Vai trò của tương hợp HLA trong ghép thận trẻ em

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ghép thận là phương pháp điều trị tối ưu trong suy thận giai đoạn cuối cho cả người lớn và trẻ em. Bài viết Vai trò của tương hợp HLA trong ghép thận trẻ em phân tích kết quả sống còn của thận ghép ở trẻ em theo số HLA bất tương hợp và các yếu tố liên quan khác.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Vai trò của tương hợp HLA trong ghép thận trẻ em

Journal of Pediatric Research and Practice, Vol. 6, No. 2 (2022) 14-19 Overview HLA matching in pediatric kidney transplantation Hoàng Thi Diem Thuy1*, Tran Dinh Long2 1 University of Medicine Pham Ngoc Thach, No. 2 Duong Quang Trung, Ward 12, District 10, Ho Chi Minh City, Vietnam 2 Vietnam Pediatric Uro-Nephrology, Hemodialysis and Transplantation Association, 18/879 La Thanh, Dong Da, Hanoi, Vietnam Received 15 February 2022 Revised 1 March 2022; Accepted 12 March 2022 Abstract Kidney transplantation is the best choice for treating end stage renal disease in adults and children. Children should be offered the best chance for future survival due to their longer expected - longevity. 100% class II HLA matching is an important criterion to assure graft survival as well as to decrease post-transplant lymphoproliferative disorder (PTLD) incidence. Other risk factors for graft survival include: non-adherence, econonomic status, feminine sex, glomerular disease, donor age, recipient weight and age. Keywords: pediatric kidney transplantation, graft survival, HLA mismatching * Corresponding author. E-mail address: thuydiemhoanglp@gmail.com https://doi.org/10.47973/jprp.v6i2.391 14
H.T.D. Thuy et al./Journal of Pediatric Research and Practice, Vol. 6, No. 2 (2022) 14-19 15 Vai trò của tương hợp HLA trong ghép thận trẻ em Hoàng Thị Diễm Thúy1*, Trần Đình Long2 Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, Số 2 Dương Quang Trung, P.12, Q.10, Tp. Hồ Chí Minh, Việt Nam 1 2 Hội Thận - Tiết niệu, Lọc máu và Ghép tạng Trẻ em Việt Nam, 18/879 La Thành, Đống Đa, Hà Nội, Việt Nam Nhận ngày 15 tháng 2 năm 2022 Chỉnh sửa ngày 1 tháng 3 năm 2022; Chấp nhận đăng ngày 12 tháng 3 năm 2022 Tóm tắt Ghép thận là phương pháp điều trị tối ưu trong suy thận giai đoạn cuối cho cả người lớn và trẻ em. Đối với trẻ em, do kỳ vọng sống (expected longevity) sau ghép còn dài, nên việc quy định tiêu chuẩn cặp cho - nhận cần phải chặt chẽ hơn, nhằm đảm bảo tuổi thọ tối ưu cho thận ghép. Việc tuân thủ tương hợp 100% HLA nhóm II giúp kéo dài tuổi thọ mãnh ghép và giảm nguy cơ bệnh tăng sinh lympho sau ghép ở trẻ em. Ngoài ra các yếu tố nguy cơ khác liên quan đến sống còn thận ghép bao gồm: không tuân thủ điều trị, mức sống, giới nữ, bệnh cầu thận, tuổi người cho, cân nặng và tuổi người nhận. Từ khóa: ghép thận trẻ em, sống còn thận ghép, bất tương hợp HLA I. Mở đầu việc kéo dài đời sống thận ghép như chuẩn bị Ghép thận là phương pháp điều trị tối ưu trước ghép, cải thiện kỹ thuật mổ, điều trị tốt trong suy thận giai đoạn cuối cho cả người nhiễm trùng cơ hội, và giảm thiểu tối đa số lớn và trẻ em. Theo dữ liệu từ NAPRTCS HLA bất tương hợp (HLA mismatch). Kinh [12], 80% trẻ ghép thận là trên 6 tuổi, khoảng nghiệm từ việc bỏ qua tương hợp HLA cho 25% trẻ được ghép đón đầu tiền lọc máu. thấy sẽ kéo theo việc tăng cường thuốc ức Đối với trẻ em, do kỳ vọng sống (expected chế miễn dịch, từ đó dẫn đến nhiễm trùng cơ longevity) sau ghép còn dài, nên việc quy hội, trong đó đáng quan tâm nhất là bệnh tăng định tiêu chuẩn cặp cho - nhận cần phải chặt sinh lympho sau ghép (PTLD). Trong bài này chẽ hơn, nhằm đảm bảo tuổi thọ tối ưu cho sẽ phân tích kết quả sống còn của thận ghép ở thận ghép. Tỉ lệ sống còn ở trẻ ghép thận sau trẻ em theo số HLA bất tương hợp và các yếu 5 và 10 năm là 96% và 85% với người cho tố liên quan khác. sống; 70,5% và 42% với người cho chết não II. Bài học từ các dữ liệu dịch tễ học theo thống kê từ USRDS [5]. Thời gian sống trung bình của thận ghép trẻ em là 119,4± Do đặc điểm địa lý, thận người cho chết 8,38 tháng. Có nhiều yếu tố góp phần vào não chuyển từ các nước châu Âu khác đến Anh thường có thời gian thiếu máu lạnh kéo * Tác giả liên hệ dài; vì vậy, để bù đắp lại, Anh phải tối ưu các E-mail address: thuydiemhoanglp@gmail.com tiêu chuẩn khác nhằm cải thiện chức năng https://doi.org/10.47973/jprp.v6i2.391 thận ghép, trong đó ưu tiên tương hợp HLA.
16 H.T.D. Thuy et al./Journal of Pediatric Research and Practice, Vol. 6, No. 2 (2022) 14-19 Nghiên cứu đa trung tâm từ 38 quốc gia châu từ người cho dưới 40 tuổi, hoàn toàn tương Âu cho thấy sự quan tâm của Anh và 5 nước hợp HLA DR, không quá hai bất tương hợp Bắc Âu (Đan Mạch, Phần Lan, Na Uy, Thụy A hoặc B [11]. Điển, Iceland) trong việc phân phối thận hiến Tổng kết từ nhiều nghiên cứu trên trẻ em cho trẻ em. Đối với người nhận dưới 18 tuổi, bảng 1 cũng chứng minh mối liên quan giữa sẽ không chấp nhận bất tương hợp nhóm số lượng HLA bất tương hợp với tỉ lệ sống còn DR và không nhiều hơn một bất tương hợp trung hạn của thận ghép, từ đó tác động sâu sắc nhóm I. Trẻ em dưới 16 tuổi phải nhận thận đến các chiến lược chọn cặp ghép [2,13] Bảng 1. Các nghiên cứu thể hiện số HLA bất tương hợp (BTH) và nguy cơ mất mảnh ghép Tác giả Năm, số bệnh nhân Kết quả Opelz (2010), CTS [8] 1998–2007, 9209 < HLA BTH làm tăng nguy cơ mất mãnh ghép 18 tuổi dù có thuốc UCMD hiện đại PTLD có liên quan đến HLA-DR BTH Foster (2013), 1994–2004, 2009 HLA BTH và tuổi người cho liên quan sống USRD [7] 9358 < 21 tuổi còn mãnh ghép Opelz (2017), CTS [1] 2000–2015, 3627 < 4-6 HLA BTH liên quan sống còn MG dù là 18 tuổi NC sống, xấu hơn so với 0-1 MM NC chết Williams (2018), 1987–2016, 18,602 0–3 BTH NCC = 4–6 BTH NCS USRD [8] < 18 tuổi Trnka (2018) [15] 1990–2015, 1134 < Số HLA BTH liên quan SCMG theo bậc ANZDATA 20 tuổi NNS: người cho sống; NCC: người cho chết; SCMG: sống còn mảnh ghép Kết quả từ ANZDATA (Australia and New (10 năm) trên 9.358 bệnh nhân. Yếu tố nguy Zealand Dialysis and Transplant Registry) cơ làm giảm tỉ lệ sống còn mảnh ghép bao [15] từ 1990 - 2015 trên 1.134 bệnh nhi cho gồm người cho chết, tuổi người cho trên 45 thấy nguy cơ mất mảnh ghép tăng 20% cho đối với người cho chết, tuổi người nhận, bệnh mỗi bất tương hợp HLA. nền, chế độ thuốc ức chế miễn dịch và số bất tương hợp HLA. Các yếu tố nguy cơ này có Dưới đây là kết quả từ một nghiên cứu đoàn sự tương tác trong việc tác động lên sự sống hệ trên người dưới 21 tuổi từ UNOS (United còn của thận ghép. Ở người cho chết, cứ 1 bất Network for Organ Sharing) [6]. Nghiên cứu tương hợp HLA làm tăng 16% nguy cơ mất được thực hiện qua hai thời kỳ 1987-1998 (11 mảnh ghép; trong khi đó, nguy cơ này là 56- năm) trên 8.422 bệnh nhân và 1994 - 2004 62% khi có 5-6 bất tương hợp HLA.
H.T.D. Thuy et al./Journal of Pediatric Research and Practice, Vol. 6, No. 2 (2022) 14-19 17 HLA MM-Donor age category HR [95% Cl] 1.0 0-1 MM, donor < 35 years 0.77 [0.65, 0.91] 0-1 MM, donor 35-44 years 0.90 [0.67, 1.20] 0-1 MM, donor ≥45 years 1.17 [0.88, 1.75] 2-3 MM, donor
18 H.T.D. Thuy et al./Journal of Pediatric Research and Practice, Vol. 6, No. 2 (2022) 14-19 IV. Các yếu tố nguy cơ khác gây mất thận cục bộ - tái tưới máu. Hiện tượng này làm ghép ở trẻ em và người trẻ phóng thích các chemokine từ đó kích hoạt Một nghiên cứu đoàn hệ tại Anh trên 5.121 phản ứng viêm gây tổn thương trực tiếp cho bệnh nhân dưới 30 tuổi [3] cho thấy yếu tố mảnh ghép. Giai đoạn hậu phẫu gần và sau nguy cơ liên quan mất thận ghép quan trọng đó, việc chỉ định thuốc ức chế miễn dịch nào nhất là tuân thủ điều trị, mà điều này là kém và thời gian sử dụng bao lâu sẽ được cá thể nhất ở nhóm người nhận tuổi vị thành niên. hóa theo các yếu tố như bệnh gốc, cơ địa, thời Ngoài ra, còn có các yếu tố nguy cơ khác như gian thiếu máu lạnh, diễn tiến cuộc mổ. Trên mức sống, giới nữ, bệnh cầu thận. Theo Min 50% bệnh nhân sẽ không còn sử dụng thuốc HC [4], sống còn mảnh ghép ở trẻ em còn bị sau 1 năm [14]. tác động bởi các yếu tố như: dị tật bẩm sinh VI. Kết luận hệ niệu nặng, tuổi người cho (lý tưởng dưới Ghép thận trẻ em vẫn tuân theo các quy 45), cân nặng và tuổi người nhận. Bệnh tăng ước chung như ở người lớn. Tuy nhiên, việc sinh lympho sau ghép theo nhiều tác giả cũng chọn lựa cặp cho- nhận còn phải lưu ý thêm là yếu tố làm giảm tỉ lệ sống còn thận ghép. các đặc thù riêng của trẻ em trong đó sự tương Tần suất bệnh tăng sinh lympho sau ghép chỉ hợp HLA nhóm II là rất quan trọng. Việc tuân có 1% ở người lớn, nhưng lại chiếm tỉ lệ 8 - thủ tương hợp 100% HLA nhóm II giúp kéo 49% ở trẻ em. dài tuổi thọ mãnh ghép và giảm nguy cơ bệnh V. Kết quả ghép thận từ các cặp sinh đôi tăng sinh lympho sau ghép ở trẻ em. cùng trứng cũng là bài học cho lợi ích của sự tương hợp HLA Tài liệu tham khảo Có gần 50% cặp ghép sinh đôi cùng trứng chỉ sử dụng thuốc ức chế miễn dịch tối thiểu [1] Gerhard O, Bernd D, Derek M et al. nhờ sự tương hợp hoàn toàn HLA. Sinh đôi A Collaborative Transplant Study cùng trứng là cặp sinh đôi được tạo ra từ một Report. HLA Matching in Pediatric trứng được thụ tinh bởi một tinh trùng. Trên Kidney Transplantation: HLA Poorly thực tế, cặp sinh đôi cùng trứng cũng có thể Matched Living Donor Transplants có khác biệt cấu trúc dẫn đến các phản ứng Versus HLA Well-Matched Deceased giữa ký chủ và mảnh ghép. Có ba cơ chế làm Donor Transplants Transplantation cho cấu trúc cặp sinh đôi cùng trứng khác 2017;101(11):2789-2792. https://doi. biệt: thể khảm (somatic mosaicism), thể lai org/10.1097/TP.0000000000001811. (chimerism) và ngoại di truyền (epigenetic [2] Friedersdorff F, Banuelos-Marco B, Koch drift). Nhờ kỹ thuật short tandem repeat MT et al. Immunological Risk Factors in (STR), người ta có thể xác định chắc chắn Paediatric Kidney Transplantation. Res cặp sinh đôi là hoàn toàn tương hợp cấu trúc Rep Urol 2021;13:87-95. https://doi.org/ di truyền, từ đó có thể chọn chế độ ức chế 10.2147/RRU.S289853. miễn dịch tối thiểu sau ghép. Steroids chỉ [3] Hamilton AJ, Plumb LA, Casula A et được cho thời gian ngắn ngay sau ghép để ức al. Associations with kidney transplant chế các phản ứng miễn dịch sơ khai (innate survival and eGFR decline in children immunity) hậu quả của hiện tượng thiếu máu and young adults in the United
H.T.D. Thuy et al./Journal of Pediatric Research and Practice, Vol. 6, No. 2 (2022) 14-19 19 Kingdom: a retrospective cohort study. 2016;100(12):2717–2722. https://doi. BMC Nephrol 2020;21:492. https:// org/10.1097/TP.0000000000001159. doi.org/10.1186/s12882-020-02156-2. [10] Jon Jin Kim, Susan VF, Stephen DM. PMID: 33208146 Does HLA matching matter in the [4] Min HC. Pediatric kidney modern era of renal transplantation? transplantation is different from adult Pediatr Nephrol 2021;36(1):31–40. kidney transplantation. Korean J https://doi.org/310.1007/s00467-019- Pediatr 2018;61(7):205-209. https://doi. 04393-6. org/10.3345/kjp.2018.61.7.205. [11] Harambat J,Van Stralen KJ, Schaefer [5] Charu G, Asha M. Renal transplantation F et al. Disparities in policies, in children: Current status and challenges. practices and rates of pediatric kidney Apollo Medicine 2017;14(2),88- transplantation in Europe. Am J 89. https://doi.org/10.2016/j. Transplant 2013;13(8):2066–2074. apme.2017.02.009 https://doi.org/10.1111/ajt.12288 [6] Gjertson DW, Cecka JM. Determinants [12] Dharnidharka VR, Fiorina P, Harmon of long-term survivalof pediatric kidney WE. Kidney transplantation in children. grafts reported to the United Network N Engl J Med 2014;371(6):549- for Organ Sharing kidney transplant 558. https://doi.org/10.1056/ registry. Pediatr Transplant 2001;5(1):5– NEJMra1314376. 15. https://doi.org/10.1034/j.1399- [13] Chaudhuri A, Gallo A, Grimm P. Pediatric 3046.2001.00137.x. deceased donor renal transplantation: [7] Foster BJ, Dahhou M, Zhang X et al. An approach to decision making. II. Relative importance of HLA mismatch Acceptability of a deceased donor and donor age to graft survival in kidney for a child, a snap decision at 3 young kidney transplant recipients. AM. Pediatr Transplant 2015;19:785– Transplantation 2013;96(5):469- 791. https://doi.org/10.1111/petr.12582. 475. https://doi.org/10.1097/ [14] Dana RJ, , Christine MW, Sundaram TP.0b013e318298f9db H. Epidemiology of end‐stage renal [8] Williams RC, West LJ, Opelz G. The failure among twins and diagnosis, risk of failure with HLA mismatch and management, and current outcomes of recipient age in first pediatric (