Việt Nam Quốc Dân Đảng trong thời kỳ thoái trào và biến chất (từ 1930 đến 1954)

VIET NflM QtiOC Dm Bm^ TROHO TH&I BCY<br /> THOfll TRflO Vfl Elin CP#T (TCf 1910 BEH 1954)<br /> <br /> NGUYfeN VAN KHANH*<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> r\i6c day, trong cuo'n Vte^ Nam Quoc khuynh hiifing chinh tri va cac hoat dong<br /> T ddn ddng trong lich sie cdch mang nham phuc hdi td chiic va chong pha each<br /> Viet Nam (Nxb. KHXH, Ha Noi, 2005) va mang cua cac dang vien VNQDD va cac<br /> mot so^ bai viet khac in tren cac Tap chi dang phai chinh tri nay ke tii sau Khdi<br /> Nghien ciCu lich sH va Lich si Bang, toi da nghia Yen Bai (2-1930) den ndm 1954.<br /> trinh bay ve qua trinh hinh thanh, phat 1. Viet N a m Q u o c D a n D a n g s a u khofi<br /> trien va vai tro cua to chiic Viet Nam Quoc n g h i a Yen Bai<br /> dan dang (VNQDD) nhU la td chute chinh<br /> tri tieu bieu nhat cua khuynh hut6ng each a. Nhiing co' gdng phuc hdi td chdc Viet<br /> mang tU san trong phong trao giai phong Nam Quoc ddn ddng<br /> dan toe cl Viet Nam cho den nam 1930. Sau Nhii chiing ta da biet, trong Dai hoi dai<br /> KhSi nghia Yen Bai (2-1930), VNQDD ve cd bieu toan quo'c (thang 5-1929) tai lang Diic<br /> ban da bi pha v6 va khong cdn ton tai v6i tii Hiep, Thudn Thanh, BSc Ninh, VNQDD chia<br /> each mot dang chinh tri niJa. Tuy nhien, lam hai phai: mot phai diing d i u la Nguyen<br /> tren thiic te mot so^ dang vien VNQDD con Thai Hpc chii tnidng gd'p nit tien hanh tong<br /> sot lai (co ngiiPi 6 trong nufdc, co ngvicii trdn khdi nghia; mot phai, diing dau la Le HQu<br /> chay ra nii6c ngoai) van tim each hoat dong Canh, Nguyen Xuan Huan cho rdng chvia<br /> tr6 lai, thdm chi muo'n khoi phuc lai td nen td chiic khdi nghia vi liic liidng cua dang<br /> chiic chinh tri nay. Nhifng tS^t ca nhiing co' con k6m, khdi nghia se thd^t bai. Cuoi ciing,<br /> gdng cua ho deu chi la v6 vong, giong nhif chil tnidng cua phai khdi nghia da thing,<br /> nhOng am hiiSng cuoi cvmg cua mot hoi cuoc bao dong Yen Bai da no ra va di den tha't<br /> chuong da tat. Te hai hdn niJa, mot bo bai.<br /> phdn dang vien cii bien chat con tim each<br /> Idp ra cac dang phai chinh tri phan dong - Phai chu triidng chiia khdi nghia cdn<br /> nhiing bien the khac nhau cua VNQDD de diidc goi la phdi cdi to hoac phdi trung lap<br /> chdng lai va pha hoai nhijtng thanh qua cua do Le Hiiu Canh phu trach, sau khi<br /> each mang Viet Nam. Nguyen Thai Hoc bi bat, da len ndm quyen<br /> lanh dao dang va trieu tdp hoi nghi bi mdt<br /> Bai viet nay, tren cd sd tap hdp va phan bau ban cha'p hanh Trung liOng VNQDD<br /> tich cac ngudn tai lieu khac nhau, trong do cai td. Sau hoi nghi nay, VNQDD cai td<br /> CO cac tai lieu liiu trii va hdi ky cua mot so' hoat dong kha manh tai Vinh Phiic va Hai<br /> ngii6i trong cuoc, se tdp trung lam ro Diidng. Chii triidng cua dang la k^o dai<br /> <br /> <br /> 'OS. TS. Tracing Dai hoc KHXH&NV-DHQGHN<br />  RghiSn curu Lich sit. s6 6.2010<br /> <br /> thdi gian c h u i n hi, phiiPng phap tien hanh thanh Idp va trong qua trinh boat dong,<br /> vdn theo nep cii, nghia la mdc dii khong VNQDD da khong co dvidng 16'i, quan diem<br /> chii triidng khdi nghia nhiing hanh dong chinh tri ro rang. Thdm chi, den cuoi ndm<br /> vdn mang tinh manh dong, tieu bieu la vu 1928 ddu nam 1929 khi svia ddi Dang<br /> ciidp bac cua Tham ta Sd Cong chinh do ciidng, mdc dii chu nghia cua dang vdn la<br /> Nguyen Xuan Huan thiic hien nfim 1930. chii nghia xa hoi dan chu va chii nghia<br /> Tam dan, nhving hau het moi ngiidi trong<br /> Ngay 10-7-1930, Le Hiiu Canh va<br /> dang chi nhin thd^y mot cai muc dich gin<br /> Nguyen Xuan Huan bi bdt. Tiep do, hang<br /> nhd't la lam cho nUdc diidc doc Idp, rdi Idp<br /> loat cac dang vien VNQDD ciing rdi vao tay<br /> nen mot che do cong binh va nhan dao. Ma<br /> giac Phap. Do vdy, "Viet Nam Quo'c dan<br /> cai nguyen tdc cong binh va nhan dao thi<br /> dang khong con tuyen truyen ddng thdi<br /> khong giai thich d dau het" (2). Mot nguyen<br /> nhu triidc niia tren khdp lanh thd Bdc Viet.<br /> nhan niia la do thanh phdn xa hoi cua<br /> Cuoc tuyen truyen thu hep tiing gia dinh VNQDD rd't phiic tap, bao gdm nhieu<br /> va chi trong mot vai tinh ma nhiing ngiidi thanh phdn, giai cd'p khdc lihau, trong do<br /> lanh dao ddu tien con gay anh hudng ban bo phdn tri thiic tieu tii san yeu niidc viia<br /> than lau dai" (1). la bo phdn lanh dao, viia la thanh phdn<br /> Sang nhiing nSm 1931, 1932, VNQDD chu ye'u trong dang. Trong qua trinh hoat<br /> chi con mot vai hoat dong nhd sii co' gdng dong va nhd't la vao thdi diem bi dan dp,<br /> cua Vii Tien Lii va Dao Nguyen Huan. Cuoi VNQDD khong co thi gid va dieu kien de<br /> cung, Vii Tien Lii bi truy bdt rao rie't phai hud'n luyen dang vien, nen "chSng nhiing<br /> tro'n sang Van Nam, Trung Quoc; con Dao chii nghia dang triidc sau khong thdng<br /> Nguyen Huan thi hi bdt, den day VNQDD nhd't, ca de'n sii nhdn dinh ciia mdi ngiidi<br /> doi vdi chu nghia ciing nhieu chd sai khac<br /> coi nhii hi thd't bai hoan toan.<br /> nhau" (3). Chinh sii nhdn thiic khong tho'ng<br /> b. Sii phdn hod til tudng cua Viet Nam nhdt cua bo phdn nay ve muc tieu, cUcfng<br /> Quoc ddn ddng trong cdc nhd tii thiic ddn linh cua dang la mot trong nhiing nguyin<br /> Phdp nhan cd ban ddn den tinh trang phan hod<br /> trong hang ngii dang vien d ca triidc va<br /> TU ndm 1930 trd di, trong cac nha tii<br /> nhd't la sau Khdi nghia Yen Bai. L^ giai ve<br /> thiic dan, ben canh nhiing ngiidi tu cong<br /> vd'n de nay, Pham Tud'n Tdi, mot trong<br /> san bat ddu xua't hien them cac dang vien<br /> nhiing sang Idp vien va ciing la mot lanh tu<br /> VNQDD hi Phap bdt sau thd't bai cua Khdi<br /> cua VNQDD da boc bach: "Cac dang vien<br /> nghia Yen Bai. Giiia nhiing ngiidi tii cong<br /> cung nhau ke't hdp tii triidc, da khong phai<br /> san va cac tu n h a n VNQDD thiidng xuyen<br /> cung mot giai cd'p hay diing vao mot giai<br /> dien ra tranh ludn, thdm chi dd'u tranh gay<br /> cd'p, lai khong co mot sii nhdn dinh hay<br /> gdt xung quanh cac quan diem tii tufdng ve<br /> chiu chung mot sii hud'n luyen nhu nhau,<br /> cac dang phai chinh tri, ve phong trao giai<br /> thi sau mot cuoc thd't bai, mot ldn kinh<br /> phong dan toe. Do vdy, trong hang ngii<br /> nghiem, le tii nhien la no phai chia re...<br /> dang vien VNQDD von da thie'u tho'ng nhd't<br /> Chu triidng khac nhau cua cac dang vien<br /> trong nhdn thiic, lai cang hi phan hoa nhu mot cai ho' ngdy cang thd'y sau them:<br /> manh me hdn ve tii tvidng va cac quan diem ngUdi thi giii chu tnidng quo'c gia thudn<br /> chinh tri. Tuy nhien, nguyen nhan sau xa tiiy; ngiidi thi theo hdn chu nghia xa hoi;<br /> cua tinh trang nay la ngay tii khi mdi<br />  Vi#t Ram Qudc dan d ^ g . . .<br /> <br /> ciing CO ngudi mudn dung hoa cac chu VNQDD rd't md hd va c6 nliieu sai 1dm. Khi<br /> nghia thanh mot chu nghia cho dang. Tii d trong tu, nhUng sai idm do cang dUdc b^c<br /> cho bdt ddng y kien di tdi chd quyet liet" 16 ro ret trong ca tU tudng va hdnh dong.<br /> (4)- , V,,. „,,., ., Ddng chi Trdn Huy Lieu, mot ye'u nhan vd<br /> ciing Id mot cUu tu nhan ciia VNQDD d trai<br /> Tai nha tii Hoa Lo, Ha Noi, trdi vdi tU<br /> Hdn Cau, da nhdn x6t: "Phai nhdn ro rdng<br /> tudng an phdn cua cac dang vien Viet Nam<br /> tu tudng "thanh nhan" la tU tudng chi dao<br /> Quo'c dan dang, cac tii nhan cong san chu<br /> cua VNQDD hdi d'y. No ching nhiing chi<br /> trUdng bien nha tu thdnh tnidng hoc.<br /> phoi nhiing ngUdi tham gia khdi nghia Yen<br /> Nhieu Idp hud'n luyen hoc tdp chinh tri,<br /> Bai, ma ca nhUng ngUdi hdng hdi d nha tii.<br /> vdn hod da dUdc td chUc trong tii, dang chii<br /> Neu nhiing ngUdi cong san Idii vdo tii da<br /> y la sU xud't hien va hoat dong cua cac tap<br /> nghi ngay de'n nhiem vu bien nha tii thanh<br /> chi Lao tu, Cong sdn. Tai nha tii Hoa Ld da<br /> tnidng hoc each mang... thi nhiing ngUdi<br /> diin ra cuoc biit chien giiia cac dang vien<br /> Quo'c dan dang liic d'y trU nhiing ke md't<br /> Quo'c dan dang va nhiing ngUdi cong san.<br /> phdm chd't dau hang dich cdn nhUng ai hdng<br /> Cac td Duoc diia dUdng, Con diidng chinh<br /> hai thi khong tim ra loi thoat ma chi nghi<br /> cua cac dang vien cong san da tham gia<br /> de'n manh dong (5). Khi chuyen ve nha tii<br /> cuoc biit chien. Ve phia VNQDD c6 td But<br /> C6n Dao, cdc tu nhan VNQDD phan hod<br /> tieu sau. DUdc trang bi bdng ly ludn Mdc -<br /> thdnh ba bo phdn: phdn ldn dang vien vdn<br /> Lenin, cac chien si cong san da gianh the<br /> coi chu nghia Tam Dan la nen tang tU<br /> dp dao ddi vdi cac tu nhan VNQDD trong<br /> tudng ciia dang, mot s6' khong the hien<br /> cuoc da'u tranh ve tU tudng chinh tri. TU<br /> quan diem, mot nhdm thi nga theo tU tudng<br /> day, noi bo VNQDD cdng phan hod sau sdc;<br /> cong san, gdm Tudng Dan Bao, Nguyen<br /> mot bo phdn chiu sU anh hudng cua tU<br /> v a n Vien, Hoang Thiic Dj, Le Van Phiic,<br /> tudng cong san, mot bo phdn di ddn vdo<br /> Trdn Huy Lieu vd Nguyen PhUdng Thao<br /> khuynh hUdng cai lUdng. Thdng Idi nay da<br /> (Nguyen Binh). Sau sU Iden nay, nhUng<br /> khang dinh tinh diing ddn va hdp xu the<br /> dang vien tien tien ngay cang cd dieu kien<br /> phat trien cua tU tudng cong san, ddng thdi<br /> gdn giii nhiing ngUdi cong san. TrUdc tinh<br /> chUng td dudng 16'i va phUdng phap sai 1dm<br /> hinh do, mot s6' ngUdi cdm ddu VNQDD<br /> cua VNQDD.<br /> mang tU tudng phan dong (NhUdng To'ng,<br /> Tai nhd tii Hdn Cau, Con Dao, xud't phat Nguyen Ngoc Sdn) Idp ra mot ban thanh<br /> . tu sU khong tho'ng nhd't trong viec giai thich triing vdi nhiem vu am sat "bgn phdn<br /> ton chi muc dich va xac dinh chu nghia ciia ddng". Nhiing nan nhan ma Ban thanh<br /> VNQDD, mot ban tuyen truyen cua dang da trUng hudng de'n la Trdn Huy Lieu, Tudng<br /> dUdc thanh Idp gdm 6 ngudi: Trdn Huy Lieu, Dan Bao, Nguyen PhUdng Thao... May mdn<br /> Pham Tud'n Tdi, NhUdng Tdng (Hoang Id nhiing dang vien tien tien ndy, cuoi cung<br /> Pham Tran), Le Van Phiic, Nguyen Vdn vdn bao toan dUdc tinh mang sau nhUng<br /> Vien, Nguyen Ngoc Sdn. Ban tuyen truyen cuoc thanh trUng noi bo.<br /> da dUa ra nhflng giai thich chung chung<br /> mang tinh chdt dung hoa de lam diu di sU Kh6ng chi tiep xiic vdi dudng ldl chinh<br /> xung dot, nhUng chinh vi the, sU phdn hoa tri diing ddn, nhieu dang vien VNQDD cdn<br /> tu tudng chinh tri trong VNQDD vdn tiep nhdn dUdc d nhUng ngUdi tu cong san mot<br /> diSn. Tren thUc te, dudng loi chinh tri cua thai do