Về ngôn ngữ của màu sắc

VÒ Ng«n ng÷<br /> cña mµu s¾c<br /> bïi biªn hßa<br /> <br /> <br /> B¶n chÊt sù vËt, hiÖn t−îng ph¶n ¸nh qua mµu s¾c. C¸ tÝnh<br /> mçi ng−êi vµ t©m lý d©n téc còng thÓ hiÖn qua së thÝch c¶m<br /> thô mµu s¾c. Sù ph©n biÖt mµu s¾c lµ n¨ng lùc cña t− duy<br /> vµ n¨ng lùc nµy còng ph¸t triÓn theo sù ph¸t triÓn cña x· héi<br /> ë tõng khu vùc ®Þa lý.<br /> <br /> gµy nay cã mét m«n khoa häc vÒ c¸c mµu nµy cã biªn ®é kh¸c nhau.<br /> N mµu s¾c. Cã ®iÒu trong lÞch sö Nh−ng trong tù nhiªn, chóng ta ®Òu<br /> nghiªn cøu, ®· xuÊt hiÖn mét sè quan thÊy mµu tÝm vµ mµu ®á ®øng c¹nh<br /> niÖm kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt mµu s¾c. nhau, chóng cã thÓ lÉn lén gi÷a mµu nä<br /> Trong lÞch sö h×nh thµnh m«n khoa häc víi mµu kia. Qu¶ lµ ®iÒu nµy Newton ®·<br /> nµy, chÝnh nhµ vËt lý vÜ ®¹i ng−êi Anh kh«ng nghÜ ®Õn. §iÒu sai lÇm thø ba<br /> I. Newton ®· ®Æt nÒn t¶ng. Nh−ng cña Newton lµ, «ng coi mµu tr¾ng lµ<br /> Newton ®· sai lÇm cho r»ng, mµu s¾c mµu tæng hîp cña c¸c mµu, nh−ng trong<br /> ch¼ng qua lµ ¸nh s¸ng ®−îc ph¶n chiÕu thùc tÕ mµu tr¾ng l¹i lµ mµu ®éc lËp, nã<br /> lªn vËt chø vËt kh«ng cã mµu s¾c! cã thÓ kÕt hîp víi c¸c mµu kh¸c ®Ó t¹o<br /> Quan ®iÓm nµy cña Newton hiÖn cßn ra c¸c mµu nh¹t h¬n.<br /> ®ang ®−îc gi¶ng d¹y ë bËc häc phæ<br /> th«ng m«n vËt lý, phÇn quang häc. Sau Göthe cã nhiÒu nhµ nghiªn cøu<br /> mµu s¾c còng ®i ®Õn kÕt luËn nh− «ng,<br /> Ng−êi ®Çu tiªn ph¸t hiÖn sai lÇm<br /> cña Newton vÒ b¶n chÊt mµu s¾c lµ thi trong sè nµy ph¶i kÓ ®Õn nhµ danh ho¹<br /> hµo vÜ ®¹i Göthe ng−êi §øc, ng−êi ta coi tr−êng ph¸i siªu thùc cña thÕ kû XX,<br /> «ng lµ ng−êi s¸ng lËp ra m«n khoa häc ng−êi Nga sèng t¹i n−íc Ph¸p lµ V.<br /> chung vÒ mµu s¾c (Koloristika). Gothe Kadinski. V. Kadinski tõng nªu ra c©u<br /> ®· nªu ra ba sai lÇm cña Newton nh−: hái: c¸i g× t¹o ra héi ho¹?; vµ «ng cho<br /> Newton kh¼ng ®Þnh r»ng chØ cã 7 s¾c r»ng, b¶n th©n h×nh t−îng nghÖ thuËt<br /> cÇu vång, nh−ng trong thùc tÕ chØ cã 6 ch−a lµ héi ho¹ nÕu kh«ng cã sù tham<br /> mµu mµ th«i, bëi mµu lam chØ lµ mµu gia cña mµu s¾c. Tõ quan ®iÓm nµy mµ<br /> lôc pha víi mµu tr¾ng; Newton kh¼ng «ng ®· h×nh thµnh tr−êng ph¸i héi ho¹<br /> ®Þnh, mét ®Çu cña quang phæ lµ mµu ®á, trõu t−îng ®èi lËp víi chñ nghÜa hiÖn<br /> kÕt thóc ë ®Çu kia lµ mµu tÝm vµ gi÷a thùc nh− c¸ch nãi cña c¸c nhµ nghiªn<br /> VÒ ng«n ng÷... 43<br /> <br /> cøu v¨n ho¸. §Ó lµm ®Ëm nÐt thªm cho sung thªm mµu ®á, mµu xanh nh− ë<br /> tr−êng ph¸i nµy, nh÷ng bøc tranh cña mét sè khu vùc ch©u Phi. Còng cã khu<br /> «ng toµn dïng c¸c khèi mµu ®Ó diÔn t¶ ý vùc lóc ban ®Çu ng−êi ta chØ ph©n biÖt<br /> t−ëng. Ch¼ng h¹n, vµo n¨m 1914, ®−îc ngoµi hai mµu tr¾ng ®en cßn bæ<br /> Kadinski trë vÒ n−íc Nga, sau ®ã chøng sung thªm mµu vµng, sau ®ã lµ mµu<br /> kiÕn cuéc C¸ch m¹ng Th¸ng M−êi Nga xanh (nh− nh÷ng ng−êi da ®á, ng−êi<br /> (1917), «ng vÏ bøc tranh “Smutnoe” (bøc Eskimo). Ng−êi Trung Quèc vµ ng−êi<br /> tranh hiÖn ®ang l−u gi÷ t¹i b¶o tµng §«ng Nam ¸, sau khi b¶n th©n hä cã<br /> Tretjakovskaja) diÔn t¶ sù kiÖn Th¸ng kh¶ n¨ng ph©n biÖt c¸c mµu tr¾ng, ®en,<br /> M−êi nµy b»ng nh÷ng h×nh khèi mµu ®á, xanh l¸ c©y, vµng…, ng−êi ta míi<br /> s¾c: nh÷ng ®−êng ngo»n ngoÌo chÎ nhá ph©n biÖt thªm mµu xanh d−¬ng; tiÕp<br /> xen kÏ víi nhau bëi c¸c s¾c mµu tõ s¸ng theo lµ mµu vµng n©u nh− ng−êi ë ®¶o<br /> ®Õn mµu ®en. Víi c¸ch vÏ nµy, «ng bÞ Bali, Java, Malaysia. Cuèi cïng míi cã<br /> c¸c ho¹ sÜ ®−¬ng thêi cã c¸ch nh×n theo mµu hång, da cam nh− ë ng−êi NhËt,<br /> truyÒn thèng coi lµ chèng X« ViÕt, chèng Anh, Nga.<br /> l¹i chñ nghÜa hiÖn thùc x· héi chñ nghÜa<br /> Song còng cã ng−êi cho r»ng viÖc<br /> nh− c¸ch nãi cña c¸c nhµ v¨n ho¸ häc<br /> ph©n biÖt mµu s¾c ®©u cã ®¬n gi¶n thÕ!<br /> X« ViÕt sau nµy. Ngµy nay «ng ®−îc xÕp<br /> V©ng. ChØ mét mµu th«i, vËy xin b¹n<br /> vµo nhãm c¸c ho¹ sÜ næi tiÕng nhÊt thÕ<br /> h·y ph©n biÖt mµu xanh trªn mét c¸i<br /> kû XX. ViÖt Nam còng cã ho¹ sÜ næi<br /> c©y, cã bao nhiªu lo¹i mµu xanh tÊt c¶?<br /> tiÕng ®−îc coi lµ theo tr−êng ph¸i nµy,<br /> ®ã lµ häa sÜ T¹ Tþ, hiÖn sèng bªn Ph¸p. Nh©n lo¹i ph©n biÖt vµ liÖt kª ®−îc<br /> c¸c mµu còng ph¶i tr¶i qua mét qu¸<br /> M«n khoa häc mµu s¾c theo quan tr×nh dµi. Theo tõ ®iÓn b¸ch khoa cña<br /> ®iÓm cña Gothe cßn ®−îc c¸c nhµ t©m lý n−íc Anh, n¨m 1493, trong Anh ng÷<br /> häc tiÕp cËn, nghiªn cøu. VÒ ®iÒu nµy míi xuÊt hiÖn nh÷ng tõ chØ mµu s¾c dùa<br /> ph¶i kÓ ®Õn hai nhµ mµu s¾c häc ng−êi theo c©y cá, nh− mµu cá, mµu rªu; n¨m<br /> §øc lµ Ljusher M. vµ Frilinger K., c¶ 1497 míi cã nh÷ng tõ chØ c¸c vËt trong<br /> hai ®Òu lµ nhµ t©m lý häc mµu s¾c. Hai giíi v« sinh nh− mµu löa, mµu than,<br /> «ng ®· x©y dùng ®−îc nh÷ng tr¾c mµu khãi; n¨m 1570 míi xuÊt hiÖn<br /> nghiÖm mèi quan hÖ gi÷a tÝnh c¸ch con nh÷ng tõ chØ mµu s¾c cña ®¸ quý vµ<br /> ng−êi víi mµu s¾c. kim lo¹i nh− mµu vµng, mµu ®ång, mµu<br /> cÈm th¹ch, mµu rØ ®ång; n¨m 1684 cã<br /> VÒ mét khÝa c¹nh nµo ®ã, chóng ta<br /> c¸c tõ chØ mµu s¾c cña c©y cèi cô thÓ<br /> ®ang sèng trong kh«ng gian mµu s¾c.<br /> nh− mµu «liu, mµu nho, mµu cam, mµu<br /> Nh−ng khi cÇn ph©n biÖt vµ m« t¶ vÒ<br /> cµ phª; cuèi cïng n¨m 1778, míi cã c¸c<br /> mµu s¾c cña mét c¸i g× ®ã th× kh«ng<br /> mµu cña ®å vËt do con ng−êi lµm ra,<br /> ph¶i ai còng lµm ®−îc. ViÖc ph©n biÖt<br /> nh− mµu mùc, mµu vá chai. §Õn thêi<br /> mµu s¾c lµ mét kh¶ n¨ng, mét n¨ng lùc<br /> hiÖn ®¹i, thêi kú cña x· héi c«ng nghiÖp,<br /> nhËn thøc cao. §· cã thêi ng−êi ta chØ<br /> nªn xuÊt hiÖn tõ mµu xanh c«ban, mµu<br /> ph©n biÖt mäi vËt chØ theo hai mµu<br /> ®á ®un.<br /> tr¾ng vµ ®en, ®iÒu ®ã b©y giê cßn thÊy ë<br /> T©n Ghinª. Hai mµu nµy vÒ sau ®−îc bæ Ng«n ng÷ cña mçi mét d©n téc cã<br /> 44 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 1, 2006<br /> <br /> kh¶ n¨ng nhÊt ®Þnh trong viÖc x©y dùng sèng chän gi÷a mµu vµng da cam vµ<br /> c¸c tõ chØ mµu s¾c. Nh− trong tiÕng vµng; nh÷ng ng−êi ®Þnh h−íng vµo con<br /> Ph¸p cã 178 tõ ng÷ chØ mµu s¾c ®−îc sö ng−êi th−êng chän mµu gi÷a ®á vµ xanh<br /> dông tÝch cùc; trong tiÕng Anh cã 154 tõ lam; nh÷ng ng−êi h−íng vµo c¸ nh©n<br /> ng÷; tiÕng Nga lµ 133; tiÕng §øc lµ 120, chän mµu tõ xanh l¸ c©y víi xanh lam.<br /> tiÕng NhËt lµ 45 tõ. Trªn thùc tÕ cã mét<br /> Sù c¶m thô vµ yªu thÝch mét mµu<br /> sè tõ tõng xuÊt hiÖn, sau ®ã mÊt dÇn ®i<br /> s¾c nµo ®ã cña mçi ng−êi cã sù thay ®æi<br /> do kh«ng hîp thêi, nh− t¹i ViÖt Nam<br /> theo tr¹ng th¸i søc khoÎ. Nh− khi ng−êi<br /> h«m nay lµ: mµu xanh c«ng nh©n, xanh<br /> ta yªu thÝch mµu xanh vµ x¸m lµ dÊu<br /> sü l©m, mµu hå thuû. §èi víi nhiÒu<br /> hiÖu cña sù c¨ng th¼ng hÖ thÇn kinh,<br /> ng−êi cô thÓ, sù ph©n biÖt c¸c s¾c th¸i<br /> nh−ng nÕu ®ång thêi l¹i thÝch c¶ mµu<br /> cña mµu s¾c thËt khã kh¨n. Qua ®iÒu<br /> vµng l¹i lµ biÓu hiÖn cña sù t−¬i vui.<br /> tra b»ng hái, nhiÒu ng−êi cho mµu xanh<br /> C¸c nhµ t©m sinh lý häc cho r»ng,<br /> l¬ vµ mµu xanh l¸ c©y lµ mét, xanh ngäc<br /> nh÷ng ng−êi phô n÷ cã thai th−êng<br /> bÝch vµ xanh da trêi bÞ lÉn lén, nÕu hái<br /> thÝch mµu ®á-tÝm, nã thÓ hiÖn tr¹ng<br /> mµu hå thñy lµ g× h¼n ch¾c nhiÒu ng−êi<br /> th¸i bÖnh tËt t¹m thêi, sù s½n sµng<br /> ch−a t−ëng t−îng næi.<br /> nghe theo lêi khuyªn, nhu cÇu ®−îc<br /> Nh− vËy nh©n lo¹i ®· tr¶i qua mét quan t©m chó ý… NÕu ng−êi phô n÷ l¹i<br /> thêi kú dµi trong c¸ch diÔn ®¹t mµu s¾c chèi tõ c¸c mµu ®ã, ng−êi ®ã ch−a s½n<br /> cña m×nh. Mçi mét d©n téc l¹i cã c¸ch t− sµng ®ãn nhËn sù sinh në; nÕu chÞ ta l¹i<br /> duy vµ gäi tªn mµu s¾c kh¸c nhau, tuú cßn tõ chèi c¶ mµu vµng n÷a th× ®øa trÎ<br /> theo tr×nh ®é ph¸t triÓn v¨n ho¸ x· héi. sinh ra kh«ng ph¶i lµ niÒm mong −íc<br /> VÒ khÝa c¹nh nµy, cã thÓ nãi, cã d©n téc cña chÞ Êy vµ viÖc sinh në khã kh¨n.<br /> ph¸t triÓn, cã d©n téc cßn ch−a ph¸t PhÇn lín nh÷ng ng−êi nghiÖn r−îu<br /> triÓn. thÝch mµu ®á tÝm nh−ng kh«ng thÝch<br /> mµu vµng. C¬ thÓ cña nh÷ng ng−êi<br /> C¸c nhµ khoa häc cßn cho thÊy mèi<br /> nghiÖn nµy lu«n bÞ tæn th−¬ng vµ nãi<br /> liªn hÖ gi÷a tÝnh c¸ch mçi ng−êi víi<br /> chung cã sù tr× trÖ vÒ trÝ tuÖ. Hä th−êng<br /> mµu s¾c. Khi mét ng−êi nh×n thÊy mét<br /> kh«ng lµm chñ ®−îc b¶n th©n, s½n sµng<br /> mµu nµo ®ã sÏ cã nh÷ng hiÖu øng ®èi<br /> chÞu ¶nh h−ëng vµo sù sai khiÕn. BÖnh<br /> víi ho¹t ®éng cña b¶n th©n, nã lµm thay<br /> nh©n lao phæi lu«n lo l¾ng ®Õn søc khoÎ<br /> ®æi nhiÖt ®é c¬ thÓ, nhÞp thë, nhÞp tim…<br /> cña m×nh, hä thÝch mµu vµng/da cam v×<br /> vµ liªn quan ®Õn tÝnh c¸ch, hµnh vi cña<br /> nã biÓu thÞ sù trong lµnh cña kh«ng khÝ,<br /> ng−êi ®ã. Nh×n chung, nh÷ng ng−êi<br /> hä kh«ng thÝch mµu cari, mµu n©u, coi<br /> khoÎ m¹nh th−êng lùa chän nh÷ng mµu<br /> lµ xÊu, liªn t−ëng tíi bôi cã h¹i cho phæi<br /> gi÷a tÝm ®á vµ vµng da cam; nh÷ng<br /> (trÎ con vÏ kh«ng khÝ trong c¸c bøc vÏ<br /> ng−êi kh«ng nh¹y c¶m chän nh÷ng mµu<br /> cña m×nh th−êng dïng mµu vµng/ da<br /> gi÷a xanh vµng vµ xanh da trêi; nh÷ng<br /> cam).<br /> ng−êi nh¹y c¶m h−íng néi chän gi÷a<br /> xanh da trêi vµ tÝm ®á; nh÷ng ng−êi ThÕ cßn b¶n th©n mµu s¾c nãi g×?<br /> nh¹y c¶m h−íng ngo¹i chän gi÷a mµu §iÒu muèn nãi ë ®©y lµ mµu s¾c t¹o ra<br /> ®á vµ vµng; nh÷ng ng−êi h−íng tíi cuéc tÝnh c¸ch vµ tÝnh c¸ch ®−îc thÓ hiÖn qua<br /> VÒ ng«n ng÷... 45<br /> <br /> mµu s¾c. Mét vÝ dô ®iÓn h×nh lµ qua nhiÖm vô miÔn vµo”.<br /> trang phôc cã thÓ ph¶n ¸nh tÝnh c¸ch, Mµu ®á trong tiÕng Nga vµ tiÕng<br /> giíi tÝnh, tuæi t¸c, thêi tiÕt, nghÒ nghiÖp, ¶rËp ®ång nghÜa víi ch÷ ®Ñp. Qu¶ng<br /> b¶n s¾c d©n téc… tr−êng §á ë Moskva n−íc Nga nguyªn<br /> Tr−íc hÕt nãi vÒ mµu tr¾ng, mµu nghÜa tõ §á lµ ®Ñp. §©y lµ mµu nÆng,<br /> thÓ hiÖn sù b¾t ®Çu. §èi víi ng−êi ch©u l¹nh lïng, mµu nãng, mµu kh«, mµu<br /> ¢u, bé v¸y tr¾ng cña c« d©u thÓ hiÖn sù vang vang vµ ngät. Nã nh− lµm cho thêi<br /> b¾t ®Çu mét cuéc sèng míi, ®èi víi ng−êi gian chËm l¹i, trong mét kho¶ng thêi<br /> ch©u ¸, bé ®å tang tr¾ng còng lµ sù b¾t gian ng¾n nã t¸c ®éng lµm n©ng cao<br /> ®Çu mét cuéc sèng míi nh−ng “ë thÕ giíi n¨ng suÊt lao ®éng, lµm cho c¨n phßng<br /> bªn kia”. Bé ®å tr¾ng cña b¸c sÜ thÓ hiÖn ån µo cµng thªm ån µo. ChÝnh v× vËy<br /> sù tinh khiÕt cña t©m hån, cña nh÷ng mµu ®á lµ mµu mang ®Õn søc m¹nh, søc<br /> ng−êi mang ph−íc lµnh ®Õn cho ng−êi khoÎ, niÒm vui, sù giÇu cã, quyÒn lùc.<br /> bÖnh, mµu tr¾ng mµu cña lßng nh©n Mµu ®á lµ mµu cña c¸c ng«i nhµ c«ng<br /> hËu, chèng l¹i mµu ®en mµu cña chÕt céng, héi tr−êng, cña c¸ch m¹ng, mµu<br /> chãc vµ c¸i ¸c. ë ch©u ¢u, cã thuËt ng÷ mùc mµ chØ nh÷ng ng−êi cã quyÒn lùc<br /> ”nh÷ng ng−êi mµu tr¾ng" lµ nh÷ng ®−îc sö dông nh− vua, gi¸m ®èc (mùc<br /> ng−êi kh«ng thÝch nh×n l¹i qu¸ khø, s½n con dÊu), thÇy gi¸o (bót ®á chÊm ®iÓm).<br /> sµng vøt bá qu¸ khø khái sù suy nghÜ “Nh÷ng ng−êi ®á” lµ nh÷ng ng−êi tÝch<br /> cña m×nh ®Ó lµm l¹i tõ ®Çu. cùc trong mäi ho¹t ®éng, lµ nh÷ng ng−êi<br /> NÕu nh− mµu tr¾ng ®−îc coi lµ biÓu hay nghÜ vÒ m×nh, nh÷ng ng−êi vÞ kû: ®ã<br /> t−îng cho sù khëi ®Çu th× mµu ®en thÓ lµ nh÷ng ng−êi thñ lÜnh.<br /> hiÖn sù kÕt thóc. ChÝnh v× vËy nã ®ång Mµu ®á pha tr¾ng tøc mµu hång,<br /> nghÜa víi c¸i ¸c, sù nguy hiÓm, sù ®e trong t©m lý häc nã thÓ hiÖn cho sù l·ng<br /> do¹, sù c−ìng bøc, chÕt chãc vµ tang tãc. m¹n m¬ méng, sù phÊn khÝch kh«ng t¹o<br /> ë ch©u ¢u tôc mÆc ®å tang mµu ®en lÇn ra mét hµnh ®éng nµo, môc ®Ých ®−îc<br /> ®Çu tiªn cã tõ thÕ kû XXII b¾t ®Çu tõ thay ®æi b»ng c¸i v« môc ®ich, v× vËy<br /> khi Hoµng ®Õ Liudovik dïng trong ®¸m mµu nµy biÓu tr−ng cho tuæi míi lín.<br /> tang cña ng−êi vî yªu quý, hoµng hËu Tõ ®©y míi xuÊt hiÖn tõ “ l¨ng kÝnh<br /> Anna. mµu hång”.<br /> <br /> Trong ng«n ng÷ mµu s¾c th× mµu Mµu da cam lµ mµu cña trÎ con, v×<br /> x¸m t−îng tr−ng cho cuéc sèng t¨m tèi, vËy nh÷ng ng−êi ®µn «ng nµo thÝch mµu<br /> ®ãi nghÌo. “Nh÷ng ng−êi mµu x¸m” lµ nµy ®−îc coi lµ nh÷ng ng−êi thÝch tham<br /> nh÷ng ng−êi nãi chung ®au khæ, hä gia vµo nh÷ng ho¹t ®éng vui ch¬i tËp<br /> sèng b»ng nh÷ng sù quan t©m nhá thÓ, cßn nh÷ng ng−êi phô n÷ lµ nh÷ng<br /> nhÆt; tõ ®ã rÊt khã kh¨n ®Ó giao tiÕp víi ng−êi hay ch¹y theo nh÷ng ham muèn<br /> hä. Nãi c¸ch kh¸c, hä lµ nh÷ng ng−êi ch¸y báng.<br /> l¹nh lïng, thÝch c« ®¬n. Chóng ta cã thÓ Mµu vµng lµ mµu cña l¹c quan vµ<br /> gÆp nh÷ng ng−êi nµy ë nh÷ng n¬i cã sù hy väng. NÕu mµu vµng pha thªm mét<br /> ng¨n c¸ch thùc tÕ hoÆc h×nh thøc, ®Æc chót mµu xanh ta ®−îc mµu chanh, mét<br /> biÖt nh÷ng n¬i cã biÓn ®Ò: “Kh«ng mµu nhÑ nhÊt trong tÊt c¶ c¸c lo¹i mµu.<br /> 46 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 1, 2006<br /> <br /> “Nh÷ng ng−êi mµu vµng” lµ nh÷ng d©n téc nµy nhá bÐ n»m gi÷a c¸c c−êng<br /> ng−êi phô thuéc, mét sù phô thuéc v« quèc; mµu xanh mµu cña sù b×nh yªn vµ<br /> thøc. b×nh tÜnh, mµu tr¾ng mµu cña sù s½n<br /> sµng lµm l¹i tõ ®Çu. ¤ng còng ph©n tÝch<br /> Mµu xanh bÊy l©u nay ®−îc coi lµ<br /> mµu s¾c quèc kú n−íc Nga, cho r»ng<br /> mµu cña tuæi trÎ, tõ ®ã trong d©n gian<br /> mµu s¾c thÓ hiÖn sù kh«ng æn ®Þnh, nh−<br /> míi cã c©u “m¸i ®Çu xanh”; mµu còng<br /> mµu ®á lµ mµu cña sù tÝch cùc, mµu<br /> ®−îc coi lµ biÓu t−îng cña phô n÷. Cã<br /> xanh mµu cña sù chËm ch¹p, v× vËy<br /> thêi ng−êi ta coi mµu nµy lµ biÓu t−îng<br /> ph¶i b¾t ®Çu lµm l¹i tõ ®Çu nhiÒu thø,<br /> cña “t− s¶n”, nh− ph©n biÖt “nh¹c ®á”<br /> ®iÒu ®ã ®−îc thÓ hiÖn qua mµu tr¾ng.<br /> ®Çy phÊn khÝch víi “nh¹c xanh” nhÑ<br /> nhµng t−¬i m¸t. Nh÷ng ng−êi thÝch Cã nh÷ng d©n téc g¾n liÒn víi<br /> mµu nµy lµ nh÷ng ng−êi tù tin kh«ng nh÷ng cuéc chiÕn tranh, víi nh÷ng sù<br /> thÝch thay ®æi m×nh mµ chØ tù kh¼ng ®æi thay chÝnh trÞ th−êng xuyªn, cña<br /> ®Þnh, hä kh«ng nghi ngê vµo sù thõa khñng ho¶ng vµ c¶i c¸ch. §iÒu nµy thÊy<br /> nhËn cña ng−êi xung quanh. râ nhÊt trong lÞch sö n−íc NhËt: th¶m<br /> ho¹ h¹t nh©n, kinh tÕ t¨ng tr−ëng,<br /> Mµu s¾c còng ph¶n ¸nh ®Æc ®iÓm<br /> khñng ho¶ng tµi chÝnh vµ n¨ng l−îng,<br /> khu vùc vµ d©n téc. Gothe tõng cho<br /> lu«n cã ®éng ®Êt ®é rung chÊn lín. Tuy<br /> r»ng ng−êi ph−¬ng Nam vui tÝnh, ho¹t<br /> nhiªn, ng−êi NhËt l¹i nh×n nhËn vÊn ®Ò<br /> b¸t h¬n d©n c− ph−¬ng B¾c vµ hä ¨n<br /> theo h−íng ph¸t triÓn vµ thÓ hiÖn tÝnh<br /> mÆc loÌ loÑt h¬n. D©n c− n«ng th«n phô<br /> c¸ch kiªn c−êng. §©y lµ suy ®o¸n cã thÓ<br /> thuéc nhiÒu vµo nh÷ng nh©n tè bªn<br /> th«ng qua l¸ quèc kú 2 mµu ®á- tr¾ng<br /> ngoµi vµ sèng b»ng trùc gi¸c nhiÒu h¬n<br /> cña hä: s½n sµng quªn bá qu¸ khø, hÕt<br /> nªn hä thÝch mµu nh− da<br /> søc tÝch cùc h−íng vÒ t−¬ng lai. N−íc<br /> cam/®á/tÝm/®en. §ã lµ n«ng th«n ch©u<br /> NhËt ®· lµm ®−îc ®iÒu mµ hä ®· ®Æt ra<br /> ¢u, cßn n«ng th«n ch©u ¸ th× thÝch mµu<br /> qua s¾c mµu l¸ quèc kú cña hä.<br /> ®á, xanh d−¬ng; thÈm mü mµu s¾c cña<br /> hä còng cã liªn quan ®Õn t×m “vËn may” Ng−êi ph−¬ng §«ng, cô thÓ h¬n lµ<br /> qua mµu s¾c, song còng cã tè chÊt thÝch ng−êi Trung Hoa, ViÖt Nam khi nãi ®Õn<br /> loÌ loÑt nh− c¸ch nãi cña Göthe. mµu s¾c, ng−êi x−a cã h¼n mét triÕt lý<br /> riªng, ®ã lµ mµu s¾c theo tÝnh ngò<br /> Vorobiev G. G., nhµ th«ng tin häc hµnh. Theo triÕt lý nµy, trong tù nhiªn<br /> ng−êi Nga ®−¬ng ®¹i cho r»ng, tÝnh c¸ch chØ cã 5 mµu c¬ b¶n, mµu: kim, méc,<br /> d©n téc còng thÓ hiÖn trong mµu s¾c l¸ thuû, ho¶, thæ. Mµu kim s¸ng sña, s¾c<br /> quèc kú cña hä. ¤ng vÝ dô qua l¸ quèc tr¾ng; mµu méc s¾c xanh; mµu thñy s¾c<br /> kú cña n−íc Estonia, mét n−íc gi¸p biÓn ®en, x¸m; mµu ho¶ s¾c ®á, hång; mµu<br /> ë vïng Bantic ch©u ¢u; trªn l¸ cê cã 3 thæ s¾c vµng, n©u. C¸c mµu ®øng c¹nh<br /> mµu ®en/ xanh /tr¾ng; mµu ®en mµu nhau nÕu cã sù t−¬ng sinh sÏ t¹o ra<br /> cña ®Êt, mµu xanh mµu cña biÓn c¶, c¶nh s¾c ®Ñp ®Ï, thÓ hiÖn mét tr¹ng th¸i<br /> mµu tr¾ng mµu cña trêi m©y, s«ng n−íc. b×nh an, ph¸t triÓn; nÕu cã sù t−¬ng<br /> Bªn c¹nh biÓu t−îng trêi, m©y, s«ng kh¾c sÏ b¸o hiÖu mét c¸i g× ®ã xung ®ét,<br /> n−íc cßn thÊy ë ®©y t©m lý d©n téc nµy; sù huû diÖt, sù tranh ®Êu mµ cuèi cïng<br /> mµu ®en mµu cña sù lo sî nguy hiÓm, v× dÉn ®Õn tan vì, xa l×a. Ch¼ng h¹n, mµu<br /> VÒ ng«n ng÷... 47<br /> <br /> ®á ®øng c¹nh mµu vµng, mµu xanh lµ ®¹i tµn khèc nhÊt trong c¸c triÒu ®¹i<br /> ®Ñp, lµ hîp; nh−ng ®øng c¹nh mµu phong kiÕn Trung Hoa. Ph¶i ch¨ng mµu<br /> tr¾ng, mµu ®en lµ xÊu, lµ kh«ng hîp. ®en mµu biÓu tr−ng cña nhµ TÇn ®· nãi<br /> C¸c triÒu ®¹i phong kiÕn x−a, cê cña hä lªn ®iÒu nµy! Mµu s¾c biÓu tr−ng cña nhµ<br /> ®Òu cã 5 s¾c sö dông theo triÕt lý ngò Thanh, Trung Hoa cæ ®¹i lµ mµu xanh<br /> hµnh; sù phèi mµu cê theo c¸ch thøc: d−¬ng, hµm ý triÒu ®¹i nµy tr−êng tån<br /> vµng - tr¾ng - ®en - xanh - ®á, chø vÜnh cöu vµ an b×nh. Qu¶ lµ nhµ Thanh<br /> kh«ng ph¶i lµ: vµng - ®en - ®á - tr¾ng - tån t¹i kh¸ l©u, 269 n¨m (1644 - 1912 ).<br /> xanh… Cho r»ng xÕp theo c¸ch thø nhÊt Bëi vËy s¾c phôc quan l¹i, qu©n lÝnh, nÒn<br /> sÏ b¸o hiÖu sù ph¸t triÓn, sù tr−êng tån c©u ®èi, biÓn hiÖu… ®Òu mµu xanh d−¬ng.<br /> vµ th¾ng lîi mµ còng ®Ñp nÕu xem xÐt<br /> D©n gian §«ng Nam ¸ rÊt träng lÔ<br /> d−íi khÝa c¹nh thÈm mü. Cßn theo c¸ch<br /> tÕt Nguyªn §¸n ®Çu n¨m theo lÞch ©m,<br /> thø hai cã sù t−¬ng kh¾c theo triÕt lý<br /> vµo nh÷ng ngµy nµy mäi ng−êi ®Òu rÊt<br /> ngò hµnh: thæ kh¾c thuû, thuû kh¾c ho¶,<br /> ho¶ kh¾c kim, kim kh¾c méc, méc kh¾c thËn träng, kiªng kþ trong kh«ng khÝ vui<br /> thæ. Ng−êi ¸ §«ng khi thÊy ®· cã sù mõng. Hä còng sö dông mµu s¾c biÓu<br /> kh¾c th× coi lµ kh«ng tèt ®Ñp. tr−ng sù h¹nh phóc, vui mõng, giÇu cã,<br /> t¹o thÕ m¹nh mÏ sÏ cã trong n¨m míi.<br /> §èi víi d©n c− khu vùc §«ng Nam ¸, C¸c c©u ®èi, hoa ®µo mµu ®á t−îng tr−ng<br /> mµu s¾c lµ ®iÒm b¸o, lµ ph¶n ¸nh tr¹ng h¹nh phóc, vui mõng; c©y quÊt qu¶ vµng<br /> th¸i mét xu thÕ, mét hiÖn tr¹ng cña mét t−îng tr−ng cho sù giÇu sang ®−îc bµi trÝ<br /> ®èi t−îng. Nh− mµu xanh biÓu tr−ng sù trong khu«n viªn ng«i nhµ ®Ó ®ãn xu©n.<br /> vÜnh cöu, hoµ b×nh; mµu ®á nãi lªn h¹nh TÊt c¶ mµu s¾c c¸c vËt trªn ®Òu xuÊt<br /> phóc, sù vui mõng; mµu vµng lµ mµu thÓ ph¸t tõ triÕt lý ngò hµnh cña ng−êi ViÖt<br /> hiÖn sù giÇu cã, mµu cña c¸c ®Êng tèi cao, Nam, Trung Hoa cæ x−a.<br /> nh− ®å mÆc vµ ®å dïng cña hoµng ®Õ c¸c<br /> triÒu ®¹i phong kiÕn ViÖt Nam, Trung Hoa<br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> ®Òu mµu vµng; mµu tr¾ng mµu thÓ hiÖn sù<br /> bi ai, thanh khiÕt, mµu cña sù b×nh<br /> th−êng; mµu ®en lµ mµu ph¸ ho¹i, trÇm 1. Informatika sveta// NTI. N.12. Ser 2.<br /> Èn, mµu cña ®Þa ngôc. Khi TÇn Thuû 1998. st. 1-14.<br /> Hoµng diÖt nhµ Chu thèng nhÊt thiªn h¹, 2. TuÖ Duyªn. Phong thuû häc. Nxb.<br /> lªn ng«i hoµng ®Õ, ®· chØ lÖnh ¸o, quÇn, cê B¾c Kinh, B., 2003.<br /> mao, cê tiÕt ®Òu dïng mµu ®en; v× nhµ<br /> Chu lµ “ho¶ ®øc”, nhµ TÇn diÖt ®−îc nhµ 3. D−¬ng V¨n Sü. Phong thuû víi b¹n<br /> Chu tÊt ph¶i lµ “thuû ®øc”, mµ mµu cña vµ nhµ b¹n. Hong Kong, 2002.<br /> thuû lµ ®en, thuû l¹i cã tÝnh chÊt vµ søc 4. Sö ký T− M· Thiªn. Nxb. V¨n häc,<br /> m¹nh khèng chÕ dËp ho¶. Thùc tÕ lÞch sö H., 1988.<br /> ®· minh chøng, triÒu ®¹i nhµ TÇn lµ triÒu<br />