Viêm loét dạ dày tá tràng và nhiễm helicobacter pylori ở bệnh nhân dân tộc ê đê tại Bệnh viện tỉnh Đăk Lăk

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> VIÊM LOÉT DẠ DÀY TÁ TRÀNG VÀ NHIỄM HELICOBACTER PYLORI<br /> Ở BỆNH NHÂN DÂN TỘC Ê ĐÊ TẠI BỆNH VIỆN TỈNH ĐĂK LĂK<br /> Lê Quang Tâm*, Bùi Hữu Hoàng**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Viêm loét dạ dày tá tràng (VLDDTT) và nhiễm Helicobacter pylori (HP) là bệnh lý khá phổ<br /> biến. Tỉ lệ nhiễm HP có khác biệt lớn giữa các quốc gia và giữa các nhóm dân tộc trong cùng một nước.<br /> Mục tiêu: Xác định tỉ lệ các dạng tổn thương VLDDTT, tỉ lệ nhiễm HP và một số yếu tố liên quan trên<br /> bệnh nhân (BN) dân tộc Ê Đê bị VLDDTT tại Bệnh viện tỉnh Đăk Lăk.<br /> Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu cắt ngang, thực hiện trên 240 BN dân tộc Ê Đê tại Bệnh viện đa<br /> khoa tỉnh Đăk Lăk từ 04-10/2010. Tất cả BN được nội soi dạ dày để đánh giá tổn thương và sinh thiết. Kết quả<br /> mô bệnh học (MBH) được đánh giá theo hệ thống phân loại Sydney. Xác định mối liên quan giữa nhiễm HP với<br /> các tổn thương VLDDTT và các yếu tố môi trường, xã hội.<br /> Kết quả: Tỉ lệ nhiễm HP là 60,4%. Tỷ lệ các dạng tổn thương MBH được phân bố theo các mức độ nhẹ,<br /> trung bình, và nặng lần lượt như sau: viêm dạ dày (VDD) mạn tính là 100% (75.0%; 23,8%; 1,2%), VDD hoạt<br /> động là 65,8% (62,0%; 28,5%; 9,5%), viêm teo niêm mạc dạ dày là 36,25% (66,7%; 25,3%; 8,0%), chuyển sản<br /> ruột là 25% (tất cả đều ở mức độ nhẹ). Viêm đơn thuần chiếm 97,5%; viêm kèm loét chiếm 2,5%. Dạng viêm<br /> thường gặp nhất qua nội soi là viêm sung huyết xuất tiết (53,8%) và viêm trợt phẳng (24,6%). Các yếu tố liên<br /> quan độc lập để tiên đoán nhiễm HP: các dạng tổn thương trên nội soi: viêm sung huyết xuất tiết (PR 1,8; KTC<br /> 95% 1,1-3.0), viêm teo niêm mạc (PR 1,9, KTC 95% 1,1-3,6) và viêm trợt phẳng (PR 2,1, KTC 95% 1,3-3,2);<br /> các yếu tố dân số, xã hội: rửa tay không thường xuyên (PR 1,6, KTC 95% 1,1-2,5) và số người sống chung (PR<br /> 1,3, KTC 95% 1,1-1,6).<br /> Kết luận: tỉ lệ nhiễm HP ở BN Ê Đê cao hơn so với dân tộc kinh. Tỉ lệ loét ở người Ê Đê rất thấp. Cần giáo<br /> dục cộng đồng và cải thiện điều kiện sống cho đồng bào dân tộc Ê Đê.<br /> Từ khóa: Helicobacter pylori (HP), viêm loét dạ dày tá tràng (VLDDTT), hệ thống phân loại Sydney.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> PEPTIC ULCER DISEASE AND HELICOBACTER PYLORI INFECTION IN THE EDE PATIENTS IN<br /> THE PROVINCIAL HOSPITAL OF DAK LAK<br /> Le Quang Tam, Bui Huu Hoang<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 2 - 2012: 58 - 67<br /> Background: Peptic ulcer disease (PUD) and Helicobacter pylori (HP) infection are the common diseases.<br /> The prevalence of HP infection vary significantly between countries to countries and ethnic groups in the same<br /> country.<br /> Objective: To determine the prevalence of HP infection, the rate of pathologic lesions of PUD, and the<br /> related factors in the Ede ethnic patients in the Provincial hospital of Dak Lak.<br /> Methods: cross-sectional study has been carried out on 240 Ede ethnic patients in the Provincial hospital of<br /> Dak Lak from April to October 2010. All patients were carried out upper gastrointestinal endoscopy and biopsy to<br /> *Bệnh viện đa khoa tỉnh Dak Lak; ** Bộ môn Nội, Đại Học Y Dược TPHCM<br /> Tác giả liên lạc: BS. Lê Quang Tâm, ĐT: 0913475530;<br /> Email: lequangtam@vnn.vn<br /> <br /> 58<br /> <br /> Chuyên Đề Lão Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> identify the pathologic lesions evaluated according to the Sydney classification system. We determined the<br /> relationship between HP infection and pathologic lesions, and environmental, social factors.<br /> Results: The prevalence of HP infection was 60.4%. The rate of pathologic lesions of PUD according to mild,<br /> moderate and severe degree respectively as followed: the rate of chronic gastritis was 100% (75.0%; 23.8%;<br /> 1.2%), active gastritis: 65.8% (62.0%; 28.5%; 9.5%), atrophic gastritis: 36.25% (66.7%; 25.3%; 8.0%),<br /> intestinal metaplasia: 25% (all lesions were mild). Gastritis alone occured 97.5%; gastritis associated with ulcer<br /> occupied 2.5%. The common lesions of gastritis found by endoscopy were erythematous/exudative gastritis<br /> (53.8%) and flat erosive gastritis (24.6%). Independently related factors to predict the HP infection: pathologic<br /> lesions of gastritis on endoscopy: erythematous/exudative gastritis (PR 1.8; CI 95% 1.1-3.0), atrophic gastritis<br /> (PR 1.9, CI 95% 1.1-3.6) and flat erosive gastritis (PR 2.1, CI 95% 1.3-3.2); polulation and social factors:<br /> uncommom hand washing (PR 1.6, CI 95% 1.1-2.5) and the number of people living together (PR 1.3, CI 95%<br /> 1.1-1.6).<br /> Conclusions: although the HP infection rate in Ede patients was higher than that in Kinh patients but the<br /> ulcer rate was lower in the Ede patients. It is nessesary to educate Ede communities about health care and to<br /> improve their living condition.<br /> Key words: Helicobacter pylori (HP),peptic ulcer disease (PUD); the Sydney classification system.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> <br /> VLDDTT là bệnh lý tiêu hóa khá phổ biến<br /> trên thế giới(25). Một số nghiên cứu đa trung tâm<br /> tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh cho thấy số<br /> lượng BN VDD có khuynh hướng gia tăng trong<br /> khi đó số lượng BN loét lại giảm đi(27). Về<br /> nguyên nhân, HP là một trong những tác nhân<br /> chính gây VLDDTT và cũng là yếu tố sinh ung<br /> thuộc nhóm I ở người(4). Tỉ lệ nhiễm HP có sự<br /> khác biệt lớn giữa các quốc gia phát triển và<br /> đang phát triển và tần suất nhiễm HP cũng khác<br /> nhau giữa các nhóm dân tộc trong cùng một<br /> nước(12). Dân tộc Ê Đê là dân tộc bản địa chính<br /> tại Đăk Lăk(5). Đồng bào Ê Đê vẫn còn giữ các<br /> tập quán sinh hoạt rất lạc hậu, thói quen ăn<br /> uống, vệ sinh cá nhân, lối sống cộng đồng nhiều<br /> thế hệ ở chung một nhà là các điều kiện có thể<br /> gây lây nhiễm các loại bệnh, trong đó có nhiễm<br /> HP(5,13).<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Khảo sát tỉ lệ nhiễm HP, tỉ lệ các tổn<br /> thương qua nội soi và MBH ở BN dân tộc Ê<br /> Đê bị VLDDTT tại bệnh viện tỉnh Đăk Lăk và<br /> xác định mối liên quan giữa tỉ lệ nhiễm HP<br /> với các dạng tổn thương VLDDTT và các yếu<br /> tố dân số, xã hội.<br /> <br /> Chuyên Đề Lão Khoa<br /> <br /> 240 BN dân tộc Ê Đê được nội soi tại bệnh<br /> viện đa khoa tỉnh Đăk Lăk từ 04-10/2010.<br /> <br /> Tiêu chí chọn mẫu<br /> Tiêu chí chọn: có biểu hiện lâm sàng gợi ý<br /> VLDDTT, được nội soi tiêu hóa trên để phát<br /> hiện các dạng tổn thương VDD và/ hoặc loét<br /> DDTT, sinh thiết để đánh giá tổn thương MBH<br /> và thực hiện test nhanh urease.<br /> <br /> Tiêu chí loại trừ<br /> BN đã được nội soi tiêu hóa trên; có sử dụng<br /> kháng sinh, thuốc kháng tiết acid, bismuth trong<br /> vòng 1 tháng tính đến ngày soi; ung thư dạ dày;<br /> đang bị xuất huyết tiêu hóa trên; tiền sử phẫu<br /> thuật cắt dạ dày.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Cắt ngang mô tả.<br /> <br /> Cỡ mẫu<br /> Cỡ mẫu được tính theo công thức sau:<br /> <br /> N<br /> <br /> Z (21 / 2) p (1  p )<br /> d2<br /> <br /> - α: xác suất sai lầm loại 1, chọn α = 0,05 thì Z(1-α/2) = 1,96<br /> - p: trị số mong muốn của tỉ lệ nhiễm HP ở bệnh<br /> <br /> 59<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> PP <br /> <br /> VLDDTT. Chọn p = 0,81(17)<br /> <br /> HP<br /> (+)<br /> Tổng<br /> <br /> - d: độ chính xác (sai số cho phép), chọn d = 0,05<br /> - N: cỡ mẫu, tính toán được: 236,488; cỡ mẫu lấy tròn là<br /> 240 BN.<br /> <br /> Các biến số<br /> Nhóm biến số nền: tuổi, giới tính, trình độ<br /> học vấn, nghề nghiệp, khu vực sống, tình trạng<br /> hôn nhân. Nhóm biến số về các yếu tố môi<br /> trường, xã hội: chế độ ăn đặc trưng của dân tộc<br /> Ê Đê, nguồn nước sử dụng, nước uống đun sôi,<br /> thói quen rửa tay trước khi ăn, kiểu nhà ở, có<br /> nhà vệ sinh hay không, số người chung sống<br /> trong một nhà. Nhóm biến số về nội soi và<br /> MBH: theo hệ thống phân loại Sydney cập<br /> nhật(3).<br /> <br /> Xử lý và phân tích số liệu<br /> Sử dụng phần mềm STATA 10.0. Tính các<br /> chỉ số: tần số, tỉ lệ %, khoảng tin cậy 95%, tỉ số tỉ<br /> lệ hiện mắc (PR), độ nhạy, độ chuyên, giá trị tiên<br /> đoán dương, giá trị tiên đoán âm, hệ số phù hợp<br /> Kappa. Phân tích đơn biến: so sánh các tỉ lệ<br /> dùng phép kiểm chi bình phương (Chi-squared<br /> test) hoặc phép kiểm chính xác Fisher (Fisher’s<br /> exact test) khi có > 20% tần số mong đợi trong<br /> bảng < 5. Phân tích đa biến: sử dụng hồi qui<br /> Poisson (Poisson’s regression) với số đo PR.<br /> <br /> Bảng 1 là tỉ lệ nhiễm HP được phát hiện theo<br /> từng phương pháp. Tỉ lệ nhiễm HP qua MBH là<br /> 60,4%, không có sự khác biệt giữa việc chẩn<br /> đoán bằng MBH và test nhanh urease (p = 0,852)<br /> cũng như khi kết hợp kết quả của hai phương<br /> pháp (p = 0,396).<br /> <br /> Tỉ lệ nhiễm HP<br /> Bảng 1: Tỉ lệ nhiễm HP trên BN VLDDTT được<br /> phát hiện bằng MBH, test nhanh urease hoặc kết hợp<br /> cả hai<br /> PP <br /> MBH<br /> Urease test<br /> Cả hai<br /> <br /> 60<br /> <br /> HP<br /> (-)<br /> (+)<br /> (-)<br /> (+)<br /> (-)<br /> <br /> n<br /> 95<br /> 145<br /> 97<br /> 143<br /> 86<br /> <br /> %<br /> 39,6<br /> 60,4<br /> 40,4<br /> 59,6<br /> 35,8<br /> <br /> KTC 95%<br /> 33,4 - 45,8<br /> 54,2 - 66,6<br /> 34,1 - 46,7<br /> 53,3 - 65,8<br /> 29,7 - 41,9<br /> <br /> KTC 95%<br /> 58,0 - 70,3<br /> <br /> Các dạng tổn thương VLDDTT<br /> Viêm đơn thuần chiếm 97,5%, viêm phối<br /> hợp với loét chiếm 2,5%. Kết quả cho thấy tỉ lệ<br /> loét rất thấp trong nghiên cứu này.<br /> <br /> Các đặc điểm tổn thương qua nội soi<br /> Bảng 2: Định khu và dạng VDD<br /> Định khu<br /> Hang vị<br /> Thân vị<br /> Toàn bộ DD<br /> Viêm SH/XT<br /> Viêm trợt phẳng<br /> Viêm trợt nổi<br /> Viêm teo<br /> Viêm xuất huyết<br /> Viêm TNR-DD<br /> Viêm PĐNNM<br /> Tổng<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> 200<br /> 2<br /> 38<br /> Dạng VDD<br /> 129<br /> 59<br /> 18<br /> 23<br /> 2<br /> 7<br /> 2<br /> 240<br /> <br /> 83,4<br /> 0,8<br /> 15,8<br /> 53,8<br /> 24,6<br /> 7,5<br /> 9,6<br /> 0,8<br /> 2,9<br /> 0,8<br /> 100,0<br /> <br /> Viêm SH/XT: viêm sung huyết/ xuất tiết;<br /> Viêm TNR-DD: viêm trào ngược ruột-dạ dày;<br /> Viêm PĐNNM: viêm phì đại nếp niêm mạc.<br /> <br /> Các dạng tổn thương theo MBH<br /> Bảng 3: Tỉ lệ các dạng tổn thương VDD theo MBH<br /> Biến số<br /> MBH<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> <br /> n<br /> %<br /> 154 64,2<br /> 240 100<br /> <br /> Giá trị<br /> biến số<br /> Hang vị<br /> Định khu Thân vị<br /> Toàn bộ<br /> DD<br /> Viêm mạn<br /> Viêm hoạt<br /> động<br /> Teo niêm<br /> Hình thái<br /> mạc<br /> Chuyển<br /> sản ruột<br /> Hiện diện<br /> HP<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> Nhẹ<br /> <br /> TB<br /> <br /> Nặng<br /> <br /> 112<br /> 1<br /> <br /> 46,7<br /> 0,4<br /> <br /> 127<br /> <br /> 52,9<br /> <br /> 240<br /> <br /> 100<br /> <br /> 75,0<br /> <br /> 23,8<br /> <br /> 1,2<br /> <br /> 158<br /> <br /> 65,8<br /> <br /> 62,0<br /> <br /> 28,5<br /> <br /> 9,5<br /> <br /> 87<br /> <br /> 36,25 66,7<br /> <br /> 25,3<br /> <br /> 8,0<br /> <br /> 60<br /> <br /> 25,0<br /> <br /> 60,0<br /> <br /> 0,0<br /> <br /> 0,0<br /> <br /> 145<br /> <br /> 60,4<br /> <br /> 59,3<br /> <br /> 30,3<br /> <br /> 10,4<br /> <br /> Bảng 4: Giá trị của nội soi trong chẩn đoán định khu<br /> VDD và viêm teo<br /> Viêm TV<br /> Viêm HV<br /> Viêm teo<br /> <br /> sens<br /> 24,2%<br /> 99,5%<br /> 13,8%<br /> <br /> Spec<br /> 91,9%<br /> 100%<br /> 92,8%<br /> <br /> PV+<br /> 77,5%<br /> 100%<br /> 52,2%<br /> <br /> PV51,5%<br /> 50%<br /> 65,4%<br /> <br /> Kappa<br /> 15,4%<br /> 66,4%<br /> 7,9%<br /> <br /> Chuyên Đề Lão Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> Bảng 5: Phân bố nhiễm HP theo tổn thương viêm<br /> loét trên nội soi<br /> Biến số<br /> <br /> HP (+)<br /> n<br /> %<br /> 6<br /> 100,0<br /> <br /> N<br /> <br /> PR KTC 95%<br /> <br /> Biến số<br /> p<br /> <br /> Viêm và loét<br /> 6<br /> 1,7 1,5 - 1,9 0,045*<br /> Viêm đơn<br /> 234 139 59,4<br /> thuần<br /> 4<br /> Định khu TV ,<br /> 40<br /> 29<br /> 72,5<br /> 5<br /> TBDD<br /> 1,3 1,0 - 1,6 0,087<br /> 6<br /> Định khu HV 200 116 58,0<br /> Viêm XH-TNTham<br /> 11<br /> 2<br /> 18,2<br /> 1<br /> 1<br /> PĐ<br /> chiếu<br /> Viêm xuất<br /> 2<br /> 1<br /> 50,0<br /> huyết<br /> 2<br /> Viêm TNR-DD 7<br /> 0<br /> 0,0<br /> 3<br /> Viêm PĐNNM 2<br /> 1<br /> 50,0<br /> Viêm sung<br /> 129 78<br /> 60,5 3,3 1,4 - 7,9 0,007<br /> huyết<br /> Viêm trợt<br /> 59<br /> 37<br /> 62,7 3,4 1,4 - 8,4 0,006<br /> phẳng<br /> Viêm trợt nổi 18<br /> 10<br /> 55,6 3,0 1,0 - 9,4 0,053*<br /> Viêm teo niêm<br /> 23<br /> 18<br /> 78,3 4,3 1,8 - 10,3 0,001*<br /> mạc<br /> 1<br /> 2<br /> Xuất huyết - trào ngược - phì đại; Trào ngược ruột-dạ<br /> 3<br /> 4<br /> dày; Phì đại nếp niêm mạc; Thân vị<br /> 5<br /> 6<br /> Toàn bộ dạ dày; Hang vị; *Fisher’s exact test<br /> <br /> Biến số<br /> <br /> N<br /> <br /> Định khu TV và<br /> TBDD<br /> Định khu HV<br /> Viêm mạn hoạt<br /> động<br /> Mức độ viêm mạn<br /> TB và nặng<br /> Teo niêm mạc<br /> Chuyển sản ruột<br /> <br /> 128<br /> <br /> 87<br /> <br /> 68,0<br /> <br /> 112<br /> <br /> 58<br /> <br /> 51,8<br /> <br /> 158 143<br /> 60<br /> <br /> 49<br /> <br /> 87<br /> 60<br /> <br /> 63<br /> 40<br /> <br /> PR<br /> <br /> KTC<br /> 95%<br /> <br /> 1,3 1,1 - 1,6 0,011<br /> <br /> 9,4 <<br /> 146,0 0,001<br /> <<br /> 81,7 1,5 1,3 - 1,8<br /> 0,001<br /> 72,4 1,4 1,1 - 1,6 0,004<br /> 66,7 1,1 0,9 - 1,4 0,253<br /> 90,5 37,1<br /> <br /> Bảng 7: Phân bố nhiễm HP theo các biến số nền<br /> <br /> Nam<br /> Nữ<br /> 10-19<br /> <br /> 123<br /> 117<br /> <br /> HP (+)<br /> n<br /> %<br /> 70<br /> 56,9<br /> 75<br /> 64,1<br /> <br /> 20<br /> <br /> 16<br /> <br /> 80,0<br /> <br /> 1<br /> <br /> 20-29<br /> Nhóm 30-39<br /> tuổi<br /> 40-49<br /> 59-59<br />  60<br /> Khu vực TT<br /> sống<br /> NT<br /> <br /> 38<br /> 75<br /> 52<br /> 36<br /> 19<br /> 29<br /> 211<br /> <br /> 20<br /> 42<br /> 35<br /> 23<br /> 9<br /> 19<br /> 126<br /> <br /> 52,6<br /> 56,0<br /> 67,3<br /> 63,9<br /> 47,4<br /> 65,5<br /> 59,7<br /> <br /> 0,7<br /> 0,7<br /> 0,8<br /> 0,8<br /> 0,6<br /> <br /> Biến số<br /> Giới tính<br /> <br /> N<br /> <br /> Chuyên Đề Lão Khoa<br /> <br /> PR<br /> <br /> KTC<br /> 95%<br /> <br /> p<br /> <br /> 0,9 0,7 - 1,1 0,255<br /> Tham<br /> chiếu<br /> 0,3 - 1,3 0,212<br /> 0,4 - 1,2 0,225<br /> 0,5 - 1,5 0,567<br /> 0,4 - 1,5 0,490<br /> 0,3 - 1,3 0,208<br /> <br /> 1,1 0,8-1,5 0,549<br /> <br /> PR<br /> <br /> KTC<br /> 95%<br /> <br /> p<br /> <br /> 103<br /> <br /> 58,9<br /> <br /> 19<br /> <br /> 61,3<br /> <br /> Tham<br /> chiếu<br /> 1,1 0,6 - 1,7 0,871<br /> <br /> 15<br /> <br /> 68,2<br /> <br /> 1,2 0,7 - 2,0 0,595<br /> <br /> 8<br /> <br /> 66,7<br /> <br /> 34<br /> <br /> 57,6<br /> <br /> 51<br /> 32<br /> 15<br /> <br /> 63,0<br /> 66,7<br /> 51,7<br /> <br /> 1,2 0,6 - 2,3 0,734<br /> Tham<br /> 1<br /> chiếu<br /> 1,1 0,7 - 1,7 0,689<br /> 1,2 0,7 - 1,9 0,554<br /> 0,9 0,5 - 1,6 0,727<br /> <br /> 13<br /> <br /> 56,5<br /> <br /> 1,0 0,5 - 1,9 0,953<br /> <br /> 23<br /> <br /> 62,2<br /> <br /> 1<br /> <br /> 104<br /> <br /> 60,5<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0,6 - 1,5 0,904<br /> <br /> 18<br /> <br /> 58,1<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0,5 - 1,7 0,828<br /> <br /> 1<br /> <br /> Tham<br /> chiếu<br /> <br /> *Công nhân viên, **Học sinh sinh viên<br /> <br /> Bảng 8: Phân bố nhiễm HP theo các biến số môi<br /> trường, xã hội<br /> HP (+)<br /> n<br /> %<br /> <br /> PR<br /> <br /> 147<br /> <br /> 99<br /> <br /> 67,4<br /> <br /> 1,4 1,1 - 1,7<br /> <br /> 73<br /> <br /> 59<br /> <br /> 80,8<br /> <br /> 1,6 1,3 - 1,9 < 0,001<br /> <br /> 137 105<br /> <br /> 76,6<br /> <br /> 2,0 1,5 - 2,6 < 0,001<br /> <br /> 184 113<br /> <br /> 61,4<br /> <br /> 1,1 0,8 - 1,4<br /> <br /> 0,567<br /> <br /> 141<br /> <br /> 91<br /> <br /> 64,5<br /> <br /> 1,2 1,0 - 1,5<br /> <br /> 0,119<br /> <br /> 105<br /> <br /> 43<br /> <br /> 41,0<br /> <br /> 10-20 người 88<br /> > 20 người 47<br /> <br /> 59<br /> 43<br /> <br /> 67,1<br /> 91,5<br /> <br /> Tham<br /> chiếu<br /> 1,6 1,1 - 2,4<br /> 2,2 1,5 - 3,4<br /> <br /> 0,014<br /> 0,000<br /> <br /> Biến số<br /> p<br /> <br /> HP (+)<br /> n<br /> %<br /> <br /> N<br /> <br /> Nông<br /> 175<br /> dân<br /> Nghề CNV* 31<br /> nghiệp HSSV*<br /> 22<br /> *<br /> Khác 12<br /> Mù<br /> 59<br /> chữ<br /> Cấp I 81<br /> Học vấn Cấp II 48<br /> Cấp III 29<br /> > cấp<br /> 23<br /> III<br /> Chưa<br /> kết<br /> 37<br /> hôn<br /> Hôn Đã kết<br /> 172<br /> nhân<br /> hôn<br /> Ly dị,<br /> ly thân; 31<br /> góa<br /> <br /> Bảng 6: Phân bố nhiễm HP theo MBH<br /> HP (+)<br /> n<br /> %<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Chế độ ăn Ê<br /> Đê<br /> Uống nước<br /> không sôi<br /> Không rửa tay<br /> TX*<br /> Không có nhà<br /> vệ sinh<br /> Ở nhà dài Ê<br /> Đê<br /> Số người<br /> chung sống<br /> < 10 người<br /> <br /> N<br /> <br /> KTC<br /> 95%<br /> <br /> p<br /> 0,006<br /> <br /> 1<br /> <br /> *Không rửa tay thường xuyên<br /> <br /> Bảng 9: Mối liên quan giữa nhiễm HP với một số<br /> yếu tố theo phân tích đa biến<br /> TT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> <br /> Yếu tố<br /> Chế độ ăn Ê Đê<br /> Uống nước không sôi<br /> Không rửa tay thường<br /> xuyên<br /> <br /> PR<br /> 0,9<br /> 1,2<br /> 1,6<br /> <br /> KTC 95%<br /> 0,6 - 1,4<br /> 0,8 - 1,7<br /> 1,1 - 2,5<br /> <br /> p<br /> 0,665<br /> 0,378<br /> 0,027<br /> <br /> 61<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> TT<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> <br /> Yếu tố<br /> Số người chung sống<br /> Viêm toàn bộ dạ dày<br /> Viêm kèm loét<br /> Viêm SH/XT<br /> Viêm trợt phẳng<br /> Viêm trợt nổi<br /> Viêm teo niêm mạc<br /> <br /> PR<br /> 1,3<br /> 1,2<br /> 1,8<br /> 1,8<br /> 2,1<br /> 1,5<br /> 1,9<br /> <br /> KTC 95%<br /> 1,1 - 1,6<br /> 0,8 - 1,8<br /> 0,7 - 4,1<br /> 1,1 - 3,0<br /> 1,3 - 3,2<br /> 0,7 - 3,1<br /> 1,1 - 3,6<br /> <br /> p<br /> 0,032<br /> 0,445<br /> 0,198<br /> 0,014<br /> 0,001<br /> 0,296<br /> 0,040<br /> <br /> Sau khi phân tích đơn biến, có 4 yếu tố dân<br /> số, xã hội, và 6 yếu tố về tổn thương trên nội soi<br /> có liên quan với nhiễm HP (p < 0,1). Khi phân<br /> tích hồi quy đa biến Poisson, chỉ có các yếu tố<br /> như rửa tay không thường xuyên; số người sống<br /> chung trong một gia đình; và các dạng VDD<br /> trên nội soi (viêm sung huyết, viêm trợt phẳng,<br /> và viêm teo niêm mạc) có liên quan độc lập với<br /> nhiễm HP và có ý nghĩa thống kê (KTC 95% của<br /> PR không chứa giá trị 1; tất cả PR đều > 1), có giá<br /> trị tiên đoán nhiễm HP. Trong đó, số người<br /> chung sống là yếu tố liên quan thuận độc lập có<br /> giá trị tiên đoán nhiễm HP, khi số người chung<br /> sống tăng lên một bậc (< 10 người, 10-20 người<br /> và > 20 người) thì tỉ lệ nhiễm HP cao gấp 1,3 lần<br /> (PR = 1,3; KTC 95%: 1,1-1,6).<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Phân bố theo giới tính<br /> Tỉ lệ nam, nữ lần lượt là: 51,3% và 48,7%.<br /> Tương tự như các nghiên cứu trong nước(10,19).<br /> Phân bố theo tuổi<br /> Tuổi nhỏ nhất là 10; tuổi cao nhất là 80; tuổi<br /> trung bình: 38,8 ± 14. Nhóm tuổi mắc bệnh<br /> nhiều nhất là 30-49 (chiếm 53%). So với các tác<br /> giả khác: Nguyễn Sào Trung (2005), nhóm tuổi<br /> 31-50 là 50%(19). Lê Trung Thọ (2007), nhóm tuổi<br /> 30-49 là 51,2%(10); Nguyễn Duy Thắng (2009),<br /> nhóm tuổi 31-50 là 61,05%. Như vậy, có sự<br /> giống nhau của nhiều nghiên cứu về độ tuổi<br /> mắc bệnh, nhiều nhất là nhóm tuổi 30-50. Không<br /> có khác biệt về nhóm tuổi mắc bệnh giữa dân<br /> tộc Kinh và dân tộc Ê Đê.<br /> <br /> Phân bố theo khu vực sống<br /> <br /> 62<br /> <br /> Chủ yếu là nông thôn, chiếm 87,9 %, còn<br /> thành thị là 12,1%. Điều này phù hợp vì đa số<br /> đồng bào Ê Đê sống tập trung chủ yếu tại các<br /> buôn, làng.<br /> <br /> Phân bố theo trình độ học vấn<br /> Đa số là học vấn thấp: 24,6% mù chữ; 33,7%<br /> hết cấp I; 20% hết cấp II. Tỉ lệ học vấn thấp và<br /> mù chữ cao.<br /> <br /> Phân bố theo nghề nghiệp<br /> Làm nông là chủ yếu (72,9%). Đa số làm<br /> nương rẫy, chỉ có một số ít tham gia vào các<br /> hoạt động nghề nghiệp giống người dân tộc<br /> Kinh.<br /> <br /> Về tỉ lệ nhiễm HP<br /> Bảng 10: So sánh tỉ lệ chẩn đoán nhiễm HP bằng<br /> MBH của các nghiên cứu khác<br /> Tỉ lệ nhiễm HP và mức độ %<br /> Tác giả (năm)<br /> <br /> HP (+)<br /> <br /> Nhẹ<br /> <br /> Trung<br /> <br /> Nặng<br /> <br /> bình<br /> Nguyễn Sào Trung<br /> <br /> 63,0<br /> <br /> 46,0<br /> <br /> 36,0<br /> <br /> 18,0<br /> <br /> Lê Trung Thọ (2007)<br /> <br /> 51,80<br /> <br /> 36,05<br /> <br /> 38,37<br /> <br /> 25,58<br /> <br /> Suzana (2009)<br /> <br /> 23,37<br /> <br /> 22,2<br /> <br /> 72,3<br /> <br /> 5,5<br /> <br /> Chúng tôi (2010)<br /> <br /> 60,4<br /> <br /> 59,3<br /> <br /> 30,3<br /> <br /> 10,4<br /> <br /> (2005)<br /> <br /> Bảng 10 cho thấy kết quả nghiên cứu của<br /> chúng tôi khá phù hợp với các nghiên cứu<br /> trong nước nhưng khác nhiều với nghiên cứu<br /> của Suzana (2009). Việc phát hiện bằng một<br /> phương pháp so với bằng cả hai phương<br /> pháp trong nghiên cứu của chúng tôi không<br /> có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê. Điều này<br /> cũng tương tự như nghiên cứu của Lê Trung<br /> Thọ(10). Tỉ lệ nhiễm HP sẽ theo chẩn đoán bằng<br /> MBH, vì phương pháp này đã được xác định<br /> là “tiêu chuẩn vàng” trong chẩn đoán nhiễm<br /> HP, cho độ nhạy và độ đặc hiệu rất tốt(15).<br /> Theo các nghiên cứu gần đây, tỉ lệ nhiễm HP<br /> đang có xu hướng giảm ở các nước châu Á,<br /> trong đó có Việt Nam(28). Tuy nhiên, tỉ lệ<br /> <br /> Chuyên Đề Lão Khoa<br /> <br />