Vai trò của văn hóa đọc trong sự phát triển nền văn hóa Việt Nam

vai trß cña v¨n hãa ®äc...<br /> <br />  khoa häc nh©n v¨n <br /> <br /> <br /> VAI TRß CñA V¡N HãA §äC<br /> TRONG Sù PH¸T TRIÓN NÒN V¡N HãA VIÖT NAM<br /> <br /> lª hång lý *<br /> <br /> Tãm t¾t: Tõ gãc ®é lý luËn bµi viÕt ®· ph©n tÝch vai trß cña v¨n hãa ®äc trong lÞch sö ph¸t triÓn<br /> cña nh©n lo¹i. Trªn c¬ së ®ã, bµi viÕt ®i vµo kh¶o s¸t v¨n hãa ®äc hiÖn nay nh»m chØ ra nguyªn nh©n<br /> cña thùc tr¹ng xuèng cÊp v¨n hãa ®äc. Tõ ®ã, bµi viÕt ®­a ra c¶nh b¸o sù suy tho¸i v¨n hãa ®äc ¶nh<br /> h­ëng ®Õn viÖc b¶o tån vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n hãa tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc mµ chóng ta<br /> ®ang h­íng tíi.<br /> Tõ khãa: V¨n hãa; v¨n hãa ®äc; ph¸t triÓn.<br /> Ngµy nhËn bµi: 17/6/2013; Ngµy duyÖt ®¨ng bµi: 15/8/2013<br /> <br /> <br /> 1. Lý luËn vÒ v¨n hãa ®äc nµo ®èi víi sù ph¸t triÓn cña bÊt kú mét<br /> Cã thÓ nãi tõ khi cã mÆt trªn tr¸i ®Êt nÒn v¨n hãa tõ cæ tíi kim.<br /> con ng­êi ®· cã nhu cÇu giao tiÕp vµ l­u ë ®©y t«i thèng nhÊt víi ý kiÕn vÒ v¨n<br /> truyÒn l¹i c¸c kÜ n¨ng còng nh­ kiÕn thøc, hãa ®äc cña mét t¸c gi¶ khi bµn vÒ nghÜa<br /> kinh nghiÖm cña m×nh cho ®ång lo¹i vµ réng vµ nghÜa hÑp cña kh¸i niÖm nµy: “ë<br /> c¸c thÕ hÖ sau ®ã. Bëi thÕ, tõ buæi s¬ khai nghÜa réng, ®ã lµ øng xö ®äc, gi¸ trÞ ®äc vµ<br /> cña m×nh, con ng­êi ®· t×m mäi c¸ch ®Ó chuÈn mùc ®äc cña mçi c¸ nh©n, cña céng<br /> t¹o ra ch÷ viÕt tõ c¸c ký hiÖu ®Õn ch÷ viÕt ®ång x· héi vµ cña c¸c nhµ qu¶n lý vµ c¬<br /> t­îng h×nh, t­îng thanh... mµ c¸c tµi liÖu quan qu¶n lý nhµ n­íc. Nh­ vËy, v¨n ho¸<br /> kh¶o cæ häc ®· t×m thÊy cña ng­êi Maya ë ®äc ë nghÜa réng lµ sù hîp thµnh cña ba<br /> Nam Mü, Ai CËp, Hy L¹p cæ ®¹i vµ nhiÒu yÕu tè, hay chÝnh x¸c h¬n lµ ba líp nh­ ba<br /> d©n téc kh¸c trªn thÕ giíi. Ng­êi ta ®· cè vßng trßn kh«ng ®ång t©m, ba vßng trßn<br /> g¾ng gi÷ g×n vµ l­u truyÒn l¹i cho ®êi sau giao nhau. Cßn ë nghÜa hÑp, ®ã lµ øng xö,<br /> b»ng mäi c¸ch qua c¸c th«ng ®iÖp ch÷ viÕt gi¸ trÞ vµ chuÈn mùc ®äc cña mçi c¸ nh©n.<br /> Êy trªn hang ®éng, trªn l¸, trªn da thó, øng xö, gi¸ trÞ vµ chuÈn mùc nµy còng<br /> trªn v¶i... vµ sau nµy trªn c¸c cuèn s¸ch gåm ba thµnh phÇn: thãi quen ®äc, së<br /> b»ng nh÷ng l¸ vµng, ®ång, trªn c¸c bia kÝ thÝch ®äc vµ kü n¨ng ®äc. Ba thµnh phÇn<br /> vµ trªn giÊy. ViÖc gi¶i m· nh÷ng th«ng nµy còng lµ ba líp, ba vßng trßn kh«ng<br /> ®iÖp Êy còng nh­ nhu cÇu t×m hiÓu nh÷ng ®ång t©m, ba vßng trßn giao nhau”(1).<br /> tri thøc trong ®ã nh»m phôc vô cho m×nh<br /> chÝnh lµ nh÷ng b­íc ®Çu tiªn trong v¨n (*)<br /> GS.TS. ViÖn Nghiªn cøu v¨n hãa, ViÖn Hµn l©m<br /> hãa ®äc cña loµi ng­êi. §iÒu nµy gióp Khoa häc x· héi ViÖt Nam.<br /> (1)<br /> chóng ta nh×n thÊy mét c¸ch râ rµng vai NguyÔn H÷u Viªm. V¨n ho¸ ®äc vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸<br /> ®äc ë ViÖt Nam. http://nlv.gov.vn/van-hoa-doc/van-hoa-<br /> trß cña v¨n hãa ®äc quan träng nh­ thÕ doc-va-phat-trien-van-hoa-doc-o-viet-nam.html<br /> <br /> <br /> 46 Nh©n lùc khoa häc x· héi Sè 4-2013<br />  lª hång lý<br /> <br /> T¸c gi¶ Chu H¶o cã ®ång quan niÖm nh÷ng hµnh vi øng xö cña chÝnh m×nh<br /> trªn, cho r»ng: “Ba yÕu tè - thãi quen ®äc, mµ soi xÐt, suy ngÉm ®Ó gióp hä hoµn<br /> kh¶ n¨ng lùa chän, vµ c¸ch ®äc - hîp thiÖn h¬n, tö tÕ vµ trong s¸ng h¬n. S¸ch<br /> thµnh cèt lâi cña c¸i mµ chóng ta gäi lµ lµ ng­êi thÇy vµ còng lµ ng­êi b¹n cña<br /> v¨n hãa ®äc”(2). mçi ng­êi lµ nh­ vËy.(2)<br /> Nhê cã ch÷ viÕt mµ con ng­êi cã thÓ l­u Sù thùc hµnh th­êng xuyªn cña v¨n<br /> l¹i trÝ tuÖ, sù hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm hãa ®äc gióp con ng­êi th«ng c¶m sÎ chia<br /> cña m×nh qua nhiÒu thÕ hÖ, cßn v¨n hãa víi ®ång lo¹i cña m×nh tr­íc nh÷ng hoµn<br /> ®äc l¹i gióp cho nh÷ng kiÕn thøc vµ kinh c¶nh th­¬ng t©m, nh÷ng Ðo le tr¾c trë<br /> nghiÖm Êy ®­îc nh©n lªn, phæ biÕn réng cña ®êi ng­êi. Sù sÎ chia Êy gióp cho t©m<br /> r·i h¬n vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn trong cuéc hån, ®¹o ®øc cña mçi ng­êi trë nªn Êm ¸p<br /> sèng. V× thÕ, vai trß cña v¨n hãa ®äc tr­íc h¬n, cao c¶ h¬n, nh©n v¨n h¬n, c¸i phÇn<br /> hÕt lµ ®¸p øng sù hiÓu biÕt, tháa m·n trÝ ng­êi trong nã ®­îc kh¬i dËy vµ båi ®¾p,<br /> tß mß, kh¸m ph¸ thÕ giíi vµ kh¸m ph¸ ®ã còng lµ nÒn t¶ng cña ®¹o ®øc vµ v¨n<br /> chÝnh b¶n th©n m×nh cña con ng­êi. Sù hãa mµ bÊt cø nÒn v¨n hãa nµo còng<br /> hiÓu biÕt nµy lµm cho con ng­êi tù tin muèn h­íng tíi.<br /> h¬n, b¶n lÜnh h¬n tr­íc søc m¹nh cña Vai trß cña v¨n hãa ®äc cßn thÓ hiÖn râ<br /> thiªn nhiªn. Sù khao kh¸t hiÓu biÕt vµ ë sù häc tËp nh÷ng tÊm g­¬ng mµ mçi<br /> kh¸m ph¸ lu«n cã trong ý thøc b¶n n¨ng cuèn s¸ch ®em l¹i cho ng­êi ®äc. Ng­êi ta<br /> cña con ng­êi vµ mçi lÇn ®¹t ®­îc ®Õn yªu thÝch vµ muèn häc tËp tÊm g­¬ng mµ<br /> ®Ønh cao nµy ng­êi ta l¹i h­íng tíi nh÷ng s¸ch ®em l¹i, hä m¬ ­íc lµm ®­îc nh­<br /> ®Ønh cao tiÕp theo. Bëi vËy, khi ®· trë nh©n vËt yªu thÝch cña m×nh trong s¸ch.<br /> thµnh thãi quen vµ së thÝch th× v¨n hãa ThÕ hÖ thanh niªn nh÷ng n¨m 60-70 cña<br /> ®äc lu«n ®­a ng­êi ta ®Õn nh÷ng sù khao thÕ kØ tr­íc ch¾c cßn nhí ®Õn mét Pavel<br /> kh¸t kh¸m ph¸, s¸ng t¹o v­¬n tíi nh÷ng Corsaghin cña “ThÐp ®· t«i thÕ ®Êy” víi<br /> ®Ønh cao míi. c©u nãi næi tiÕng: “C¸i quý nhÊt cña con<br /> Bªn c¹nh sù hiÓu biÕt vµ kh¸m ph¸ thÕ ng­êi ta lµ sù sèng. §êi ng­êi chØ sèng cã<br /> giíi xung quanh th× v¨n hãa ®äc lµnh mét lÇn. Ph¶i sèng sao cho khái xãt xa, ©n<br /> m¹nh cßn gióp ng­êi ta më réng tÇm hËn v× nh÷ng n¨m th¸ng ®· sèng hoµi,<br /> nh×n, nh×n ra thÕ giíi vµ còng nh×n l¹i sèng phÝ, cho khái hæ thÑn v× dÜ v·ng ti<br /> chÝnh b¶n th©n m×nh. Mét mÆt ®Ó khái tiÖn vµ hÌn ®ín cña m×nh, ®Ó khi nh¾m<br /> trë thµnh “Õch ngåi ®¸y giÕng”, mÆt kh¸c m¾t xu«i tay cã thÓ nãi r»ng: tÊt c¶ ®êi ta,<br /> còng lµ dÞp chØnh söa chÝnh b¶n th©n mçi tÊt c¶ søc ta, ta ®· hiÕn d©ng cho sù<br /> con ng­êi, x©y dùng trong hä mét cuéc nghiÖp cao ®Ñp nhÊt trªn ®êi, sù nghiÖp<br /> sèng tinh thÇn lµnh m¹nh, nh©n v¨n vµ ®Êu tranh gi¶i phãng loµi ng­êi...”<br /> khoan dung h¬n. Nh÷ng kiÕn thøc, nh÷ng<br /> (2)<br /> nh©n vËt trong s¸ch gióp ng­êi ta so Ng­êi ViÖt Nam ch­a cã v¨n hãa ®äc! Theo<br /> http://nlv.gov.vn/van-hoa-doc/nguoi-viet-nam-chua-co-<br /> s¸nh víi cuéc sèng xung quanh, víi van-hoa-doc.html<br /> <br /> <br /> Sè 4-2013 Nh©n lùc khoa häc x· héi 47<br /> vai trß cña v¨n hãa ®äc...<br /> <br /> Ph­¬ng ch©m sèng nµy ®· chiÕm vÞ trÝ chñ vµo sù ®oµn kÕt, chia sÎ vµ c¶m th«ng gi÷a<br /> ®¹o cña líp ng­êi thêi chiÕn tranh chèng c¸c d©n téc. ViÖc ®äc ®Ó hiÓu ®Æc thï cña<br /> ®Õ quèc Mü. mçi nÒn v¨n hãa d©n téc mét mÆt ®Ó c¸c<br /> H¬n thÕ, tõ nh÷ng kiÕn thøc mµ chóng d©n téc hiÓu biÕt lÉn nhau, mÆt kh¸c ®Ó<br /> ta lÜnh héi ®­îc trong s¸ch cßn gîi më, tr¸nh nh÷ng va ch¹m, hiÓu lÇm kh«ng<br /> kÝch thÝch sù say mª s¸ng t¹o lµm cho ®¸ng cã trong qu¸ tr×nh chung sèng cïng<br /> ng­êi ta n¶y ra nh÷ng s¸ng kiÕn míi, ý nhau trªn d¶i ®Êt nµy. H¬n thÕ, sù hiÓu<br /> t­ëng míi trong c«ng viÖc vµ cuéc sèng biÕt Êy cßn gióp nh÷ng ng­êi cã tr¸ch<br /> hµng ngµy. §©y lµ mét vai trß ®¸ng kÓ cña nhiÖm thùc thi c«ng vô hµng ngµy cña<br /> v¨n hãa ®äc ®èi víi sù ph¸t triÓn liªn tôc chÝnh quyÒn tr¸nh ®­îc nh÷ng bÊt cËp do<br /> x· héi loµi ng­êi. thiÕu hiÓu biÕt vÒ tÝn ng­ìng, phong tôc<br /> Mét vai trß n÷a kh«ng thÓ thiÕu ®­îc tËp qu¸n cña c¸c d©n téc mµ m×nh ®Õn<br /> cña v¨n hãa ®äc ®ã lµ ®¸p øng nhu cÇu lµm viÖc. §Æc biÖt, trong ®iÒu kiÖn ph¸t<br /> gi¶i trÝ vµ x©y dùng niÒm tin cña con triÓn vµ héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay, sù ®a<br /> ng­êi. VÝ dô: sau nh÷ng giê lµm viÖc vÊt d¹ng vµ phong phó cña v¨n hãa c¸c d©n<br /> v¶ vµ c¨ng th¼ng, mét cuèn s¸ch hay gióp téc ®ang sinh sèng trªn ®Êt n­íc ta sÏ lµ<br /> ng­êi ta ®­îc th­ gi·n, x¶ ®i nh÷ng mÖt mét ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x·<br /> mái vµ ¸p lùc cña c«ng viÖc. Cßn nh÷ng héi cña ®Êt n­íc, gãp phÇn vµo bøc tranh<br /> khi cã t©m tr¹ng buån ng­êi ta ®­îc chung vÒ sù ®a d¹ng cña v¨n hãa thÕ giíi.<br /> nh÷ng cuèn s¸ch phï hîp víi hoµn c¶nh Nh÷ng tµi liÖu v¨n hãa cña mçi d©n téc<br /> mµ hä ®ang gÆp ph¶i th× nh­ trót ®­îc nçi anh em sÏ bæ sung vµo kho tµng v¨n hãa<br /> buån, tr¶i lßng, chia sÎ nh÷ng t©m t­, an nh©n lo¹i, ®ång thêi còng lµ tµi s¶n v«<br /> ñi hä r»ng còng cßn nhiÒu sè phËn hoµn cïng quý gi¸ riªng cña ®Êt n­íc chóng ta.<br /> c¶nh nh­ m×nh hoÆc h¬n m×nh, ®Ó tõ ®ã cã Kh¸c víi nghe vµ nh×n cã thÓ chØ tho¸ng<br /> niÒm tin mµ v­¬n tíi. qua vµ gÆp chØ mét lÇn, v¨n hãa ®äc víi<br /> §äc nh÷ng cuèn s¸ch hay lµm con ng­êi cuèn s¸ch trong tay gióp chóng ta nghiÒn<br /> (nhÊt lµ líp trÎ) bÞ hÊp dÉn vµo ®ã mµ ngÉm, ®äc ®i ®äc l¹i ®Ó chiªm nghiÖm,<br /> quªn ®i nh÷ng dôc väng, nh÷ng viÖc lµm thÈm ®Þnh nh÷ng ®iÒu chóng ta gÆp ®­îc<br /> kh«ng tèt, gióp v­¬n tíi c¸i thiÖn mµ quªn trong thùc tÕ xem nh÷ng ®iÒu s¸ch ®­a ra<br /> ®i mÇm mèng cña c¸i kh«ng tèt, thËm chÝ ®óng sai ë chõng mùc nµo, tõ ®ã gióp ta<br /> lµ c¸i ¸c trong mçi con ng­êi. N©ng cao tr¸nh ®­îc nh÷ng sai sãt, bÊt cËp trªn<br /> tÝnh nh©n b¶n, hay c¸i phÇn “ng­êi” mµ ®­êng ®i tiÕp trong cuéc sèng.<br /> chóng ta th­êng nãi, h¹n chÕ ®i phÇn ChÝnh tõ viÖc ®¸nh gi¸ cao tÇm quan<br /> “con” lu«n tiÒm Èn ë mçi c¸ nh©n. träng cña v¨n hãa ®äc, mµ kú häp lÇn thø<br /> Cã mét vai trß quan träng n÷a cña v¨n 28 cña §¹i Héi ®ång Liªn hîp quèc t¹i<br /> hãa ®äc trong viÖc ph¸t triÓn nÒn v¨n hãa Paris (ngµy 25/10 - 16/11/1995), UNESCO<br /> ViÖt nam ®ã lµ sù hiÓu biÕt lÉn nhau gi÷a ®· quyÕt ®Þnh chän ngµy 23/4 hµng n¨m<br /> c¸c d©n téc. V¨n hãa ®äc gãp phÇn to lín lµm “Ngµy s¸ch vµ b¶n quyÒn thÕ giíi”<br /> <br /> 48 Nh©n lùc khoa häc x· héi Sè 4-2013<br />  lª hång lý<br /> <br /> (World Book and Copyright Day), trong ®ã tranh luËn vÒ mét cuèn s¸ch hay hoÆc ®Æt<br /> nªu rÊt râ môc tiªu vµ c¸c thµnh phÇn ra nhiÒu vÊn ®Ò trong ®ã. S¸ch in nhiÒu,<br /> tham gia ngµy t«n vinh nh÷ng gi¸ trÞ cña ®­îc mua còng nhiÒu, song v¨n hãa ®äc<br /> s¸ch vµ sù ®ãng gãp cña c¸c t¸c gi¶ cho sù l¹i cã chiÒu h­íng xuèng cÊp. Nh×n c¶nh<br /> ra ®êi cña c¸c t¸c phÈm bÊt hñ ®ã(3). Chóng nh÷ng ng­êi n­íc ngoµi say s­a ®äc s¸ch<br /> ta cÇn ghi nhí c©u nãi næi tiÕng cña M¸c khi ®i trªn tµu ®iÖn ngÇm, trªn xe buýt ë<br /> tr¶ lêi con g¸i m×nh: “§iÒu yªu thÝch nhÊt c¸c n­íc ph¸t triÓn mµ ta thÊy ch¹nh lßng<br /> cña cha lµ lôc t×m trong s¸ch vë”. §äc s¸ch ®Õn v¨n hãa ®äc ë n­íc ta.(3)<br /> lu«n ®em l¹i nguån c¶m høng vµ s¸ng t¹o Theo sè liÖu thèng kª n¨m n¨m gÇn ®©y<br /> v« tËn ®èi víi nh÷ng ng­êi muèn khai th¸c cña ViÖn Nghiªn cøu v¨n hãa thuéc ViÖn<br /> chóng vµ cã thÓ nãi, mét nÒn v¨n hãa muèn Hµn l©m Khoa häc x· héi ViÖt Nam trong<br /> ph¸t triÓn tiªn tiÕn vµ hiÖn ®¹i nh­ ngµy thêi gian tõ 2008 ®Õn th¸ng 9 n¨m 2012<br /> nay kh«ng thÓ kh«ng cã mét v¨n hãa ®äc cho thÊy sè l­ît b¹n ®äc m­în t­ liÖu ë<br /> kÌm theo nã. th­ viÖn cña ViÖn nh­ sau:<br /> V¨n hãa ®äc hiÖn nay ®· phong phó vµ N¨m 2008: 278 l­ît;<br /> ®a d¹ng víi sè l­îng s¸ch, b¸o khæng lå N¨m 2009: 233 l­ît;<br /> víi ®ñ c¸c chñng lo¹i. Mét con sè thèng kª N¨m 2010: 175 l­ît;<br /> cho thÊy: “Theo Côc xuÊt b¶n, n¨m 2011 N¨m 2011: 120 l­ît;<br /> toµn ngµnh xuÊt b¶n h¬n 27.000 ®Çu s¸ch, §Õn th¸ng 9 n¨m 2012: 56 l­ît.<br /> víi gÇn 294 triÖu b¶n s¸ch, t¨ng lÇn l­ît Theo mét ®iÒu tra vÒ v¨n hãa ®äc ë th­<br /> so víi n¨m 2010 lµ 7% vµ 6%. Tuy lîi viÖn Quèc gia cho thÊy: n¨m 2010, sè l­ît<br /> nhuËn chung gi¶m 10% so víi n¨m tr­íc, b¹n ®äc lµ 268 983 ng­êi trong ®ã sinh<br /> song mét nöa danh s¸ch 64 nhµ xuÊt b¶n viªn lµ 187 862 l­ît. Còng theo sè l­îng<br /> trªn c¶ n­íc ®¹t lîi nhuËn trªn 100 triÖu thèng kª, sinh viªn chØ lªn th­ viÖn häc<br /> ®ång, 6 ®¬n vÞ cã lîi nhuËn trªn 1 tû ®ång. ®«ng nhÊt vµo thêi gian thi cö, cßn vµo<br /> Ngay ë con sè thèng kª chÝnh thøc, kh«ng nh÷ng ngµy th­êng sè l­îng lµ rÊt Ýt hoÆc<br /> kÓ thªm l­îng b¶n in "ngoµi luång", còng hÇu nh­ c¸c b¹n sinh viªn lªn th­ viÖn<br /> ®· cho thÊy ng­êi ta dï ch­a biÕt cã ®äc ®äc s¸ch mang tÝnh chÊt ®èi phã ®Ó v­ît<br /> nhiÒu h¬n kh«ng, nh­ng râ rµng mua s¸ch qua k× thi, phôc vô cho c«ng viÖc häc tËp<br /> nhiÒu h¬n”(4). chø kh«ng cã ý ®äc ®Ó nghiªn cøu, t×m<br /> 2. Thùc tÕ v¨n hãa ®äc hiÖn nay hiÓu s©u cho viÖc mai ®©y ra tr­êng. Bªn<br /> Tuy nhiªn, thùc tÕ t×nh h×nh hiÖn nay c¹nh ®ã, nh÷ng cuèn s¸ch hay cã thÓ lµm<br /> cña v¨n hãa ®äc thùc sù lµ mét vÊn ®Ò cÇn<br /> thay ®æi cuéc ®êi, t­ duy th× ch¼ng bao giê<br /> ®­îc b¸o ®éng. Ngµy nay, kh«ng cßn c¶nh<br /> th­ viÖn ®«ng chËt hÕt chç ngåi nÕu kh«ng<br /> (3)<br /> V¨n ho¸ ®äc vµ ngµy héi s¸ch thÕ giíi 23/4. Theo<br /> ®i sím nh­ tr­íc ®©y. Trªn tµu, xe ng­êi http://nlv.gov.vn/van-hoa-doc/van-hoa-doc-va-ngay-hoi-<br /> ®äc s¸ch b¸o kh«ng cßn nhiÒu nh­ tr­íc. sach-the-gioi-23/4.html<br /> (4 )<br /> Vâ TiÕn, S¸ch nhiÒu h¬n nh­ng V¨n ho¸ ®äc l¹i ®i<br /> Ng­êi ta kh«ng cßn say s­a bµn t¸n hay xuèng? B¸o Vietnamnet, ngµy 21.4.2012.<br /> <br /> <br /> Sè 4-2013 Nh©n lùc khoa häc x· héi 49<br /> vai trß cña v¨n hãa ®äc...<br /> <br /> hä ®éng tíi”(5). vµ mét sè n­íc ph¸t triÓn kh¸c, bÊt kÓ lóc<br /> Qua hai thèng kª trªn chóng ta ®· thÊy nµo ë ®©u hä còng ®äc s¸ch, (trªn tµu, xe,<br /> kh¸ râ thùc tr¹ng cña v¨n hãa ®äc ë n­íc ë phßng chê...). §iÒu nµy ë n­íc ta nh­ lµ<br /> ta hiÖn nay. §ã lµ mét nguy c¬ tiÒm Èn sù mét viÖc xa xØ hay lËp dÞ tr­íc ®¸m ®«ng.<br /> suy tho¸i cña sù ph¸t triÓn v¨n hãa vµ Thø ba, hÇu hÕt c¸c nhµ xuÊt b¶n kÓ c¶<br /> d©n trÝ ë n­íc ta thêi hiÖn t¹i. c¸c nhµ xuÊt b¶n cã uy tÝn kh«ng cßn ®µo<br /> Nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò nµy cã nhiÒu, t¹o ®­îc mét ®éi ngò biªn tËp cã nghÒ nh­<br /> tuy nhiªn, theo chóng t«i mét sè nguyªn tr­íc ®©y, v× thÕ viÖc biªn tËp, thÈm ®Þnh<br /> nh©n c¬ b¶n cÇn ph¶i c¶nh b¸o ®èi víi ®Ó cho ra ®êi nh÷ng cuèn s¸ch hay lµ rÊt<br /> toµn x· héi chóng ta vÒ v¨n hãa ®äc ®ã lµ: hiÕm. Chóng ta cã thÓ ®Õm trªn ®Çu ngãn<br /> Thø nhÊt, sù bïng næ c¸c ph­¬ng tiÖn tay c¸c nhµ xuÊt b¶n cã mét ®éi ngò biªn<br /> th«ng tin nhÊt lµ nghe, nh×n vµ internet cã tËp tèt vµ cã chÊt l­îng. Biªn tËp viªn<br /> mét mÆt rÊt tÝch cùc nh­ng mÆt kh¸c còng kh«ng cßn sèng chÕt víi nghÒ v× ph¶i ch¹y<br /> lµ mét th¸ch thøc ®èi víi v¨n hãa ®äc. MÆt theo viÖc kiÕm tiÒn m­u sinh.(5)<br /> kh¸c, viÖc ra ®êi cña nhiÒu nhµ xuÊt b¶n Thø t­, chóng ta qu¸ dÔ d·i trong viÖc<br /> víi sè l­îng s¸ch in ®­îc ph¸t hµnh víi sè in s¸ch. NÕu nh­ tr­íc ®©y, vµi n¨m míi<br /> l­îng lín, nh­ng s¸ch qu¸ nhiÒu nªn ra ®­îc mét ®Çu s¸ch th× b©y giê mét<br /> nhiÔu th«ng tin. Ngµy nay, vÊn ®Ò lµ lµm th¸ng cã thÓ ra ®­îc mét hay vµi cuèn<br /> thÕ nµo ®Ó t×m ®­îc s¸ch hay s¸ch tèt, chø s¸ch. Do ch¹y theo sè l­îng mµ chÊt l­îng<br /> kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò lµm sao cã ®­îc mét b¶n th¶o vµ biªn tËp cÈu th¶.<br /> cuèn s¸ch nh­ thêi bao cÊp. Mét ng­êi ®äc Thø n¨m, ®èi víi nh÷ng cuèn s¸ch biªn<br /> b×nh th­êng rÊt hoang mang kh«ng biÕt so¹n vµ nghiªn cøu, t×nh tr¹ng sao chÐp<br /> chän ®äc c¸i g× tr­íc mét rõng s¸ch nh­ cña nhau kh¸ phæ biÕn. Mét ng­êi n­íc<br /> hiÖn nay. VÊn ®Ò nµy l¹i liªn quan ®Õn kü ngoµi nãi mét ý kh«ng hÒ qu¸ lµ, chØ cÇn<br /> n¨ng lùa chän s¸ch vµ kü n¨ng ®äc s¸ch ®äc mét cuèn s¸ch ë ViÖt Nam cã thÓ biÕt<br /> nh­ thÕ nµo cña v¨n hãa ®äc. c¸c cuèn s¸ch cïng chñ ®Ò viÕt g× v× hä<br /> Thø hai, tõ ®©y dÉn ®Õn ®iÒu mµ chóng toµn chÐp cña nhau. Sù coi träng b¶n<br /> ta lo l¾ng, mét thêi gian dµi chóng ta quyÒn ë c¸c n­íc tiªn tiÕn ®­îc ngÊm vµo<br /> kh«ng cã thãi quen vµ kh«ng ai d¹y cho trong m¸u hä, th× ®èi víi ng­êi ViÖt Nam<br /> líp trÎ thãi quen ®äc s¸ch, coi viÖc ®äc kh«ng ph¶i lµ nh­ vËy, hoÆc quan t©m<br /> s¸ch lµ mét niÒm ®am mª, lµ mét thó vui ch­a ®óng møc.<br /> kh¸m ph¸ vµ ph¸t triÓn trÝ tuÖ, mµ hÇu Thø s¸u, chóng ta ch­a cã nh÷ng nhµ<br /> nh­ chØ ®äc ®Ó ®èi phã víi c¸c cuéc thi cö, phª b×nh cã uy tÝn, chuyªn nghiÖp vµ cã<br /> tr¶ bµi. TruyÒn thèng hiÕu häc ë n­íc ta tr×nh ®é ®Ó ph©n biÖt ®óng sai, hay dë cña<br /> kh«ng thiÕu, song thãi quen vµ truyÒn<br /> thèng ®äc s¸ch ë ta kh«ng cã nh­ ë n­íc (5 )<br /> Hång M©y, V¨n hãa ®äc trong sinh viªn ®ang dÇn<br /> ngoµi, ch¼ng h¹n ng­êi Nga, ng­êi Ph¸p mai mét. B¸o Lao ®éng, ngµy 18.10.2011.<br /> <br /> <br /> 50 Nh©n lùc khoa häc x· héi Sè 4-2013<br />  lª hång lý<br /> <br /> mét cuèn s¸ch ®Ó dÉn ®­êng chØ lèi cho ®éc tr­êng) cho ®Õn c¸c bËc häc cao h¬n vµ thÕ<br /> gi¶, nhÊt lµ nh÷ng ®éc gi¶ trÎ míi b­íc vµo hÖ ng­êi lín tuæi. Sù høng thó, yªu quý vµ<br /> ®êi. Thùc tiÔn ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng ng­êi ham ®äc s¸ch ph¶i lµ nhu cÇu th­êng<br /> lµm phª b×nh chuyªn nghiÖp vµ thùc sù cã xuyªn nh­ n­íc ®Ó uèng vµ kh«ng khÝ ®Ó<br /> uy tÝn th× lêi nãi cña hä míi cã träng l­îng thë ®èi víi mçi con ng­êi. V¨n hãa ®äc<br /> ®Ó cã thÓ h­íng ®éc gi¶ ®i theo ®óng quü ph¶i ngÊm vµo m¸u thÞt cña tÊt c¶ mäi<br /> ®¹o cña c¸i ch©n, thiÖn, mü. ng­êi mét c¸ch tù nhiªn, tù nguyÖn. Cã<br /> Thø b¶y, nguyªn nh©n xuèng cÊp cña nh­ vËy míi cã mét d©n téc trÝ tuÖ vµ<br /> v¨n hãa ®äc cã lçi mét phÇn kh«ng nhá ë tr×nh ®é d©n trÝ cao ®ñ ®èi diÖn víi nh÷ng<br /> c¸c thÇy, c« trªn gi¶ng ®­êng d¹y sinh th¸ch thøc cña thêi ®¹i hiÖn nay. §iÒu nµy<br /> viªn vµ h­íng dÉn häc viªn cao häc mét kh«ng ph¶i ngµy mét ngµy hai mµ cã ®­îc,<br /> c¸ch qu¸ dÔ d·i, khi cho hä qua m«n thi nã ®ßi hái mét sù kú c«ng, l©u dµi vµ cÇn<br /> chuyªn m«n cña bµi nghiªn cøu hay luËn cã chiÕn l­îc bµi b¶n, kiªn tr× míi ®¹t<br /> v¨n mµ kh«ng b¾t ®äc tµi liÖu tham kh¶o ®­îc, gièng nh­ mét gi¸ trÞ v¨n hãa trong<br /> mét c¸ch ®Çy ®ñ, nhÊt lµ nh÷ng tµi liÖu c¬ mçi con ng­êi. Bëi vËy, x©y dùng mét v¨n<br /> b¶n. Sinh viªn vµ häc viªn cao häc ngµy hãa ®äc cho toµn x· héi, t¹o ra mét x· héi<br /> nay th­êng chØ chän vµi ba cuèn s¸ch mµ say mª häc tËp sÏ lµ nÒn t¶ng cña mét ®Êt<br /> hä gÆp hoÆc míi xuÊt b¶n ®Ó lµm bµi cho n­íc cã nÒn v¨n hãa tiªn tiÕn ®Ëm ®µ b¶n<br /> nhanh vµ dÔ t×m thÊy, cßn nh÷ng cuèn ®· s¾c d©n téc mµ chóng ta ®ang h­íng tíi.<br /> in tõ l©u vµ lµ s¸ch c«ng cô mµ Ýt ®­îc t¸i<br /> b¶n th× bÞ bá qua. §a sè sinh viªn do l­êi TµI LIÖU THAM KH¶O<br /> ®äc vµ kh«ng ®i th­ viÖn nªn hä chØ muèn 1. NguyÔn H÷u Viªm. V¨n ho¸ ®äc vµ<br /> t×m ®­îc mét tµi liÖu nµo ®ã gÇn víi chñ ph¸t triÓn v¨n ho¸ ®äc ë ViÖt Nam.<br /> ®Ò m×nh quan t©m. Chóng ta cÇn ph¶i http://nlv.gov.vn/van-hoa-doc/van-hoa-doc-<br /> tham kh¶o c¸ch ph¸t hµnh s¸ch cña mét va-phat-trien-van-hoa-doc-o-viet-nam.html<br /> sè tr­êng ®¹i häc ë c¸c n­íc ph¸t triÓn 2. Ng­êi ViÖt Nam ch­a cã v¨n hãa ®äc!<br /> trong viÖc sö dông c¸c s¸ch c«ng cô cã Theo http://nlv.gov.vn/van-hoa-doc/nguoi-<br /> chÊt l­îng cã thÓ b¸n tõ n¨m nµy qua viet-nam-chua-co-van-hoa-doc.html<br /> n¨m kh¸c cho c¸c thÕ hÖ sinh viªn qua rÊt 3. V¨n ho¸ ®äc vµ ngµy héi s¸ch thÕ giíi<br /> nhiÒu thêi gian. 23/4. Theo http://nlv.gov.vn/van-hoa-doc/van-<br /> 3. Thay lêi kÕt hoa-doc-va-ngay-hoi-sach-the-gioi-23/4.html<br /> Tõ gãc ®é v¨n hãa ®äc nh»m gãp phÇn 4. Vâ TiÕn, S¸ch nhiÒu h¬n nh­ng V¨n<br /> vµo sù ph¸t triÓn nÒn v¨n hãa ViÖt Nam ho¸ ®äc l¹i ®i xuèng? B¸o Vietnamnet,<br /> trong t­¬ng lai theo chóng t«i cÇn ph¶i t¹o ngµy 21.4.2012.<br /> ra ®­îc mét thãi quen yªu s¸ch vµ ®äc 5. Hång M©y, V¨n hãa ®äc trong sinh<br /> s¸ch cho ng­êi ViÖt Nam tõ bËc häc mÇm viªn: ®ang dÇn mai mét. B¸o Lao ®éng,<br /> non, tiÓu häc (tõ trong gia ®×nh ®Õn nhµ ngµy 18.10.2011.<br /> <br /> Sè 4-2013 Nh©n lùc khoa häc x· héi 51<br />