Vai trò của giáo dục - đào tạo trong việc góp phần xây dựng, phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam hiện nay

VAI TROØ CUÛA GIAÙO DUÏC – ÑAØO TAÏO TRONG VIEÄC GOÙP PHAÀN<br /> XAÂY DÖÏNG, PHAÙT TRIEÅN NGUOÀN NHAÂN LÖÏC ÔÛ VIEÄT NAM HIEÄN NAY<br /> Nguyeãn Thò Bích Thuûy *<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Con ngöôøi laø trung taâm cuûa moïi hoaït ñoäng xaõ hoäi, vöøa laø muïc ñích, vöøa laø ñoäng löïc cuûa söï phaùt trieån.<br /> Xaây döïng, phaùt trieån con ngöôøi laø söï gia taêng giaù trò cho con ngöôøi caû veà tinh thaàn, ñaïo ñöùc, taâm hoàn, trí<br /> tueä, kyõ naêng,.... laãn theå chaát. Khi nguoàn löïc con ngöôøi ñöôïc coi laø yeáu toá quyeát ñònh söï phaùt trieån cuûa moãi<br /> quoác gia, thì phaùt trieån giaùo duïc – ñaøo taïo laø phöông tieän chuû yeáu quyeát ñònh chaát löôïng con ngöôøi, laø neàn<br /> taûng cuûa chieán löôïc con ngöôøi.<br /> <br /> SUMMARY<br /> THE ROLE OF EDUCATION AND TRAINING IN CONTRIBUTION TO THE<br /> DEVELOPMENT OF HUMAN RESOURCE IN VIETNAM NOWADAYS.<br /> Nguyen Thi Bich Thuy * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 36 – 40<br /> <br /> Human is the key for any social activities, which is bot purpose and motivation of development.<br /> Building, developing human is increasing huma’s value in aspects of spirit, moral, soul, mind, skill,... and<br /> physical. While human resource is treated as key factor for development of each country, development of<br /> education – training is the significant means in defining human’s quality, is foundation of human<br /> strategy.<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Trong coâng cuoäc ñoåi môùi ñaát nöôùc theo ñònh<br /> höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, cuøng vôùi khoa hoïc – coâng<br /> ngheä, giaùo duïc – ñaøo taïo ñaõ ñöôïc Ñaûng ta xaùc ñònh laø<br /> “quoác saùch haøng ñaàu”; phaùt trieån giaùo duïc – ñaøo taïo<br /> laø moät trong nhöõng ñoäng löïc quan troïng thuùc ñaåy söï<br /> nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, laø ñieàu kieän ñeå<br /> phaùt huy nguoàn löïc con ngöôøi – yeáu toá cô baûn ñeå<br /> phaùt trieån xaõ hoäi, taêng tröôûng kinh teá nhanh vaø beàn<br /> vöõng. Vì theá, vieäc nghieân cöùu “vai troø cuûa giaùo duïc –<br /> ñaøo taïo trong vieäc goùp phaàn xaây döïng, phaùt trieån<br /> nguoàn nhaân löïc ôû Vieät Nam hieän nay” laø vaán ñeà heát<br /> söùc caáp thieát, coù yù nghóa lyù luaän, thöïc tieãn vaø ñang<br /> ñöôïc raát nhieàu ngöôøi quan taâm.<br /> Trong coâng trình nghieân cöùu cuûa mình, chuùng<br /> toâi ñaõ keá thöøa vaø phaùt trieån keát quaû nghieân cöùu cuûa<br /> nhieàu taùc giaû trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå coù theå ñeà caäp<br /> *<br /> <br /> Khoa Khoa hoïc cô baûn – Ñaïi hoïc Y Döôïc TP. HCM.<br /> <br /> 36<br /> <br /> moät caùch coù heä thoáng veà caùc vaán ñeà con ngöôøi, nhaân<br /> toá con ngöôøi, nguoàn löïc con ngöôøi, vai troø cuûa giaùo<br /> duïc – ñaøo taïo vaø ñaëc bieät laø ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp<br /> chuû yeáu mang tính ñònh höôùng ñeå goùp phaàn phaùt huy<br /> vai troø cuûa giaùo duïc – ñaøo taïo trong vieäc xaây döïng,<br /> phaùt trieån nguoàn nhaân löïc ôû Vieät Nam hieän nay.<br /> <br /> Cô sôû lyù luaän vaø phöông phaùp nghieân<br /> cöùu<br /> Ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän döïa treân nhöõng nguyeân lyù<br /> cuûa chuû nghóa Maùc – Leânin, tö töôûng Hoà Chí Minh vaø<br /> quan ñieåm cuûa Ñaûng ta veà nguoàn nhaân löïc vaø chieán<br /> löôïc phaùt trieån con ngöôøi treân cô sôû tieáp tuïc ñoåi môùi<br /> giaùo duïc – ñaøo taïo.<br /> Quaù trình nghieân cöùu vaø trình baøy ñeà taøi, chuùng<br /> toâi ñaõ söû duïng caùc phöông phaùp nhö: tieáp caän heä<br /> thoáng, logic vaø lòch söû, phaân tích toång hôïp, phöông<br /> phaùp so saùnh vaø phöông phaùp khaùi quaùt hoùa...<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU<br /> Moät soá vaán ñeà lyù luaän chung veà con<br /> ngöôøi. Nhaân toá con ngöôøi – ñoäng löïc<br /> cuûa söï phaùt trieån saûn xuaát xaõ hoäi.<br /> Trong suoát quaù trình phaùt trieån laâu daøi cuûa lòch söû<br /> tö töôûng nhaân loaïi, chung quanh vaán ñeà con ngöôøi ñaõ<br /> dieãn ra nhöõng cuoäc ñaáu tranh khoâng ngöøng, vaø cuoäc<br /> ñaáu tranh aáy ngaøy caøng trôû neân gay gaét sau khi chuû<br /> nghóa Maùc – Leânin ra ñôøi.<br /> Lòch söû phaùt trieån xaõ hoäi loaøi ngöôøi cho ñeán nay,<br /> veà cô baûn, laø lòch söû vaän ñoäng, phaùt trieån cuûa saûn xuaát<br /> vaø taùi saûn xuaát xaõ hoäi. Lao ñoäng saûn xuaát laø ranh giôùi<br /> phaân bieät veà chaát giöõa con ngöôøi vaø con vaät, giöõa theá<br /> giôùi ñoäng vaät vaø xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Trong quaù trình lao<br /> ñoäng aáy, con ngöôøi ñaõ boäc loä baûn chaát cuûa mình vaø<br /> theå hieän moät vai troø ñaëc bieät quan troïng – ñoäng löïc<br /> cuûa söï phaùt trieån saûn xuaát xaõ hoäi.<br /> Thoâng qua vieäc phaân tích vai troø cuûa nhaân toá con<br /> ngöôøi trong neàn saûn xuaát xaõ hoäi, chuùng toâi muoán<br /> nhaán maïnh raèng, neáu khoâng xuaát phaùt töø con ngöôøi,<br /> neáu khoâng ñöôïc tieán haønh bôûi con ngöôøi vaø höôùng veà<br /> phuïc vuï con ngöôøi, thì seõ khoâng coù baát cöù loaïi hình<br /> naøo vaø quaù trình saûn xuaát naøo coù ñuû lyù do ñeå toàn taïi vaø<br /> phaùt trieån. Coù theå noùi, con ngöôøi vöøa laø xuaát phaùt<br /> ñieåm, laø löïc löôïng chuû ñaïo; vöøa laø muïc ñích, laøø yeáu toá<br /> quyeát ñònh nhaát cuûa löïc löôïng saûn xuaát, cuûa neàn saûn<br /> xuaát xaõ hoäi. Cho neân, vieäc ñeà cao trí tueä vaø vai troø cuûa<br /> tri thöùc khoa hoïc chaúng qua chæ laø moät caùch giaùn tieáp<br /> ñeà cao vai troø cuûa con ngöôøi.<br /> Giaùo duïc – ñaøo taïo vôùi vieäc xaây döïng,<br /> phaùt trieån nguoàn löïc con ngöôøi.<br /> <br /> thuaät ñaøo taïo con ngöôøi, laøm cho con ngöôøi chuyeån töø<br /> ñoái töôïng cuûa giaùo duïc thaønh chuû theå giaùo duïc chính<br /> baûn thaân mình. Ñoù laø tính qui luaät cuûa söï chuyeån hoùa<br /> töø giaùo duïc - ñaøo taïo thaønh töï giaùo duïc, töï ñaøo taïo. Ñaây<br /> laø cô sôû saâu xa cuûa trieát lyù giaùo duïc: giaùo duïc lieân tuïc,<br /> giaùo duïc thöôøng xuyeân, giaùo duïc suoát ñôøi.<br /> Trong thôøi ñaïi ngaøy nay, söï nghieäp giaùo duïc –<br /> ñaøo taïo coù vai troø to lôùn ñoái vieäc xaây döïng, phaùt trieån<br /> nguoàn löïc con ngöôøi, nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu cuûa quaù<br /> trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc.<br /> Hôn ai heát, chuùng ta thaáy raát roõ vai troø cuûa giaùo<br /> duïc – ñaøo taïo trong thôøi ñaïi ngaøy nay laø noù ñaõ vaø<br /> ñang taïo ra cho neàn kinh teá quoác daân nhöõng nhaø baùc<br /> hoïc, nhöõng chuyeân gia, nhöõng kyõ sö treân caùc lónh vöïc<br /> maø nhôø hoï môùi coù theå saùng taïo, tieáp thu kyõ thuaät tieân<br /> tieán, coâng ngheä môùi, nhöõng hình thöùc quaûn lyù môùi coù<br /> khaû naêng ñaït ñeán hieäu quaû kinh teá cao. Giaùo duïc –<br /> ñaøo taïo tröïc tieáp quyeát ñònh vieäc naâng cao trình ñoä<br /> hoïc vaán, trình ñoä khoa hoïc - kyõ thuaät, toå chöùc quaûn<br /> lyù, naêng löïc thöïc tieãn cuûa ngöôøi lao ñoäng.<br /> Cuoäc chaïy ñua veà kinh teá giöõa caùc nöôùc, caùc khu<br /> vöïc trôû thaønh cuoäc ñua tranh veà chaát löôïng giaùo duïc<br /> – ñaøo taïo. Con ngöôøi ñöôïc coi laø taøi nguyeân quí giaù<br /> nhaát, hôn haún moïi taøi nguyeân thieân nhieân quí giaù<br /> khaùc. Moïi naêng löïc xaõ hoäi qui tuï laïi ôû naêng löïc con<br /> ngöôøi, ôû trình ñoä phaùt trieån con ngöôøi. Con ngöôøi,<br /> “voán” ngöôøi, “tö baûn” ngöôøi laø giaù trò cao nhaát. Giaùo<br /> duïc laø “quoác saùch haøng ñaàu” chính bôûi leõ ñoù, bôûi chæ<br /> coù giaùo duïc – ñaøo taïo, ñaëc bieät laø giaùo duïc hoïc ñöôøng<br /> – môùi coù theå saûn sinh ra, saùng taïo ñöôïc nhöõng giaù trò<br /> nhö theá.<br /> Taïi Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù IX, moät laàn<br /> nöõa, Ñaûng ta ñaõ khaúng ñònh raèng, phaùt trieån giaùo duïc<br /> vaø ñaøo taïo laø moät trong nhöõng ñoäng löïc quan troïng<br /> thuùc ñaåy söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, laø<br /> ñieàu kieän ñeå phaùt huy nguoàn löïc con ngöôøi – yeáu toá<br /> cô baûn ñeå phaùt trieån xaõ hoäi, taêng tröôûng kinh teá<br /> nhanh vaø beàn vöõng.<br /> <br /> Giaùo duïc – ñaøo taïo laø moät lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa<br /> ñôøi soáng xaõ hoäi, thuoäc veà baûn chaát xaõ hoäi cuûa con<br /> ngöôøi vaø loaøi ngöôøi. Lòch söû giaùo duïc – ñaøo taïo ñoàng<br /> thôøi vôùi lòch söû nhaân loaïi. Khoâng ñi qua giaùo duïc –<br /> ñaøo taïo, con ngöôøi khoâng theå coù nhaân tính vaø xaõ hoäi<br /> khoâng theå ñaït tôùi tieán boä vaø phaùt trieån. Theo ñoù, hoaït<br /> ñoäng giaùo duïc – ñaøo taïo gaén boù maät thieát vôùi hoaït<br /> ñoäng saùng taïo vaên hoùa, caû vaên hoùa vaät chaát - baûn theå,<br /> vaät theå laãn vaên hoùa tinh thaàn, phi vaät theå.<br /> <br /> Phaùt trieån giaùo duïc – ñaøo taïo vôùi tö<br /> caùch laø ñieàu kieän phaùt huy nguoàn löïc<br /> con ngöôøi: Thöïc traïng vaø giaûi phaùp<br /> <br /> Giaùo duïc khoâng chæ laø khoa hoïc, maø coøn laø ngheä<br /> <br /> Hôn nöûa theá kyû qua, ñaëc bieät laø töø khi chuùng ta<br /> <br /> 37<br /> <br /> tieán haønh coâng cuoäc ñoåi môùi ñaát nöôùc, neàn giaùo duïc<br /> nöôùc ta ñaõ coù nhöõng tieán boä ñaùng keå:<br /> Qui moâ giaùo duïc tieáp tuïc taêng ôû haàu heát caùc caáp<br /> hoïc, baäc hoïc, trình ñoä ñaøo taïo, ñaùp öùng ngaøy caøng toát<br /> hôn nhu caàu hoïc taäp cuûa caùc taàng lôùp nhaân daân.<br /> Maïng löôùi tröôøng lôùp ñöôïc cuûng coá vaø phaùt trieån<br /> roäng khaép trong caû nöôùc, keå caû ôû vuøng saâu, vuøng xa,<br /> mieàn nuùi, haûi ñaûo vaø vuøng ñoàng baøo daân toäc thieåu soá.<br /> Trình ñoä daân trí ñöôïc naâng leân roõ reät: töø choã 95%<br /> daân soá muø chöõ (vaøo naêm 1945), ñeán nay gaàn 90%<br /> daân soá bieát chöõ. Ñaïi boä phaän nhaân daân coù trình ñoä<br /> tieåu hoïc trôû leân, ñöa nöôùc ta töø choã chæ coù 3 tröôøng<br /> phoå thoâng trung hoïc ñeán nay coù treân 35.000 tröôøng<br /> phoå thoâng caùc caáp vôùi hôn 20 trieäu hoïc sinh, sinh<br /> vieân. Naêm 2000, caû nöôùc veà cô baûn ñaõ hoaøn thaønh<br /> xoùa muø chöõ vaø phoå caäp giaùo duïc tieåu hoïc...<br /> <br /> khoûe trong nhaø tröôøng chöa ñöôïc quan taâm ñuùng<br /> möùc. Cheá ñoä thi cöû, nhaát laø caùc kyø thi tuyeån sinh coøn<br /> naëng neà, caêng thaúng, toán keùm vaø deã laøm naûy sinh<br /> tieâu cöïc.<br /> - Noäi dung giaùo duïc – ñaøo taïo chöa gaén chaët vôùi<br /> lao ñoäng saûn xuaát. Nhaø tröôøng – gia ñình – xaõ hoäi<br /> chöa keát hôïp chaët cheõ vôùi nhau. Nhaø nöôùc chöa coù cô<br /> cheá ñeå gaén traùch nhieäm cuûa caùc cô sôû saûn xuaát ñoái vôùi<br /> nhaø tröôøng, cô sôû ñaøo taïo.<br /> - Chöa coù chính saùch cuï theå ñoái vôùi giaùo vieân ñeå<br /> khuyeán khích hoï naâng cao trình ñoä. Cô cheá ñaøo taïo<br /> khoa hoïc ñænh cao vaø nhaân taøi coøn gaëp nhieàu trôû ngaïi<br /> do chính saùch ñaõi ngoä chöa thoûa ñaùng. Vì theá, tình<br /> traïng thieáu giaùo vieân phoå thoâng ñaõ trôû neân phoå bieán.<br /> Chaát löôïng cuûa ñoäi nguõ giaùo vieân hieän coù chöa ñaùp<br /> öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa giaùo duïc – ñaøo taïo.<br /> <br /> Nhöõng thaønh töïu ñaõ ñaït ñöôïc cuûa söï nghieäp giaùo<br /> duïc nöôùc ta trong nhöõng naêm qua laø khoâng theå phuû<br /> nhaän, song giaùo duïc – ñaøo taïo ôû nöôùc ta cuõng ñaõ boäc loä<br /> nhöõng yeáu keùm vaø khuyeát ñieåm: chaát löôïng vaø hieäu<br /> quaû giaùo duïc– ñaøo taïo coøn thaáp so vôùi yeâu caàu phaùt<br /> trieån cuûa ñaát nöôùc vaø so vôùi trình ñoä tieân tieán cuûa caùc<br /> nöôùc trong khu vöïc vaø treân theá giôùi. Qui moâ ñaøo taïo<br /> giaùo duïc chuyeân nghieäp coøn nhoû vaø manh muùn, chöa<br /> ñaùp öùng ñoøi hoûi ngaøy caøng cao veà nguoàn löïc con ngöôøi<br /> trong coâng cuoäc coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát<br /> nöôùc. Ñaëc bieät, hieän nay chuùng ta coøn thieáu haún moät<br /> ñoäi nguõ caùn boä khoa hoïc gioûi veà chuyeân moân nghieäp<br /> vuï, toát veà ñaïo ñöùc, treû veà tuoåi taùc vaø söùc khoûe, vöõng<br /> vaøng veà baûn lónh chính trò vaø giaøu kinh nghieäm...<br /> <br /> - Ñaàu tö cô sôû vaät chaát – kyõ thuaät cho caùc tröôøng<br /> thieáu ñoàng boä. Trang thieát bò vaø ñoà duøng daïy hoïc laïc<br /> haäu, chaäm caûi tieán so vôùi söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc –<br /> kyõ thuaät treân theá giôùi.<br /> <br /> Theo chuùng toâi, nhöõng nguyeân nhaân chính khieán<br /> cho chaát löôïng giaùo duïc giaûm laø:<br /> <br /> Nhöõng chaäm treã trong caûi caùch haønh chính nhaø<br /> nöôùc, ñoåi môùi quaûn lyù kinh teá, söû duïng lao ñoäng,<br /> chính saùch tieàn löông, ... cuõng laø nhöõng yeáu toá caûn<br /> trôû vieäc giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà vöôùng maéc trong<br /> quaù trình phaùt trieån giaùo duïc – ñaøo taïo.<br /> <br /> - Qui moâ giaùo duïc – ñaøo taïo môû roäng, nhöng<br /> thieáu ñònh höôùng veà chieàu saâu, thieáu qui hoaïch<br /> ngaønh ngheà ñaøo taïo cho caùc tröôøng, thieáu söï chæ ñaïo<br /> ñoàng boä veà noäi dung, chöông trình ñaøo taïo. Coøn naëng<br /> veà ñaøo taïo ñaïi hoïc, chöa chuù troïng ñuùng möùc ñeán ñaøo<br /> taïo ngheà, ñaëc bieät laø ñaøo taïo coâng nhaân kyõ thuaät coù<br /> trình ñoä cao.<br /> - Phöông phaùp ñaøo taïo chaäm ñoåi môùi, chöa phaùt<br /> huy ñöôïc tính chuû ñoäng saùng taïo cuûa hoïc sinh, sinh<br /> vieân. Vieäc giaùo duïc ñaïo ñöùc, lyù töôûng, thaåm myõ, söùc<br /> <br /> 38<br /> <br /> Beân caïnh ñoù, giaùo duïc – ñaøo taïo ôû nöôùc ta trong<br /> nhöõng naêm qua coøn chòu aûnh höôûng tieâu cöïc cuûa cô<br /> cheá thò tröôøng vaø nhöõng khoù khaên do neàn kinh teá<br /> nöôùc ta coøn ôû möùc ñoä thaáp keùm, chöa ñuû ñaùp öùng<br /> nhöõng ñoøi hoûi ngaøy caøng cao cuûa söï nghieäp giaùo duïc<br /> – ñaøo taïo con ngöôøi Vieät Nam hieän ñaïi. Caùc hieän<br /> töôïng tieâu cöïc, thieáu kyû cöông, neà neáp trong giaùo duïc<br /> chöa ñöôïc ngaên chaën kòp thôøi vaø xöû lyù chöa nghieâm.<br /> Thanh tra giaùo duïc vaãn coøn laø moät trong nhöõng khaâu<br /> yeáu nhaát cuûa coâng taùc quaûn lyù giaùo duïc...<br /> <br /> Ñoái vôùi söï nghieäp giaùo duïc – ñaøo taïo ôû nöôùc ta<br /> hieän nay, vieäc quan troïng haøng ñaàu laø ñaàu tö ñuùng<br /> möùc cho noù. Ñoù laø quaù trình ñaàu tö laâu daøi vaø coù yù<br /> nghóa chieán löôïc. Neáu chuùng ta ñaït ñöôïc möùc taêng<br /> 15% toång ngaân saùch thì cuõng vaãn chöa ñaït ñöôïc möùc<br /> bình quaân trong khu vöïc hieän nay laø 20 – 25%.<br /> 15%vaãn coøn laø möùc ñaàu tö quaù thaáp so vôùi caùc nöôùc<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> khaùc trong khu vöïc. Caùc nöôùc xung quanh chuùng ta<br /> sôû dó coù toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cao, moät phaàn<br /> quan troïng laø do hoï ñaàu tö lôùn cho giaùo duïc.<br /> Ñeå ñaït caùc muïc tieâu cuûa Chieán löôïc phaùt trieån<br /> giaùo duïc 2001 – 2010 ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû pheâ<br /> duyeät, treân cô sôû tieáp tuïc thöïc hieän Nghò quyeát Trung<br /> öông 2 (khoùa VIII) vaø trieån khai Nghò quyeát Ñaïi hoäi<br /> IX; ñeå laøm cho giaùo duïc – ñaøo taïo thöïc söï trôû thaønh<br /> “quoác saùch haøng ñaàu”; ñeå phaùt huy nhaân toá con ngöôøi<br /> vôùi tö caùch laø ñoäng löïc tröïc tieáp cho söï phaùt trieån ñaát<br /> nöôùc, chuùng toâi xin maïnh daïn ñeà xuaát moät soá giaûi<br /> phaùp chuû yeáu sau ñaây:<br /> Moät laø, chuùng ta tröôùc heát caàn phaûi nhaän thöùc<br /> ñuùng vò trí vaø vai troø cuûa giaùo duïc – ñaøo taïo, phaûi laøm<br /> cho toaøn Ñaûng, toaøn daân nhaän thöùc saâu saéc raèng, giaùo<br /> duïc – ñaøo taïo laøø neàn taûng cuûa chieán löôïc con ngöôøi.<br /> Moïi chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi seõ khoâng<br /> theå thaønh coâng neáu khoâng thöïc hieän toát nhieäm vuï<br /> phaùt trieån giaùo duïc – ñaøo taïo. Cho neân, ñeå ñaåy maïnh<br /> coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa thì giaùo duïc – ñaøo taïo<br /> phaûi ñi tröôùc moät böôùc, thaäm chí ñi tröôùc nhieàu böôùc.<br /> Hai laø, phaûi kieân quyeát vaø nhanh choùng taêng<br /> nguoàn ñaàu tö ngaân saùch hôn nöõa cho giaùo duïc – ñaøo<br /> taïo. Maëc duø nöôùc ta coøn nhieàu khoù khaên veà kinh teá –<br /> xaõ hoäi, nhöng khoâng theå ñeå toång möùc kinh phí ñaàu tö<br /> cho giaùo duïc – ñaøo taïo döôùi 15% toång chi phí ngaân<br /> saùch nhaø nöôùc. Vì vaäy, Nhaø nöôùc caàn ñieàu chænh ngaân<br /> saùch cho giaùo duïc – ñaøo taïo ít ra cuõng neân baèng möùc<br /> ñaàu tö cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån ôû khu vöïc chaâu AÙ<br /> – 20%. Ñoàng thôøi, caàn phaûi coù cô cheá vaø con ngöôøi<br /> quaûn lyù, söû duïng voán ñuùng muïc ñích vaø coù hieäu quaû<br /> cao. Ñaëc bieät, caàn taêng cöôøng hôn nöõa söï laõnh ñaïo<br /> cuûa Ñaûng, söï quaûn lí cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi giaùo duïc –<br /> ñaøo taïo ñeå giöõ vöõng muïc tieâu xaõ hoäi chuû nghóa.<br /> Choáng khuynh höôùng “thöông maïi hoùa” giaùo duïc –<br /> ñaøo taïo.<br /> Ba laø, thöïc hieän xaõ hoäi hoùa giaùo duïc – ñaøo taïo.<br /> Chuùng ta caàn phaûi laøm cho moïi ngöôøi thoâng suoát<br /> quan ñieåm “giaùo duïc – ñaøo taïo laø söï nghieäp cuûa toaøn<br /> Ñaûng, toaøn daân”, cho neân vieäc ñaàu tö cho giaùo duïc –<br /> ñaøo taïo khoâng phaûi chæ laø coâng vieäc cuûa Nhaø nöôùc.<br /> Caàn phaûi keát hôïp giöõa gia ñình, nhaø tröôøng vaø xaõ hoäi<br /> <br /> trong phaùt trieån ñaøo taïo. Ñaëc bieät, Nhaø nöôùc caàn sôùm<br /> ban haønh chính saùch ñoùng goùp phí ñaøo taïo töø phía<br /> caùc cô sôû söû duïng lao ñoäng qua ñaøo taïo, nhaát laø vôùi<br /> nhöõng ñôn vò ngoaøi khu vöïc nhaø nöôùc. Nghóa laø caàn<br /> phaûi ña daïng hoùa caùc nguoàn ñaàu tö töø caùc thaønh phaàn<br /> kinh teá.<br /> Boán laø, caàn tieáp tuïc ñoåi môùi heä thoáng giaùo duïc –<br /> ñaøo taïo ôû taát caû caùc baäc hoïc. Ñoåi môùi töø noäi dung<br /> chöông trình ñeán phöông phaùp giaùo duïc – ñaøo taïo<br /> theo höôùng “chuaån hoùa, hieän ñaïi hoùa, taêng cöôøng tö<br /> duy saùng taïo, naêng löïc töï hoïc, töï tu döôõng, töï taïo vieäc<br /> laøm” ñeå saûn phaåm ñaøo taïo ra coù chaát löôïng cao, ñaùp<br /> öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa ñaát nöôùc. Gaén daïy chöõ, daïy<br /> ngheà vôùi daïy ngöôøi thaønh tö töôûng xuyeân suoát, chæ<br /> ñaïo moïi hoaït ñoäng, moïi lónh vöïc lieân quan ñeán giaùo<br /> duïc – ñaøo taïo. Ñieàu ñoù laøm cho moãi ngöôøi khoâng<br /> nhöõng ñöôïc ñaøo taïo chuyeân moân, coù trình ñoä hoïc<br /> vaán, maø coøn giuùp cho hoï coù moät “söùc khoûe tinh<br /> thaàn”, taïo moâi tröôøng xaõ hoäi laønh maïnh ñeå phaùt trieån<br /> con ngöôøi, xaây döïng nguoàn nhaân löïc.<br /> Naêm laø, caàn phaûi xaây döïng ñöôïc moät ñoäi nguõ caùn<br /> boä, quaûn lyù giaùo duïc – ñaøo taïo gioûi vaø ñoäi nguõ giaùo vieân<br /> toát ñuû veà soá löôïng, ñaûm baûo veà chaát löôïng, coù traùch<br /> nhieäm vaø löông taâm ngheà nghieäp, taäp trung taâm löïc<br /> vaøo söï nghieäp giaùo duïc – ñaøo taïo... Muoán vaäy, ñoøi hoûi<br /> Nhaø nöôùc phaûi coù nhöõng chính saùch tích cöïc, thoûa<br /> ñaùng ñoái vôùi vieäc ñaøo taïo vaø söû duïng ñoäi nguõ giaùo vieân,<br /> cuï theå laø caàn naâng cao möùc soáng vaø ñieàu kieän laøm vieäc<br /> cho giaùo vieân, caàn phaûi coù chính saùch löông hôïp lyù ñeå<br /> giaùo vieân ñuû soáng baèng chính ngheà cuûa mình, töø ñoù<br /> chuyeân taâm vaøo vieäc naâng cao chaát löôïng giaûng daïy.<br /> Caàn phaûi thöôøng xuyeân boài döôõng, chuaån hoùa ñoäi nguõ<br /> giaùo vieân ôû taát caû caùc caáp hoïc, baäc hoïc; phaûi keát hôïp<br /> vieäc giaûng daïy vôùi vieäc nghieân cöùu khoa hoïc; phaûi coù<br /> chính saùch khuyeán khích nhöõng ngöôøi gioûi vaøo caùc<br /> tröôøng Sö phaïm vaø caùc cô quan nghieân cöùu.<br /> Saùu laø, caàn naâng cao hieäu quaû giaùo duïc – ñaøo taïo<br /> baèng caùch gaén ñaøo taïo vôùi söû duïng nhaèm khaéc phuïc<br /> tình traïng baát caäp giöõa ñaøo taïo vôùi thò tröôøng lao<br /> ñoäng, daãn ñeán hieän töôïng saûn phaåm ñaøo taïo ra vöøa<br /> thöøa, laïi vöøa thieáu nhö hieän nay. Ñaëc bieät phaûi coù<br /> chieán löôïc giaùo duïc – ñaøo taïo höõu hieäu, phaûi gaén giaùo<br /> duïc – ñaøo taïo vôùi nhu caàu thò tröôøng lao ñoäng trong<br /> <br /> 39<br /> <br /> thôøi kyø ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa; phaûi<br /> mang chöùc naêng döï baùo, ñoùn ñaàu ñöôïc caùc keá hoaïch<br /> phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi nhö nhieàu nöôùc ñaõ laøm.<br /> Baûy laø, caàn môû roäng quan heä hôïp taùc quoác teá veà<br /> giaùo duïc – ñaøo taïo, môû nhieàu hình thöùc lieân keát ñaøo taïo<br /> vôùi nöôùc ngoaøi, toå chöùc “du hoïc taïi choã”, khuyeán khích<br /> du hoïc töï tuùc. Cuøng vôùi vieäc ñaøo taïo nhaân taøi trong<br /> nöôùc, phaûi coù chính saùch cho nhöõng hoïc sinh gioûi<br /> ñöôïc ñaøo taïo ôû nöôùc ngoaøi trong caùc ngaønh chuû choát,<br /> ... ñeå tranh thuû tieáp thu coâng ngheä hieän ñaïi, trao ñoåi<br /> khoa hoïc nhaèm taêng cöôøng vaø gaây aûnh höôûng cuûa Vieät<br /> Nam ñoái vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø treân theá giôùi.<br /> Chuùng toâi yù thöùc raát roõ raèng nhöõng giaûi phaùp neâu<br /> treân coù theå laø chöa ñuû, song theo chuùng toâi, neáu vieäc<br /> thöïc hieän caùc giaûi phaùp naøy ñöôïc tieán haønh moät caùch<br /> ñoàng boä, coù ñònh höôùng thì nhaát ñònh seõ goùp phaàn<br /> naâng cao chaát löôïng giaùo duïc toaøn dieän, laøm cho con<br /> ngöôøi – saûn phaåm cuûa giaùo duïc – ñaøo taïo coù ñuû naêng<br /> löïc vaø phaåm chaát caàn thieát, ñaùp öùng ñöôïc nhöõng yeâu<br /> caàu, ñoøi hoûi ngaøy caøng cao cuûa söï nghieäp coâng nghieäp<br /> hoùa, hieän ñaïi hoùa ôû nöôùc ta hieän nay.<br /> <br /> KEÁT LUAÄN<br /> Vai troø cuûa con ngöôøi vaø trí tueä cuûa con ngöôøi<br /> khoâng chæ taêng leân trong lónh vöïc saûn xuaát vaät chaát,<br /> maø coøn taêng leân khoâng ngöøng trong taát caû moïi hoaït<br /> ñoäng, moïi lónh vöïc cuûa cuoäc soáng. YÙ nghóa to lôùn cuûa<br /> giaùo duïc – ñaøo taïo theå hieän ôû choã, noù laø nhaân toá cô<br /> baûn cuûa vaên hoùa, laø moät trong nhöõng hieän töôïng tieàm<br /> aån, coù khaû naêng “hoùa thaân”, “thaåm thaáu” khoâng chæ<br /> vaøo töøng yeáu toá cuûa löïc löôïng saûn xuaát, maø caû trong<br /> quan heä saûn xuaát vaø kieán truùc thöôïng taàng cuûa xaõ hoäi.<br /> Vì vaäy, giaùo duïc – ñaøo taïo luoân luoân laø neàn moùng ñoái<br /> vôùi toaøn boä chieán löôïc phaùt trieån con ngöôøi vaø chieám<br /> <br /> 40<br /> <br /> vò trí troïng yeáu trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá –<br /> xaõ hoäi.<br /> Khi nguoàn löïc con ngöôøi ñöôïc coi laø yeáu toá quyeát<br /> ñònh söï phaùt trieån cuûa moãi quoác gia, thì phaùt trieån<br /> giaùo duïc – ñaøo taïo laø phöông tieän chuû yeáu quyeát ñònh<br /> chaát löôïng con ngöôøi, laø neàn taûng cuûa chieán löôïc con<br /> ngöôøi. Vôùi tính caùch laø ñoäng löïc cuûa söï phaùt trieån<br /> kinh teá – xaõ hoäi, giaùo duïc – ñaøo taïo chuaån bò con<br /> ngöôøi cho söï phaùt trieån beàn vöõng treân taát caû caùc lónh<br /> vöïc, cho lôïi ích hieän taïi vaø cho lôïi ích töông lai cuûa<br /> ñaát nöôùc.<br /> Phaùt trieån nguoàn löïc con ngöôøi laø vaán ñeà lôùn, vöøa<br /> cô baûn, laâu daøi, vöøa böùc xuùc trong söï nghieäp ñaåy maïnh<br /> coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. Ñeå ñaùp öùng nhu caàu<br /> ngaøy caøng cao veà con ngöôøi vaø nguoàn löïc con ngöôøi –<br /> yeáu toá cô baûn ñeå phaùt trieån xaõ hoäi, taêng tröôûng kinh teá<br /> nhanh vaø beàn vöõng, chuùng ta caàn phaûi taïo ra nhöõng<br /> chuyeån bieán caên baûn, toaøn dieän veà giaùo duïc – ñaøo taïo,<br /> laáy ñoù laøm ñieàu kieän cô baûn, laøm phöông tieän chuû yeáu<br /> ñeå phaùt huy nguoàn löïc con ngöôøi.<br /> <br /> TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> Hoaøng Chí Baûo. Nhöõng vaán ñeà ñaët ra trong vieäc thöïc<br /> hieän caùch maïng hoaù GD – ÑT trong caùc nhaø tröôøng ôû<br /> nöôùc ta hieän nay. Taïp chí KHXH soá 5 (51) – 2001.<br /> Nguyeãn Troïng Chuaån. Nguoàn nhaân löïc trong coâng<br /> nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Taïp chí Trieát<br /> hoïc, soá 3 – 1994.<br /> Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam. Vaên kieän Ñaïi hoäi ñaïi bieåu<br /> toaøn quoác laàn thöù IX. Nxb. Chính trò Quoác gia, Haø<br /> Noäi, 2001.<br /> Phaïm Minh Haïc. Phaùt trieån giaùo duïc – phaùt trieån con<br /> ngöôøi phuïc vuï phaùt trieån xaõ hoäi – kinh teá. Nxb Khoa<br /> hoïc xaõ hoäi, Haø noäi, 1996.<br /> Ñaëng Höõu. Phaùt trieån nguoàn löïc con ngöôøi cho coâng<br /> nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa treân cô sôû tieáp tuïc ñoåi môùi<br /> GD – ÑT. Taïp chí KHXH soá 1 (59) – 2003<br /> <br />