Xây dựng co sở khoa học đề xuất gam thủy điện nhỏ Việt Nam .Đánh giá tổng quan về phát triển thủy điện nhỏ trên thế giới và ở Việt Nam

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:57

Thêm vào BST

Báo xấu

105
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Với đặc điểm địa lý của đất nước có nhiều đồi núi, cao nguyên và sông hồ, lại có mưa nhiều nên hàng năm mạng lưới sông suối vận chuyển ra biển hơn 870 tỷ m3 nước, tương ứng với lưu lượng trung bình khoảng 37.500m3/giây, rất thuận lợi cho việc phát triển các nhà máy thủy điện.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Xây dựng co sở khoa học đề xuất gam thủy điện nhỏ Việt Nam .Đánh giá tổng quan về phát triển thủy điện nhỏ trên thế giới và ở Việt Nam

bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n viÖn khoa häc thñy lîi b¸o c¸o tæng kÕt chuyªn ®Ò x©y dùng c¬ së khoa häc ®Ò xuÊt gam thñy ®iÖn nhá viÖt nam. ®¸nh gi¸ tæng quan vÒ ph¸t triÓn thuû ®iÖn nhá trªn thÕ giíi vµ ë viÖt nam thuéc ®Ò tµi kc 07.04: “nghiªn cøu, lùa chän c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ ®Ó khai th¸c vµ sö dông c¸c lo¹i n¨ng l−îng t¸i t¹o trong chÕ biÕn n«ng, l©m, thñy s¶n, sinh ho¹t n«ng th«n vµ b¶o vÖ m«i tr−êng” Chñ nhiÖm chuyªn ®Ò: TS Hoµng V¨n th¾ng 5817-12 16/5/2006 hµ néi – 5/2006
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 Môc lôc Trang Ch−¬ng I . Më ®Çu 2 1.1 Sù cÇn thiÕt x©y dùng gam thñy ®iÖn cùc nhá 2 1.2 Mét sè kh¸i niÖm trong ph©n lo¹i thiÕt bÞ thñy ®iÖn 2 Ch−¬ng II Tæng quan vÒ gam thñy ®iÖn cùc nhá vµ 6 thñy ®iÖn siªu nhá 2.1 Gam thñy ®iÖn cùc nhá trªn thÕ giíi 6 2.2 Nghiªn cøu vµ chÕ t¹o thiÕt bÞ thñy ®iÖn ë ViÖt Nam 15 Ch−¬ng III C¬ së khoa häc vµ ph−¬ng ph¸p chung 26 ph©n lo¹i tua bin n−íc 3.1 Më ®Çu 26 3.2 HÖ sè tû tèc Ns 26 3.3 Sù cÇn thiÕt tiªu chuÈn hãa lo¹i tua bin 27 3.4 Nh÷ng chØ tiªu c¬ b¶n ®Æt ra trong ph©n lo¹i tua bin 27 3.5 Ph−¬ng ph¸p ph©n lo¹i tua bin theo N 29 3.6 Ph©n lo¹i tua bin xung kÝch (TBXK) 34 3.7 KÕt luËn 36 Ch−¬ng 4 X¸c ®Þnh ph¹m vi lµm viÖc cña tua bin 38 xung kÝch hai lÇn vµ tua bin tia nghiªng cho thñy ®iÖn nhá 4.1 Nh÷ng chØ tiªu vµ c«ng thøc c¬ b¶n trong tua bin 38 xung kÝch hai lÇn, tua bin tia nghiªng vµ tua bin g¸o 4.2 X¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu ns, Q1’, N1’ cña tua bin xung 39 kÝch hai lÇn, tua bin g¸o, tua bin tia nghiªng 4.3 Ph−¬ng ph¸p x©y dùng gam tua bin xung kÝch hai lÇn 42 ViÖn khoa häc Thñy lîi 1
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 Ch−¬ng I. Më ®Çu 1.1. Sù cÇn thiÕt x©y dùng gam thñy ®iÖn cùc nhá. Kü thuËt vÒ thñy ®iÖn ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn hµng tr¨m n¨m nay, cïng víi sù tiÕn bé vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ nãi chung c«ng nghÖ thñy ®iÖn còng cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn v−ît bËc víi quy m« thiÕt bÞ ngµy cµng lín, hiÖu suÊt ®−îc n©ng cao, ®Æc tÝnh, n¨ng l−îng vµ x©m thùc ngµy cµng ®−îc c¶i thiÖn, chi phÝ vËt liÖu/1kW c«ng suÊt ngµy cµng gi¶m vµ gi¸ thµnh thiÕt bÞ ngµy cµng h¹, ®é bÒn ®−îc n©ng cao. Do tÝnh chÊt ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i thiÕt bÞ vµ ®iÒu kiÖn sö dông (nh− c«ng suÊt, cét n−íc, ®é cao hót…) dÉn ®Õn thiÕt bÞ thñy ®iÖn hÕt søc ®a d¹ng. Nh−ng nh×n chung c¸c nhµ nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt thiÕt bÞ thñy ®iÖn trªn thÕ giíi ®ang h−íng tíi nh÷ng tiªu chÝ chung lµ x©y dùng gam thiÕt bÞ thñy ®iÖn cã sè l−îng Ýt nh−ng ®¸p øng mét c¸ch hiÖu qu¶ yªu cÇu cña thùc tiÔn. ViÖc nghiªn cøu, ®Ò xuÊt mét gam m¸y cã sè l−îng Ýt, t¹o ®iÒu kiÖn cho x©y dùng quy tr×nh c«ng nghÖ hoµn chØnh t¹o ra s¶n phÈm cã chÊt l−îng cao lµ mét ®ßi hái cÊp b¸ch. Qua kh¶o s¸t gam thñy ®iÖn cùc nhá cña Trung Quèc (ph¹m vi P ≤ 100 kW) cã tíi trªn 100 kiÓu lo¹i kÝch cì tua bin kh¸c nhau. Trong khi gam thñy ®iÖn cùc nhá cña mét sè h·ng chØ trong ph¹m vi 6 ®Õn 10 lo¹i thiÕt bÞ còng ®¸p øng ®−îc c¬ b¶n nhu cÇu sö dông nh− vËy. H¬n n÷a thÕ giíi ®ang h−íng tíi sö dông c¸c lo¹i tua bin cã ph¹m vi lµm viÖc réng (cã vïng hiÖu suÊt cao khi l−u l−îng thay ®æi tõ 20 ÷ 100%) vµ thiÕt bÞ b¶o vÖ, tù ®éng ho¸ ¸p dông kü thuËt sè ®· lµm cho chÊt l−îng thiÕt bÞ thñy ®iÖn t¨ng cao vµ h¹ gi¸ thµnh. ë ViÖt Nam do sö dông th«ng tin khoa häc c«ng nghÖ thñy ®iÖn cò, ¶nh h−ëng cña t− t−ëng ®em c«ng nghÖ thñy ®iÖn lín ¸p dông cho thñy ®iÖn nhá nªn gam thñy ®iÖn cña ta qu¸ phøc t¹p, chÊt l−îng thÊp vµ chi phÝ cao. Do vËy viÖc nghiªn cøu vµ x©y dùng l¹i gam thñy ®iÖn cùc nhá lµ viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt. 1.2. Mét sè kh¸i niÖm trong ph©n lo¹i thiÕt bÞ thñy ®iÖn. - ThiÕt bÞ thñy ®iÖn theo th«ng lÖ quèc tÕ ®−îc chia lµm ba lo¹i: thñy ®iÖn lín, thñy ®iÖn võa vµ thñy ®iÖn nhá. Tiªu chÝ ph©n lo¹i dùa vµo c¸c th«ng sè gåm: c«ng suÊt, ®iÖn ¸p (t−¬ng øng víi nã lµ ®−êng kÝnh b¸nh xe c«ng t¸c: D1). VÝ dô: ViÖn khoa häc Thñy lîi 2
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 ë cét n−íc H = 100 m; P ≥ 30 MW ®−îc coi lµ thñy ®iÖn lín nh−ng ë cét n−íc H = 3 m; P ≥ 0,6 MW ®−îc coi lµ thñy ®iÖn lín. Ph¹m vi thñy ®iÖn lín theo ph©n lo¹i cña Liªn X« (cò) còng t−¬ng ®ång víi mét sè n−íc nh− h×nh 1 sau: BiÓu ®å tæng hîp hÖ lo¹i míi cña tuèc bin ph¶n kÝch lín H×nh 1: Ph¹m vi thñy ®iÖn lín theo c«ng suÊt vµ cét n−íc - Còng t−¬ng tù nh− vËy, thñy ®iÖn võa vµ nhá còng ®−îc ph©n lo¹i theo H vµ P. ë mçi n−íc l¹i cã sù ph©n lo¹i kh¸c nhau, vÝ dô nh− Nga vµ Trung Quèc cho thñy ®iÖn cã P ≤ 25 MW lµ thñy ®iÖn nhá. Mét sè n−íc kh«ng ®−a ra kh¸i niÖm thñy ®iÖn lín, võa vµ nhá mµ ®−a ra kh¸i niÖm thiÕt bÞ thñy ®iÖn ®ång bé (compact turbine) ®Ó ph©n biÖt víi c¸c thñy ®iÖn kh¸c, ®−îc thiÕt kÕ ®¬n chiÕc theo ®¬n ®Æt hµng. ViÖn khoa häc Thñy lîi 3
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 Ngay trong thñy ®iÖn nhá còng ®−îc chia lµm 4 cÊp, cã thÓ lµ theo ph©n lo¹i cña UNIDO, gåm: + Thñy ®iÖn nhá (small hydro): P = 1 MW ÷ 10 MW + Thñy ®iÖn nhá (mini hydro): P = 100 kW ÷ 1 MW + Thñy ®iÖn cùc nhá (micro hydro): P = 5 kW ÷ 100 kW + Thñy ®iÖn siªu nhá (pico hydro): P ≤ 5 kW Tuy vËy, kh¸i niÖm trªn còng chØ lµ t−¬ng ®èi, v× theo gi¶ thiÕt ë trªn víi H = 3 m; P = 0,6 MW ®· ®−îc coi lµ thñy ®iÖn lín v× D1 = 2,5 m - ViÖc ph©n lo¹i thñy ®iÖn cã ý nghÜa quan träng v× nh÷ng lý do nh− sau: + C¸c thñy ®iÖn lín hoÆc võa ¶nh h−ëng cña 1% hiÖu suÊt tíi hiÖu qu¶ n¨ng l−îng lµ rÊt lín nªn th−êng ®−îc nghiªn cøu vµ thiÕt kÕ theo ®óng ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña tõng c«ng tr×nh, ®iÒu ®ã khiÕn cho chi phÝ nghiªn cøu, thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o t¨ng cao. Thêi gian s¶n xuÊt thiÕt bÞ kÐo dµi nh−ng ®em l¹i hiÖu qu¶ cho qu¸ tr×nh vËn hµnh. + C¸c thñy ®iÖn nhá ¶nh h−ëng 1 ÷ 2% hiÖu suÊt lµ kh«ng lín nh−ng l¹i ®ßi hái thêi gian s¶n xuÊt nhanh, chi phÝ cã søc c¹nh tranh. Do vËy ng−êi ta chÊp nhËn ®iÓm lµm viÖc kh«ng trïng h¼n víi ®iÓm tèi −u cña tæ m¸y. + Víi thñy ®iÖn cùc nhá vµ thñy ®iÖn siªu nhá th× viÖc t¹o ra c¸c tæ m¸y cã gi¸ thµnh thÊp vµ ®é bÒn cao lµ yÕu tè quan träng. H¬n thÕ n÷a ë c¸c tr¹m thñy ®iÖn kh«ng cã ®iÒu tiÕt th× −u tiªn ph¹m vi lµm viÖc réng h¬n lµ ®iÓm lµm viÖc cã hiÖu suÊt rÊt cao. - ViÖc ph©n lo¹i gióp cho c«ng t¸c thiÕt kÕ c«ng tr×nh ®−îc nhanh chãng. - ViÖc ph©n lo¹i hîp lý gióp cho gi¶m chi phÝ ë c¸c kh©u: nghiªn cøu, thiÕt kÕ, chÕ t¹o vµ qu¶n lý vËn hµnh. - ViÖc ph©n lo¹i gióp cho tiÕp cËn víi c«ng nghÖ míi, lµm cho gam thiÕt bÞ thñy ®iÖn ngµy cµng −u viÖt h¬n. ViÖn khoa häc Thñy lîi 4
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 Do vËy mÆc dï c«ng nghÖ thñy ®iÖn ®· ®−îc ph¸t triÓn tõ hµng tr¨m n¨m nay nh−ng nh÷ng n¨m gÇn ®©y thÕ giíi vÉn tiÕp tôc ®−a ra c¸c gam thñy ®iÖn nhá míi, rÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tiÔn. - ViÖc ph¸t triÓn c«ng nghÖ míi, vËt liÖu míi, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin ®· t¸c ®éng s©u s¾c trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, thiÕt kÕ, chÕ t¹o m¸y còng ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh l¹i gam thñy ®iÖn. - TÝnh chÊt lao ®éng x· héi, víi chi phÝ cho nh©n c«ng ngµy cµng cao còng ®ßi hái ph¶i thay ®æi c¸ch nghÜ vÒ gam thñy ®iÖn. - §Ó x©y dùng gam thñy ®iÖn, ë n−íc ta cã lÏ sö dông theo ph©n lo¹i cña UNIDO vÒ c«ng suÊt vµ h¹n chÕ theo cét n−íc theo c¸ch lµm cña Liªn X« lµ hîp lý. - Trong b¸o c¸o nµy chØ ®Ò cËp tíi gam thñy ®iÖn cùc nhá vµ thñy ®iÖn siªu nhá tøc lµ c¸c tæ m¸y cã P ≤ 100 kW vµ më réng tíi 200 kW cho phï hîp víi nhu cÇu thñy ®iÖn cho c¸c quy m« cÊp x· ë ViÖt Nam. (Theo ®¸nh gi¸, ®iÒu tra, mét x· miÒn nói cã sè hé tõ 300 ®Õn 800 hé, c«ng suÊt tiªu thô ®iÖn kho¶ng 60 ÷ 160 kW, kÓ c¶ tæn thÊt do t−¬ng t¸c vµ c¸c nhu cÇu kh¸c chän Pmax = 200 kW lµ hîp lý) - Víi thñy ®iÖn cùc nhá, cét n−íc ®−îc x¸c ®Þnh theo ph¹m vi sö dông lµ: + Cét n−íc cao: H ≥ 100 m (100 ÷ 200 m) + Cét n−íc trung b×nh: H = 10 ÷ 100 m + Cét n−íc thÊp: H ≤ 10 m - Víi thñy ®iÖn siªu nhá, cét n−íc cao, ®−îc sö dông lµ H ≥ 5 m ViÖn khoa häc Thñy lîi 5
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 Ch−¬ng II. Tæng quan vÒ gam thñy ®iÖn cùc nhá vµ thñy ®iÖn siªu nhá 2.1. Gam thñy ®iÖn cùc nhá trªn thÕ giíi. 2.1.1. Ph¸t triÓn thñy ®iÖn cùc nhá ë Trung Quèc. Trung Quèc lµ n−íc cã tiÒm n¨ng thñy ®iÖn phong phó ®ång thêi lµ n−íc cã c«ng nghiÖp thñy ®iÖn nhá ph¸t triÓn m¹nh vµ ®a d¹ng, viÖc ph©n tÝch xu h−íng ph¸t triÓn thñy ®iÖn nhá cña Trung Quèc cã ý nghÜa quan träng. Nh− c¸c n−íc x· héi chñ nghÜa kh¸c, tr−íc ®©y viÖc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn thñy ®iÖn cña Trung Quèc ®−îc ph©n c«ng vµ chuyªn m«n hãa cao. C¸c mÉu c¸nh b¸nh xe c«ng t¸c vµ buång dÉn ®−îc tËp trung nghiªn cøu (chñ yÕu ë viÖn TRIED - Thiªn T©n) vµ sau ®ã cung cÊp cho c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt thñy ®iÖn võa vµ nhá. Mét sè h·ng lín cã nghiªn cøu riªng (TËp ®oµn §«ng Ph−¬ng, HARBIN) chñ yÕu cho thñy ®iÖn lín. Do ¶nh h−ëng bëi xu h−íng thñy ®iÖn lín, nªn gam thñy ®iÖn nhá cña Trung Quèc rÊt nhiÒu chñng lo¹i vµ kÝch cì gåm: + Tua bin h−íng trôc buång hë, buång xo¾n kim lo¹i, buång kiÓu èng, ch÷ S, trôc ®øng, trôc ngang; + Tua bin t©m trôc buång hë, buång xo¾n kim lo¹i, buång kiÓu chÝnh diÖn, buång kiÓu trô; + Tua bin tia nghiªng, mét mòi phun trôc ngang vµ ®øng; + Tua bin g¸o trôc ngang; + Tua bin xung kÝch hai lÇn; Riªng tua bin xung kÝch hai lÇn, do quan niÖm lµ lo¹i tua bin cã hiÖu suÊt thÊp nªn Ýt ®−îc sö dông, thay vµo ®ã lµ tua bin t©m trôc. Vµi n¨m gÇn ®©y Trung Quèc míi b¾t ®Çu sö dông tua bin xung kÝch hai lÇn. Ph¹m vi sö dông c¸c tua bin cho thñy ®iÖn cùc nhá nh− sau: H = 1 ÷ 100 m Q = 10 l/s ÷ 2,5 m3/s P = 0,1 ÷ 100 kW ViÖn khoa häc Thñy lîi 6
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 H×nh 2. Mét sè kÕt cÊu trong gam thñy ®iÖn nhá cña Trung Quèc (Nguån: Micro hydro power Equipment in China– HRC) B¶ng 1. C¸c th«ng sè c¬ b¶n cña gam thñy ®iÖn cùc nhá ë Trung Quèc Ph¹m vi lµm viÖc TT Lo¹i tua bin D1 H (m) Q (m3/s) P (kW) Tua bin h−íng t©m, buång hë; 1 1,5 ÷ 5 0,03 ÷ 1,1 0,2 ÷ 60 D1 = 10, 15, 20, 30, 40, 50, 60 cm 2 Tua bin h−íng t©m, buång ch÷ S, trôc ngang; D1 = 12, 15, 20, 30, 50, 60 1 ÷ 12 0,05 ÷ 3 0,75 ÷ 125 3 Tua bin h−íng t©m, buång xo¾n kim lo¹i trôc ®øng; D = 20, 30, 40 cm 4 ÷ 12 0,18 ÷ 1,1 5 ÷ 50 Tua bin t©m trôc, buång xo¾n kim lo¹i hoÆc buång chÝnh diÖn trôc ngang, 4 5 ÷ 48 0,05 ÷ 3 2 ÷ 100 ®øng; D1 = 20, 30, 42 cm 5 Tua bin tia nghiªng, mét vßi phun, trôc ®øng 21 ÷ 75 0,01 ÷ 0.2 0,6 ÷ 75 6 Tua bin tia nghiªng, mét vßi phun, trôc ngang; D1 = 20, 25, 32cm 30 ÷ 100 0,05 ÷ 0.5 12 ÷ 125 7 Tua bin XK 2 lÇn, kiÓu Ossberger, trôc ngang 10 ÷ 112 0,05 ÷ 0.,4 2 ÷ 100 2.1.2. Gam m¸y ph¸t cho thñy ®iÖn cùc nhá cña Trung Quèc: M¸y ph¸t cña thñy ®iÖn cùc nhá cña Trung Quèc, ®−îc tiªu chuÈn hãa theo tiªu chuÈn Trung Quèc, t−¬ng ®−¬ng tiªu chuÈn IEC. Trong ph¹m vi c«ng suÊt 5 ÷ 100 kW cã 26 ViÖn khoa häc Thñy lîi 7
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 kiÓu lo¹i. Víi cÊp ®iÖn ¸p 230 V/ 1 pha cho lo¹i cã c«ng suÊt nhá vµ 230 V/ 400 V, 3 pha cho lo¹i lín. C¸c th«ng sè kü thuËt nh− ë b¶ng 2 sau. B¶ng 2. Th«ng sè kü thuËt gam m¸y ph¸t cho thñy ®iÖn cùc nhá C«ng §iÖn C−êng ®é Tèc ®é TÇn sè §iÖn ¸p Dßng ®iÖn HiÖu Träng KiÓu m¸y ph¸t suÊt n¨ng dßng ®iÖn quay (HZ) kÝch thÝch suÊt l−îng (kW) (V) (A) (v/ph) (V) (A) (%) (kg) STF 5-4/250 5 400 9,02 1500 50 35,0 9,8 84,7 104 SFW 5-4/250 STF 8-4/250 8 400 14,4 1500 50 34,5 15,0 86,0 113 SFW 8-4/250 STF 18-4/368 18 400 32,5 1500 50 28,6 23,9 83,7 250 SFW 18-4/368 STF 26-4/368 26 400 46,9 1500 50 35,7 23,9 85,5 280 SFW 18-4/368 STF 12-6/368 12 400 21,7 1000 50 20,7 30,0 82,6 260 SFW 12-6/368 STF 18-6/368 18 400 32,5 1000 50 26,5 30,0 84,9 290 SFW 18-6/368 STF 40-4/423 40 400 72,2 1500 50 21,3 47,8 89,0 450 SFW 40-4/423 STF 55-4/423 55 400 99,2 1500 50 25,7 48,5 87,8 520 SFW 55-4/423 STF 26-6/423 26 400 46,9 1000 50 23,8 42,6 86,4 460 SFW 26-6/423 STF 30-6/423 30 400 54,1 1000 50 23,9 48,5 86,9 460 SFW 30-6/423 STF 40-6/423 40 400 72,2 1000 50 29,6 48,5 88,0 530 SFW 40-6/423 STF 75-4/493 75 400 135,3 1500 50 22,0 42,0 88,9 710 SFW 75-4/493 STF 100-4/493 100 400 180,4 1500 50 32,0 47,0 91,1 830 SFW 100-4/493 STF 55-6/493 55 400 99,2 1000 50 32,0 36,0 89,3 750 SFW 55-6/493 STF 75-6/493 75 400 135,3 1000 50 40,4 50,0 90,6 850 SFW 75-6/493 STF 40-8/493 40 400 72,2 750 50 31,7 54,6 87,8 SFW 40-8/493 STF 55-8/493 55 400 99,2 750 50 45,8 45,7 89,2 SFW 55-8/493 STF 100-6/590 100 400 180,4 1000 50 24,0 120,0 90,1 SFW 100-6/590 STF 75-8/590 75 400 135,3 750 50 24,0 119,0 89,7 SFW 75-8/590 STF 100-8/590 100 400 180,4 750 50 29,0 122,0 90,9 SFW 100-8/590 ViÖn khoa häc Thñy lîi 8
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 Ngoµi ra, mét sè h·ng s¶n xuÊt c¸c m¸y ph¸t sö dông nam ch©m vÜnh cöu cho tæ m¸y cã c«ng suÊt tõ 100 W ÷ 5 kW. 2.1.3. §iÒu tèc cho thñy ®iÖn cùc nhá: Cho tíi nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Trung Quèc vÉn sö dông c¸c ®iÒu tèc c¬ khÝ - thñy lùc cho thñy ®iÖn cùc nhá, nh− ®iÒu tèc TT35, TT75. Víi bé ®iÒu khiÓn qu¶ v¨ng vµ tÝch n¨ng kiÓu lß so. C¸c lo¹i ®iÒu tèc nµy cã kÕt cÊu phøc t¹p, ®é nh¹y kÐm vµ gi¸ thµnh cao, mét sè c¬ quan nghiªn cøu ®· b¾t ®Çu ®−a ra hai bé ®iÒu tèc kiÓu ®iÖn, ®iÖn tö vµ bé ®iÒu tèc t¶i gi¶ víi bé ®iÓu khiÓn ¸p dông kü thuËt sè. Mét sè th«ng tin vÒ bé ®iÒu tèc t¶i gi¶ do Trung Quèc nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt nh− ë b¶ng 3 B¶ng 3. Th«ng sè kü thuËt bé ®iÒu tèc t¶i gi¶ cña Trung Quèc §é chÝnh x¸c §é chÝnh x¸c M¸y ph¸t ®iÖn cña ®iÖn ¸p cña tÇn suÊt KiÓu C«ng suÊt §iÖn ¸p Pha A B A B (kW) (V) CZK-3X 3 1 230 5 3 4 1 CZK-5X 5 1 230 5 3 4 1 CZK-8X 8 1/3 230/400 5 3 4 1 CZK-12X 12 3 230/400 3 1 2 0,2 CZK-18X 18 3 230/400 3 1 2 0,2 CZK-26X 26 3 230/400 3 1 2 0,2 CZK-40X 40 3 230/400 1,5 1 2 0,2 CZK-55X 55 3 230/400 1,5 1 2 0,2 CZK-75X 75 3 230/400 1,5 1 2 0,2 CZK-100X 100 3 230/400 1,5 1 2 0,2 Mét sè nhËn xÐt: 1.So víi gam thñy ®iÖn cùc nhá cña c¸c n−íc c«ng nghiÖp G7 vµ c¸c n−íc c«ng nghiÖp tiªn tiÕn trªn thÕ giíi kh¸c th× gam cña Trung Quèc qu¸ ®a d¹ng, phøc ViÖn khoa häc Thñy lîi 9
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 t¹p víi kho¶ng 50 lo¹i tæ m¸y kh¸c nhau. Do vËy, s¶n xuÊt mang tÝnh ®¬n chiÕc, khã n©ng cao chÊt l−îng vµ h¹ gi¸ thµnh. 2. Gam thñy ®iÖn cùc nhá sö dông tua bin h−íng t©m víi D1 = 20, 25, 32 cm lµ kh«ng phï hîp, lµm cho gi¸ thµnh t¨ng cao khã qu¶n lý vËn hµnh. 3. NhiÒu tæ m¸y cã kÕt cÊu buång ®óc b»ng gang, kh«ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ®¬n chiÕc cña thñy ®iÖn nhá. 4. GÇn ®©y Trung Quèc ®· b¾t ®Çu ph¸t triÓn lo¹i tua bin xung kÝch hai lÇn, bé ®iÒu tèc t¶i gi¶ lµ xu h−íng mµ thÕ giíi quan t©m. 2.1.4. Gam thñy ®iÖn cùc nhá cña h∙ng EBARA. EBARA lµ mét h·ng næi tiÕng cña NhËt vÒ lÜnh vùc b¬m vµ thñy ®iÖn. Gam thñy ®iÖn cùc nhá cña h·ng sö dông 3 lo¹i tua bin lµ tua bin h−íng t©m, tua bin xung kÝch hai lÇn vµ thñy ®iÖn g¸o. Ngoµi ra, EBARA cßn sö dông b¬m lµm viÖc nh− tua bin cho c¸c tr¹m thñy ®iÖn nhá nh»m h¹ gi¸ thµnh cña thiÕt bÞ. Gam thñy ®iÖn cùc nhá cña EBARA nh− trªn h×nh 3. H×nh 3: Gam thñy ®iÖn cùc nhá cña EBARA ViÖn khoa häc Thñy lîi 10
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 Ph¹m vi lµm viÖc cña c¸c lo¹i tua bin nh− ë b¶ng sau. B¶ng 4. Ph¹m vi lµm viÖc cña tua bin Ph¹m vi lµm viÖc STT Lo¹i tua bin, D1 H (m) Q (m3/s) P (kW) 1 Tua bin h−íng t©m kiÓu èng 2,8 ÷ 13,6 0,22 ÷ 1,12 0,22 ÷ 1,12 2 Tua bin xung kÝch hai lÇn 7 ÷ 3,2 0,085 ÷ 1,45 13 ÷ 132 3 Tua bin g¸o > 32 0,037 ÷ 0,129 7 ÷ 27 Bé ®iÒu tèc: H·ng EBARA sö dông bé ®iÒu tèc kiÓu t¶i gi¶ cho thñy ®iÖn cùc nhá. NhËn xÐt: 1. H·ng sö dông rÊt nhiÒu tua bin h−íng t©m kiÓu èng cho vïng H = 3 ÷ 12m vµ P = 9 ÷ 80 kW (20 lo¹i). Víi môc ®Ých t¨ng hiÖu suÊt cña tæ m¸y. §iÒu nµy còng cho thÊy ph¹m vi lµm viÖc rÊt hÑp cña tua bin h−íng t©m kiÓu propeller. Trong khi ®ã, ®Ó ®¸p øng ph¹m vi lµm viÖc víi H = 7 ÷ 32 m vµ P = 13 ÷ 132 kW chØ lÇn 4 lo¹i tua bin xung kÝch hai lÇn (CA030, CS 200, CD 140, CD 260). 2. Gam thñy ®iÖn cña EBARA cã sö dông mét sè lo¹i b¬m ly t©m (mét hoÆc hai cÊp) thay thÕ v× thÕ m¹nh cña h·ng lµ s¶n xuÊt b¬m. Tuy vËy ®Æc tÝnh n¨ng l−îng cña c¸c lo¹i tua bin nµy thÊp nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh kÐm. 2.1.5. Gam thñy ®iÖn nhá cña h∙ng MEIDEN (NhËt). H·ng MEIDEN chuyªn s¶n xuÊt thiÕt bÞ cho tr¹m thñy ®iÖn nhá cã c«ng suÊt ≤ 1000 kW. §Ó ®¸p øng cho ph¹m vi lµm viÖc: Q = 0,02 ÷ 8 m3/s H = 5 ÷ 200 m P = 10 ÷ 2000 kW H·ng chØ sö dông tua bin xung kÝch hai lÇn kiÓu Ossberger hai mòi phun. M¸y ph¸t ®−îc nèi víi tua bin b»ng bé truyÒn b¸nh r¨ng hoÆc truyÒn ®éng trùc tiÕp hoÆc b»ng bé ®iÒu tèc kiÓu ®iÖn - ®iÖn tö vµ ®iÒu tèc t¶i gi¶. Ph¹m vi lµm viÖc cña tæ m¸y nh− h×nh 4 sau: ViÖn khoa häc Thñy lîi 11
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 H×nh 4. Ph¹m vi lµm viÖc cña tua bin xung kÝch 2 lÇn cña MEIDEN NhËn xÐt: 1. §Æc ®iÓm næi bËt lµ MEIDEN sö dông tua bin xung kÝch hai lÇn cho toµn bé gam thñy ®iÖn nhá vµ thñy ®iÖn cùc nhá. Víi kÕt cÊu chung lµ tua bin - bé truyÒn - m¸y ph¸t, bé ®iÒu tèc ®iÖn tö - ®iÖn hoÆc t¶i gi¶. Víi ph−¬ng thøc trªn h·ng dÔ dµng ®Çu t− c«ng nghÖ ®Ó n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm. 2. §Ó bï l¹i sù gi¶m hiÖu suÊt do bé truyÒn h·ng ®· gam ho¸ b»ng c¸ch chia nhiÒu khung bÒ réng b¸nh xe c«ng t¸c B nh»m lµm cho tua bin lu«n lµm viÖc ë vïng cã hiÖu suÊt cao. 2.1.6. Gam thñy ®iÖn nhá vµ cùc nhá cña Ossberger. H·ng Ossberger do Ossberger (§øc) s¸ng lËp, ®ång thêi «ng còng lµ ng−êi ph¸t minh ra lo¹i tua bin xung kÝch hai lÇn Ossberger næi tiÕng ®−îc sö dông réng r·i trªn thÕ giíi. Cho tíi nay hµng ®· ®−îc xuÊt vµ b¸n ra ®−îc nhiÒu tæ m¸y vµ sö dông ë nhiÒu n−íc. Gam thñy ®iÖn nhá cña Ossberger gåm hai lo¹i tua bin: tua bin h−íng t©m kiÓu S vµ tua bin xung kÝch hai lÇn. ViÖn khoa häc Thñy lîi 12
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 2.1.7. Gam thñy ®iÖn nhá vµ cùc nhá cña h∙ng Cink. MÆc dï nguyªn lý tua bin xung kÝch hai lÇn cã c¸nh h−íng cung trßn ®· ®−îc nªu ra tõ l©u nh−ng m·i tíi n¨m 1993 Cink (mét kü s− ng−êi Czech) míi ¸p dông vµo thùc tÕ. ChØ mét thêi gian ng¾n tua bin Cink ®· ph¸t triÓn m¹nh do nh÷ng −u ®iÓm nh−: - Vïng hiÖu suÊt cao rÊt réng tõ Q0 = 15 ÷ 100% - HiÖu suÊt ®Ønh cao ηmax = 89% - Cã kh¶ n¨ng sö dông hiÖu qu¶ cét ¸p sau b¸nh xe c«ng t¸c víi Hs = 2 ÷ 4m - Tæ m¸y rÊt gän nhÑ - Cã kh¶ n¨ng sö dông c¶ ë vïng cét ¸p thÊp H = 1 ÷ 2m Do vËy, ®· ®−îc mét sè h·ng trªn thÕ giíi ph¸t triÓn tua bin xung kÝch hai lÇn theo h−íng nµy (nh− IREM, Italy, GILKES, Anh). Ph¹m vi lµm viÖc cña tua bin Cink ®−îc c«ng bè: H = 1,5 ÷ 200 m Q = 0,01 ÷ 5m3/s P = 1 KW ÷ 5000 kW Ph¹m vi sö dông vµ ®å thÞ hiÖu suÊt - l−u l−îng nh− ë c¸c h×nh 5 sau a) Ph¹m vi sö dông b) Quan hÖ hiÖu suÊt víi l−u l−îng H×nh 5: Ph¹m vi sö dông vµ quan hÖ hiÖu suÊt - l−u l−îng cña tua bin Cink H·ng Cink cßn giíi thiÖu c¸c lo¹i tua bin xung kÝch hai lÇn cét n−íc thÊp, sö dông chñ yÕu lµ cét ¸p hót, vµ c¸c lo¹i tæ m¸y thñy ®iÖn “®ãng gãi” trong container ViÖn khoa häc Thñy lîi 13
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 2.1.8. Gam thñy ®iÖn cùc nhá cña IREM, Italy. H·ng IREM giíi thiÖu mét gam thñy ®iÖn cùc nhá víi c¸c lo¹i tua bin cã kÕt cÊu kh¸ ®Æc biÖt gåm: - Tua bin xung kÝch hai lÇn kiÓu Cink: H = 5 ÷ 60 m P = 1 ÷ 80 kW - Tua bin g¸o cã buång dÉn n−íc ®Æc biÖt kiÓu buång xo¾n mÆt c¾t vu«ng. H = 10 ÷ 180 m P = 0,05 ÷ 80 kW Víi bé ®iÒu tèc t¶i gi¶ ®−îc tiªu chuÈn hãa theo cÊp c«ng suÊt kh¸c nhau. NhËn xÐt: 1. Gam thñy ®iÖn cùc nhá cña IREM rÊt ®¸ng chó ý chØ gåm 5 lo¹i tua bin g¸o vµ 4 lo¹i tua bin xung kÝch hai lÇn cho vïng lµm viÖc cña hÇu hÕt c¸c tr¹m thñy ®iÖn cùc nhá cã cét n−íc tíi 180 m. 2. H·ng ®−a ra hai lo¹i tua bin gåm tua bin xung kÝch hai lÇn kiÓu Cink vµ tua bin g¸o ®Æc biÖt víi nhiÒu vßi phun khiÕn cho tæ m¸y cã ph¹m vi lµm viÖc rÊt réng. 3. Víi ph−¬ng ph¸p gam hãa nh− vËy, h·ng ®· gi¶m chi phÝ rÊt lín cho nghiªn cøu, thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o, dÔ ®Çu t− n©ng cao chÊt l−îng tæ m¸y. ViÖn khoa häc Thñy lîi 14
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 2.1.10. NhËn xÐt chung. 1. Nh×n chung gam thñy ®iÖn cùc nhá cña thÕ giíi ®Òu sö dông hai lo¹i tua bin c¬ b¶n lµ tua bin h−íng t©m vµ xung kÝch hai lÇn: - Tua bin h−íng t©m ®−îc sö dông cho vïng cét n−íc thÊp (H ≤ 10 m) víi −u ®iÓm lµ tû tèc cao vµ kh¶ n¨ng sö dông cét n−íc HS. H·ng Cink ®−a ra lo¹i tua bin xung kÝch hai lÇn cét n−íc thÊp cã kh¶ n¨ng sö dông cét n−íc HS lµ mét vÊn ®Ò míi, nÕu ®¹t ®−îc c¸c th«ng sè nh− th«ng tin cña h·ng th× ®©y lµ lo¹i tua bin cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao víi tua bin h−íng t©m. - Tua bin xung kÝch hai lÇn ®−îc sö dông cho vïng cã H = 5 ÷ 100 m. Mét sè h·ng më réng cho vïng cã H ≤ 200m. §©y lµ lo¹i tua bin ®−îc sö dông rÊt réng r·i cho thñy ®iÖn cùc nhá vµ thñy ®iÖn nhá v× dÔ chÕ t¹o, ®é bÒn cao, khung lµm viÖc réng. 2. Tua bin g¸o ®−îc sö dông cho vïng cã cét n−íc cao. H·ng IREM ®−a ra lo¹i kÕt cÊu tua bin g¸o kh¸ ®Æc biÖt vµ cã kh¶ n¨ng ¸p dông cho thñy ®iÖn nhá. 3. Tua bin t©m trôc Ýt ®−îc sö dông cho thñy ®iÖn cùc nhá. Th«ng th−êng c¸c h·ng cã sö dông víi P ≥ 50 kW ë mét sè vïng hÑp cho thñy ®iÖn cùc nhá. 4. Tua bin tia nghiªng ®−îc sö dông cho mét sè vïng cho thñy ®iÖn cùc nhá, ®Æc biÖt lµ vïng cã c«ng suÊt thÊp (P ≤ 20 kW) vµ vïng gi÷a cña tua bin g¸o vµ tua bin tia nghiªng. 5. Bé ®iÒu tèc cho thñy ®iÖn cùc nhá chñ yÕu lµ bé ®iÒu tèc t¶i gi¶. Víi vïng cã c«ng suÊt cã thÓ sö dông bé ®iÒu tèc ®iÖn - ®iÖn tö. Tõ xu h−íng chung cña thÕ giíi, cã thÓ x©y dùng h−íng c¬ b¶n cña thñy ®iÖn cùc nhá ë ViÖt Nam theo h−íng chän läc nh÷ng c«ng nghÖ tèi −u nhÊt gåm: - Tua bin xung kÝch hai lÇn kiÓu Cink - Tua bin h−íng trôc buång hë vµ buång ch÷ S - Bé ®iÒu tèc t¶i gi¶ vµ ®iÖn tö - ®iÖn - Tua bin tia nghiªng vµ t©m trôc cho mét sè vïng hÑp 2.2. Nghiªn cøu vµ chÕ t¹o thiÕt bÞ thñy ®iÖn ë ViÖt Nam. ChÕ t¹o thiÕt bÞ cho thñy ®iÖn nhá ë ViÖt Nam cã thÓ chia lµm 3 giai ®o¹n: 2.2.1. Giai ®o¹n 1954 ÷ 1975. ViÖn khoa häc Thñy lîi 15
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 Sau ngµy hoµ b×nh lËp l¹i ë miÒn B¾c, ngµnh thñy ®iÖn ®−îc quan t©m vµ ph¸t triÓn m¹nh, kho¶ng 300 tr¹m thñy ®iÖn nhá ®· ®−îc x©y dùng trong giai ®o¹n nµy, trong ®ã sè tr¹m cã c«ng suÊt P ≤ 50 kW chiÕm 91% sè l−îng. PhÇn lín thiÕt bÞ nhËp tõ c¸c n−íc x· héi chñ nghÜa nh− Trung Quèc, Liªn X«, Bungari, Hungari, TiÖp Kh¾c. VÒ chñng lo¹i: phÇn lín lµ tua bin h−íng trôc vµ t©m trôc. Trong giai ®o¹n nµy, mét sè nhµ m¸y ë trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng ®· s¶n xuÊt c¸c lo¹i thñy ®iÖn nhá cã c«ng suÊt P = 5 ÷ 60 kW bao gåm: - Tua bin t©m trôc theo mÉu PO300 φ 35, 42. - Tua bin h−íng trôc c¸nh b»ng gç, b»ng thÐp tÊm gß, hµn. - Tua bin xung kÝch hai lÇn cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n. Do nguån thiÕt bÞ ®−îc viÖn trî kh¸ nhiÒu vµ ph©n c«ng hîp t¸c trong khèi SEV nªn ë ViÖt Nam kh«ng ph¸t triÓn ngµnh chÕ t¹o thiÕt bÞ thñy ®iÖn nhá. 2.2.2. Giai ®o¹n 1975 ÷ 1990. Sau khi miÒn Nam hoµn toµn gi¶i phãng, do nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ, ta ®· lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn hµng lo¹t tr¹m thñy ®iÖn nhá ë c¶ hai miÒn Nam, B¾c. N¨m 1976, dù ¸n ph¸t triÓn thñy ®iÖn KÎ Gç ®−îc Bé Thñy lîi (cò) x©y dùng bao gåm: thiÕt kÕ, chÕ t¹o tæ m¸y tua bin h−íng t©m buång kÝn, trôc ®øng víi cét n−íc H = 14 ÷ 20m, c«ng suÊt P = 1000 kW. Bé Thñy lîi ®· cö mét nhãm chuyªn gia sang häc tËp vµ nghiªn cøu t¹i Liªn X«. Mét bé thiÕt kÕ t−¬ng ®èi hoµn chØnh ra ®êi, ®¸nh dÊu b−íc ph¸t triÓn ®Çu tiªn trªn quy m« lín cña ngµnh chÕ t¹o thiÕt bÞ thñy ®iÖn. Song song víi c«ng t¸c thiÕt kÕ, phßng thÝ nghiÖm tua bin kÝn vµ hë ®· ®−îc nghiªn cøu vµ x©y dùng t¹i ViÖn Khoa häc Thñy lîi, m« h×nh tua bin h−íng t©m theo mÉu ΠΛ 30/587, D1 = 25 cm ®· ®−îc chÕ t¹o. N¨m 1980, ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu thñy ®iÖn 06 - 02 ®−îc thiÕt lËp, trong ®ã cã trªn 50 ®Ò tµi vÒ thñy ®iÖn. Tuy nhiªn sau ®ã, do sù ph©n cÊp gi÷a hai ngµnh thñy lîi vµ ®iÖn lùc, c¸c c«ng viÖc trªn ®· kh«ng ®−îc thóc ®Èy. Trong khi ®ã, do nhu cÇu cña s¶n xuÊt, c¸c nhµ m¸y, viÖn nghiªn cøu, tr−êng ®¹i häc ®· ®Èy m¹nh chÕ t¹o thiÕt bÞ thñy ®iÖn nh− Nhµ m¸y C«ng cô sè 1, C«ng ty thiÕt bÞ ®iÖn §«ng Anh, ViÖn Khoa häc Thñy lîi, Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi, §µ N½ng, Nhµ m¸y C¬ khÝ Thñy lîi, Nhµ m¸y c¬ khÝ 276 (Tp Hå ChÝ Minh), ViÖn Nghiªn cøu m¸y … ViÖn khoa häc Thñy lîi 16
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 KÕt qu¶ lµ trong vßng 10 n¨m, trªn 100 tæ m¸y thñy ®iÖn cã c«ng suÊt tõ 5 ÷ 2100 kW ®· ®−îc chÕ t¹o, l¾p ®Æt. Cã thÓ ®¸nh gi¸ ®©y lµ giai ®o¹n rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ngµnh chÕ t¹o thiÕt bÞ thñy ®iÖn. Tuy nhiªn, trong giai ®o¹n nµy cã nh÷ng thµnh c«ng vµ thÊt b¹i. Trong vßng kho¶ng 10 n¨m ta ®· chÕ t¹o vµ l¾p ®Æt hµng tr¨m tr¹m thñy ®iÖn nhá, ®ãng gãp kh«ng nhá vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi cña nhiÒu vïng thuéc miÒn nói phÝa B¾c, miÒn Trung vµ T©y Nguyªn, gãp phÇn tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ cho ®Êt n−íc, ®Æc biÖt tr¹m thñy ®iÖn Phó Ninh víi c«ng suÊt 2 x 1000 kW cã c¸c thiÕt bÞ nh− tua bin, ®iÒu tèc, thiÕt bÞ phô kh¸c ®−îc chÕ t¹o trong n−íc ®−îc ®−a vµo l¾p ®Æt vµ vËn hµnh æn ®Þnh. C¸c tr¹m thñy ®iÖn cã c«ng suÊt lín nh− Eadrang II, Duy Xuyªn vµ hµng tr¨m tr¹m thñy ®iÖn kh¸c chøng tá kh¶ n¨ng s¶n xuÊt thiÕt bÞ thñy ®iÖn trong n−íc. §iÒu nµy ®Æc biÖt cã ý nghÜa nªn so s¸nh n¨ng lùc nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt thiÕt bÞ thñy ®iÖn cña ta víi nhiÒu n−íc kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nh− vËy ®· ®µo t¹o vµ tr−ëng thµnh ®éi ngò c¸n bé nghiªn cøu, chÕ t¹o, c«ng nh©n chÕ t¹o, l¾p r¸p thiÕt bÞ thñy ®iÖn. Tuy vËy bªn c¹nh ®ã còng béc lé nhiÒu yÕu kÐm: - Theo thèng kª s¬ bé cã trªn 10 c«ng tr×nh do sù h− háng thiÕt bÞ ®· kh«ng vËn hµnh ®−îc nh− tr¹m thñy ®iÖn S«ng Vè (B×nh §Þnh) c«ng suÊt 200 kW, tr¹m thñy ®iÖn S«ng Mùc (Thanh Ho¸) c«ng suÊt 2000 kW, tr¹m thñy ®iÖn NËm M¹ (Hµ Giang) c«ng suÊt 3000 kW. Hµng chôc tæ m¸y nhá cña c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt kh«ng sö dông ®−îc. - RÊt nhiÒu tæ m¸y khi ®−a vµo vËn hµnh béc lé nhiÒu yÕu kÐm nh− hiÖu suÊt thÊp, hay bÞ h− háng. - NhiÒu tæ m¸y l¾p ®Æt kh«ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn lµm viÖc, g©y tèn kÐm. VÝ dô nh− cã tr¹m thñy ®iÖn sö dông tua bin F 10/50 cho tr¹m thñy ®iÖn cã c«ng suÊt H = 27m, ph¸t c«ng suÊt 30 kW, F 30/50 cho tr¹m thñy ®iÖn cã H = 5m, ph¸t c«ng suÊt 40 kW, … nhiÒu tæ m¸y cña ta cã kÝch th−íc to h¬n rÊt nhiÒu tæ m¸y cïng lo¹i nhËp tõ n−íc ngoµi. - Ngay trong c«ng t¸c kh¶o s¸t, thiÕt kÕ, s¬ ®å hÖ thèng b¶o vÖ tæ m¸y … ®Òu kh«ng cã chØ dÉn ®Çy ®ñ dÉn tíi c¸c tr¹m thñy ®iÖn cña ta lµm viÖc kÐm hiÖu qu¶. Nh÷ng yÕu kÐm trªn ®ßi hái ph¶i cã mét qu¸ tr×nh nghiªn cøu tæng kÕt, v¹ch ra b−íc ®i thÝch hîp ®Ó thóc ®Èy nghµnh chÕ t¹o thiÕt bÞ thñy ®iÖn ph¸t triÓn. ViÖn khoa häc Thñy lîi 17
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 B¶ng 5. HiÖn tr¹ng thiÕt bÞ thñy ®iÖn mét sè tr¹m thñy ®iÖn. Sè tæ C«ng Cét §iÒu TT Tªn c«ng tr×nh Tªn thiÕt bÞ §Æc ®iÓm m¸y suÊt n−íc tèc - Tua bin h−íng trôc, c¸nh quay theo mïa D1= 123 cm, 1 Phó Ninh 2 4K-69 1000 8÷13,6 theo mÉu 4K-64. Buång xo¾n kim lo¹i, trôc ®óng. §iÒu tèc c¬ khÝ- thuû lùc. Lµm viÖc æn ®Þnh - Tua - bin h−íng trôc, c¸nh quay theo mïa, buèng xo¾n kim lo¹i, trôc ®øng. M¸y ph¸t tù chÕ, ®iÒu tèc §T 1500 2 S«ng mùc 2 ∏Λ 30/587 1000 14÷18 kiÓu ®iÖn tÎ – thuû lùc. Kh«ng lµm viÖc ®−îc - ®· thanh lý 3 §ång Lª - Nh− trªn, ch−a l¾p ®Æt Theo mÉu - Tæ m¸y h−íng trôc, buång xo¾m trôc ®øng, cã c¬ cÊu 4 CCq1-DK-25 40 GANZ 16÷20 8÷17 thïng chôp, ®iÒu tèc tù ®éng kiÓu qu¶ v¨ng. ChÊt l−îng (Hunggari) chÕ t¹o tèt, nh−ng ®iÒu tèc kh«ng æn ®Þnh. - Tua-bin t©m trôc, trôc ngang buång xo¾n kim lo¹i, sö Tua – bin Francis dông æ ba bÝt 5 Quú Tam, B×nh §iÒn, 5 F30/50 40÷200 4÷18 §T-700 - C¸nh chÕ t¹o theo c«ng nghÖ rÌn dËp hµn §ång Lª - ChÊt l−îng tèt, hÖ thèng tù ®éng ho¸ kh«ng æn ®Þnh - Tua bin t©m trôc, buång xo¾n gang ®óc, trôc ngang, sö 6 ViÖt L©m 5 F10/50 400 92 §T75 dông mÉu c¸nh F10. KÕt cÊu æ ch−a tèt hay bÞ háng 7 NËm M¸ 2 F10/90 1500 120 DT 1000 - Tua bin t©m trôc ngang, sö dông mÉu c¸nh F10, D1=90 ViÖn khoa häc Thñy lîi 18
B¸o c¸o x©y dùng c¬ së Khoa häc ®Ò suÊt gam thñy ®iÖn nhá §Ò tµi KC07 - 04 cm, c¸nh ®óc liÒn - Tæ m¸y bÞ x©m thùc, g©y næ m¹nh, kh«ng ho¹t ®éng ®−îc, ph¶i thay b»ng thiÕt bÞ cña Trung Quèc - Tua-bin t©m trôc ngang, c¸nh b»ng thÐp hîp kim, hµn Tua bin g¸o B¹ch víi th©n. 8 M·, Trµ Bång, A 6 P26 135÷200 80÷120 DT75 -Tæ m¸y lµm viÖc æn ®Þnh L−íi - Do sö dông m¸y ph¸t vßng quay thÊp nªn kÝch th−íc lín so víi thiÕt bÞ nhËp cïng lo¹i 9 Th¸c Bay 2 P13 400 2400 DT75 Nh− trªn, dïng c¸nh Ns=13 Th«ng Gãt, B¶n F30/50 10 100 ÷250 10÷25 Tæ m¸y t©m trôc, trôc ngang, sö dông mÉu c¸nh F30 Hoµng F10/50 11 Duy S¬n 2 G06- 66/1x7,0 Tua bin g¸o 2 vßi phun 12 Khe Sanh Tua - bin Tua bin t©m trôc, b¸nh xe c«ng t¸c kiÓu F13, D1 = 42 cm h−íng trôc 13 S«ng Ba Mét sè tæ m¸y 14 buång hë Nhãm tua - bin XK 15 2L 16 F13/84 2100 Tua bin t©m trôc kiÓu F13, D1 = 84 cm ViÖn khoa häc Thñy lîi 19