Viêm nội nhãn hai mắt sau phẫu thuật phaco liên tiếp hai mắt

VIÊM NỘI NHÃN HAI MẮT SAU PHẪU THUẬT PHACO<br /> LIÊN TIẾP HAI MẮT<br /> "Bilateral endophthalmitis after bilateral sequential phacoemulsification"<br /> Narman Puvanachandra, MB, Bchir, MA, MRCOphth, Roger C. Humphry, MD,<br /> FRCOphth, FRCS<br /> J. Cataract Refract Surg. 2008; 34: 1036-1037<br /> HỒ THỊ TUYẾT NHUNG<br /> <br /> Khoa mắt -Trung tâm PCBXH Quảng Bình<br /> <br /> I.<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Bệnh nhân (BN) nữ 81 tuổi được<br /> phẫu thuật phaco hai mắt trong cùng một<br /> cuộc mổ, sử dụng kỹ thuật vô khuẩn<br /> riêng rẽ cho từng mắt. dù vậy, viêm nội<br /> nhãn sớm sau mổ vẫn xảy ra với kết quả<br /> nuôi cấy dương tính. BN đã được điều trị<br /> với kháng sinh tiêm vào buồng dịch kính,<br /> kết quả thị lực phục hồi rất tốt. Theo như<br /> chúng tôi được biết, đây là trường hợp<br /> thứ 3 bị viêm nội nhãn cả hai mắt sau mổ<br /> phaco hai mắt liên tiếp được báo cáo và<br /> là ca đầu tiên bị như vậy với kỹ thuật vô<br /> khuẩn riêng rẽ cho từng mắt.<br /> Trên thế giới, việc phẫu thuật<br /> phaco cả hai mắt liên tiếp nhau trong<br /> cùng một cuộc mổ đang nhày càng được<br /> tiến hành thường xuyên hơn. Những<br /> người ủng hộ cách làm này cho rằng mổ<br /> luôn hai mắt có nhiều lợi điểm rõ rệt so<br /> với việc phẫu thuật hai mắt qua hai lần<br /> như cách làm truyền thống xưa nay và<br /> khẳng định tỷ lệ biến chứng cả hai mắt<br /> sau mổ rất thấp, đặc biệt viêm nội nhãn<br /> hai mắt. Chúng tôi trình bày ở đây một<br /> trường hợp viêm nội nhãn hai mắt, nuôI<br /> cấy dương tính sau mổ phaco luôn cả hai<br /> mắt.<br /> <br /> II.<br /> <br /> BÁO CÁO TRƯỜNG HỢP<br /> Phẫu thuật phaco hai mắt liên tiếp<br /> được thực hiện trên một BN nữ 81 tuổi.<br /> Trước mổ, BN đã được tư vấn đầy đủ về<br /> những nguy cơ nếu được phẫu thuật như<br /> vậy. Không có bệnh lý phối hợp tại mắt<br /> trước mổ. Toàn trạng khoẻ mạnh và<br /> không dùng thuốc gì trong khoảng thời<br /> gian đó.<br /> Phẫu thuật được thực hiện bởi cùng<br /> một phẫu thuật viên, vô cảm bằng tê bề<br /> mặt, sử dụng đường rạch giác mạc phía<br /> thái dương. Sau tán nhuyễn thể thuỷ tinh<br /> một cách thuận lợi ở mắt phải, IOL<br /> acrylic 3 mảnh được đặt trong bao, có<br /> bơm cefuroxim vào nội nhãn. Khi<br /> chuyển sang mắt trái, mắt được sát trùng<br /> lại bằng Povidone mới và trải săng mới,<br /> sử dụng bộ dụng cụ mới (tiệt khuẩn cùng<br /> lần với bộ dụng cụ thứ nhất), chai dịch<br /> rửa mới. Cuộc mổ ở mắt này cũng thuận<br /> lợi như ở mắt phải. Sau mổ BN tuân thủ<br /> nghiêm túc y lệnh Tobramycin 4 lần/<br /> ngày.<br /> Bốn ngày sau mổ, BN xuất hiện<br /> triệu chứng đau nhức hai mắt và giảm thị<br /> lực nhiều, nhanh trong vòng 24 giờ. Thị<br /> lực mắt phải là BBT, mắt trái 6/24. Hai<br /> <br /> 101<br /> <br /> mắt biểu hiện viêm màng bồ đào trước<br /> với mủ tiền phòng, màng xuất tiết diện<br /> đồng tử ở mắt phải, viêm dịch kính hai<br /> bên, không soi rõ chi tiết đáy mắt.<br /> BN được chọc hút dịch kính nuôi<br /> cấy kháng sinh đồ và tiêm nội nhãn<br /> vancomycin 2mg (0,1ml của dung dịch<br /> 20mg/ml) và 0,4mg amikacin (0,1ml của<br /> dung dịch 4mg/ml). Kết quả nhuộm<br /> Gram ban đầu cho thấy có cầu khuẩn<br /> gram (+), dựa trên kết quả này BN được<br /> dùng thêm ciprofloxacin và gentamycin<br /> tra mắt, ciprofloxacin uống. Trong vòng<br /> hai ngày, triệu chứng cảI thiện rõ rệt, BN<br /> được dùng thêm steroid đường tra mắt và<br /> đường toàn thân. Nuôi cấy hai mắt đều<br /> cho kết quả là Staphylococcus<br /> epidermidis (tụ cầu da), nhạy cảm với<br /> gentamycin,<br /> ciprofloxacin<br /> và<br /> vancomycin. Tình trạng bệnh tiến triển<br /> tốt dần, sau 2 tháng thị lực cải thiện<br /> nhiều đạt 6/9 ở cả hai mắt.<br /> <br /> một số trường hợp được báo cáo tuy chưa<br /> phảI là con số đầy đủ về biến chứng viêm<br /> nội nhãn. Tỷ lệ biến chứng này khi mổ<br /> một mắt chỉ là 0,07%.<br /> <br /> Mới chỉ có hai trường hợp viêm nội nhãn<br /> 2 mắt sau mổ liên tiếp 2 mắt được báo<br /> cáo, trong đó tác giả lưu ý việc sát trùng<br /> chưa thật kỹ càng ở trường hợp thứ nhất,<br /> và không sát trùng lại khi chuyển sang<br /> mổ mắt thứ 2 ở trường hợp thứ 2. Điều<br /> cần nhấn mạnh là trong báo cáo của<br /> chúng tôi, khi mổ mắt thứ 2, mắt này<br /> được sát trùng lại kỹ càng, thay săng<br /> mới, kíp mổ đánh rửa tay lại, thay dụng<br /> cụ, bao gồm cả dịch rửa.<br /> Bệnh viện chúng tôi hiếm khi thực<br /> hiện mổ phaco liên tiếp hai mắt, trừ khi<br /> BN tha thiết yêu cầu. Chúng tôI tuân thủ<br /> nghiêm ngặt các tiêu chí loại trừ, bao<br /> gồm bệnh lý bề mặt nhãn cầu, tiền sử<br /> phẫu thuật khúc xạ, nguy cơ mất bù giác<br /> mạc, glôcôm, viêm màng bồ đào và BN<br /> có bệnh lý miễn dịch. Nếu ca mổ ở mắt<br /> thứ nhất gặp khó khăn hoặc kéo dài thì<br /> chúng tôI sẽ không tiến hành phẫu thuật<br /> mắt thứ hai. Tỷ lệ viêm nội nhãn ở bệnh<br /> viện chúng tôI khá thấp, dưới 0,07%.<br /> Một khi được hội chẩn trước mổ kỹ<br /> càng, áp dụng các tiêu chuẩn thích đáng,<br /> phẫu thuật phaco liên tiếp hai mắt có thể<br /> có vai trò nhất định trong những trường<br /> <br /> 3.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Phẫu thuật phaco hai mắt liên tiếp có<br /> nhiều ưu điểm về kinh tế, xã hội cũng như<br /> về mặt lâm sàng. BN chỉ phải trải qua một<br /> cuộc mổ, nhanh chóng được trả lại thị lực<br /> hai mắt và không phảI đI lại, thăm khám<br /> nhiều lần. Hơn nữa, nếu cần vô cảm bằng<br /> gây mê toàn thân thì BN cũng chỉ trải qua<br /> một lần gây mê. Việc tăng hiệu suất làm<br /> việc của cơ sở khám chữa mắt thông qua<br /> việc giảm số ngày nằm viện, quay vòng<br /> phòng mổ nhanh hơn sẽ làm giảm danh<br /> sách BN chờ mổ và qua đó làm giảm gánh<br /> nặng kinh tế của bệnh đục thể thuỷ tinh.<br /> Mối bận tâm chủ yếu đối với phẫu<br /> thuật phaco hai mắt liên tiếp là những<br /> biến chứng xảy ra ở cả hai mắt dẫn tới<br /> mù hai mắt. Trong y văn hiện hành đã có<br /> <br /> 102<br /> <br /> hợp được lựa chọn cẩn thận. Nhà nhãn<br /> khoa cũng cần cân nhắc khía cạnh đạo<br /> đức nghề nghiệp khi đặt BN đối diện với<br /> nguy cơ có thể gặp các biến chứng đe<br /> doạ mù hai mắt và lựa chọn phương án<br /> điều trị an toàn hơn.<br /> <br /> 103<br /> <br />