, xã hội, quốc phòng, an ninh; nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, thúc <br /> đẩy sự phát triển của nền kinh tế tri thức, bảo vệ môi trường sinh thái, ứng phó <br /> với tác động của biến đổi khí hậu… Đến nay, hoạt động trên lĩnh vực này ngày <br /> càng được mở  rộng và đi vào chiều sâu, với mạng lưới cán bộ  khoa học và  <br /> công nghệ  được củng cố, kiện toàn, đáp  ứng yêu cầu phục vụ  sản xuất, tạo <br /> nên sự thay đổi căn bản về kinh tế ­ xã hội của tỉnh.  Hiện tại, nguồn nhân lực <br /> khoa học và công nghệ có bước đột phá, với chương trình đào tạo sau đại học <br /> đã có 01 nghiên cứu sinh bảo vệ thành công luận án tiến sĩ, 138 học viên hoàn <br /> thành luận văn thạc sĩ, 53 bác sĩ tốt nghiệp chuyên khoa I, 38 bác sĩ tốt nghiệp <br /> chuyên khoa II. Hiện có 39 nghiên cứu sinh đang theo theo học tiến sĩ, 683 học <br /> 1<br /> viên đang theo học thạc sĩ, 125 bác sĩ đang theo học chuyên khoa I và 14 bác sĩ <br /> đang theo học chuyên khoa II. <br />  Bên cạnh đó, việc đổi mới quản lý các đề  tài, dự  án khoa học và công  <br /> nghệ  một cách minh bạch, công khai đã góp phần đẩy mạnh nghiên cứu,  ứng <br /> dụng và phát triển khoa học và công nghệ. Giai đoạn 2003 – 2012 là giai đoạn  <br /> hoạt động quản lý, nghiên cứu ứng dụng khoa học và công nghệ  của tỉnh phát <br /> triển mạnh cả về số lượng và chất lượng. Đã triển khai trên 10 dự  án cấp bộ, <br /> 185 đề tài, dự án cấp tỉnh theo 6 chương trình mục tiêu tổng hợp, 76 đề tài cấp  <br /> huyện, cấp ngành ngày càng đáp ứng có hiệu quả  trong nhiệm vụ sản xuất và  <br /> đời sống, phục vụ  yêu cầu lãnh đạo, chỉ  đạo của tỉnh, cung cấp ngày càng  <br /> nhiều luận cứ  khoa học cho việc xây dựng các chương trình, quy hoạch, kế <br /> hoạch phát triển kinh tế  xã hội, đẩy nhanh, mạnh sự  nghiệp công nghiệp hóa, <br /> hiện đại hóa của tỉnh.<br /> ● Khoa học và công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp<br /> Với tiềm năng trí tuệ, tinh thần sáng tạo và đặc biệt là nguồn lực khoa <br /> học công nghệ   đang  được tăng cường,  góp phần đưa  trình độ  dân trí, chất <br /> lượng nguồn nhân lực và tính năng động trong xã hội được nâng lên đáng kể. <br /> Việc xã hội hóa các hoạt động  khoa học và công nghệ  từng bước được thực <br /> hiện và nâng cao, qua đó, việc ứng dụng khoa học và công nghệ trong lĩnh vực <br /> nông nghiệp đã có nhiều khởi sắc, với tốc độ, số lượng ngày càng gia tăng, tạo <br /> ra được nhiều mô hình, giống cây trồng, vật nuôi, bảo vệ  các loài động vật, <br /> thực vật có giá trị kinh tế, góp phần chuyển dịch mạnh về cơ cấu sản xuất theo  <br /> hướng kinh tế  hàng hóa gắn với thị trường, tăng thu nhập cho người nông dân  <br /> và thực hiện phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững. Trong các năn qua,  <br /> tỉnh đã lãnh đạo, chỉ  đạo, đầu tư  xây dựng, phát triển các khu công nghệ  cao <br /> trong sản xuất nông nghiệp và hoạt động có hiệu quả  như: Trung tâm  Ứng  <br /> dụng Công nghệ  sinh học ­  ứng dụng Công nghệ  sinh học hiện đại vào nông <br /> nghiệp, y tế  và môi trường (đặt tại huyện Cẩm Mỹ) với diện tích 200ha. Xây <br /> dựng quy hoạch Dự án liên hợp Công nông nghiệp Dofico (Agropark) với diện <br /> tích 2.182 ha…<br />  Cùng với đó, lĩnh vực công nghiệp cũng có nhiều chuyển biến tích cực; <br /> nhiều đề  tài, dự  án đã được triển khai phục vụ  cho công tác chọn lọc công  <br /> nghệ, cải tiến công nghệ  phù hợp với điều kiện tỉnh nhà. Nhất là, công nghệ <br /> chế biến đã tạo ra các sản phẩm có tính cạnh tranh cao; các dự án công nghiệp <br /> phục vụ thiết thực cho phát triển ngành sản xuất công nghiệp, cũng như  phục <br /> vụ sản xuất kinh doanh đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh.<br /> 2<br />  ● Lĩnh vực công nghệ thông tin<br />  Bên cạnh đó, công nghệ thông tin phát triển với việc đẩy mạnh áp dụng  <br /> công nghệ  thông tin trong quản lý nhà nước, đưa công nghệ  thông tin về  vùng <br /> sâu, vùng xa. Cũng như ở lĩnh vực an ninh quốc phòng được thực hiện theo chế <br /> độ mật, góp phần nâng cao công tác nghiệp vụ của ngành. Ngoài ra,  công nghệ <br /> thông tin đã trở  thành một trong những động lực không thể  thiếu đối với sự <br /> phát triển của giáo dục – đào tạo tỉnh Đồng Nai. Đặc biệt là trong công cuộc <br /> đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa,  <br /> xã hội hóa, dân chủ  hóa và hội nhập quốc tế.  Có thể  nói, công nghệ  thông tin <br /> tác động mạnh mẽ  và làm thay đổi phương pháp, phương thức dạy và học, <br /> công tác quản lý giáo dục cũng như  chất lượng giảng dạy, học tập thông qua  <br /> các phần mềm hỗ trợ như PowerPoint, Photoshop, Emindmap, Chemistry, Netop  <br /> School…<br /> Chất lượng học tập của học sinh, sinh viên phụ thuộc rất nhiều vào năng <br /> lực của người thầy, vào trình độ  chuyên môn, kỹ  năng sư  phạm…, đặc biệt là <br /> việc soạn bài giảng trong sự  hỗ  trợ  của công nghệ  thông tin. Soạn bài giảng <br /> điện tử  góp phần tạo ra hiệu quả  rất cao trong giảng dạy. Từ  năm 2003, Sở <br /> Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đồng Nai đã triển khai rộng khắp trên địa bàn về việc <br /> thực hiện bài giảng điện tử  theo chuẩn Elearning. Cho đến nay, phần lớn giáo <br /> viên trong tỉnh thành thạo việc soạn giáo án ứng dụng công nghệ  thông tin. Sở <br /> Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Sở  Khoa học Công nghệ  đã tổ  chức Hội <br /> giảng  ứng dụng công nghệ  thông tin cho khối THPT và THCS, tạo được một <br /> hiệu  ứng tích cực trong hoạt động giảng dạy của toàn ngành.  Điển hình là <br /> Trường THPT Nguyễn Hữu Cảnh, đơn vị được coi là rất thành công trong việc <br /> thực hiện mô hình bài giảng điện tử và phòng học trực tuyến Elearning  để các <br /> đơn vị giáo dục trong tỉnh học tập và nhân rộng mô hình này.<br /> Đối với công tác quản lý giáo dục, công nghệ thông tin tham gia vào việc <br /> xử lý các dữ liệu; công tác hoạch định chính sách, tài chính, quản lý đào tạo và <br /> quản lý  sinh viên…,  Đồng Nai nhiều trường   đã  làm rất tốt,  điển hình như <br /> Trường Đại học Đồng Nai, trong các năm qua đã sử dụng phần mềm do Vụ Tổ <br /> chức Cán bộ ­ Bộ Giáo dục và Đào tạo cung cấp để thống nhất quản lý cán bộ, <br /> giáo viên trong trường. Ngoài ra, trong công tác quản lý đào tạo và quản lý sinh  <br /> viên, trường đã sử  dụng phần mềm Edusoft chạy trên nền web để  quản lý hồ <br /> sơ  của sinh viên, các đề  tài  nghiên cứu khoa học, kết quả  học tập của sinh  <br /> viên… Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động giáo dục là yêu cầu  <br /> cấp thiết và là xu thế của thời đại. Ngày nay, “giáo án điện tử”, “bài giảng điện <br /> 3<br /> tử” được phổ  biến rộng  ở  hầu hết các trường học trong tỉnh. Qua đó, hoạt <br /> động dạy và học đã có nhiều chuyển biến tích cực; việc thực hiện bài giảng  <br /> bằng “bài giảng điện tử” tạo sự hứng thú, hấp dẫn và phong phú, phát huy tính  <br /> tích cực, chủ động và sáng tạo trong học tập  ở người học. Có thể nói, phương  <br /> pháp dạy học bằng công nghệ  thông tin đã tạo ra được môi trường đa phương <br /> tiện trong ngành Giáo dục – Đào tạo của tỉnh.<br /> Sự  phát triển của công nghệ  thông tin không chỉ  cần thiết trong việc  <br /> quản lý nhà nước, quốc phòng, an ninh, trong việc dạy và học… mà còn giúp  <br /> người dân Đồng Nai khắc phục dần tình trạng lạc hậu trong nhận thức về các  <br /> vấn đề kinh tế ­ xã hội. Các phương tiện thông tin đại chúng như  Internet, các  <br /> trang Web của Ban Tuyên giáo tỉnh ủy Đồng Nai, Báo Đồng Nai, Sở Khoa học  <br /> và Công nghệ  Đồng Nai… trong các năm qua đã cung cấp liên tục và kịp thời <br /> đến nhân dân trong tỉnh những thông tin mới về  các lĩnh vực của đời sống xã <br /> hội, về  chính trị hay các kiến thức phục vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh.  <br /> Internet trở  thành phương tiện hết sức tiện lợi, hiệu quả  trong việc tiếp cận  <br /> kho kiến thức khổng lồ và toàn diện trên mọi phương diện của đời sống xã hội.<br /> ● Khoa học và công nghệ trong lĩnh vực bảo vệ môi trường<br /> Cùng với kết quả đạt được qua việc nghiên cứu ứng dụng các đề  tài, dự <br /> án trong lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, an ninh và tin học thì việc nghiên <br /> cứu, ứng dụng trong lĩnh vực bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh với sự hỗ trợ <br /> đắc lực của công cụ khoa học và công nghệ như: công nghệ  xử lý chất thải lò <br /> đốt, hệ  thống xử lý nước thải tập trung khu công nghiệp, hệ  thống xử  lý chất <br /> thải của các danh nghiệp... đã thu được nhiều kết quả tốt.<br /> Hiện tại, công tác xử lý nước thải của 27/31 khu công nghiệp đang hoạt <br /> động trên địa bàn tỉnh đã đi vào hoạt động với tổng lượng nước thải phát sinh  <br /> khoảng 69.118 m3/ngày.đêm. Trong đó, có 25/27 khu công nghiệp (đạt 92,6%) <br /> đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung, lượng nước thải xử lý <br /> khoảng 47.656 m3/ngày.đêm. Lượng nước thải còn lại được xử  lý cục bộ  tại <br /> hệ  thống xử lý nước thải của doanh nghiệp. Số  lượng nước thải y tế  khoảng <br /> 5.076 m3/ngày.đêm. Với lượng nước thải này các Bệnh viện, Trung tâm y tế và <br /> Phòng khám đa khoa khu vực đa số đều có hệ thống công nghệ xử lý nước thải. <br /> Ngoài ra, công tác thu gom và xử lý rác thải. Đối với chất thải rắn thông <br /> thường và chất thải nguy hại, hiện tại khối lượng rác thải khoảng trên 934.860  <br /> tấn/năm   (tương   đương   trên  2.561  tấn/ngày),   xử   lý   chất   thải   qua   hệ   thống  <br /> khoảng trên 850.647 tấn/năm (tương đương trên 2.331 tấn/ngày), đạt 91%.<br /> <br /> 4<br />  Bên cạnh đó, công tác quan trắc môi trường trên địa bàn tỉnh cũng được <br /> tiến   hành   thường   xuyên.   Hàng   năm,   tỉnh   tổ   chức   thực   hiện   quan   trắc   môi <br /> trường định kỳ bao gồm quan trắc tài nguyên nước mặt, chất lượng môi trường  <br /> không khí, chất lượng môi trường đất, động thái nước dưới đất và quan trắc  <br /> chất độc hóa học Dioxin khu vực xung quanh sân bay Biên Hòa nhằm kịp thời <br /> giám sát diễn biến chất lượng môi trường, cảnh báo và đề  xuất các giải pháp  <br /> giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Ngoài việc quan trắc định kỳ nêu trên, để tăng  <br /> cường giám sát, theo dõi, diễn biến chất lượng môi trường phục vụ  yêu cầu <br /> bảo vệ  môi trường trên địa bàn tỉnh được kịp thời, tỉnh đã chỉ  đạo đầu tư, lắp  <br /> đặt các hệ thống quan trắc tự động liên tục tại các khu công nghiệp, các cơ sở <br /> sản xuất… Các hệ thống công nghệ  xử  lý nước thải tập trung được xây dựng  <br /> và từng bước đi vào nề nếp, đảm bảo đúng quy trình, quy định đã góp phần giảm <br /> đáng kể tình trạng ô nhiễm môi trường cũng như ô nhiễm không khí trên địa bàn <br /> tỉnh.<br /> Khoa học và công nghệ đã và đang đóng góp thiết thực cho sự phát triển <br /> kinh tế ­ xã hội, quốc phòng, an ninh của tỉnh. Điều đó phần nào khẳng định vai <br /> trò của Đồng Nai trong việc thực hiện có hiệu quả Chiến lược phát triển khoa  <br /> học và công nghệ quốc gia, khẳng định việc đầu tư cho Khoa học và công nghệ <br /> là hướng đi đúng đắn của các cấp  ủy Đảng, chính quyền. Để  thực hiện thắng <br /> lợi định hướng phát triển Khoa học và công nghệ theo Nghị quyết Hội nghị lần  <br /> thứ  6, Ban Chấp hành Trung  ương Đảng (khóa XI) về  phát triển khoa học và <br /> công nghệ  phục vụ  sự  nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện  <br /> kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế rất cần sự <br /> quan tâm chỉ  đạo sát sao của lãnh đạo các cấp  ủy đảng, chính quyền các cấp,  <br /> sự tham gia tích cực của đội ngũ cán bộ khoa học ­ công nghệ và sự đồng thuận <br /> của mọi tầng lớp nhân dân trong tỉnh. Phối hợp tốt với các tỉnh bạn để trao đổi <br /> kinh nghiệm, nâng cao chất lượng hoạt động, quản lý Nhà nước về  khoa học  <br /> và công nghệ. Xây dựng cơ sở vật chất – kỹ thuật và đẩy mạnh hợp tác Quốc  <br /> tế  nhằm phục vụ  cho các hoạt động khoa học và công nghệ  trọng điểm của  <br /> tỉnh; nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về  hoạt động khoa học và công <br /> nghệ… Có như  vậy, việc nghiên cứu  ứng dụng Khoa học và công nghệ  mới  <br /> thực sự đóng vai trò và là động lực, nền tảng đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp  <br /> hóa, hiện đại hóa, góp phần vào phát triển kinh tế  ­ xã hội trên địa bàn tỉnh.  <br /> Đồng thời, khẳng định vai trò của Đồng Nai trong việc thực hiện có hiệu quả <br /> Chiến lược phát triển khoa học và công nghệ quốc gia./.<br /> <br /> <br /> 5<br />