Về “Cách mạng hoa nhài” ở Bắc Phi và Trung Đông

VÒ “C¸CH M¹NG HOA NHµI”<br /> ë B¾C PHI Vµ TRUNG §¤NG<br /> <br /> <br /> Bïi Qu¶ng B¹(*)<br /> <br /> <br /> I. Tõ ®Çu n¨m 2011 ®Õn nay míi chØ quyÒn, tõ viÖc ®ßi d©n sinh ®¬n thuÇn<br /> h¬n 3 th¸ng, nh−ng thÕ giíi ®· chøng ®Õn chèng tham nhòng, råi cuèi cïng lµ<br /> kiÕn nh÷ng sù kiÖn ®ét biÕn ch−a tõng ®ßi Tæng thèng Zine al-Abidine Ben Ali,<br /> thÊy t¹i nhiÒu quèc gia ë B¾c Phi vµ ng−êi ®· l·nh ®¹o ®Êt n−íc h¬n 20 n¨m<br /> Trung §«ng. C¸c cuéc biÓu t×nh tuÇn qua, ph¶i ra ®i. (*)<br /> hµnh ë c¸c ®« thÞ lín víi tªn gäi “C¸ch ChÝnh quyÒn Tunisia ®· ®µn ¸p<br /> m¹ng hoa nhµi” ®· lµm sôp ®æ hoÆc ®e quyÕt liÖt lµn sãng biÓu t×nh vµ phong<br /> do¹ ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau ®Õn táa hÖ thèng truyÒn th«ng, b¸o chÝ,<br /> chÝnh quyÒn c¸c quèc gia trong khu vùc. Internet, nh−ng ®Òu kh«ng hiÖu qu¶. Tõ<br /> chç nh−îng bé, ngµy 14/1/2011 Tæng<br /> Nh÷ng ®ét biÕn nµy g©y bÊt ngê cho<br /> thèng Zine al-Abidine Ben Ali ph¶i chÊp<br /> c¸c chÝnh quyÒn së t¹i. ChÝnh quyÒn<br /> nhËn tõ chøc, l¸nh n¹n sang Arab<br /> mét sè n−íc lóng tóng, bÞ ®éng trong ®èi<br /> Saudi, trao quyÒn l¹i cho Thñ t−íng<br /> phã vµ bÞ thÊt b¹i nhanh chãng. Cã<br /> Mohammed al-Galoushi.<br /> nh÷ng biÓu hiÖn cho thÊy c¶ Mü vµ<br /> ph−¬ng T©y còng kh«ng chñ ®éng ®−îc “C¸ch m¹ng hoa nhµi” ®· lan<br /> tr−íc diÔn biÕn ®ét ngét vµ nhanh chãng nhanh sang quèc gia l¸ng giÒng lµ Ai<br /> nµy. C¸c thÕ lùc kh¸c nhau còng ®ang CËp, më ®Çu b»ng sù kiÖn “Ngµy næi<br /> lîi dông t×nh h×nh ®Ó kÝch ®éng c¸c ho¹t giËn” - 25/1/2011, víi cuéc biÓu t×nh cña<br /> ®éng chèng l¹i chÝnh quyÒn ë mét sè hµng chôc ngµn thanh niªn; ®−a ra c¸c<br /> quèc gia ngoµi khu vùc biÕn ®éng, trong ®ßi hái tõ c¶i thiÖn d©n sinh, chèng thÊt<br /> ®ã cã ViÖt Nam. nghiÖp, ®Õn chèng tham nhòng, ®ßi tù do<br /> d©n chñ vµ cuèi cïng lµ ®ßi söa ®æi HiÕn<br /> Sù kiÖn nµy b¾t ®Çu tõ Tunisia, víi ph¸p, gi¶i t¸n Quèc héi vµ ®ßi Tæng<br /> viÖc ngµy 17/12/2010, mét thanh niªn thèng Hosni Sayed Mubarak tõ chøc.<br /> b¸n rau tù thiªu ngay trªn ®−êng phè v×<br /> ChÝnh quyÒn Mubarak còng dïng<br /> bÞ c¶nh s¸t xóc ph¹m. H×nh ¶nh nµy<br /> ®ñ mäi biÖn ph¸p, tõ ®µn ¸p, phong to¶<br /> ®−îc ghi l¹i b»ng ®iÖn tho¹i di ®éng vµ<br /> truyÒn th«ng, tæ chøc ph¶n biÓu t×nh<br /> tung lªn m¹ng x· héi, lan truyÒn rÊt<br /> nhanh vµ rÊt réng r·i ®· lµm dÊy lªn (*)<br /> ThiÕu t−íng, GS. TS., Phã Tæng côc tr−ëng –<br /> lµn sãng biÓu t×nh ph¶n kh¸ng chÝnh ViÖn tr−ëng ViÖn ChiÕn l−îc vµ Khoa häc C«ng an.<br /> VÒ “C¸ch m¹ng hoa nhµi”… 9<br /> <br /> ®Õn nh−îng bé nh−ng kh«ng hiÖu qu¶. ë thÕ giíi Arab ®Ó t¸i ph¸t ®éng ®Êu<br /> Cïng víi søc Ðp cña Mü vµ ph−¬ng T©y, tranh nh¾m vµo ChÝnh quyÒn cña Tæng<br /> Tæng thèng Mubarak buéc ph¶i chÊp thèng Mahmoud Ahmadinejad, nh−ng<br /> nhËn ra ®i vµo ngµy 11/2, trao l¹i quyÒn ChÝnh quyÒn Iran vÉn chñ ®éng kiÓm<br /> ®iÒu hµnh ®Êt n−íc cho qu©n ®éi. Sau ®ã, so¸t ®−îc t×nh h×nh, khiÕn khã cã thÓ<br /> d−íi søc Ðp cña biÓu t×nh, Thñ t−íng x¶y ra biÕn ®éng nghiªm träng trong<br /> Ahmed Mohamed Shafik ng−êi trung t−¬ng lai gÇn. Lµn sãng ph¶n kh¸ng ®·<br /> thµnh víi «ng Mubarak còng ph¶i tõ diÔn ra ë 16/24 n−íc. Quèc gia Arab cßn<br /> chøc. yªn æn nhÊt cho ®Õn nay lµ Saudi Arbia<br /> Sù kiÖn t¹i Libya ®−îc gäi lµ “C¸ch vµ Syria.<br /> m¹ng 17/2”, b¾t ®Çu b»ng cuéc biÓu II. Qua t×nh h×nh trªn, chóng t«i xin<br /> t×nh cña hµng ngµn ng−êi ®−îc tËp hîp ®−a ra mét sè nhËn xÐt ban ®Çu nh− sau:<br /> th«ng qua m¹ng x· héi vµ ®iÖn tho¹i di 1. Cã nh÷ng nÐt míi vÒ môc tiªu,<br /> ®éng. ViÖc chÝnh quyÒn ®µn ¸p dÉn ®Õn nh©n tè l·nh ®¹o vµ vÒ ph−¬ng tiÖn hç<br /> nhiÒu th−¬ng vong ®· g©y bÊt b×nh ngay trî phong trµo ph¶n kh¸ng<br /> trong néi bé chÝnh quyÒn vµ qu©n ®éi.<br /> §Õn nay, lùc l−îng ®èi lËp ®· lµm chñ §· cã sù thay ®æi vÒ môc tiªu cña<br /> Bengazi vµ phÇn lín miÒn §«ng. ChiÕn phong trµo ph¶n kh¸ng: Môc tiªu cña<br /> sù ®· diÔn ra gi÷a qu©n ®éi trung thµnh phong trµo ë Tunisia, Ai CËp ban ®Çu chØ<br /> víi Tæng thèng Muammar al-Gaddafi(*) lµ chèng gi¸ c¶ leo thang, ®ßi viÖc lµm, c¶i<br /> vµ lùc l−îng ph¶n kh¸ng, t¹o ra mét thiÖn d©n sinh, nh−ng c¸c sù kiÖn sau<br /> h×nh th¸i gÇn nh− néi chiÕn. nµy ®· mang mµu s¾c chÝnh trÞ râ rµng,<br /> môc tiªu lµ nh»m vµo giíi cÇm quyÒn.<br /> Liªn Hîp Quèc vµ ph−¬ng T©y ®·<br /> dùa vµo tÝnh chÊt b¹o lùc qu¸ ®¸ng vµ D−êng nh− kh«ng cã lùc l−îng<br /> th−¬ng vong cao trong d©n th−êng ®Ó ra chÝnh trÞ nµo ®øng ra tæ chøc, l·nh ®¹o<br /> NghÞ quyÕt 1973 trõng ph¹t nÆng nÒ phong trµo ngay tõ ®Çu: Ngay t¹i 3 quèc<br /> chÝnh quyÒn Gaddafi (ng−êi ®· ®øng gia ®· vµ ®ang x¶y ra ph¶n kh¸ng<br /> ®Çu chÝnh quyÒn 42 n¨m). Mü vµ c¸c nghiªm träng nhÊt lµ Tunisia, Ai CËp<br /> ®ång minh ®· sö dông c¸c biÖn ph¸p vµ Libya còng kh«ng thÊy râ vai trß cña<br /> can thiÖp qu©n sù víi danh nghÜa thùc lùc l−îng chÝnh trÞ ®èi lËp cã tæ chøc tõ<br /> thi nghÞ quyÕt cña Liªn Hîp Quèc nh»m tr−íc. DiÔn biÕn ë Ai CËp cho thÊy lùc<br /> vµo chÝnh quyÒn Gaddafi. l−îng Anh Em Håi gi¸o vµ c¸c ®¶ng ®èi<br /> lËp kh¸c còng bÞ ®éng vµ chËm ch©n.<br /> C¸c phong trµo ph¶n kh¸ng t¹i<br /> Lùc l−îng ph¶n kh¸ng chñ yÕu lµ tÇng<br /> nhiÒu quèc gia kh¸c còng bïng lªn<br /> líp thanh niªn tù do, kh«ng thuéc mét<br /> m¹nh mÏ t¹i Yemen vµ møc ®é nhÑ h¬n<br /> tæ chøc chÝnh trÞ ®èi lËp nµo tr−íc ®ã.<br /> t¹i Algeria, Jordani; råi lan tíi Bahrain,<br /> T¹i Tunisia, phong trµo Håi gi¸o<br /> Iran, Iraq, Sudan, Mauritania, Oman…<br /> “Nahda” ®èi lËp ®· l−u vong tõ l©u vµ<br /> T¹i Iran, mÆc dï lùc l−îng ®èi lËp rÊt cã<br /> chØ trë vÒ tham gia chÝnh phñ chuyÓn<br /> tæ chøc vµ cã ý thøc lîi dông c¸c sù kiÖn<br /> tiÕp sau khi «ng Ben Ali ra ®i. T¹i<br /> (*)<br /> Libya, hÇu nh− kh«ng cã lùc l−îng ®èi<br /> Trªn thÕ giíi tªn Tæng thèng Libya cã nhiÒu<br /> c¸ch ®äc kh¸c nhau. Trong bµi viÕt nµy, t¸c gi¶<br /> lËp cã tæ chøc nµo cã thÓ tån t¹i ®−îc<br /> sö dông c¸ch ®äc lµ Muammar al-Gaddafi. d−íi chÝnh quyÒn «ng Gaddafi.<br /> 10 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 4.2011<br /> <br /> Ph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng ¶nh h−ëng cña nh÷ng biÕn ®éng vÒ gi¸<br /> cã vai trß quan träng trong tËp hîp lùc c¶ thÞ tr−êng vµ cã m«i tr−êng ®Ó ph¸t<br /> l−îng ph¶n kh¸ng: C¸c m¹ng x· héi sinh ph¶n øng theo kiÓu “héi chøng<br /> trªn Internet, ®iÖn tho¹i di ®éng, b¸o ®¸m ®«ng”.<br /> chÝ lµ yÕu tè kü thuËt cã vai trß quyÕt<br /> Cã lÏ chÝnh nh÷ng t¸c ®éng nªu trªn<br /> ®Þnh ®Õn viÖc h×nh thµnh vµ lan réng<br /> lµ nguyªn nh©n trùc tiÕp nhÊt khiÕn<br /> phong trµo ph¶n kh¸ng, lµm cho chÝnh<br /> bïng ph¸t ph¶n kh¸ng trong thêi gian<br /> quyÒn bÞ bÊt ngê khi phong trµo bïng<br /> võa qua t¹i Tunisia vµ Ai CËp.<br /> ph¸t. C¸c ph−¬ng tiÖn nµy ®· ®em l¹i<br /> kÕt qu¶ lµ lùc l−îng tham gia phong Cßn t¹i Libya th× cã lÏ t¸c ®éng trùc<br /> trµo ph¶n kh¸ng kh¸ ®«ng ®¶o vµ chñ tiÕp chÝnh lµ sù lan táa cña nh÷ng sù<br /> yÕu lµ thanh niªn; bëi hä lµ líp ng−êi kiÖn tõ Ai CËp vµ Tunisia, bëi Libya<br /> tiÕp cËn th−êng xuyªn, liªn tôc nhÊt víi n»m kÑp gi÷a Ai CËp vµ Tunisia, l¹i cã<br /> Internet vµ c¸c m¹ng x· héi. rÊt nhiÒu ng−êi cña 2 quèc gia nµy lµm<br /> ¨n sinh sèng t¹i Libya (riªng Ai CËp cã<br /> 2. VÒ nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¸c sù kiÖn tíi 1,5 triÖu ng−êi).<br /> Theo chóng t«i, nguyªn nh©n chñ Nh÷ng nguyªn nh©n néi t¹i kh¸c<br /> quan, néi t¹i lµ chñ yÕu: Qua theo dâi khiÕn phong trµo ph¶n kh¸ng sau khi<br /> c¸c ph©n tÝch ®a chiÒu, cã thÓ thÊy næi bïng ph¸t th× ngµy cµng d©ng cao, lan<br /> râ nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan, néi t¹i réng ®Õn møc kh«ng kiÓm so¸t ®−îc, mµ<br /> cña c¸c quèc gia chÞu biÕn ®éng nghiªm theo chóng t«i lµ:<br /> träng dÉn tíi sù ra ®i cña nh÷ng ng−êi<br /> cÇm quyÒn t−ëng nh− v÷ng ch·i qua BÊt b×nh v× t×nh tr¹ng tham nhòng<br /> mÊy chôc n¨m trêi. lan trµn vµ sù tham quyÒn cè vÞ cña<br /> nh÷ng ng−êi ®øng ®Çu ®Êt n−íc. ¤ng<br /> C¶ Tunisia, Ai CËp vµ Libya ®Òu Hosni Sayed Mubarak lµm Tæng thèng<br /> kh«ng ph¶i lµ c¸c quèc gia nghÌo trªn Ai CËp tõ n¨m 1981 vµ cßn ®ang s¾p xÕp<br /> thÕ giíi. Theo b¸o c¸o cña Héi ®ång ®Ó con trai m×nh lµ Gamal Mubarak lªn<br /> Thèng nhÊt kinh tÕ Arab, ®¨ng trªn b¸o n¾m quyÒn. ¤ng Zine al-Abidine Ben Ali<br /> Al Sharq cña Qatar ngµy 08/12/2008: cÇm quyÒn ë Tunisia tõ n¨m 1987 vµ<br /> thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi cña ®−îc cho lµ sÏ lµm Tæng thèng suèt ®êi.<br /> Libya lµ 8.903 USD, Tunisia: 3.423 ¤ng Muammar al-Gaddafi ®øng ®Çu ®Êt<br /> USD vµ Ai CËp: 1.759 USD. Nh−ng n−íc Libya tõ n¨m 1969 vµ ®Õn b©y giê<br /> ph©n phèi nguån lîi quèc gia t¹i Ai CËp vÉn kiªn quyÕt kh«ng tõ chøc.<br /> vµ Tunisia rÊt bÊt b×nh ®¼ng. Cã tíi<br /> Nh÷ng ng−êi nµy trong qu¸ tr×nh<br /> 40% d©n sè Ai CËp sèng víi møc thu<br /> cÇm quyÒn ®· cã nhiÒu quyÕt s¸ch lo¹i<br /> nhËp d−íi 2 USD/ 1 ngµy. Tû lÖ thÊt<br /> bá phe ®èi lËp, g©y bøc xóc trong mét bé<br /> nghiÖp t¹i c¶ 3 n−íc nµy ®Òu rÊt cao,<br /> phËn tinh hoa cña ®Êt n−íc.<br /> trªn d−íi 30%. Mét ®Æc ®iÓm n÷a cña 3<br /> quèc gia nµy lµ ®¹i bé phËn d©n sè sèng T¹i Libya cßn lµ hiÖn t−îng Gaddafi<br /> t¹i c¸c ®« thÞ lín. C¸c ®« thÞ lín lµ n¬i cã ph©n biÖt ®èi xö víi c¸c bé téc kh¸c<br /> tr×nh ®é d©n trÝ cao, tiÕp cËn nhiÒu víi trong mét x· héi mµ ®Õn nay cÊu tróc bé<br /> Internet vµ truyÒn th«ng quèc tÕ trong téc vÉn cã ¶nh h−ëng rÊt m¹nh mÏ ë<br /> thêi ®¹i c¸ch m¹ng th«ng tin, dÔ chÞu tõng ®Þa ph−¬ng. Bé téc ë miÒn §«ng<br /> VÒ “C¸ch m¹ng hoa nhµi”… 11<br /> <br /> lu«n bÊt b×nh víi sù ph©n biÖt ®èi xö trÝ thøc l¹i t¹o ra nh÷ng mÇm mèng bÊt<br /> nµy, trong khi ng−êi cña bé téc Qazazifa b×nh ©m Ø ngµy cµng lín lªn, trë thµnh<br /> ë Sirt (quª h−¬ng cña «ng Gaddafi) lu«n mèi ®e do¹ lËt ®æ ng−êi cÇm quyÒn.<br /> ®−îc −u ¸i. Bëi thÕ, ph¶n kh¸ng bïng Mü vµ ph−¬ng T©y kh«ng chñ ®éng<br /> lªn m¹nh mÏ khëi ®Çu tõ Bengazi - thñ trong c¸c sù kiÖn nµy: Sù kiÖn x¶y ra ë<br /> phñ miÒn §«ng. B¾c Phi vµ Trung §«ng võa qua kÕt qu¶<br /> C¸c «ng nµy còng bÞ d− luËn tè c¸o lµ cã phÇn tõ chiÕn l−îc “§¹i Trung §«ng”<br /> rÊt giµu cã mét c¸ch kh«ng chÝnh ®¸ng. cña Mü, ph−¬ng T©y. Tuy chñ ®éng vÒ<br /> mÆt chiÕn l−îc nh−ng nã còng g©y bÊt<br /> BÊt b×nh víi nh÷ng ng−êi ®øng ®Çu ngê vÒ thêi ®iÓm vµ ph−¬ng thøc diÔn<br /> ®Êt n−íc ®Õn møc “kh«ng thÓ chÞu næi” biÕn ®èi víi ph−¬ng T©y.<br /> ®−îc thÓ hiÖn rÊt râ ë ®ßi hái cao nhÊt<br /> HiÖn nay, Mü ch−a ra khái suy<br /> cña c¸c cuéc ph¶n kh¸ng lµ ®ßi nh÷ng<br /> tho¸i kinh tÕ, EU ®ang chèng ®ì víi<br /> ng−êi nµy ph¶i tõ chøc. Râ nhÊt lµ t¹i<br /> khñng ho¶ng nî c«ng vµ sù suy gi¶m<br /> Ai CËp. Lùc l−îng ph¶n kh¸ng kh«ng<br /> vai trß cña ®ång Euro; gi¸ dÇu thÕ giíi<br /> thÓ thèng nhÊt ®−îc víi nhau trong<br /> ®ang ë møc cao; tiÕn tr×nh hoµ b×nh<br /> nhiÒu vÊn ®Ò, nh−ng hä nhÊt trÝ ë mét<br /> Trung §«ng ®ang bÕ t¾c; cã biÓu hiÖn<br /> ®iÓm duy nhÊt lµ Tæng thèng Mubarak<br /> gia t¨ng thÕ lùc th©n Iran trong khu<br /> ph¶i ra ®i. Khi Tæng thèng Mubarak<br /> vùc… §iÒu ®ã cho thÊy cã thÓ Mü vµ<br /> chÊp nhËn tõ chøc vµo ®ªm 11/2/2011<br /> ph−¬ng T©y muèn cã thay ®æi nh−ng<br /> th× ®¹i ®a sè ng−êi tham gia ph¶n<br /> kh«ng ph¶i trong lóc nµy.<br /> kh¸ng tháa m·n, coi lµ “c¸ch m¹ng ®·<br /> thµnh c«ng”! 3. VÒ b¶n chÊt cña nh÷ng biÕn ®éng<br /> ë B¾c Phi vµ Trung §«ng<br /> §©y lµ hÖ qu¶ tù nhiªn tõ chiÕn l−îc<br /> cña Mü trong khu vùc: Cã thÓ nãi chiÕn Sù kiÖn t¹i Ai CËp vµ Tunisia kh«ng<br /> l−îc cña Mü ®èi víi khu vùc nµy ®· t¹o mang tÝnh chÊt “lËt ®æ chÕ ®é”, mµ chØ<br /> nªn m«i tr−êng chÝnh trÞ - x· héi cho lËt ®æ tæng thèng vµ ®¶ng cÇm quyÒn.<br /> nh÷ng phong trµo ph¶n kh¸ng ®ét biÕn Sau khi tæng thèng vµ nh÷ng ng−êi<br /> võa qua bïng ph¸t. ChiÕn l−îc “§¹i th©n cËn ra ®i, th× phong trµo ph¶n<br /> Trung §«ng” víi néi dung d©n chñ hãa kh¸ng c¨n b¶n tháa m·n. ChÕ ®é kiÓu<br /> c¸c x· héi Arab - Håi gi¸o h−íng tíi mét Jamaheriyah (nhµ n−íc ®¹i chóng) t¹i<br /> “x· héi d©n sù”, tiÕp cËn khoa häc kü Libya lµ s¶n phÈm cña c¸ nh©n «ng<br /> thuËt, nhÊt lµ c«ng nghÖ th«ng tin, hßa Gaddafi, chø kh«ng ph¶i lµ chÕ ®é<br /> nhËp vµo dßng ch¶y toµn cÇu hãa, ®· t¸c XHCN. Nªn ®©y còng kh«ng ph¶i lµ<br /> ®éng ©m thÇm, lÆng lÏ nh−ng cã søc lan kiÓu lËt ®æ chÕ ®é nh− ë Liªn X« cò vµ<br /> to¶ s©u réng. ChÝnh nh÷ng t¸c ®éng nµy §«ng ¢u tr−íc ®©y.<br /> ®· t¹o nªn mét côc diÖn ®èi nghÞch: “Phong trµo ph¶n kh¸ng ®−êng phè”<br /> trong khi c¸c chÝnh quyÒn do nh÷ng t¹i B¾c Phi vµ Trung §«ng cã b¶n chÊt lµ<br /> nh©n vËt tham quyÒn cè vÞ ®øng ®Çu vÉn phong trµo cña ®«ng ®¶o thanh niªn tù<br /> ®−îc Mü vµ ph−¬ng T©y chÊp nhËn vµ ph¸t t¹i c¸c ®« thÞ lín, víi sù trî gióp<br /> coi lµ ®ång minh quan träng, th× c¸c t¸c ®¾c lùc cña ®iÖn tho¹i di ®éng vµ c¸c<br /> ®éng cña Mü vµ ph−¬ng T©y ®èi víi h¹ m¹ng x· héi. Hä dïng ¸p lùc sè ®«ng, lÊy<br /> tÇng x· héi, t− t−ëng, t©m lý cña giíi trÎ, ®−êng phè ®Ó ®èi kh¸ng víi chÝnh quyÒn,<br /> 12 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 4.2011<br /> <br /> víi khÈu hiÖu ®ßi chÊm døt cai trÞ ®éc Arab vèn ®· láng lÎo vµ kÐm hiÖu lùc th×<br /> tµi, ®ßi d©n sinh, d©n chñ... nay tån t¹i chØ mang tÝnh h×nh thøc.<br /> <br /> 4. Dù b¸o t×nh h×nh tr−íc m¾t b. Víi c¸c n−íc lín<br /> <br /> a. Víi c¸c quèc gia trong khu vùc Do bÞ ®éng tr−íc nh÷ng sù kiÖn x¶y<br /> biÕn ®éng ra, Mü vµ T©y ¢u ph¶i gÊp rót ®èi phã<br /> ®Ó h¹n chÕ ¶nh h−ëng tiªu cùc cña c¸c<br /> Mü vµ ®ång minh ®· can thiÖp qu©n sù kiÖn nµy ®èi víi lîi Ých chiÕn l−îc t¹i<br /> sù cã møc ®é vµo Libya. ë Ai CËp, phe khu vùc. Tr−íc m¾t, hä ph¶i tËp trung<br /> ®èi lËp vµ quÇn chóng sÏ tiÕp tôc g©y ¸p øng xö víi mäi kh¶ n¨ng cã thÓ diÔn ra<br /> lùc ®ßi ®o¹n tuyÖt víi nh÷ng ng−êi th©n t¹i Libya. Can dù kh«n khÐo ®Ó Ai CËp<br /> cËn cßn l¹i cña «ng Mubarak. Tæ chøc sím æn ®Þnh theo h−íng h¹n chÕ lùc<br /> Anh em Håi gi¸o sÏ cã vÞ thÕ míi do cã sè l−îng Håi gi¸o cùc ®oan nh»m kh«ng<br /> l−îng quÇn chóng ®«ng ®¶o. T¹i Yemen g©y ¶nh h−ëng tiªu cùc ®Õn HiÖp ®Þnh<br /> c¸c thÕ lùc muèn lËt ®æ Tæng thèng Ali hoµ b×nh Ai CËp - Israel.<br /> Abdullah Saleh rÊt kh¸c nhau vÒ<br /> khuynh h−íng nªn nÕu Tæng thèng Mü ph¶i t¸c ®éng ®Ó gióp c¸c chÕ ®é<br /> Saleh bÞ lËt ®æ th× ®Êt n−íc dÔ bÞ r¬i vµo ch−a bÞ lËt ®æ cã thÓ tån t¹i víi ®iÒu<br /> t×nh tr¹nh hçn lo¹n. Víi c¸c quèc gia kiÖn ph¶i chÊp nhËn c¶i c¸ch chÝnh trÞ<br /> Arab kh¸c, nh÷ng biÕn ®éng chØ ®em l¹i vµ chèng tham nhòng, chÊm døt tham<br /> nh÷ng c¶i c¸ch chÝnh trÞ, x· héi ë møc quyÒn cè vÞ trong c¸c nÒn céng hoµ vµ<br /> kh¸c nhau, theo h−íng më réng d©n chñ më réng chÝnh quyÒn t¹i c¸c nÒn qu©n<br /> h¬n, c¶i thiÖn d©n sinh h¬n. chñ. Lµm ®−îc viÖc nµy, Mü “lîi ®«i<br /> ®−êng”: võa kh«ng bÞ x¸o trén bÊt lîi,<br /> C¸c quèc gia trong khu vùc nµy võa thóc ®Èy d©n chñ theo h−íng Mü<br /> ch−a thÓ thùc hiÖn khu«n mÉu d©n chñ, mong ®îi.<br /> nh©n quyÒn kiÓu ph−¬ng T©y. NÕu<br /> kh«ng cã mét chÝnh quyÒn ®ñ m¹nh, kÕt Tuy nhiªn, do Mü bÞ cuèn hót ngoµi<br /> hîp gi÷a kû c−¬ng vµ d©n chñ, th× c¸c ý muèn vµo c¸c quèc gia ®ang biÕn ®éng<br /> quèc gia nµy dÔ r¬i vµo hçn lo¹n, v« nªn viÖc chuyÓn dÞch chiÕn l−îc sang<br /> chÝnh phñ h¬n lµ æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn. ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng sÏ bÞ ¶nh<br /> h−ëng; sÏ gi¶m sót kh¶ n¨ng g©y ¸p lùc<br /> C¸c chÝnh quyÒn chuyÓn tiÕp hiÖn víi Iran còng nh− kh«ng thÓ chó t©m<br /> nay t¹i Tunisia, Ai CËp cã lÏ còng can dù vµo nh÷ng vÊn ®Ò nan gi¶i kh¸c<br /> kh«ng ®¶o chiÒu trong quan hÖ víi Mü trªn thÕ giíi.<br /> vµ ph−¬ng T©y. ChÝnh quyÒn míi nÕu cã<br /> Trung Quèc, Nga sÏ tËn dông c¬ héi<br /> t¹i Libya vÉn duy tr× c¸c quan hÖ mµ<br /> ®Ó ph¸t triÓn kh¶ n¨ng c¹nh tranh<br /> «ng Gaddafi ®· chñ ®éng c¶i thiÖn víi<br /> chiÕn l−îc víi Mü trªn thÕ giíi, còng<br /> Mü vµ ph−¬ng T©y tõ n¨m 2003 ®Õn<br /> nh− lÊy l¹i ¶nh h−ëng vÒ quan hÖ kinh<br /> nay. KÕ ho¹ch hoµ gi¶i néi bé Palestine<br /> tÕ, quèc phßng víi chÝnh quyÒn míi ë<br /> vµ tiÕn tr×nh hoµ b×nh Trung §«ng cã<br /> c¸c quèc gia B¾c Phi, Trung §«ng.<br /> thÓ sÏ bÞ tr× ho·n cho dï hiÖp ®Þnh hoµ<br /> b×nh gi÷a Israel víi Ai CËp vµ Jordani c. Nh÷ng t¸c ®éng cña t×nh h×nh<br /> kh«ng bÞ huû bá. Vai trß cña Liªn ®oµn B¾c Phi, Trung §«ng ®Õn ViÖt Nam<br /> VÒ “C¸ch m¹ng hoa nhµi”… 13<br /> <br /> T×nh h×nh ë B¾c Phi vµ Trung §«ng nh÷ng bøc xóc x· héi ph¸t triÓn trªn<br /> cã ¶nh h−ëng nhÊt ®Þnh ®Õn quan hÖ diÖn réng; kh«ng ®Ó x¶y ra nh÷ng bøc<br /> cña ViÖt Nam víi c¸c n−íc trong khu xóc ®ét biÕn, nhÊt lµ t¹i c¸c thµnh phè<br /> vùc, nhÊt lµ c¸c hiÖp ®Þnh vÒ kinh tÕ, lín, c¸c vïng chiÕn l−îc.<br /> th−¬ng m¹i, lao ®éng ®· ký kÕt víi C¸c c¬ quan chøc n¨ng cÇn t¨ng<br /> chÝnh quyÒn cò. Mét sè thÕ lùc vµ c¸ c−êng n¾m t×nh h×nh, tham m−u cho<br /> nh©n trong vµ ngoµi n−íc ®· vµ sÏ triÖt §¶ng, Nhµ n−íc ®Ò ra chñ tr−¬ng quyÕt<br /> ®Ó khai th¸c t×nh h×nh ë Trung §«ng, s¸ch ®èi néi, ®èi ngo¹i phï hîp chñ ®éng<br /> B¾c Phi ®Ó kÝch ®éng, biÓu t×nh, b¹o phßng ngõa, ng¨n chÆn nh÷ng nguy c¬,<br /> lo¹n chèng ph¸, nh−ng râ rµng khã cã kh«ng ®Ó x¶y ra ®ét biÕn t−¬ng tù t¹i<br /> kh¶ n¨ng g©y ra ®−îc sù h−ëng øng ViÖt Nam. T¨ng c−êng ph¸t hiÖn, ®Êu<br /> ®¸ng kÓ nµo. tranh, ng¨n chÆn vµ xö lý mäi hµnh vi<br /> ViÖc ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch chiÕn lîi dông sù kiÖn B¾c Phi, Trung §«ng<br /> l−îc cña c¸c n−íc lín sau sù kiÖn B¾c ®Ó kÝch ®éng chèng ph¸.<br /> Phi, Trung §«ng cã thÓ ¶nh h−ëng nhÊt<br /> ®Þnh ®Õn khu vùc §«ng Nam ¸ vµ ViÖt<br /> Nam, nhÊt lµ ®Õn vÊn ®Ò tranh chÊp Tµi liÖu tham kh¶o<br /> chñ quyÒn ë BiÓn §«ng.<br /> Tr−íc t×nh h×nh trªn chóng ta cÇn 1. If Brotherhood takes over, IDF will<br /> chó träng qu¸n triÖt ph−¬ng ch©m “chñ face formidable enemy.<br /> ®éng phßng ngõa, ng¨n chÆn”, thùc http://www.jpost.com/Defense/Arti<br /> hiÖn tèt ®−êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng cle.aspx?id=205797<br /> vµ Nhµ n−íc vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· 2. Egypt's opposition pushes demands<br /> héi, c¶i thiÖn d©n sinh, d©n chñ, gi¶i as protests continue.<br /> quyÕt viÖc lµm. NÕu lµm ®−îc nh− vËy http://www.bbc.co.uk/news/world-<br /> th× kh«ng cã m«i tr−êng cho nh÷ng biÕn middle-east-122901670/muslim-<br /> ®éng bÊt th−êng x¶y ra, dï kh«ng thiÕu brotherhood-egypt-_n_816055.html<br /> nh÷ng ho¹t ®éng kÝch ®éng. 3. Mü T©m. Ai ®øng ®»ng sau c¸c cuéc<br /> Tr−íc m¾t cÇn gi¶i quyÕt c¸c bøc b¹o ®éng chÝnh trÞ ë Ai CËp. T¹p chÝ<br /> xóc ®ang tån t¹i trong x· héi, kh«ng ®Ó Céng s¶n, sè 3 (219), 2011.<br />