Vai trò của giảng dạy đạo đức nghề nghiệp kế toán trong các trường đại học

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Vai trò của giảng dạy đạo đức nghề nghiệp kế toán trong các trường đại học trình bày 2 mục tiêu chính như: Giảng dạy đạo đức kế toán có thúc đẩy hành vi đạo đức của sinh viên kế toán trong môi trường kinh doanh không; Đạo đức nghề nghiệp kế toán có nên giảng dạy như là một môn học độc lập không.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Vai trò của giảng dạy đạo đức nghề nghiệp kế toán trong các trường đại học

Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8 VAI TRÒ CỦA GIẢNG DẠY ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP KẾ TOÁN TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Lê Thị Tâm Trường Đại học Thủy lợi, email: lethitam@tlu.edu.vn 1. GIỚI THIỆU CHUNG Những nghiên cứu về kế toán tại Việt Nam tập trung nhiều vào vấn đề chuyên môn thay Theo Tổ chức Minh Bạch quốc tế (IT), chỉ vì xem xét đạo đức nghề nghiệp. Hơn nữa, số tham nhũng của Việt Nam (CPI) trong 6 cũng chưa có tác giả nào tại Việt Nam tranh năm liên tiếp (2012 – 2017) đều đạt ngưỡng luận về giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho 35/100 điểm. Năm 2018, chỉ số này tụt xuống sinh viên kế toán trong các trường đại học. Vì 2 điểm, đạt 33/100 điểm và xếp 117/180 quốc vậy, nghiên cứu về đạo đức nghề nghiệp kế gia toàn cầu. Điều này phản ánh thực tế rằng toán trong các trường đại học là rất cần thiết. tham nhũng Việt Nam đang trở thành vấn đề Bài viết này sẽ giải quyết 2 mục tiêu chính nhức nhối. Mặc dù, IT đưa ra những giải như: Giảng dạy đạo đức kế toán có thúc đẩy pháp giúp Việt Nam giảm thiểu tham nhũng hành vi đạo đức của sinh viên kế toán trong song tình hình này vẫn chưa được cải thiện. môi trường kinh doanh không; Đạo đức nghề Có lẽ dù đưa ra các giải pháp nào đi chăng nghiệp kế toán có nên giảng dạy như là một nữa nhưng nếu không tìm được nguyên nhân môn học độc lập không. sâu sa của vấn đề, e rằng những giải pháp đưa ra chưa hẳn đã là hiệu quả. Gốc rễ cho 2. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU hành vi hối lộ và tham nhũng của Việt Nam gia tăng xuất phát từ đạo đức con người. Bởi Nhiều vụ bê bối tài chính nổi tiếng xảy ra vì đạo đức là chuẩn mực ảnh hưởng đến hành chẳng hạn như Eron, MCI Wordcom, Arthur vi của con người và hành vi đó được coi là Andersen, AIG đều là kết quả từ những hành chấp nhận khi nó tuân theo chuẩn mực đạo vi phi đạo đức của nhân viên và nhà quản lý đức (Reily, 2012). doanh nghiệp. Điều này dấy lên nhiều mối Trong những năm gần đây, Việt Nam đang quan tâm của các nhà giáo dục về vai trò của chứng kiến nhiều vụ bê bối từ các ngân hàng họ trong việc cần chuẩn bị những gì cho sinh và tổ chức kinh tế. Kết quả này xuất phát từ viên trước khi ra trường khi phải đối mặt với hành vi phi đạo đức của các nhà quản lý kinh các tình huống liên quan đến đạo đức nghề doanh. Những người làm kế toán luôn đóng nghiệp. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng thiếu góp một phần trong đó, họ có thể là thủ phạm đạo đức nghề nghiệp trong lĩnh vực kế toán hoặc đồng phạm tham gia hành vi phi đạo không chỉ gây tổn hại cho nghề nghiệp của cá đức chẳng hạn như gian lận về trình bày báo nhân mà còn là mối nguy hiểm cho xã hội cáo tài chính, nhận hối lộ, tham nhũng. Đạo (Kerr & Smith, 1995). Nhưng chỉ một phần đức nghề nghiệp kế toán liên quan đến nguyên nhỏ vấn đề nằm ở bản thân họ, còn phần lớn tắc đạo đức và đánh giá dựa trên giá trị đạo lại nằm trong môi trường nghề nghiệp và đức mà một nhân viên kế toán cần thể hiện những người có sức ảnh hưởng lớn nhất để trong trách nhiệm nghề nghiệp của mình thay đổi môi trường nghề nghiệp là các nhà (Hald, 2012). Nhiệm vụ của kế toán viên là giáo dục. Họ có thể thực hiện các bước để cung cấp báo cáo tài chính trung thực và tin chứng minh vai trò rất quan trọng của đạo cậy cho đối tượng sử dụng để đưa ra quyết đức nghề nghiệp kế toán bằng cách giúp sinh định đúng đắn ở cả cấp độ cá nhân và tổ chức. viên có được những công cụ và kỹ năng cần 406
Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8 thiết để giải quyết các tình huống đạo đức họ đức được phát triển thông qua giáo dục (Huss sẽ phải đối mặt trong tương lai. Sinh viên kế & Patterson 1993) và nó sẽ ảnh hưởng đến toán sẽ trở thành những chuyên gia kế toán hành vi đạo đức (Mayhew & Murphy, 2009). trong các tổ chức và giá trị hiện tại của họ sẽ Sinh viên có xu hướng thể hiện hành vi đạo định hình nên thực hành tương lai trong môi đức tích cực sau khi được giáo dục về đạo trường kinh doanh (Ludlum & Moskaloinov, đức. Vì vậy, đạo đức nghề nghiệp kế toán 2005). Vì vậy, phát triển thông qua giảng dạy nên được giảng dạy như một môn học cụ thể đạo đức kế toán giúp gia tăng giá trị đạo đức, để đưa sinh viên tiếp xúc tình huống đạo đức định hình nên hành vi đạo đức và thậm chí cần thiết trong nhà trường cái có thể ảnh thay đổi nó theo hướng tích cực (Hashemian hưởng đến hành vi tương lai. Stokes & cộng & Loui, 2010; Tang & Tang, 2010). sự (2011) phát hiện ra rằng những sinh viên Đã xuất hiện những nghiên cứu về đạo đức được tiếp xúc với những tình huống đạo đức kế toán trong giảng dạy. Chẳng hạn như trong trường đại học sẽ thể hiện ý thức đạo nghiên cứu của Brands (2010) cho rằng đức mạnh mẽ hơn để giải quyết các tình trường đại học nên đưa môn đạo đức kế toán huống đạo đức thực tế. Đạo đức nghề nghiệp vào giảng dạy. Jennings (2004) lập luận rằng kế toán như là một phần cốt lõi trong chương sinh viên kế toán nên được học về đạo đức trình đào tạo ngành Kế toán và nếu không có nghề nghiệp kế toán bởi vì các vụ bê bối tài đạo đức nghề nghiệp kế toán, sinh viên sẽ bị chính lớn như Enron, Worldcom, Arthur tước đi cơ hội để phát triển ý kiến đạo đức Andersen đều xuất phát từ hành vi phi đạo bền vững cái sẽ định hình nên nghề nghiệp đức của kế toán. Giáo dục đạo đức nghề cũng như môi trường kinh doanh của họ nghiệp cho sinh viên kế toán là cần thiết để trong tương lai (Stokes & cộng sự, 2011; thích ứng với trong môi trường xã hội nói Efiong, 2012). chung và môi trường kinh doanh nói riêng (Efiong, 2012). Kinh doanh thành công chỉ 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU có thể bền vững thông qua thực hành giáo Để giải quyết hai mục tiêu nghiên cứu dục (Krehmeyer 2007). Vì vậy, các cơ sở trên, phương pháp định lượng được sử dụng giáo dục đặc biệt là các trường đại học ngoài thông qua khảo sát sinh viên kế toán năm tập trung vào đào tạo chuyên môn cần giáo cuối. Các câu hỏi được thiết kế theo thang đo dục đạo đức nghề nghiệp kế toán hướng tới likert 5 điểm với 1 = rất không đồng ý, tính bền vững. Nhiệm vụ của các nhà giáo 5 = rất đồng ý. Kết quả khảo sát thu được 75 dục là giúp sinh viên kế toán thấm nhuần phiếu hợp lệ. Các phiếu khảo sát được nhập được giá trị đạo đức nghề nghiệp. Wright liệu vào phần mềm SPSS 22.0 và xử lý thông (1995) lập luận rằng giáo dục đạo đức là cách qua kỹ thuật như thống kê mô tả, Chi-square tốt nhất giúp sinh viên áp dụng kỹ năng cần nhằm kiểm định 2 giả thuyết nghiên cứu: thiết để tạo ra những phán đoán về vấn đề H1: Giảng dạy đạo đức kế toán thúc đẩy đạo đức. Lau et al. (2007); Lau (2009); hành vi đạo đức của sinh viên kế toán trong Donovan (2009) thừa nhận giáo dục là công cụ quan trọng để gia tăng nhận thức và lý môi trường kinh doanh. luận đạo đức. Ngoài ra, giáo dục đạo đức H2: Đạo đức nghề nghiệp kế toán nên giúp sinh viên có được nhìn tổng quan về được giảng dạy như là môn học độc lập. môi trường kinh doanh với hành vi phù hợp (Petocz & Dixon, 2011). 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Nhiều nghiên cứu về đạo đức kế toán và Kết quả nghiên cứu ở bảng 1 cho thấy giáo dục đạo đức cũng đã chỉ ra rằng sinh 17,3% sinh viên kế toán rất đồng ý rằng viên đánh giá cao tầm quan trọng của đạo giảng dạy đạo đức thúc đẩy hành vi đạo đức đức nghề nghiệp và họ đề xuất cần thiết lập của sinh viên kế toán khi bước vào môi khóa học về đạo đức nghề nghiệp kế toán trường kinh doanh, 53,3% sinh viên đưa ra ý như môn học độc lập (Adkins & Radtke, kiến đồng ý, còn lại là đưa ra ý kiến trung lập 2004, Cooper & cộng sự, 2008). Giá trị đạo (18,7%) và không đồng ý (10,7%). 407
Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8 Bảng 1. Giảng dạy kế toán thúc đẩy hành vi ủng hộ từ nghiên cứu của Brands (2010), đạo đức của sinh viên kế toán (Efiong, 2012). Nghiêu cứu phần nào khẳng Frequency Percent Cumulative định rằng đạo đức là một phần không thể Percent thiếu của nghề kế toán và nghề kế toán đứng Không đồng ý 8 10.7 10.7 trên nền tảng của đạo đức kế toán. Việc giáo Bình thường 14 18.7 29.3 dục đạo đức được coi là phương thuốc hiệu Đồng ý 40 53.3 82.7 quả để giải quyết vấn đề đạo đức nảy sinh Rất đồng ý 13 17.3 100.0 trong xã hội nói chung và môi trường kinh Total 75 100.0 doanh nói riêng. Bảng 2. Đạo đức kế toán nên được coi Tầm quan trọng của giáo dục đạo đức kế là môn học độc lập toán tại Việt Nam là không thể phủ nhận trong bối cảnh vấn đề tham nhũng đang ngày Frequency Percent Cumulative Percent càng trở nên nhức nhối. Những phát hiện từ Không đồng ý 4 5.3 5.3 kết quả nghiên cứu đã ủng hộ đạo đức nghề Bình thường 15 20.0 25.3 nghiệp kế toán nên được xem xét như một Đồng ý 40 53.3 78.7 môn học độc lập thay vì lồng ghép vào những Rất đồng ý 16 21.3 100.0 môn học chuyên sâu khác (Adkins & Radtke, Total 75 100.0 2004; Cooper & cộng sự, 2008; Stokes & cộng sự, 2011). Việc xem đạo đức nghề Bảng 2 về quan điểm đạo đức kế toán nghiệp kế toán như là một phần trong môn được coi là môn học độc lập, tập trung vào ý học chẳng hạn kiểm toán tài chính, kiểm toán kiến đồng ý chiếm 53.3%, tiếp theo là ý kiến nội bộ, kế toán tài chính sẽ làm thu hẹp phạm hoàn toàn đồng ý chiếm 21,3%, trung lập vi của nó và thiếu đi những thông tin cần 20%, còn lại không đồng ý 5.3%. thiết để trang bị cho những sinh viên tốt Ngoài ra, giá trị mean của 2 biến trên lần nghiệp vừa có tài vừa có đức. lượt là 3,77 và 3,91, giá trị mode và median Tuy nhiên hầu hết các trường đại học Việt đều bằng 4. Điều này cho thấy, hầu hết sinh Nam hiện nay đều giảng dạy cho sinh viên kế viên kế toán đều đánh giá cao đạo đức nghề toán một khối lượng lớn về kiến thức chuyên nghiệp kế toán cũng như việc giảng dạy môn ngành nhưng lại bỏ qua hoặc không tập trung học này trong nhà trường. về đạo đức nghề nghiệp kế toán như là môn học cần thiết cho sinh viên trước khi ra Bảng 3. Kiểm định Chi - square trường. Giảng dạy đạo đức kế toán cũng sẽ Giảng dạy đạo Đạo đức kế cho phép sinh viên ứng dụng và giải quyết đức kế toán những vấn đề tương tự một cách phù hợp thúc đẩy hành vi toán nên là môn học nhất đối phó với tình huống phi đạo đức đạo đức của trong môi trường kinh doanh. Điều này rất sinh viên kế toán độc lập quan trọng trong bối cảnh kinh tế xã hội Việt Pearson Chi-Square 30.798a 23.359a Nam nơi mà giá trị đạo đức của con người df 9 9 đang đi xuống. Ngoài ra, giáo dục đạo đức kế Asymp. Sig. 0.000 0.005 toán sẽ giúp cho các tổ chức giảm thiểu hành Kiểm định Chi-square trong bảng 3 cho vi phi đạo đức và đưa ra quyết định đúng đắn. thấy ở cả 2 giả thuyết, giá trị Sig đều nhỏ hơn 6. TÀI LIỆU THAM KHẢO 0.05 chứng tỏ 2 giả thuyết H1 và H2 được [1] Brands, K. 2010. A framework for teaching chấp nhận; giảng dạy đạo đức kế toán giúp ethics and values in accounting courses. thúc đẩy hành vi đạo đức của sinh viên kế 13th Annual Colleagues in Jesuit Business toán trong môi trường kinh doanh và đạo đức Education (CJBE) Conference. kế toán nên là môn học độc lập. [2] Efiong, E. J. 2012. Forensic Accounting Education: An Exploration of the Level of 5. KẾT LUẬN Awareness in Developing Economies: Nigeria as a Case Study. International Journal Những phát hiện trên chỉ ra rằng đạo đức of Business and Management. 7(4): 26-34. nghề nghiệp kế toán nên được giảng dạy cho [3] Stokes, L. E., Marcuccio, E. A., & Arpey, J. W. sinh viên kế toán để giúp họ thấm nhuần giá 2011. Ethical Intervention During the College trị đạo đức và hình thành văn hóa đạo đức Years: Increasing the Moral Awareness of Future Business Leaders. Mustang Journal of trong môi trường kinh doanh. Kết này được Business Ethics. pp. 152-161. 408