Vẻ đẹp của nhân vật Thúy Kiều từ câu 499 đến câu 524 trong “truyện Kiều” (Nguyễn Du) - từ góc nhìn văn hóa

v VĂN HÓA - VĂN HỌC<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> VẺ ĐẸP CỦA NHÂN VẬT THÚY KIỀU TỪ<br /> CÂU 499 ĐẾN CÂU 524 TRONG “TRUYỆN KIỀU”<br /> (NGUYỄN DU) - TỪ GÓC NHÌN VĂN HÓA<br /> ThS. TRẦN THỊ THU HIỀN1<br /> 1<br /> Học viện Khoa học Quân sự ✉ qkieutuan@gmail.com<br /> Ngày nhận: 29/12/2016; Ngày hoàn thiện: 20/01/2017; Ngày duyệt đăng: 26/01/2017<br /> Phản biện khoa học: PGS.TS. CẦM TÚ TÀI<br /> <br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Miêu tả chân dung nhân vật là một trong những bút pháp nghệ thuật chủ yếu của thể loại truyện<br /> Nôm. “Truyện Kiều” là một truyện Nôm tiêu biểu của văn học trung đại Việt Nam. Trong “Truyện<br /> Kiều” có nhiều chân dung nhân vật, được chia thành nhân vật chính diện, nhân vật phản diện và<br /> thậm chí cả nhân vật trung gian (Hoạn Thư). Có thể nói, “Truyện Kiều” đi theo khuynh hướng nghệ<br /> thuật chính thống nên ở đây xuất hiện bút pháp phác họa và ngôn ngữ ít nhiều có tính chất ước<br /> lệ, công thức, có sử dụng điển tích, điển cố,… khi miêu tả chân dung nhân vật. Nhưng ở một số<br /> phương diện, Nguyễn Du đã vượt lên trên khuôn mẫu cổ điển để tạo nên những chân dung nhân<br /> vật sinh động, đa dạng. Trong đó, nhân vật Thúy Kiều là một minh chứng tiêu biểu. Khi khắc họa<br /> chân dung Thúy Kiều, “Truyện Kiều” của Nguyễn Du đã thể hiện khuynh hướng tâm lí hóa ngoại<br /> hình và hơn thế nữa là khuynh hướng thân phận hóa phẩm cách nhân vật. Trong khuôn khổ bài<br /> viết này, chúng tôi chỉ đi vào tìm hiểu vẻ đẹp của nhân vật Thúy Kiều từ góc nhìn văn hóa (cụ thể là<br /> văn hóa ứng xử giữa Thúy Kiều và Kim Trọng) trong đoạn thơ từ câu 499 đến câu 524 của “Truyện<br /> Kiều” – Nguyễn Du.<br /> Từ khóa: góc nhìn, nhân vật, Truyện Kiều, văn hóa, vẻ đẹp.<br /> <br /> <br /> 1. MỞ ĐẦU nét độc đáo của văn hóa dân tộc Việt Nam trong đó.<br /> Có như vậy, tác phẩm văn học nói chung và nhân vật<br /> Việc nghiên cứu tính văn hóa trong tác phẩm văn xuất hiện trong tác phẩm ấy nói riêng mới hiện lên<br /> học là rất cần thiết. Bởi, tính văn hóa của tác phẩm với vẻ đẹp toàn diện của nó.<br /> văn học là một thuộc tính không thể tách rời của tác<br /> phẩm văn chương, là một yếu tố quan trọng làm nên 2. NỘI DUNG<br /> giá trị trường tồn của tác phẩm. Tính văn hóa của tác<br /> phẩm văn học thể hiện trước hết qua cách nhìn nghệ 2.1. Quan niệm về tính văn hóa trong tác phẩm văn học<br /> thuật về con người và cuộc đời, qua quan niệm ứng<br /> xử thẩm mĩ mang đặc trưng và phù hợp với chuẩn Thuật ngữ “văn hóa” (culture) được hiểu theo nhiều<br /> mực đạo đức truyền thống của dân tộc Việt Nam. nghĩa. Theo nghĩa rộng thì văn hóa bao gồm tất cả, từ<br /> Ngoài ra, nó còn được thể hiện ở cách thức xây dựng những sản phẩm tinh vi hiện đại cho đến tín ngưỡng,<br /> nhân vật, cốt truyện, cách sử dụng ngôn từ, thi pháp, phong tục, lối sống, lao động,… Và ngay cả với cách<br /> cấu trúc,… Do đó, việc giảng dạy tác phẩm văn học hiểu rộng này, trên thế giới cũng có hàng trăm định<br /> nói chung và “Truyện Kiều” của Nguyễn Du nói riêng nghĩa khác nhau về văn hóa. Có thể đưa ra một cách<br /> không chỉ dừng lại ở cách cảm thụ cái hay, cái đẹp của hiểu chung nhất về văn hóa như sau: Văn hóa là một<br /> hình tượng nghệ thuật nhân vật mà còn hiểu được hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 58 Số 05 - 01/2017<br />  VĂN HÓA - VĂN HỌC v<br /> <br /> <br /> <br /> con người sáng tạo ra và tích lũy qua quá trình hoạt của ước mơ, lí tưởng; thế giới mà con người cần phải<br /> động thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với vươn tới” (Lê Nguyên Cẩn, 2015, tr. 23).<br /> môi trường tự nhiên và xã hội.<br /> Chắc chắn trong thời kì đầu dựng nước và giữ nước,<br /> Còn tính văn hóa của tác phẩm văn học lại có tính chất dân tộc Việt Nam cũng có một nền văn hóa riêng,<br /> đặc thù, nó cho thấy tác phẩm văn học không chỉ toát nhưng trong quá trình phát triển lịch sử của mình,<br /> lên vẻ đẹp ngôn từ mà còn hiện lên qua vẻ đẹp tâm việc tiếp thu ảnh hưởng của các nền văn hóa khác là<br /> hồn của nhân vật, qua cách ứng xử và tiếp nhận, xử lí điều không thể tránh khỏi. Đó là văn hóa Phật giáo<br /> những vấn đề nảy sinh trong cuộc sống của một dân (Ấn Độ), tư tưởng Nho giáo, các yếu tố của tư tưởng<br /> tộc hay một cộng đồng người nhất định. Nó không Lão Trang cũng đi vào Việt Nam. Người Việt Nam đã<br /> chỉ là quan niệm của tác giả về con người mà còn hòa trộn cả ba thành tố Nho – Phật – Lão tạo thành<br /> bao gồm cả chuẩn mực ứng xử của một cộng đồng, một hệ thống phục vụ cho đời sống tư tưởng và tâm<br /> một dân tộc trong một giai đoạn lịch sử nhất định. linh của người Việt. Ở “Truyện Kiều”, ta nhận thấy có<br /> sự hòa trộn đó: Bên cạnh các Nho gia như Vương Ông,<br /> Tiếp cận tác phẩm văn học từ góc độ giá trị văn hóa Vương Quan và sau này là Kim Trọng còn có các đại<br /> này sẽ góp phần làm rõ thêm đóng góp của mỗi tác diện của Phật giáo như sư Vãi Giác Duyên, Tam Hợp<br /> phẩm văn chương vào tổng thể giá trị tinh thần của Đạo Cô, v.v...<br /> một dân tộc. Hơn nữa, bản thân tác phẩm văn học là<br /> sản phẩm tinh thần của một thời đại lịch sử cụ thể, Ngoài ra, độc giả còn có thể nhận thấy, trong “Truyện<br /> thể hiện cách cảm thụ thế giới để từ đó đưa đến các Kiều” còn tồn tại quan niệm về mô hình ba thế giới:<br /> chuẩn mực sống của một cộng đồng, một dân tộc. Trời – thể hiện thế giới của cái thiện, được quan niệm<br /> Xét ở góc độ này, tác phẩm văn học đã trở thành thế là “vị trọng tài” đánh giá và kết án cái ác trong xã<br /> giới khác (so với thế giới chúng ta đang sống) – thế hội như dân gian vẫn thường nói (Trời có mắt), như<br /> giới của lí tưởng, thế giới của CHÂN – THIỆN – MĨ, từ là thế giới của cái đẹp, ước mơ, là cõi vĩnh hằng (Về<br /> đó tạo ra niềm tin hướng thiện cho con người. Tác trời, Chầu trời); Con người – thế giới của hành vi đạo<br /> phẩm văn học mang tính văn hóa cao sẽ trở thành tài lí thông thường, của các quan hệ cụ thể trong xã hội;<br /> sản chung của cả dân tộc. Ma quỷ – thế giới của cái xấu, cái ác, của cái chưa hoàn<br /> thiện. Con người thường bị lôi cuốn vào thế giới thứ<br /> Như vậy, có thể coi Nguyễn Du là một trong những ba này nên Nguyễn Du đã khái quát thành một dạng<br /> đại diện văn hóa đầu tiên của Việt Nam được giới thành ngữ đặc sắc: “Ma đưa lối, quỷ dẫn đường/Chỉ<br /> thiệu với thế giới. Và cũng qua tác phẩm của ông, thế tìm những chốn đoạn trường mà đi” vừa mang tính<br /> giới biết đến và hiểu rõ hơn bộ mặt tinh thần của dân răn đe, vừa mang tính thuyết phục giúp con người tìm<br /> tộc Việt Nam trong suốt chiều dài lịch sử thời trung về cõi thiện. Mô hình ba thế giới này có điểm khác so<br /> đại. Trong đó, tác phẩm “Truyện Kiều” của ông đã làm với mô hình văn hóa về thế giới của Trung Hoa (Thiên<br /> rạng danh dân tộc, điểm tô cho diện mạo văn hóa của – Địa – Nhân), tức là con người bị ràng buộc, bị quy<br /> đất nước Việt Nam. định bởi yếu tố Thiên và Địa. Còn các nhân vật trong<br /> “Truyện Kiều” đều được đặt trong mối quan hệ giữa<br /> 2.2. Tính văn hóa thể hiện trong tác phẩm “Truyện hiện thực và tâm linh (Trời). Mọi hành động của các<br /> Kiều” của Nguyễn Du nhân vật đều xuất phát từ mối quan hệ giữa hai thế<br /> giới, hoặc nghiêng về hiện thực, hoặc nghiêng về tâm<br /> Khi đến với tác phẩm “Truyện Kiều”, độc giả dễ dàng linh và từ đó, bản chất nhân vật có dịp được bộc lộ rõ<br /> nhận thấy có hai biểu hiện của tính văn hóa được thể hơn bao giờ hết. Nhân vật Thúy Kiều là ví dụ tiêu biểu<br /> hiện rõ nét đó là văn hóa tâm linh và văn hóa ứng cho điều đó. Trước khi khoác áo tu hành hai lần do<br /> xử. Nếu lấy nhân vật Thúy Kiều làm trung tâm thì tùy hoàn cảnh, Kiều luôn mang trong mình niềm tin tuyệt<br /> theo từng chặng đường khác nhau trong cuộc đời cô đối vào cái thiện, tuân thủ nghiêm ngặt những quy<br /> Kiều mà khi thì nét văn hóa tâm linh chiếm ưu thế, khi định ràng buộc của lễ nghi Nho giáo. Điều này là cơ sở<br /> thì nét văn hóa ứng xử bao trùm. cho Kiều ứng xử ở chốn “mây trôi bèo nổi”, ở đó Kiều<br /> luôn nghĩ đến người khác (kể cả người đó là Tú Bà)…<br /> Trước hết, hãy nói về nét văn hóa tâm linh. Nói như<br /> nhà nghiên cứu Lê Nguyên Cẩn thì: “Văn hóa tâm linh Khẳng định như vậy để thấy rằng, mặc dù Nguyễn Du<br /> là tổng thể phức hợp các niềm tin tín ngưỡng, niềm vay mượn đề tài, cốt truyện, nhân vật từ một tác phẩm<br /> tin tôn giáo; là sự xác nhận niềm tin của con người của nền văn học Trung Quốc nhưng bằng tài năng,<br /> vào một thế giới thứ hai tốt đẹp hơn, như là thế giới tâm huyết, vốn văn hóa và vốn sống phong phú, ông<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 05 - 01/2017 59<br /> v VĂN HÓA - VĂN HỌC<br /> <br /> <br /> đã làm hiện lên bức tranh đời sống tinh thần dân tộc, Dẽ cho thưa hết một lời đã nao!<br /> xác định lại bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam một thời. Vẻ chi một đóa yêu đào,<br /> Vườn hồng chi dám ngăn rào chim xanh.<br /> Thứ hai, là văn hóa ứng xử trong “Truyện Kiều”. Ở đây Đã cho vào bậc bố kinh,<br /> là văn hóa ứng xử giữa con người với con người, tức là Đạo tòng phu lấy chữ trinh làm đầu.<br /> giữa các mối quan hệ xã hội. Nguyễn Du đã kết thúc Ra tuồng trên bộc trong dâu,<br /> “Truyện Kiều” bằng một cặp lục bát: “Thiện căn ở tại Thì con người ấy ai cầu làm chi!<br /> lòng ta/Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài”. Đây phải Phải điều ăn xổi ở thì,<br /> chăng là đáp số cho bài toán về “Chữ tài chữ mệnh Tiết trăm năm nỡ bỏ đi một ngày!<br /> khéo là ghét nhau” mà ông đã đặt ra ở đầu tác phẩm. Ngẫm duyên kì ngộ xưa nay,<br /> Lấy gốc Thiện (Thiện căn) trong mỗi con người, Lứa đôi ai lại đẹp tày Thôi – Trương.<br /> Nguyễn Du đã xác lập bản chất con người theo quan Mây mưa đánh đổ đá vàng,<br /> niệm “Nhân chi sơ, tính bản thiện” để xây dựng tâm Quá chiều nên đã chán chường yến anh.<br /> đức, để củng cố và hoàn thiện cái Tâm, nói rộng ra là Trong khi chắp cánh liền cành,<br /> hoàn thiện thế giới nội tâm con người để tạo ra cách Mà lòng rẻ rúng đã đành một bên.<br /> ứng xử có văn hóa nhằm hướng tới một cuộc sống Mái tây để lạnh hương nguyền,<br /> tốt đẹp hơn. Cho duyên đằm thắm ra duyên bẽ bàng.<br /> Gieo thoi trước chẳng giữ giàng,<br /> Văn hóa ứng xử ấy trước hết thể hiện ở truyền thống Để sau nên thẹn cùng chàng bởi ai?<br /> tôn thờ cha mẹ, ý thức sâu sắc về nghĩa vụ làm con. Vội chi liễu ép hoa nài,<br /> Điều đó đã trở thành đặc điểm quan trọng trong tâm Còn thân ắt lại đền bồi có khi!”<br /> thức người dân Việt Nam, dù cho ở khía cạnh này Thấy lời đoan chính dễ nghe,<br /> hay khía cạnh khác nó có chịu ảnh hưởng văn hóa Chàng càng thêm nể thêm vì mười phân.<br /> từ bên ngoài (mà cụ thể là Nho giáo của Trung Hoa).<br /> Nhưng trong quá trình tiếp thu, người Việt đã thay (Theo bản của Nguyễn Thạch Giang, Truyện<br /> đổi nó cho phù hợp với đời sống văn hóa của mình. Kiều, NXB Hà Nội, 1999, tr. 57 - 60)<br /> Đó là: “làm con trước phải đền ơn sinh thành”. Chính<br /> sự suy nghĩ này đã dẫn đến hành động quan trọng Thúy Kiều là con gái đầu của gia đình Vương Viên<br /> trong cuộc đời của Kiều là bán mình chuộc cha. Ở ngoại. Vào ngày tết Thanh minh, cả ba chị em Thúy<br /> đây, không phải là cha mẹ bán con mà là con cái tự Kiều (Thúy Kiều, Thúy Vân, Vương Quan) đi chơi xuân.<br /> nguyện bán mình chuộc cha. Đây được xem là sự hi Trên đường trở về, Thúy Kiều gặp mộ Đạm Tiên –<br /> sinh rất lớn đồng thời cũng là sự đảm nhiệm của Kiều một người con gái đẹp nhưng có số phận hẩm hiu,<br /> với tư cách là người chị cả trong gia đình. Để cứu cha, Thúy Kiều đã rỏ nước mắt khóc thương cho người<br /> cứu em, cứu gia đình trong cơn hoạn nạn, Kiều đã có nằm dưới mộ. Điều đó chứng tỏ, Thúy Kiều là một cô<br /> một ứng xử thẩm mĩ đầy ấn tượng góp vào đạo lí dân gái đa sầu, đa cảm. Sau đó, họ tình cờ gặp Kim Trọng<br /> tộc Việt Nam và cách ứng xử này cũng chẳng thua – bạn học của Vương Quan: “Hài văn lần bước dặm<br /> kém gì các đấng mày râu. Thứ hai, là quan hệ ứng xử xanh/ Một vùng như thể cây quỳnh cành giao”. Nhác<br /> theo kiểu “tình làng nghĩa xóm”, “tối lửa tắt đèn có thấy Thúy Kiều, Kim Trọng đã cảm mến: “Người quốc<br /> nhau”. Người ta đối xử với nhau bằng tình thương và sắc, kẻ thiên tài/ Tình trong như đã, mặt ngoài còn e”.<br /> trách nhiệm, trong đó yếu tố trách nhiệm là cơ bản. Sau buổi gặp gỡ đó, Kiều vừa thương thầm nhớ trộm<br /> Từ đó dẫn đến sức mạnh cố kết bền vững trong cộng chàng Kim, vừa mang trong mình một dự cảm không<br /> đồng làng xã của người Việt Nam. Thứ ba, là ở cách lành: “Người đâu gặp gỡ làm chi/ Trăm năm biết có<br /> đối xử giữa từng con người với nhau – xoay quanh duyên gì hay không?”. Vì lưu luyến, nhớ thương người<br /> cuộc đời nhân vật chính (đó có thể là mối quan hệ trong mộng nên Kim Trọng đã tìm nhà trọ học gần<br /> giữa Thúy Kiều và Thúy Vân, Thúy Kiều với Kim Trọng, nhà Vương Viên ngoại. Cùng với thời gian, tình cảm<br /> Thúy Kiều với Tú Bà, Thúy Kiều với Thúc Sinh, Thúy ấy tiến triển đến mức hai người cùng thề nguyền, ước<br /> Kiều với Hoạn Thư, Thúy Kiều với Từ Hải,…). hẹn với nhau:<br /> <br /> 2.3. Vẻ đẹp trong văn hóa ứng xử giữa Thúy Kiều và Vầng trăng vằng vặc giữa trời,<br /> Kim Trọng trong đoạn trích (từ câu 499 đến câu 524) Đinh ninh hai miệng một lời song song.<br /> <br /> Sóng tình dường đã xiêu xiêu, Đoạn thơ trích dẫn nói về cách ứng xử của Thúy Kiều<br /> Xem trong âu yếm có chiều lả lơi. đối với Kim Trọng trong đêm tình tự. Đọc kĩ đoạn thơ,<br /> Thưa rằng: “Đừng lấy làm chơi, độc giả sẽ thấy thêm một khía cạnh nữa ở cô Kiều rất<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 60 Số 05 - 01/2017<br />  VĂN HÓA - VĂN HỌC v<br /> <br /> <br /> <br /> đáng nể trọng. Đó là, cho dù rất yêu quý Kim Trọng, người tuấn tú, hòa nhã đến chơi chùa Phổ Cứu, gặp<br /> nhưng Kiều luôn luôn ý thức được “đạo tòng phu” lúc Thôi phu nhân và con gái là Thôi Oanh Oanh cùng<br /> của người phụ nữ xưa. Điều này, có thể xuất phát đến xin trọ ít ngày để đi Trường An. Đôi trai tài, gái<br /> từ việc cả hai đều là con nhà gia giáo nên tình cảm sắc đã gặp nhau và đi lại ân ái với nhau ở mái tây chùa<br /> Kim-Kiều vừa sâu sắc, vừa mặn mà song không hề lả Phổ Cứu. Ít lâu sau, Trương Sinh đi Trường An dự thi,<br /> lơi, ong bướm. Hoặc cũng có thể vì cách ứng xử khéo rồi ở lại kinh và quyết tuyệt tình với Thôi Oanh Oanh,<br /> léo của Thúy Kiều đối với Kim Trọng mà cả hai vẫn lấy cớ là tài đức mình kém; trong khi Oanh Oanh vẫn<br /> giữ được sự tôn trọng, dù sau này họ có gặp lại nhau mong nhớ chàng, ý tình rất thắm thiết. Sở dĩ, mối tình<br /> trong những cảnh huống rất khác biệt. đẹp như mơ, được người đời ngưỡng mộ ấy ấy bị tan<br /> vỡ cũng chỉ bởi vì:<br /> Trong đêm khuya tình tự, sau khi Kiều chơi đàn cho<br /> Kim Trọng nghe, chàng Kim đã ngắm nhìn nàng say Mây mưa đánh đổ đá vàng,<br /> đắm. Chuyện gì đến ắt cũng là điều dễ hiểu. Song, Quá chiều nên đã chán chường yến anh.<br /> khi Kiều cảm nhận được sự quá giới hạn của người Trong khi chắp cánh liền cành,<br /> yêu: “Sóng tình dường đã xiêu xiêu/Xem trong âu Mà lòng rẻ rúng đã đành một bên.<br /> yếm có chiều lả lơi”, nàng đã hết sức nhẹ nhàng, tế<br /> nhị trong lời lẽ giãi bày tâm sự. Nàng cho rằng, đó là để rồi đến nỗi:<br /> “trò chơi” không lấy gì làm quan trọng, chẳng đáng<br /> quan tâm, vả lại chúng mình còn bao điều muốn nói Mái tây để lạnh hương nguyền,<br /> mà chưa nói được. Hơn nữa, hai người dẫu sao cũng Cho duyên đằm thắm ra duyên bẽ bàng.<br /> đã hẹn ước trăm năm ghi tạc, chuyện đó đợi đến khi<br /> hai người thành vợ chồng diễn ra cũng chưa muộn. Với lời lẽ ngọt ngào, Thúy Kiều nói tiếp với Kim Trọng:<br /> <br /> Như vậy, chữ “tòng phu” xuất hiện trong câu thơ: Gieo thoi trước chẳng giữ giàng,<br /> “Đạo tòng phu lấy chữ trinh làm đầu” được hiểu là Để sau nên thẹn cùng chàng bởi ai?<br /> theo chồng. Đây là một trong ba điều mà người phụ<br /> nữ phải tuân theo của Nho giáo: “Phụ nhân hữu tam Thúy Kiều đã kể toàn bộ câu chuyện xảy ra với Thôi<br /> tòng chi nghĩa, vô chuyên dụng chi đạo, cố vị giá Oanh Oanh và lấy đó làm bài học cho bản thân mình.<br /> tòng phụ, kí giá tòng phu, phu tử tòng tử” (Người đàn Đồng thời, nàng cũng hi vọng, Kim Trọng cũng hiểu<br /> bà có cái nghĩa phải theo ba điều mà không có cái lẽ thêm cho nỗi lòng của Kiều. Trong đoạn thơ, Thúy<br /> (đạo) làm theo ý mình, cho nên khi chưa lấy chồng Kiều không ở vào cái hoàn cảnh của Thôi Oanh Oanh,<br /> thì phải theo cha, khi đã lấy chồng thì theo chồng, chuyện phụ bạc, ruồng rẫy và hổ thẹn chưa xảy ra,<br /> và khi chồng chết thì theo con). Ở đây, nói “đạo tòng chuyện “giữ giàng” (giữ gìn, phòng bị cẩn thận) đang<br /> phu” tức là nói đạo làm vợ. Vì luôn ý thức được điều còn ở hiện tại nên cái việc “gieo thoi” (ném con thoi,<br /> này, nên Kiều luôn lấy các tấm gương của các “bậc chỉ việc người con gái biết giữ mình để bảo toàn tiết<br /> bố kinh” để giữ gìn bản thân, không sống buông thả, hạnh) cũng ở thời “tương lai”. Thật là ổn thỏa. Câu thơ<br /> giữ được cái trinh tiết của một đời người. Còn làm thật là ý nhị. Bút pháp của nhà thơ Nguyễn Du thật là<br /> theo thói tà dâm của trai gái “Ra tuồng trên bộc trong tuyệt diệu! Thúy Kiều mượn ngay lời của Oanh Oanh<br /> dâu” thì kể làm gì! Chính vì điều này, cho nên sau này để kết luận về Thôi Oanh Oanh, mà khỏi phải nói về<br /> khi “phẩm tiên đã bén tay phàm” Mã Giám Sinh thì mình nữa, vì cái gương đã rõ lắm rồi, đã đủ hùng hồn<br /> Kiều có phần ân hận: “Nhị đào thà bẻ cho người tình để vạch cho hai người cái đường sáng sủa nên theo,<br /> chung”. Qua đó, ta có thể thấy “Đạo tòng phu” mang không cần phải nói: “Thiếp sẽ hết sức cự tuyệt…” mà<br /> dấu ấn của văn hóa Nho giáo. Tuy nhiên, đến “Truyện thực ra là cự tuyệt một cách chắc chắn và khôn khéo<br /> Kiều” của Nguyễn Du, nó đã được Việt hóa và là cơ cở, – cái khôn khéo của một con người “Thông minh vốn<br /> nền tảng để đảm bảo gạt bỏ mọi mối nghi ngờ, gắn sẵn tính trời”.<br /> kết tình cảm vợ chồng sâu đậm.<br /> Một lần nữa, ta hãy đọc lại toàn bộ đoạn thơ thì thấy<br /> Để tăng thêm sức thuyết phục cho lời nói của mình, trong suốt ngần ấy câu, Thúy Kiều không hề trực tiếp<br /> Kiều đã đưa ra câu chuyện về mối tình của Trương cự tuyệt Kim Trọng mà chỉ dẫn điển tích cũ để cho<br /> Quân Thụy và Thôi Oanh Oanh: “Ngẫm duyên kì ngộ Kim Trọng hiểu cái “đạo” phải theo là của chung cho<br /> xưa nay/ Lứa đôi ai lại đẹp tày Thôi – Trương”. Câu thơ tất cả mọi người chứ không chỉ của riêng Thúy Kiều.<br /> có sử dụng điển tích “Thôi – Trương”. Theo Hội chân Không chống cự, mà trái lại, Kiều còn vuốt ve và hứa<br /> kí, vào năm Trinh Nguyên nhà Đường, có Trương Sinh hẹn với Kim Trọng những điều thật là dễ thương:<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 05 - 01/2017 61<br /> v VĂN HÓA - VĂN HỌC<br /> <br /> <br /> - Vẻ chi một đóa yêu đào, 3. Trần Công Đường (2011), Truyện Kiều kể lại, NXB<br /> Vườn hồng chi dám ngăn rào chim xanh. Văn học, Hà Nội.<br /> - Vội chi liễu ép hoa nài,<br /> 4. Nguyễn Thạch Giang (1999), Truyện Kiều, NXB Hà Nội.<br /> Còn thân ắt lại đền bồi có khi!”<br /> <br /> Thật là một lời hứa hẹn chan chứa tình âu yếm, dịu 5. Lê Bá Hán (chủ biên), Trần Đình Sử, Nguyễn Khắc<br /> dàng, đầy rẫy sự vuốt ve an ủi, nhưng thực là vẫn Phi (1992), Từ điển thuật ngữ văn học, NXB Giáo dục,<br /> “đoan chính” mà cũng vẫn “dễ nghe” như chính Hà Nội.<br /> chàng Kim phải công nhận:<br /> 6. Đặng Thanh Lê (1999), Truyện Kiều và thể loại truyện<br /> Thấy lời đoan chính dễ nghe,<br /> Chàng càng thêm nể thêm vì mười phân. Nôm, NXB Giáo dục, Hà Nội.<br /> <br /> Như vậy, có thể thấy, Thúy Kiều không chỉ được miêu 7. Nguyễn Văn Thiệu, Đào Duy Đạt (Biên dịch) (1996),<br /> tả là người con gái có nhan sắc rực rỡ: “Một hai nghiêng Từ điển điển cố Trung Hoa, NXB Văn hóa – Thông tin.<br /> nước nghiêng thành/Sắc đành đòi một, tài đành họa<br /> hai” mà nhan sắc ấy cũng góp phần làm nổi bật vẻ đẹp THUY KIEU’S BEAUTY IN THE TALE<br /> trong tâm hồn, phẩm cách của nàng. Đoạn thơ trên đã OF KIEU FROM LINE 499 TO LINE 524:<br /> phần nào cho người đọc thấy sự thánh thiện, vẻ đẹp<br /> AN ANALYSIS FROM THE CULTURAL<br /> tinh khiết, phẩm cách trong sáng, cách ứng xử khéo<br /> PERSPECTIVE<br /> léo, thông minh của Kiều đối với người yêu để vừa<br /> bảo toàn được tiết hạnh của người con gái vừa không TRAN THI THU HIEN<br /> làm tổn hại lòng tự trọng của người đàn ông. <br /> Abstract: Description of character portrait<br /> 3. KẾT LUẬN<br /> is one of the major artistic style of the genre<br /> Nom. “Truyen Kieu” is a Nom typical story in<br /> Đã có rất nhiều cách tìm hiểu khác nhau về vẻ đẹp của<br /> nhân vật Thúy Kiều trong “Truyện Kiều” của Nguyễn Vietnamese medieval literature. In “Truyen<br /> Du. Bài viết của chúng tôi chỉ là một gợi ý nhỏ trong Kieu” there are many portraits of characters,<br /> việc tiếp cận vẻ đẹp ấy để góp phần làm hoàn thiện divided into protagonists, villains and even<br /> thêm thế giới tâm hồn nhân vật Thúy Kiều. Thực ra, intermediary characters (Hoan Thu). It can<br /> cách tiếp cận vẻ đẹp của nhân vật Thúy Kiều từ góc be said, “Truyen Kieu”has a tendency to<br /> nhìn văn hóa không phải là quá mới lạ, tuy nhiên cái followorthodox art trends so here appears<br /> mới ở đây là chúng tôi đã mạnh dạn đi sâu vào phân sketch style and the language is more or less<br /> tích, tìm hiểu vẻ đẹp của nhân vật ở một đoạn thơ conventional, formulated with the use of<br /> tiêu biểu cho việc giữ gìn tiết hạnh của người phụ classic and historical references, etc. when<br /> nữ theo quan niệm xưa. Có ở trong hoàn cảnh của depicting characterportrait. But in some<br /> nhân vật Thúy Kiều, người đọc mới thấy hết được sự respects, Nguyen Du surpasses most classic<br /> khéo léo, tài tình của Kiều trong việc sử dụng ngôn molds to create vivid and variouscharacter<br /> từ, viện dẫn các điển tích, điển cố văn học,… để làm portraitsamong which the character of Kieu<br /> “vừa lòng” người yêu đồng thời không làm tổn hại is a typicaltestament. As portraying Thuy<br /> đến nhân phẩm của mình. Đó phải chăng cũng là cái Kieu, Nguyen Du showeda tendency todepict<br /> “tài” của đại thi hào Nguyễn Du?./. mentality through appearance and even more<br /> than that he inclined. In the scale of this article,<br /> Tài liệu tham khảo: we are only going to figure out the beauty of<br /> the character Kieu - only from the cultural<br /> 1. Lê Nguyên Cẩn (2015), Tiếp cận Truyện Kiều từ góc perspective (in the verse from line 499 to line<br /> nhìn văn hóa, NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội. 524) of “Truyen Kieu”.<br /> 2. Trịnh Bá Đĩnh (chủ biên), Nguyễn Hữu Sơn, Vũ Keywords: perspective, character, Truyen Kieu,<br /> Thanh (1999), Nguyễn Du – về tác gia và tác phẩm, cultural, beauty.<br /> NXB Giáo dục, Hà Nội.<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 62 Số 05 - 01/2017<br />