Vị thế của phụ nữ trong một số vấn đề của gia đình - Nguyễn Linh Khiếu

VÞ thÕ cña phô n÷ trong mét sè vÊn ®Ò cña gia ®×nh<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> VÞ thÕ cña phô n÷<br /> trong mét sè vÊn ®Ò cña gia ®×nh 1<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> NguyÔn Linh KhiÕu<br /> <br /> <br /> <br /> 1. Phô n÷ vµ quyÒn quyÕt ®Þnh c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh<br /> S¶n xuÊt - kinh doanh lµ mét c«ng viÖc quan träng mµ ng−êi phô n÷ trong c¸c<br /> gia ®×nh hiÖn nay trë thµnh ng−êi lµm chÝnh. §èi víi n−íc ta hiÖn nay, gia ®×nh n«ng<br /> th«n chiÕm tû lÖ cao. Nh− chóng ta biÕt s¶n xuÊt hµng hãa, dÞch vô s¶n xuÊt vµ dÞch<br /> vô x· héi ë n«ng th«n ch−a ph¸t triÓn, do ®ã c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c<br /> gia ®×nh chñ yÕu vÉn lµ s¶n xuÊt n«ng - l©m nghiÖp vµ ch¨n nu«i.<br /> V× ®Êt ®ai cã h¹n, ngµnh nghÒ kÐm ph¸t triÓn nªn ®Ó t¨ng thªm thu nhËp<br /> kinh tÕ cho gia ®×nh, nam giíi trong khu vùc nµy th−êng ph¶i ®i t×m viÖc lµm t¹i c¸c<br /> ®« thÞ hay nh÷ng vïng míi khai th¸c. Do ®ã ë lµng quª chñ yÕu cßn l¹i phô n÷, ng−êi<br /> giµ vµ trÎ em, trong ®ã ng−êi lao ®éng chÝnh lµ phô n÷. Phô n÷ lµ ng−êi ®ãng gãp<br /> nhiÒu c«ng søc cßn nam giíi lµ ng−êi ®ãng gãp nhiÒu vÒ tiÒn mÆt ®Ó nu«i sèng gia<br /> ®×nh. Víi vai trß kinh tÕ quan träng nh− thÕ nh−ng ng−êi phô n÷ cã ph¶i lµ ng−êi cã<br /> vai trß chÝnh trong c¸c quyÕt ®Þnh c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh hay kh«ng?<br /> B¶ng1: Ng−êi quyÕt ®Þnh chÝnh c«ng viÖc s¶n xuÊt - kinh doanh cña gia ®×nh theo giíi tÝnh ng−êi tr¶ lêi (%)<br /> <br /> Ng−êi quyÕt<br /> ®Þnh chÝnh<br /> Vî Chång Con g¸i Con trai Bµ ¤ng Ng−êi<br /> Giíi tÝnh kh¸c<br /> <br /> Nam 18,5 79,0 0,3 1,2 0,6 0,3 0,2<br /> <br /> N÷ 39,2 58,0 0,9 1,2 0,3 0,1 0,4<br /> <br /> Chung 29,5 67,7 0,6 1,2 0,4 0,2 0,3<br /> <br /> <br /> B¶ng 1 cho thÊy, trong c¸c gia ®×nh, mÆc dï ng−êi vî ®ãng vai trß lµ ng−êi<br /> lµm chÝnh c¸c c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh nh−ng ng−êi chång vÉn lµ ng−êi quyÕt<br /> ®Þnh chÝnh nh÷ng c«ng viÖc nµy. §ã lµ c¸c quyÕt ®Þnh vÒ thay ®æi c¬ cÊu vËt nu«i c©y<br /> trång, h−íng s¶n xuÊt kinh doanh, c¬ cÊu ®Çu t−, ph©n c«ng lao ®éng, mua vËt t−,<br /> <br /> <br /> <br /> 1<br /> Bµi viÕt nµy dùa trªn c¬ së dù ¸n: “§iÒu tra c¬ b¶n vÒ gia ®×nh ViÖt Nam vµ vai trß cña ng−êi phô n÷<br /> trong gia ®×nh thêi kú c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa” do Trung t©m Nghiªn cøu Khoa häc vÒ Gia ®×nh<br /> vµ Phô n÷ thùc hiÖn (1998-2001). V× nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, Dù ¸n míi triÓn khai ë khu vùc phÝa<br /> B¾c - víi tæng mÉu lµ 1497 hé gia ®×nh t¹i 5 tØnh vµ thµnh phè ®¹i diÖn lµ Hµ Néi, Hµ T©y, H−ng Yªn,<br /> B¾c Giang vµ Yªn B¸i. “Phô n÷ vµ quyÒn quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò quan träng trong gia ®×nh” ®−îc ®Ò cËp<br /> ë ®©y còng chØ giíi h¹n trong ph¹m vi khu vùc nghiªn cøu.<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  NguyÔn Linh KhiÕu<br /> <br /> c«ng cô s¶n xuÊt kinh doanh vµ b¸n s¶n phÈm... NÕu chØ xÐt t−¬ng quan gi÷a vî vµ<br /> chång th× ng−êi vî quyÕt ®Þnh c¸c c«ng viÖc s¶n xuÊt - kinh doanh chiÕm 29,5% cßn<br /> ng−êi chång quyÕt ®Þnh chiÕm 67,7%. NÕu xÐt t−¬ng quan nh÷ng ng−êi phô n÷ vµ<br /> nh÷ng ng−êi nam giíi trong quyÕt ®Þnh c¸c c«ng viÖc s¶n xuÊt - kinh doanh th× n÷<br /> quyÕt ®Þnh chiÕm 30,5% vµ nam quyÕt ®Þnh chiÕm 69,1%.<br /> Râ rµng, quyÒn quyÕt ®Þnh c¸c c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh trong c¸c gia<br /> ®×nh hiÖn nay, ng−êi vî nãi riªng vµ ng−êi phô n÷ nãi chung chØ chiÕm mét tû lÖ<br /> ch−a ®Õn mét nöa so víi ng−êi chång. Tuy nhiªn, cã sù kh¸c biÖt trong ý kiÕn ng−êi<br /> tr¶ lêi. Khi ®−îc hái, 18,5% nam giíi cho r»ng phô n÷ lµ ng−êi quyÕt ®Þnh c«ng viÖc<br /> s¶n xuÊt - kinh doanh trong c¸c gia ®×nh cßn 79% lµ do hä quyÕt ®Þnh. Tr¸i l¹i,<br /> nh÷ng ng−êi phô n÷ ®−îc hái l¹i kh¼ng ®Þnh, trong gia ®×nh ng−êi quyÕt ®Þnh c«ng<br /> viÖc s¶n xuÊt kinh doanh n÷ chiÕm tû lÖ 39,2% cßn ng−êi ®µn «ng ®ãng vai trß quyÕt<br /> ®Þnh chØ chiÕm 58%. ë ®©y, dÜ nhiªn cã yÕu tè chñ quan cña ng−êi tr¶ lêi nh−ng còng<br /> ph¶n ¸nh mét thùc tÕ lµ phô n÷ vµ nam giíi ®¸nh gi¸ vÒ vai trß cña nhau cã sù<br /> chªnh lÖch kh¸ cao, nhÊt lµ ý kiÕn cña ng−êi phô n÷ khi ®¸nh gi¸ vÒ vai trß quyÕt<br /> ®Þnh cña nam giíi trong s¶n xuÊt - kinh doanh lµ rÊt thÊp so víi ý kiÕn cña nam giíi<br /> tù ®¸nh gi¸ vÒ vai trß cña giíi m×nh (Nam: 79% vµ N÷: 58%).<br /> §Ó t×m hiÓu thªm vai trß quyÕt ®Þnh cña ng−êi phô n÷ trong c¸c c«ng viÖc s¶n<br /> - xuÊt kinh doanh ta cã thÓ tiÕp cËn tõ nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau nh− giíi, tuæi,<br /> tr×nh ®é v¨n hãa vµ d©n téc... ë ®©y xin kh¶o s¸t thªm vai trß cña ng−êi phô n÷<br /> trong lÜnh vùc nµy qua vïng ®iÒu tra.<br /> QuyÒn quyÕt ®Þnh trong s¶n xuÊt kinh doanh cña ng−êi phô n÷ ®−îc nh×n<br /> nhËn d−íi gãc ®é vïng kh¶o s¸t cã nhiÒu nÐt kh¸c biÖt. Tû lÖ ng−êi vî ®ãng vai trß<br /> quyÕt ®Þnh c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh ë c¸c gia ®×nh thµnh phè chiÕm tû lÖ cao<br /> (40,7%) so víi tû lÖ ng−êi chång quyÕt ®Þnh (56,8%). Vai trß quyÕt ®Þnh cña ng−êi vî<br /> ë ®ång b»ng (28,9%), ë miÒn nói vµ trung du (24,8%). Vai trß quyÕt ®Þnh cña ng−êi<br /> vî ë miÒn nói vµ trung du thÊp cã nghÜa vai trß quyÕt ®Þnh cña ng−êi chång khu<br /> vùc nµy t¨ng lªn cao (73,4%).<br /> Trong giai ®o¹n hiÖn nay, mÆc dï ng−êi vî ®ãng vai trß hÕt søc quan träng trong<br /> c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh, x©y dùng kinh tÕ gia ®×nh nh−ng vÞ thÕ vµ vai trß trong<br /> viÖc ra nh÷ng quyÕt ®Þnh quan träng liªn quan ®Õn lÜnh vùc nµy ch−a thuéc vÒ ng−êi<br /> phô n÷. TiÕng nãi quyÕt ®Þnh cña hä cßn chiÕm mét tû lÖ thÊp. Tõ tû lÖ kh¸ cao ng−êi vî<br /> trong c¸c gia ®×nh ®« thÞ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh<br /> còng gîi më cho chóng ta mét sè suy nghÜ vÒ t−¬ng quan giíi vµ nh÷ng kh¶ n¨ng, tiÒm<br /> n¨ng cña ng−êi phô n÷.<br /> 2. QuyÒn quyÕt ®Þnh c¸c kho¶n chi tiªu quan träng trong gia ®×nh<br /> Trong gia ®×nh cã rÊt nhiÒu kho¶n chi tiªu kh¸c nhau, nh÷ng chi tiªu nhá,<br /> th−êng nhËt cho sinh ho¹t ¨n uèng th−êng do ng−êi phô n÷ chñ ®éng thùc hiÖn bëi<br /> v× hä lµ nh÷ng ng−êi hµng ngµy lµm nh÷ng c«ng viÖc ®ã, nh−ng cã nh÷ng kho¶n chi<br /> tiªu lín, cã ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ ®Õn ®êi sèng kinh tÕ cña c¸c gia ®×nh nh−: mua s¾m<br /> tµi s¶n ®¾t tiÒn, söa ch÷a, x©y dùng nhµ cöa, ®Çu t− tiÒn häc, chi cho hiÕu hû,... th×<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br />  VÞ thÕ cña phô n÷ trong mét sè vÊn ®Ò cña gia ®×nh<br /> <br /> ai lµ ng−êi quyÕt ®Þnh nh÷ng kho¶n chi nµy? phô n÷ cã vai trß nh− thÕ nµo trong<br /> c¸c quyÕt ®Þnh chi tiªu ®ã.<br /> B¶ng 2: Ng−êi quyÕt ®Þnh c¸c kho¶n chi tiªu lín cña gia ®×nh - giíi tÝnh (%).<br /> <br /> C«ng viÖc Mua tµi s¶n X©y, söa TiÒn häc HiÕu, hû Chi kh¸c<br /> nhµ<br /> Ng−êi quyÕt ®Þnh Giíi tÝnh<br /> Vî Nam 9,3 7,2 26,8 17,2 25,3<br /> N÷ 20,0 17,9 36,6 27,9 31,0<br /> Chung 15,1 13,0 32,1 22,9 28,5<br /> Chång Nam 35,3 36,2 16,0 19,8 9,6<br /> N÷ 25,0 24,7 14,3 14,2 10,8<br /> Chung 29,7 30,0 15,1 16,8 10,3<br /> C¶ hai Nam 53,8 54,8 55,2 60,7 63,9<br /> N÷ 52,4 54,3 47,8 55,7 54,6<br /> Chung 53,1 54,6 51,2 58,0 58,7<br /> Ng−êi kh¸c Nam 1,6 1,8 2,0 2,3 1,2<br /> N÷ 2,6 3,0 1,4 2,2 3,6<br /> Chung 2,1 2,4 1,7 2,3 2,5<br /> <br /> B¶ng trªn cho thÊy, c¶ hai vî chång cïng quyÕt ®Þnh chiÕm tû lÖ cao nhÊt:<br /> mua s¾m tµi s¶n 53,1%, x©y, söa nhµ cöa 54,6%, ®ãng tiÒn häc 51,2%, hiÕu, hû 58,0%<br /> vµ nh÷ng kho¶n chi kh¸c 58,7%. C¸c kho¶n chi vÒ mua s¾m tµi s¶n ®¾t tiÒn vµ x©y,<br /> söa nhµ cöa tû lÖ ng−êi chång quyÕt ®Þnh (29,7% vµ 30%) gÊp 2 lÇn tû lÖ ng−êi vî<br /> quyÕt ®Þnh (15,1% vµ 13%), nh−ng ë c¸c kho¶n môc kh¸c nh− ®ãng tiÒn häc, hiÕu, hû<br /> vµ c¸c chi kh¸c th× ng−êi vî ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh (32,1%, 22,9% vµ 28,5%) l¹i<br /> nhiÒu gÊp ®«i ng−êi chång (15,1%, 16,8% vµ 10,3%).<br /> ë ®©y cã thÓ gi¶ ®Þnh r»ng, c¸c kho¶n chi cho mua s¾m tµi s¶n vµ x©y, söa<br /> nhµ cöa lµ nh÷ng kho¶n chi víi sè tiÒn lín nªn quyÕt ®Þnh thuéc vÒ ng−êi ®µn «ng.<br /> C¸c kho¶n chi cho häc hµnh, ma chay c−íi xin héi hÌ ®×nh ®¸m... lµ nh÷ng kho¶n chi<br /> kh«ng lín nªn ng−êi phô n÷ quyÕt ®Þnh. Tuy nhiªn, nh÷ng kho¶n chi tiªu lín trong<br /> gia ®×nh cã sù bµn b¹c, thèng nhÊt cña c¶ hai vî chång ®Òu chiÕm tû lÖ cao (mua tµi<br /> s¶n 53,1%, x©y, söa nhµ 54,6%, tiÒn häc 51,2%, hiÕu, hû 58% vµ c¸c chi kh¸c 58,7%) -<br /> ph¶i ch¨ng ®©y lµ biÓu hiÖn cô thÓ cña sù b×nh ®¼ng gi÷a vî vµ chång vÒ c¸c quyÕt<br /> ®Þnh quan trong cña gia ®×nh. §Ó t×m hiÓu thªm vÊn ®Ò nµy ta xem xÐt sù t−¬ng<br /> ®ång vµ kh¸c biÖt t¹i c¸c vïng ®iÒu tra.<br /> Mét ®iÒu dÔ nhËn thÊy lµ vÒ c¬ b¶n, gi÷a c¸c vïng kh¸c nhau kh«ng cã sù<br /> chªnh lÖch cao vÒ quyÒn quyÕt ®Þnh c¸c kho¶n chi quan träng trong gia ®×nh gi÷a<br /> ng−êi chång vµ ng−êi vî. Riªng ®èi víi thµnh phè, tû lÖ c¶ hai vî chång cïng bµn b¹c<br /> vµ thèng nhÊt quyÕt ®Þnh chiÕm tû lÖ cao vµ tû lÖ quyÕt ®Þnh riªng cña chång vµ vî<br /> ®Òu thÊp h¬n so víi khu vùc n«ng th«n vµ trung du - miÒn nói.<br /> Tuy nhiªn, ë ®ång b»ng vµ trung du - miÒn nói tû lÖ ng−êi chång vµ ng−êi vî<br /> quyÕt ®Þnh cã sù chªnh lÖch nhau ®¸ng kÓ. §ã lµ ®èi víi c¸c kho¶n chi cho mua tµi s¶n<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  NguyÔn Linh KhiÕu<br /> <br /> (vî: ®ång b»ng 16,5%, miÒn nói - trung du 14,7% vµ chång: ®ång b»ng 34%, miÒn nói-<br /> trung du 34,5%), x©y - söa nhµ cöa (vî: ®ång b»ng 16,8%, miÒn nói - trung du 12,7%<br /> vµ chång: ®ång b»ng 32,2%, miÒn nói - trung du 34,5%), ta thÊy trong nh÷ng kho¶n<br /> chi quan träng nµy, vai trß quyÕt ®Þnh cña ng−êi chång cao gÊp nhiÒu lÇn so víi ng−êi<br /> vî. Ng−îc l¹i, nh÷ng kho¶n chi cho tiÒn häc, tiÒn hiÕu, hû vµ c¸c chi kh¸c th× ë ®ång<br /> b»ng vµ trung du - miÒn nói vai trß quyÕt ®Þnh l¹i chñ yÕu thuéc vÒ ng−êi vî.<br /> Nh− vËy, mÆc dï ng−êi chång vÉn gi÷ vai trß quan träng trong viÖc ra quyÕt<br /> ®Þnh cho c¸c kho¶n chi tiªu lín trong gia ®×nh nh−ng tû lÖ ng−êi vî ®ãng vai trß<br /> quyÕt ®Þnh còng ®¸ng kÓ, h¬n thÕ, tû lÖ cao nhÊt kh«ng ph¶i thuéc vÒ ng−êi ®µn «ng<br /> ra quyÕt ®Þnh mµ thuéc vÒ c¶ hai vî chång cïng trao ®æi, cïng bµn b¹c thèng nhÊt vµ<br /> ra quyÕt ®Þnh nãi lªn mét b−íc tiÕn bé lín trong quan hÖ giíi. §iÒu nµy cho thÊy vai<br /> trß cña ng−êi phô n÷ ngµy cµng trë lªn quan träng trong ®êi sèng gia ®×nh. Tû lÖ cao<br /> c¶ hai cïng quyÕt ®Þnh c¸c kho¶n chi tiªu lín trong gia ®×nh lµ chØ b¸o cña sù b×nh<br /> ®¼ng giíi vµ quan hÖ d©n chñ ®ang tõng b−íc ®−îc t¹o lËp trong c¸c gia ®×nh.<br /> 3. Phô n÷ vµ quyÒn quyÕt ®Þnh sè con trong gia ®×nh<br /> Ngµy nay, do tiÕn bé cña khoa häc - c«ng nghÖ nªn vÊn ®Ò sè l−îng con trong<br /> mçi gia ®×nh hoµn toµn cã thÓ kiÓm so¸t ®−îc. Cuéc vËn ®éng d©n sè - kÕ ho¹ch hãa<br /> gia ®×nh ë n−íc ta thêi gian qua ®· ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. Mét trong<br /> nh÷ng kÕt qu¶ cña cuéc vËn ®éng nµy lµ chóng ta ®· b−íc ®Çu kiÓm so¸t ®−îc møc<br /> sinh, h¹ thÊp ®−îc møc t¨ng d©n sè. ChÝnh cuéc vËn ®éng m¹nh mÏ vµ s©u réng nµy<br /> ®· t¸c ®éng lµm thay ®æi nhËn thøc, th¸i ®é vµ hµnh vi sinh s¶n cña c¸c cÆp vî<br /> chång. Trong x· héi truyÒn thèng do søc Ðp cña vÊn ®Ò ph¶i sinh ®−îc con trai nªn<br /> quyÒn quyÕt ®Þnh sinh con kh«ng thuéc vÒ ng−êi phô n÷ mµ th−êng thuéc vÒ ng−êi<br /> chång, thËm chÝ thuéc vÒ dßng hä hoÆc céng ®ång. VËy, quyÒn quyÕt ®Þnh sinh con<br /> trong c¸c gia ®×nh hiÖn nay do ai quyÕt ®Þnh?<br /> B¶ng 3: Ng−êi quyÕt ®Þnh sè con trong gia ®×nh - theo vïng ®iÒu tra (%)<br /> <br /> <br /> Ng−êi quyÕt ®Þnh Chång Vî C¶ hai ¤ng bµ Ng−êi kh¸c<br /> <br /> Vïng ®iÒu tra<br /> <br /> Thµnh phè 6,0 4,4 88,9 0,3 0,3<br /> <br /> §ång b»ng 5,2 2,7 89,4 0,8 1,8<br /> <br /> Trung du - miÒn nói 2,9 4,1 91,6 0,5 0,9<br /> <br /> Chung 4,7 3,5 90,0 0,6 1,2<br /> <br /> B¶ng 3 cho thÊy, sè con hiÖn cã cña c¸c gia ®×nh ®−îc kh¶o s¸t chñ yÕu lµ do<br /> c¸c cÆp vî chång quyÕt ®Þnh, c¸c yÕu tè kh¸c nh− «ng bµ vµ ng−êi kh¸c (cã thÓ lµ<br /> dßng hä, céng ®ång) lµ hÕt søc thÊp (chØ cã 0,6% vµ 1,2%). Tû lÖ quyÕt ®Þnh sè con cao<br /> nhÊt thuéc vÒ c¶ hai vî chång (90%). Trong ®ã, møc ®é c¶ hai cïng quyÕt ®Þnh t¹i<br /> c¸c vïng chªnh nhau kh«ng ®¸ng kÓ: thµnh phè 88,9%, ®ång b»ng 89,4% vµ trung du<br /> - miÒn nói 91,6%.<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br />  VÞ thÕ cña phô n÷ trong mét sè vÊn ®Ò cña gia ®×nh<br /> <br /> QuyÒn quyÕt ®Þnh sè con trong gia ®×nh phô thuéc nhiÒu vµo løa tuæi. C¸c<br /> cÆp vî chång cµng cao tuæi th× tû lÖ cïng quyÕt ®Þnh cµng thÊp. Ch¼ng h¹n, tû lÖ vî<br /> chång ë løa tuæi 40-49 tuæi: 87,2%; 30-39 tuæi: 91,8%; d−íi 30 tuæi: 94,5%. Râ rµng,<br /> cµng ë c¸c ®«i vî chång trÎ, sù thèng nhÊt bµn b¹c vµ cïng quyÕt ®Þnh sè con trong<br /> gia ®×nh cµng cao.<br /> QuyÒn quyÕt ®Þnh sè con trong gia ®×nh chÞu ¶nh h−ëng rÊt lín bëi tr×nh ®é häc<br /> vÊn cña c¸c cÆp vî chång. Tr×nh ®é häc vÊn cao, t¸c ®éng mét c¸ch tÝch cùc tíi c¸c cÆp<br /> vî chång lµm thay ®æi nhËn thøc, th¸i ®é vµ hµnh vi cña hä vÒ kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh.<br /> §èi víi ®«i vî chång cã tr×nh ®é häc vÊn thÊp th× tÝnh tù quyÕt cña mçi c¸ nh©n<br /> chång vµ vî l¹i v−ît tréi h¬n h¼n so víi nh÷ng ®«i vî chång cã tr×nh ®é häc vÊn cao h¬n.<br /> Tû lÖ ng−êi chång quyÕt ®Þnh lµ 11,1% vµ ng−êi vî quyÕt ®Þnh lµ 7,4%. §Æc biÖt, cã sù<br /> t−¬ng quan gi÷a tr×nh ®é häc vÊn vµ tû lÖ c¶ hai vî chång cïng bµn b¹c vµ thèng nhÊt<br /> quyÕt ®Þnh vÒ sè con. C¸c ®«i vî chång cµng cã tr×nh ®é häc vÊn cao th× tû lÖ c¶ hai cïng<br /> quyÕt ®Þnh sè con cµng cao.<br /> Nh− vËy, nÕu nh− tr−íc ®©y quyÒn quyÕt ®Þnh sè con trong gia ®×nh bao giê<br /> còng thuéc vÒ ng−êi chång, thËm chÝ thuéc vÒ cha mÑ, anh em, hä hµng hay céng<br /> ®ång th× ngµy nay quyÒn quyÕt ®Þnh sè con trong gia ®×nh ®· thuéc vÒ c¸c ®«i vî<br /> chång vµ trong ®ã tû lÖ ng−êi chång hay ng−êi vî quyÕt ®Þnh sè con chªnh lÖch<br /> nhau kh«ng ®¸ng kÓ. §iÒu c¬ b¶n lµ quyÒn quyÕt ®Þnh sè con trong gia ®×nh thuéc<br /> vÒ hai vî chång. §©y thùc sù lµ mét b−íc tiÕn bé lín cña sù b×nh ®¼ng nam n÷ vµ<br /> qua ®©y ta còng thÊy vai trß quan träng cña ng−êi phô n÷ trong quyÕt ®Þnh sè con<br /> trong gia ®×nh.<br /> 4. KÕt luËn<br /> Gia ®×nh ViÖt Nam hiÖn nay ®· cã nh÷ng biÕn ®æi kh¸ c¨n b¶n so víi tr−íc<br /> ®©y. NÕu trong c¸c gia ®×nh truyÒn thèng, chØ cã ng−êi chång - ng−êi ®µn «ng lµm<br /> ra kinh tÕ nu«i sèng gia ®×nh th× ngµy nay, ng−êi vî - nh÷ng ng−êi phô n÷ còng<br /> cã nh÷ng ®ãng gãp trùc tiÕp vÒ kinh tÕ cho gia ®×nh. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña<br /> c¸c gia ®×nh cßn hÕt søc nghÌo khã hiÖn nay, kh«ng chØ ë ®« thÞ mµ c¶ n«ng th«n,<br /> n¬i ®µn «ng ®i lµm ¨n xa ®Ó t¹o thªm nguån thu nhËp kinh tÕ cho gia ®×nh, phô<br /> n÷ vÉn lµ ng−êi thùc hiÖn chÝnh nhiÒu lÜnh vùc s¶n xuÊt - kinh doanh mang l¹i<br /> nguån thu nhËp chÝnh cho gia ®×nh nh−: n«ng nghiÖp, ch¨n nu«i, ngµnh nghÒ,<br /> bu«n b¸n dÞch vô...ChÝnh v× thÕ, vai trß vµ vÞ thÕ cña ng−êi phô n÷ trong gia ®×nh<br /> ngµy cµng ®−îc n©ng cao râ rÖt, quyÒn b×nh ®¼ng gi÷a nam vµ n÷ trong nhiÒu<br /> khÝa c¹nh cña cuéc sèng gia ®×nh ®· cã nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n so víi tr−íc ®©y.<br /> Gia ®×nh ViÖt Nam hiÖn nay mÆc dï ®· cã nhiÒu thay ®æi theo xu h−íng gia<br /> ®×nh hiÖn ®¹i, nh−ng nh×n chung vÉn lµ gia ®×nh mang nhiÒu ®Æc tr−ng cña gia<br /> ®×nh truyÒn thèng ViÖt Nam - ®ã lµ sù ¶nh h−ëng cña truyÒn thèng v¨n hãa phô hÖ<br /> vÉn cßn kh¸ næi bËt trong c¸c quan hÖ gia ®×nh. ChÝnh v× thÕ, mÆc dï ®· trë thµnh<br /> mét ng−êi lao ®éng chÝnh cïng víi chång t¹o nªn nguån cña c¶i nu«i sèng gia ®×nh<br /> nh−ng ng−êi phô n÷ vÉn lµ ng−êi chiÕm vÞ trÝ ®éc t«n trong viÖc thùc hiÖn c¸c c«ng<br /> viÖc néi trî gia ®×nh. ë ®©y ta thÊy g¸nh nÆng c«ng viÖc néi trî vÉn ®Ì trªn vai<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  NguyÔn Linh KhiÕu<br /> <br /> ng−êi phô n÷ vµ hÇu nh− sù chia sÎ cña ng−êi chång, cña nam giíi lµ ch−a ®¸ng kÓ.<br /> Râ rµng, vai trß cña ng−êi phô n÷ trë nªn hÕt søc quan träng trong viÖc thùc hiÖn<br /> nh÷ng c«ng viÖc nh»m nu«i d−ìng vµ t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cña c¸c thµnh viªn<br /> gia ®×nh.<br /> Trong sù biÕn ®æi vµ hßa nhËp vai trß hiÖn hay gi÷a nam vµ n÷, c¸c sè liÖu<br /> thùc tÕ còng cho thÊy ng−êi phô n÷ ch−a ®−îc tiÕp cËn, kiÓm so¸t vµ qu¶n lý c¸c<br /> nguån lùc ph¸t triÓn, nhÊt lµ trong qu¶n lý tµi s¶n, ®Êt ®ai... Sù bÊt b×nh ®¼ng ë ®©y<br /> kh«ng nh÷ng kh«ng t¹o c¬ héi cho ng−êi phô n÷ tham gia mét c¸ch tÝch cùc h¬n vµo<br /> qu¸ tr×nh ph¸t triÓn mµ cßn h¹n chÕ sù ph¸t triÓn kinh tÕ gia ®×nh nãi riªng vµ ph¸t<br /> triÓn kinh tÕ n«ng th«n nãi chung. Bëi lÏ ng−êi phô n÷ trong nhiÒu gia ®×nh lµ ng−êi<br /> chñ x©y dùng kinh tÕ gia ®×nh nh−ng hä l¹i kh«ng cã toµn quyÒn sö dông nguån vèn,<br /> tµi s¶n vµ ®Êt ®ai vµo môc ®Ých ph¸t triÓn kinh tÕ.<br /> Còng v× thÕ mµ quyÒn quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò quan träng cña gia ®×nh<br /> nh− trong s¶n xuÊt - kinh doanh, chi tiªu nh÷ng kho¶n tiÒn mua s¾m lín hay<br /> quyÕt ®Þnh sè con trong gia ®×nh, vai trß vµ vÞ thÕ cña ng−êi phô n÷ mÆc dï ®· cã<br /> rÊt nhiÒu c¶i thiÖn so víi tr−íc ®©y nh−ng vÒ c¬ b¶n vÉn ch−a t−¬ng xøng víi vai<br /> trß thùc sù cña hä. Nh÷ng sè liÖu ®iÒu tra còng cho thÊy, mÆc dï trªn thùc tÕ ng−êi<br /> phô n÷ cã vai trß kh¸ quan träng trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng gia ®×nh nh−ng<br /> x· héi nãi chung vµ nam giíi nãi riªng vÉn ch−a ®¸nh gi¸ ®óng vai trß cña hä. §Þnh<br /> kiÕn giíi nµy, mét mÆt xuÊt ph¸t tõ c¸c quan niÖm truyÒn thèng “träng nam khinh<br /> n÷” vµ nh÷ng quan niÖm hÑp hßi nµy l¹i ®−îc d− luËn x· héi phÇn nµo ñng hé nªn<br /> nã trë thµnh mét hÖ thèng ®ång bé c¶n trë sù ph¸t huy nh÷ng tiÒm n¨ng vèn cã cña<br /> ng−êi phô n÷ trong ®êi sèng gia ®×nh.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br />