intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Xây dựng danh mục tương tác thuốc cần chú ý trong kê đơn tại phòng khám tim mạch Bệnh viện Nhân dân Gia Định

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST
Báo xấu
14
lượt xem 6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Xây dựng danh mục tương tác thuốc cần chú ý trong kê đơn tại phòng khám tim mạch Bệnh viện Nhân dân Gia Định trình bày khảo sát tỉ lệ các loại tương tác thuốc trong kê toa ngoại trú trên bệnh nhân tim mạch, từ đó, xây dựng danh mục tương tác thuốc cần chú ý trong kê đơn ngoại trú trên bệnh nhân tim mạch tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Xây dựng danh mục tương tác thuốc cần chú ý trong kê đơn tại phòng khám tim mạch Bệnh viện Nhân dân Gia Định

  1. HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT NĂM 2022 - BỆNH VIỆN NHÂN DÂN GIA ĐỊNH XÂY DỰNG DANH MỤC TƯƠNG TÁC THUỐC CẦN CHÚ Ý TRONG KÊ ĐƠN TẠI PHÒNG KHÁM TIM MẠCH BỆNH VIỆN NHÂN DÂN GIA ĐỊNH Ngô Thị Kim Hòa1, Trần Minh Hoàng2, Nguyễn Thị Hoa Mỹ2, Nguyễn Hoàng Hải3, Phạm Hồng Thắm1,2 TÓM TẮT 43 thongtinthuoc.com.vn, Lexicomp và Mở đầu: Bệnh tim mạch là một trong những UPTODATE. bệnh hàng đầu trong nguyên nhân gây tử vong Kết quả: trên toàn cầu, tại Việt Nam tỉ lệ tử vong cũng xấp Có tổng số 10081 đơn thuốc phân tích. Trong xỉ 31% . Tương tác thuốc là một trong những vấn đó, có 3440 đơn (chiếm tỉ lệ 34,1%) có tương tác đề thường gặp khi kê đơn, ngoài nguy cơ ảnh thuốc. Số đơn thuốc chứa tương tác ở mức độ hưởng đến hiệu quả điều trị, một số tương tác vừa phải và nhẹ lần lượt là 3136 và 310 đơn thuốc bất lợi có thể làm gia tăng các phản ứng có thuốc (tương ứng với 28% và 3%). Có 862 đơn hại nghiêm trọng, kéo dài thời gian nằm viện, thuốc chứa tương tác ở mức độ nặng (7,9%). tăng chi phí điều trị, tăng nguy cơ tái nhập viện Trong mẫu nghiên cứu, số thuốc trong đơn dao và tỉ lệ tử vong ở bệnh nhân tim mạch. động từ 1 – 13 thuốc, trong đó số đơn có chứa 4 Mục tiêu: Khảo sát tỉ lệ các loại tương tác thuốc chiếm tỉ lệ cao nhất. Tỉ lệ tương tác thuốc thuốc trong kê toa ngoại trú trên bệnh nhân tim tăng dần khi số lượng thuốc trong đơn tăng lên, mạch, từ đó, xây dựng danh mục tương tác thuốc các đơn có chứa từ 10 thuốc trở lên cho thấy luôn cần chú ý trong kê đơn ngoại trú trên bệnh nhân gặp ít nhất 1 cặp tương tác thuốc theo kết quả tra tim mạch tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định. cứu. Có 24 cặp tương tác có ý nghĩa lâm sàng Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: cần chú ý được ghi nhận, trong đó có 16 cặp Nghiên cứu hồi cứu, mô tả cắt ngang đơn thuốc tương tác ở mức độ C – theo dõi điều trị, 8 cặp ngoại trú được kê đơn trong khoảng thời gian từ tương tác mức độ D – Xem xét thay đổi điều trị. 01/03/2021 đến ngày 31/03/2021. Sử dụng phần Bên cạnh đó, kết quả nghiên cứu cũng cho thấy mềm kê đơn của bệnh viện có tích hợp với web có tỉ lệ thuận giữa số lượng tương tác thuốc và số thongtinthuoc.com.vn nhằm thống kê tỉ lệ các lượng thuốc được kê trong đơn. tương tác thuốc. Đánh giá mức độ tương tác Kết luận: thuốc theo các phần mềm sau: Tương tác thuốc chiếm tỉ lệ cao trong các đơn thuốc trên bệnh nhân tim mạch. Việc cung cấp danh mục thuốc tương tác cần lưu ý giúp 1 Khoa Dược – Trường ĐH Nguyễn Tất Thành phát hiện và ngăn ngừa các tương tác ảnh hưởng 2 Khoa Dược – Bệnh viện Nhân Dân Gia Định đến điều trị và góp phần sử dụng thuốc an toàn. 3 Khoa Nội Tim mạch - Bệnh viện Nhân Dân Gia Từ khóa: Tương tác thuốc, tim mạch, phản Định ứng có hại của thuốc. Chịu trách nhiệm chính: Phạm Hồng Thắm Email: hongthamndgd@gmail.com Ngày nhận bài: 15.9.2022 Ngày phản biện khoa học: 15.10.2022 Ngày duyệt bài: 10.11.2022 412
  2. TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 520 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2022 SUMMARY containing serious interactions (7.9%). In the RESEARCH FOR BUILDING A LIST research sample, the number of drugs in the OF DRUG INTERACTIONS NEEDED prescription ranged from 1 to 13 drugs, of which TO BE ATTENTION IN OUTCOME the number of prescriptions containing 4 drugs PRECAUTIONS AT CARDIOLOGY accounted for the highest proportion. The rate of DEPARTMENT NHAN DAN GIA DINH drug interactions increases as the number of HOSPITAL drugs in the prescription increases, orders Introduction: Cardiovascular disease is one containing 10 or more drugs show that there is of the leading causes of death globally. In always at least 1 pair of drug interactions Vietnam, the mortality rate is approximately according to the search results. 31%. Drug interaction is one of the common There are 24 pairs of clinically significant problems when prescribing, in addition to the interactions that need to be noted, of which there risk of affecting the effectiveness of treatment, are 16 pairs of interactions at level C - monitor some adverse drug interactions can increase treatment, 8 pairs of interactions at level D - serious adverse reactions, prolong the duration of Consider changing treatment.. treatment. hospitalization, increased treatment Besides, the study results also show that costs, increased risk of re-hospitalization and there is a positive ratio between the number of mortality in cardiovascular patients. drug interactions and the number of drugs Objective: Surveying the rate of drug prescribed in the prescription. interactions in outpatient prescribing for Conclusion: Drug interactions account for a cardiovascular patients, thereby building a list of high percentage of prescriptions in drug interactions that need attention in outpatient cardiovascular patients. Providing a list of drug prescribing for cardiovascular patients at Nhan interactions to note helps detect and prevent dan Gia Dinh Hospital . interactions that affect treatment and contributes Materials and methods: Retrospective, to the safe use of drugs.. cross-sectional study of outpatient prescriptions Keywords: Drug interactions, Cardiology, prescribed between March 1, 2021 and March Outpatients... 31, 2021. Using the hospital's prescribing software integrated with the website I. ĐẶT VẤN ĐỀ thongtinthuoc.com.vn to calculate the rate of Theo tổ chức y tế Thế giới (World Health drug interactions. Evaluate drug interactions Organization WHO), bệnh tim mạch dẫn đầu according to the following software: trong nguyên nhân gây tử vong trên toàn cầu thongtinthuoc.com.vn, Lexicomp and với khoảng 31% tổng số ca tử vong. Trong UPTODATE. đó, các biến cố liên quan đến bệnh tim do Result: There are a total of 10081 thiếu máu cục bộ và đột quỵ lần lượt chiếm prescriptions analyzed. In which, there are 3440 16% và 11% tổng số trường hợp tử vong. Tại prescriptions (accounting for 34.1%) with drug Việt Nam, tỉ lệ tử vong liên quan đến bệnh interactions. The number of prescriptions tim mạch cũng xấp xỉ 31% trong năm 2016 containing moderate and mild interactions was tương đương với hơn 170.000 tử vong [4]. 3136 and 310, respectively (28% and 3% Một trong những nguyên nhân quan respectively). There were 862 prescriptions trọng dẫn đến các biến cố trên bệnh nhân tim 413
  3. HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT NĂM 2022 - BỆNH VIỆN NHÂN DÂN GIA ĐỊNH mạch là các vấn đề liên quan đến thuốc. Tỉ lệ tương tác không có ý nghĩa lâm sàng khiến các trường hợp biến cố do thuốc dao động từ các bác sĩ kê đơn có xu hướng bỏ qua các 30,8% đến 78% [5], [6]. Trong đó, tương tác cảnh báo tương tác thuốc được đưa ra và có thuốc là một trong những vấn đề thường gặp thể dẫn đến các kết cục xấu về lâm sàng nếu khi kê đơn và có thể ảnh hưởng đến kết cục bỏ qua những tương tác nghiêm trọng là vấn lâm sàng của bệnh nhân ở nhiều mức độ đề cần được quan tâm. Chính vì vậy việc khác nhau. Ngoài nguy cơ ảnh hưởng đến khảo sát tần suất xảy ra tương tác thuốc và hiệu quả điều trị, một số tương tác thuốc bất xây dựng danh mục tương tác thuốc chuyên lợi có thể làm gia tăng các phản ứng có hại biệt cần chú ý là rất quan trọng tại bệnh viện nghiêm trọng, kéo dài thời gian nằm viện, nói chung và tại khoa tim mạch nói riêng. tăng chi phí điều trị, tăng nguy cơ tái nhập Tại Việt Nam, hiện nay nhiều bệnh viện viện và tỉ lệ tử vong ở bệnh nhân tim mạch. đã thực hiện một số giải pháp nhằm hạn chế Theo một nghiên cứu thực hiện tại Việt tương tác thuốc trong quá trình kê đơn như Nam (2019), tương tác thuốc chiếm 19,3% dược sĩ duyệt toa ngoại trú, các công văn các vấn đề liên quan đến thuốc thường gặp cảnh báo tương tác thuốc nguy hiểm, ứng tăng nguy cơ nhập viện trên bệnh nhân bệnh dụng giám sát tương tác thuốc thông qua các mạch vành [5]. Do đó, tuy các nghiên cứu về phần mềm cảnh báo tương tác thuốc tích hợp mức độ và tỉ lệ tương tác thuốc ở bệnh nhân khi kê đơn nhưng cũng không tránh khỏi tim mạch đã được thực hiện ở nhiều bệnh những thiếu sót về nội dung, hình thức cũng viện trong và ngoài nước [1], [2], [5], [7], như sự tương tác của các bác sĩ với phần việc không ngừng cập nhật các cặp tương tác mềm. Và tại bệnh viện Nhân Dân Gia Định với tối ưu hóa giải pháp ngăn chặn là điều cũng đã áp dụng các biện pháp cảnh báo cần thiết trong quản lý tương tác thuốc trên tương tác thuốc tuy nhiên chưa đánh giá hiệu lâm sàng tim mạch, nhất là với bệnh nhân quả. Chính vì thế, nghiên cứu này được thực điều trị ngoại trú, không được theo dõi y tế hiện với 2 mục tiêu: (1)Xác định tỉ lệ tương chặt chẽ. Để nâng cao chất lượng kê đơn, tác thuốc tiềm ẩn trong đơn thuốc ngoại trú giảm thiểu các tương tác thuốc nghiêm trọng, tại khoa tim mạch và (2) Xây dựng danh mục đòi hỏi cán bộ - nhân viên y tế phải có hiểu tương tác thuốc cần chú ý tại khoa Tim mạch biết, nắm bắt về cơ chế, nguyên nhân và cách Bệnh viện Nhân dân Gia Định. xử trí các trường hợp tương tác thuốc có ý Từ kết quả nghiên cứu của đề tài, tôi hy nghĩa lâm sàng. Nhờ xu hướng chuyển đổi số vọng có thể đề xuất và áp dụng các biện pháp trong y tế và sự phát triển của các hệ thống can thiệp bổ sung nhằm tiếp tục giảm tỉ lệ cơ sở dữ liệu về thông tin và tương tác thuốc, tương tác thuốc bất lợi, nâng cao chất lượng các nhân viên y tế có điều kiện thuận lợi hơn điều trị và an toàn sử dụng thuốc tại bệnh trong việc tiếp cận các cảnh báo về tương tác viện Nhân Dân Gia Định. thuốc trong quá trình kê đơn. Tuy nhiên, các cơ sở dữ liệu về tương tác thuốc hiện nay II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU chưa thống nhất về thông tin cảnh báo và Đối tượng nghiên cứu một số cảnh báo chưa đảm bảo mức độ tin Nghiên cứu được tiến hành tại Phòng cậy gây khó khăn khi ứng dụng trong thực khám tim mạch, bệnh viện Nhân dân Gia hành lâm sàng. Việc cảnh báo quá mức các Định. Đơn thuốc ngoại trú trên bệnh nhân 414
  4. TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 520 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2022 tim mạch từ ngày 1/3/2021 đến ngày Khảo sát tương tác thuốc từ tất cả đơn 31/3/2021. thuốc đã xuất từ phần mềm kê đơn Tiêu chuẩn chọn mẫu + Tra cứu thuốc đủ tiêu chuẩn từ các đơn Cơ sở dữ liệu được truy xuất hồi cứu từ thuốc bằng phần mềm tra cứu phần mềm quản lý tổng thể của bệnh viện. thongtinthuoc.com sau khi điều chỉnh cơ sở Tiêu chí loại trừ dữ liệu tương thích định dạng với phần mềm Đơn thuốc được xác định có sai lệch về tên biệt dược, hàm lượng, dạng bào chế... thông tin (toa thuốc không thực tế sử dụng - Xác định tỉ lệ tương tác thuốc bất lợi trên bệnh nhân, phát sinh trên phần mềm do tiềm ẩn từ các đơn thuốc qua phần mềm tra yêu cầu quản lý và các yêu cầu khác về mặt cứu thongtinthuoc.com thủ thuật). Các số liệu bao gồm tỉ lệ cặp tương tác Đơn thuốc bệnh nhân tự mua tại nhà bất lợi tiềm ẩn được xuất trả trực tiếp số liệu thuốc. từ phần mềm tra cứu. Các số liệu này bao Đơn thuốc chỉ có 1 thuốc gồm: số lượng và tỉ lệ tương tác bất lợi tiềm Thiết kế nghiên cứu: Hồi cứu mô tả. ẩn theo từng mức độ: có tương tác, chống chỉ Các bước thực hiện: định, vừa phải, nhẹ (bao gồm số liệu về số Thu thập tất cả đơn thuốc ngoại trú từ hệ cặp trùng lặp). thống phần mềm kê đơn thuốc HIS của bệnh Biến số nghiên cứu: viện. Phương pháp Mục tiêu Biến số/ Chỉ số Định nghĩa/Cách tính thu thập Tỷ lệ (%) theo từng Số BN theo từng nhóm tuổi/ nhóm tuổi BN trong Tổng số BN đánh giá mẫu nghiên cứu Khảo sát đặc điểm Giá trị trung bình Tính theo hàm Average của BN trong tuổi của BN nghiên cứu Gía trị lớn nhất tuổi Tính theo hàm Max Đơn thuốc của của BN BN điều trị ngoại Gía trị nhỏ nhất Tính theo hàm Min trú tại khoa tim tuổi của BN mạch Bệnh viện Số đơn có tương tác tương Tỷ lệ (%) về số Nhân dân Gia ứng với số thuốc kê trong Đánh giá tỉ lệ thuốc kê trong đơn Định ngày đơn/ tổng số đơn ứng với số tương tác thuốc thuốc 1/3/2021 đến hết thuốc kê trong đơn tiềm aane trong ngày 31/3/2021. Tỷ lệ (%) tương tác Số đơn tương ứng với mức đơn thuốc ngoại tiềm ẩn trong mẫu độ tương tác/ tổng số tương trú khoa tim mạch nghiên cứu tác các mức độ tương tác Bệnh viện Nhân Tần suất kê đơn và Số lần xuất hiện tương dân Gia Định. tỷ lệ (%) xuất hiện tác/tổng số đơn chứa tương tương tác tác mức độ nặng 415
  5. HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT NĂM 2022 - BỆNH VIỆN NHÂN DÂN GIA ĐỊNH Phân tích số liệu 8281 bệnh nhân. đơn thuốc thỏa mãn tiêu chí Số liệu được xử lý bằng web chọn mẫu và loại trừ với những kết quả như thongtinthuoc.com.vn và phần mềm sau: Microsoft Exel 2016. Phân tích chỉ số nhóm Giai đoạn 1: đánh giá sơ bộ tỉ lệ tương tuổi bệnh nhân, tương tác thuốc tiềm ẩn và số tác thuốc tiềm ẩn trong đơn thuốc ngoại thuốc trong đơn trong mẫu nghiên cứu, mức trú khoa tim mạch bệnh viện nhân dân gia độ tương tác tiềm ẩn trong mẫu nghiên cứu, định. tần suất gặp phải những tương tác trong danh Đặc điểm mẫu nghiên cứu sách tương tác thuốc có ý nghĩa lâm sàng cần Theo kết quả thống kê, độ tuổi trung bình chú ý tại khoa tim mạch bệnh viện Nhân dân nhóm bệnh nhân nghiên cứu là 52 tuổi, dao Gia Định từ ngày 1/3/2021 đến hết ngày động đáng kể từ 1 tuổi đến 100 tuổi. Dưới 20 31/3/2021.. tuổi chiếm tỉ lệ thấp nhất là 14 bệnh nhân (0.17%), chiếm tỉ lệ cao nhất từ 60 tuổi trở III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU lên là 5282 bệnh nhân (63.78%). Tỉ lệ bệnh Trong khoảng thời gian nghiên cứu, có nhân có xu hướng tăng dần theo độ tuổi. 10081 đơn thỏa mãn điều kiện tương ứng Bảng 5. Phân bố nhóm tuổi bệnh nhân trong mẫu nghiên cứu Đặc tính mẫu Số lượng bệnh nhân Tỷ lệ % = 60 5282 63.78 Tuổi trung bình 52 Giá trị Tuổi bé nhất 1 Tuổi lớn nhất 100 Mối liên hệ giữa tương tác thuốc tiềm mềm, có 3440 đơn thuốc có chứa tương tác ẩn và số thuốc trong đơn trong mẫu thuốc (34.1%). Số loại thuốc có trong một nghiên cứu đơn thuốc thấp nhất là 1, cao nhất là 13 loại. Dữ liệu của 10081 đơn thuốc được xử lý, Bên cạnh đó, kết quả tra cứu cũng cho thấy tỉ chuẩn hóa và tra cứu bằng phần mềm lệ tương tác thuốc tăng dần khi số lượng thongtinthuoc.com. Kết quả cho thấy trong thuốc trong đơn tăng lên. Tỉ lệ này được thể 10081 đơn thuốc được tra cứu bằng phần hiện trong bảng 3 Bảng 2. Đặc điểm về số thuốc được kê đơn trong đơn thuốc Số thuốc Có tương tác Có trùng lặp Tổng số đơn Tỷ lệ % 1 0 0 757 0% 2 34 1 1330 3% 3 156 6 1875 8% 4 495 5 1975 25% 416
  6. TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 520 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2022 5 857 20 1705 50% 6 823 11 1225 67% 7 626 15 748 84% 8 311 8 351 89% 9 103 4 110 94% 10 30 0 30 100% 11 3 1 3 100% 12 1 0 1 100% 13 1 1 1 100% Hình 1. Phân bố phần trăm về số thuốc kê trong đơn thuốc Mức độ tương tác tiềm ẩn 2.8%). Có thể thấy rằng, đa số tương tác Trong 10949 tương tác thuốc, số tương thuốc khảo sát qua các đơn thuốc ngoại trú tác thuốc ở mức độ chống chỉ định là 0 tại khoa tim mạch thuốc mức độ vừa, chỉ 7.9 (chiếm tỉ lệ 0%); số tương tác thuốc ở mức % là các tương tác nặng và chống chỉ định độ nặng là 862 (chiếm tỉ lệ 7.9%); số tương cần thận trọng hoặc cảnh báo không nên chỉ tác thuốc ở mức độ vừa và nhẹ lần lượt là định đồng thời. 3136 và 310 (chiếm tỉ lệ lần lượt là 28.6% và 417
  7. HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT NĂM 2022 - BỆNH VIỆN NHÂN DÂN GIA ĐỊNH Bảng 3. Mức độ tương tác tiềm ẩn trong mẫu nghiên cứu Trạng thái Số đơn Tỷ lệ % Tương tác CCĐ 0 0.0 Tương tác nặng 862 7.9 Tương tác vừa phải 3136 28.6 Tương tác nhẹ 310 2.8 Không có tương tác 6641 60.7 Tổng 10949 100 Danh mục tương tác thuốc tiềm ẩn mức độ chống chỉ định và nặng đề xuất Bảng 4. Danh mục tương tác thuốc tiềm ẩn ở mức độ chống chỉ định và nặng tra cứu từ thongtinthuoc.com.vn STT Hoạt chất 1 Hoạt chất 2 Atorvastatin/Atorvastatin calcium 1 Colchicine trihydrate 2 Atorvastatin calcium trihydrate Fenofibrate 3 Cilostazol Omeprazole 4 Clopidogrel/Clopidogrel bisulfate Omeprazole 5 Clopidogrel/ Clopidogrel bisulfate Esomeprazole/ Esomeprazole Magnesium 6 Clopidogrel bisulfate Amlodipine/ Amlodipin besylate 7 Clopidogrel bisulfate Aspirin 8 Dabigatran etexilate mesylate Aspirin Irbesartan 150mg và 9 Digoxin Hydrocholorothiazide 12.5 mg 10 Digoxin Indapamide Valsgim H 12,5 mg + 80mg 11 Digoxin (VALSATAN 80mg+ Hydrocholorothiazide 12.5mg) 12 Spironolacton Enalapril 13 Spironolactone Digoxin 14 Spironolactone Perindopril/ Perindopril Arginine 15 Spironolactone Lisinopril 16 Spironolactone Captopril 17 Spironolactone Potassium chloride 18 Rosuvastatin calcium Fenofibrate 19 Telmisartan Perindopril/ Perindopril Arginine 20 Tuzamin Clopidogrel bisulfate 21 Meloxicam Clopidogrel bisulfate 22 Meloxicam Aspirin 23 Etoricoxib Clopidogrel 24 Etoricoxib Sertraline 25 Etodolac Clopidogrel bisulfate 26 Etodolac Sertraline 418
  8. TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 520 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2022 Giai đoạn 2: đánh giá và xây dựng danh mục tương tác thuốc có ý nghĩa lâm sàng cần chú ý trong đơn thuốc ngoại trú khoa tim mạch bệnh viện nhân dân gia định Đánh giá lại mức độ của các tương tác thuốc Bảng 5. Kết quả tra cứu tương tác thuốc có ý nghĩa lâm sàng cần chú ý Mức độ STT Hoạt chất 1 Hoạt chất 2 Tương tác Atorvastatin/Atorvastatin 1 Colchicine C calcium trihydrate 2 Atorvastatin calcium trihydrate Fenofibrate C 3 Cilostazol Omeprazole D Clopidogrel/ 4 Omeprazole D Clopidogrel bisulfate Clopidogrel/ Esomeprazole/ Esomeprazole 5 D Clopidogrel bisulfate Magnesium 6 Clopidogrel bisulfate Amlodipine/ Amlodipin besylate C 7 Clopidogrel bisulfate Aspirin C 8 Dabigatran etexilate mesylate Aspirin D Irbesartan 150mg và 9 Digoxin C Hydrocholorothiazide 12.5 mg 10 Digoxin Indapamide C Valsgim H 12,5 mg + 80mg 11 Digoxin (VALSATAN 80mg+ C Hydrocholorothiazide 12.5mg) 12 Spironolacton Enalapril C 13 Spironolactone Digoxin C Perindopril/ 14 Spironolactone C Perindopril Arginine 15 Spironolactone Lisinopril C 16 Spironolactone Captopril C 17 Spironolactone Potassium chloride D 18 Rosuvastatin calcium Fenofibrate C Perindopril/ 19 Telmisartan D Perindopril Arginine 20 Meloxicam Clopidogrel bisulfate C 21 Meloxicam Aspirin D 22 Etoricoxib Sertraline C 23 Etodolac Clopidogrel bisulfate C 24 Etodolac Sertraline D Từ kết quả tra cứu bằng phần mềm Lexicomp Online., có 24 cặp tương tác ở mức độ nặng trở lên từ cả 2 cơ sở dữ liệu (chiếm tỉ lệ 92.3%) , trong đó có 8 gặp tương tác ở mức độ chống chỉ định (chiếm tỉ lệ 33.3%). 419
  9. HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT NĂM 2022 - BỆNH VIỆN NHÂN DÂN GIA ĐỊNH Xác định tần suất gặp phải những tương tác trong danh sách tương tác thuốc có ý nghĩa lâm sàng cần chú ý Bảng 6. Tần suất kê đơn và tỷ lệ xuất hiện tương tác nằm trong danh sách 24 tương tác thuốc cần chú ý Số lần Tần Mức độ STT Hoạt chất 1 Hoạt chất 2 xuất số Tương hiện (%) tác Atorvastatin/Atorvastatin 1 Colchicine 5 0.58 C calcium trihydrate Atorvastatin calcium 2 Fenofibrate 5 0.58 C trihydrate 3 Cilostazol Omeprazole 2 0.23 D Clopidogrel/Clopidogrel 4 Omeprazole 433 50.23 D bisulfate Clopidogrel/ Clopidogrel Esomeprazole/ 5 68 7.89 D bisulfate Esomeprazole Magnesium Amlodipine/ Amlodipin 6 Clopidogrel bisulfate 256 29.70 C besylate 7 Clopidogrel bisulfate Aspirin 18 2.09 C Dabigatran etexilate 8 Aspirin 1 0.12 D mesylate Irbesartan 150mg và 9 Digoxin Hydrocholorothiazide 12.5 3 0.35 C mg 10 Digoxin Indapamide 10 1.16 C Valsgim H 12,5 mg + 80mg (VALSATAN 80mg + 11 Digoxin 4 0.46 C Hydrocholorothiazide 12.5mg) 12 Spironolacton Enalapril 7 0.81 C 13 Spironolactone Digoxin 43 4.99 C Perindopril/ Perindopril 14 Spironolactone 12 1.39 C Arginine 15 Spironolactone Lisinopril 109 12.65 C 16 Spironolactone Captopril 5 0.58 C 17 Spironolactone Potassium chloride 3 0.35 D 18 Rosuvastatin calcium Fenofibrate 4 0.46 C Perindopril/ Perindopril 19 Telmisartan 1 0.12 D Arginine 20 Meloxicam Clopidogrel bisulfate 1 0.12 C 420
  10. TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 520 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2022 21 Meloxicam Aspirin 3 0.35 D 22 Etoricoxib Sertraline 1 0.12 C 23 Etodolac Clopidogrel bisulfate 3 0.35 C 24 Etodolac Sertraline 1 0.12 D Trong 24 cặp tương tác thuốc cần chú ý. do đây là đối tượng có nguy cơ cao mắc phải Tần suất cặp Clopidogrel/Clopidogrel các bệnh mạn tính, cần phải tái khám và điều bisulfate – Omeprazole (mức D) có số lần trị định kỳ [2] xuất hiện nhiều nhất 433 (50.23%). Các cặp Xét về tình hình sử dụng thuốc trong mẫu Dabigatran etexilate mesylate – Aspirin (mức nghiên cứu: Kết quả cho thấy trong 10081 D), Telmisartan - Perindopril/ Perindopril đơn thuốc được tra cứu bằng phần mềm, có Arginine (mức D), Meloxicam - Clopidogrel 3440 đơn thuốc có chứa tương tác thuốc bisulfate (mức C), Etoricoxib – Sertraline (34.1%). Số loại thuốc có trong một đơn (mức C), Etodolac – Sertraline (mức D) đều thuốc thấp nhất là 1, cao nhất là 13 loại. Do xuất hiện chỉ 1 lần (0.12%). nhiều căn nguyên và các bệnh đi kèm đồng thời, bệnh nhân tim mạch được điều trị bằng IV. BÀN LUẬN một phác đồ điều trị phức tạp bao gồm nhiều Về đặc điểm của người bệnh trong loại thuốc khác nhau. Ví dụ, ở Hoa Kỳ, bệnh mẫu nghiên cứu nhân tim mạch cao tuổi (> 65 tuổi) có tám Xét về độ tuổi trung bình của những bệnh bệnh đi kèm và dùng trung bình 13 loại thuốc nhân đến khám tại khoa tim mạch Bệnh viện [6] . Và chính điều này đã làm gia tăng tỉ lệ Nhân dân Gia Định trong 1 tháng chiếm tỉ lệ tương tác thuốc khi sử dụng nhiều loại thuốc cao nhất từ 60 tuổi trở lên là 5282 bệnh nhân đồng thời và rất phổ biến ở người lớn tuổi (63.78%). Tỉ lệ bệnh nhân có xu hướng tăng mắc bệnh tim mạch [5]. Tỷ lệ tương tác dần theo độ tuổi. Kết quả này phù hợp với nhiều nhất của nghiên cứu này là đơn có từ kết quả nghiên cứu của Võ Thị Hồng 10 loại thuốc trở lên chiếm 100%, kết quả tra Phượng, Nguyễn Thị Hiền về khảo sát các cứu cũng cho thấy tỉ lệ tương tác thuốc tăng tương tác thuốc trong đơn thuốc điều trị dần khi số lượng thuốc trong đơn tăng lên. ngoại trú tại bệnh viện trường Đại học Y So với nghiên cứu của Nguyễn Kim Chi, dược Huế: Tuổi cao nhất là 102 và tuổi thấp Nguyễn Minh Loan tại Khoa Dược bệnh viện nhất là 1 (tháng). Nhóm bệnh nhân ≥ 60 tuổi An Giang số loại thuốc có trong một đơn chiếm tỷ lệ cao nhất (49,4%). Nhiều nghiên thuốc thấp nhất là 2, cao nhất là 9 loại, tỷ lệ cứu đã nhấn mạnh tương tác thuốc ở người tương tác nhiều nhất là đơn có 4 loại thuốc cao tuổi có tỉ lệ cao đặc biệt là ở đối tượng chiếm 33% và nghiên cứu của Nguyễn Thị bệnh nhân tim mạch là do thay đổi sinh lý Minh Khoa và cộng sự tại bệnh viện Tim liên quan đến tuổi tác, mắc nhiều bệnh, tỷ lệ mạch thành phố Cần Thơ năm 2019, số thuốc sử dụng thuốc cao. Điều này có thể giải thích trong một đơn ít nhất là 1 loại, cao nhất là 10 421
  11. HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT NĂM 2022 - BỆNH VIỆN NHÂN DÂN GIA ĐỊNH loại [1]. Nghiên cứu có sự tương đồng về số Etoricoxib - Sertraline, Etodolac - thuốc ít nhất, nhiều nhất có trong một đơn Clopidogrel bisulfate. nhưng có sự chênh lệch về tỷ lệ tương tác 8 cặp tương tác mức độ D – Xem xét sửa nhiều nhất ở số lượng thuốc có trong mỗi đổi liệu pháp: Cilostazol – Omeprazole, đơn. Clopidogrel/Clopidogrel bisulfate – Về mức độ tương tác tiềm ẩn trong Omeprazole, Clopidogrel/Clopidogrel mẫu nghiên cứu bisulfate - Omeprazole, Clopidogrel/ Đa số các đơn thuốc không chứa tương Clopidogrel bisulfate - Esomeprazole/ tác (6641 đơn, 61%), số đơn thuốc chứa Esomeprazole Magnesium, Dabigatran tương tác ở mức độ vừa phải và mức độ nhẹ etexilate mesylate – Aspirin, Spironolactone lần lượt là 3136 và 310 đơn thuốc (tương ứng - Potassium chloride, Telmisartan - với 28% và 3%). Có 862 đơn thuốc chứa Perindopril/ Perindopril Arginine, tương tác ở mức độ nặng (7,9%). Ở nghiên Meloxicam – Aspirin, Etodolac-Sertraline. cứu của Nguyễn Thị Minh Khoa và cộng sự. 16/24 cặp tương tác ở mức độ C Tỷ lệ số đơn không có tương tác thuốc chiếm (66.67%), 8/24 cặp tương tác ở mức độ D 1734 đơn đạt tỷ lệ 57,8% [1]. (33.33%) so sánh với kết quả nghiên cứu Với 862 đơn thuốc chứa tương tác ở mức tương tác thuốc của Tiina Heikkilä (3% loại độ nặng chiếm 7,9%. Các cặp tương tác có ý D, 65,9% loại C), nghiên cứu của TM Toivo nghĩa lâm sàng đáng chú ý được ghi nhận (0.5% loại D, 7.0% loại C) đều cho thấy loại bao gồm 24 cặp. Trong đó có 16 cặp tương C chiếm phổ biến. tác ở mức độ C – theo dõi liệu pháp bao Tương tác thường gặp nhất loại D là gồm: Atorvastatin/Atorvastatin calcium Clopidogrel – Omeprazole (433/862), chiếm trihydrate - Colchicine, Atorvastatin calcium đến 50.23% tổng số tương tác nặng. Cặp trihydrate - Fenofibrate, Clopidogrel tương tác này có những báo cáo mâu thuẫn bisulfate - Amlodipine/ Amlodipin besylate, về tác dụng tim mạch của việc sử dụng đồng Clopidogrel bisulfate –Aspirin, Digoxin - thời PPI với Clopidogrel. Một số nghiên cứu Irbesartan 150mg và Hydrocholorothiazide đã báo cáo rằng việc sử dụng đồng thời PPIs 12.5 mg, Digoxin-Indapamide, Digoxin - làm giảm tác dụng chống tiểu cầu của Valsgim H 12,5 mg + 80mg (VALSATAN clopidogrel và dẫn đến các tác dụng phụ 80mg + Hydrocholorothiazide 12.5mg), nghiêm trọng trên tim trong khi những người Spironolacton – Enalapril, Spironolactone – khác đã ghi nhận không có tương tác tim Digoxin, Spironolactone - Perindopril/ mạch đáng kể về mặt lâm sàng giữa PPI và Perindopril Arginine, Spironolactone – clopidogrel. Trên cơ sở bằng chứng hiện có, Lisinopril, Spironolactone – Captopril, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Rosuvastatin calcium – Fenofibrate, Hoa Kỳ, Cơ quan Quản lý Thuốc và Sản Meloxicam - Clopidogrel bisulfate, phẩm Chăm sóc Sức khỏe của Vương quốc 422
  12. TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 520 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2022 Anh và Cơ quan Dược phẩm Châu Âu không có sẵn các yếu tố nguy cơ gây tăng kali máu khuyến khích việc sử dụng omeprazole và bao gồm suy thận, đái tháo đường, giảm khối esomeprazole ở bệnh nhân dùng clopidogrel. lượng tuần hoàn (gây suy giảm chức năng Mặc dù, không có bằng chứng đầy đủ về việc thận, từ đó dẫn đến tăng kali máu), ... Tỷ lệ PPI (thuốc ức chế bơm proton) nào ít có khả tăng kali máu ghi nhận trên bệnh nhân sử năng tương tác nhất với clopidogrel, nhưng dụng thuốc ức chế men chuyển/chẹn thụ thể dữ liệu hiện có ủng hộ rằng pantoprazole, AT1 là 1/1000-1/100 [3]. Vì vậy cần thận lansoprazole và rabeprazole ít có khả năng trọng cân nhắc lợi ích/nguy cơ khi sử dụng tương tác nhất với clopidogrel và là những phối hợp spironolacton và thuốc ức chế men lựa chọn thay thế phù hợp của omeprazole và chuyển hoặc thuốc chẹn thụ thể angiotensin esomeprazole [6]. trong điều trị suy tim do nguy cơ tăng kali Bên cạnh đó, Digoxin là chất có khoảng máu nghiêm trọng, theo dõi Kali huyết nếu trị liệu hẹp nên dễ dẫn đến hậu quả nghiêm phải dùng phối hợp 2 loại này. Phối hợp trọng đe dọa tính mạng tăng nguy cơ ngộ độc ACEi và kháng aldosteron không được digoxin: Nôn mửa, chán ăn, mờ mắt, nhầm khuyến cáo ở bệnh nhân suy tim có EF (phân lẫn, thay đổi nhận thức về màu sắc, loạn số tống máu) giảm. nhịp. Vì vậy cần theo dõi chặt chẽ nồng độ Danh mục tương tác thuốc cần chú ý digoxin trong máu. . Dựa trên cơ sở phân loại trong kê đơn ngoại trú tại khoa tim mạch mức độ rủi ro tương tác của Lexicomp, loại bệnh viện nhân dân gia định được xây dựng D được chỉ định là rủi ro cao, cần điều chỉnh từ cơ sở dữ liệu thống kê tương tác thuốc liệu pháp và tránh kết hợp. Danh mục tương thongtinthuoc.com.vn, CSDL tra cứu tương tác thuốc cần chú ý này sẽ hữu ích cho các tác thuốc Lexicomp Online, UPTODATE. cơ sở y tế, bác sĩ, dược sĩ có thể quản lý, Điều này giúp tăng độ tin cậy của danh mục ngăn ngừa , hạn chế được các tương tác do các tương tác được lựa chọn từ bằng không mong muốn. chứng cứ y học thực chứng, khảo sát kê đơn Spỉonolactone được chỉ định trong điều thực tế. So sánh danh mục thuốc từ nghiên trị suy tim sung huyết. Thuốc ức chế cạnh cứu với nghiên cứu “Khảo sát các tương tác tranh tác dụng sinh lý của aldosteron trên thuốc thường gặp trong kê đơn tại các phòng ống lượn xa làm tăng thải trừ natri và làm khám nội” của Nguyễn Kim Chi và “Khảo giảm bài tiết kali gây tăng kali máu. Các sát các tương tác thuốc trong đơn thuốc điều thuốc ức chế men chuyển và chẹn thụ thể trị ngoại trú” của Võ Thị Hồng Phượng nhận angiotensin là thuốc quan trọng cho bệnh thấy có 5 cặp trùng nhau. Nhìn chung cả 3 nhân tăng huyết áp hoặc suy tim. Các thuốc nghiên cứu đều làm rõ lợi ích của việc khảo này cũng làm giảm bài tiết aldosteron, từ đó sát và xây dựng danh mục tương tác thuốc gây tăng kali máu. Ngoài ra, những bệnh cần chú ý do thực hiện đúng danh mục thuốc nhân cần điều trị bằng các thuốc này thường sử dụng tại từng cơ sở y tế. Tuy mức độ 423
  13. HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT NĂM 2022 - BỆNH VIỆN NHÂN DÂN GIA ĐỊNH tương tác 3 nguồn CSDL có thể khác nhau Tập 8, số 5 - tháng 10/2018. nhưng mục tiêu của nghiên cứu này nhằm 3. Medicines and Healthcare products đưa ra các cặp tương tác thuốc thường gặp regulatory agency drug safety update tại khoa tim mạch Bệnh viện Nhân dân Gia (2016) "Spironolactone and renin- Định, xây dựng thành danh mục tương tác angiotensin system drugs in heart failure: risk of potentially fatal hyperkalaemia— thuốc trong kê đơn ngoại trú cần chú ý kèm February 2016 article". theo đó là hướng xử trí để có thể phòng tránh 4. WHO hoặc sử dụng phù hợp mang lại hiệu quả https://www.who.int/vietnam/vi/health- trong điều trị. Đồng thời, nghiên cứu cũng topics/cardiovascular-disease/cardiovascular- thể hiện tính thực tế sử dụng thuốc tại cơ sở disease, y tế thực hiện nghiên cứu, mang tính ứng 5. T. T. A. Truong, N. K. Phan, Q. V. Vo, H. dụng cao. G. Diep, H. T. K. Vuong, T. V. Le, P. M. Nguyen, T. Nguyen (2019) "Drug-related V. KẾT LUẬN problems in prescribing for coronary artery Tỉ lệ tương tác thuốc trên các đơn tim diseases in Vietnam: cross-sectional study". mạch cao, việc cung cấp danh mục thuốc Trop Med Int Health, 24, (11), 1335-1340. tương tác có thể ảnh hưởng đến kết quả điều 6. Z. Akbar, S. Rehman, A. Khan, A. Khan, trị đến các Bác sĩ trực tiếp kê đơn cũng như M. Atif, N. Ahmad (2021) "Potential drug- đến các Dược sĩ trong việc phát hiện và ngăn drug interactions in patients with ngừa các tổn thương liên quan đến thuốc có cardiovascular diseases: findings from a thể ngăn ngừa đáng kể hậu quả của tương tác prospective observational study". J Pharm Policy Pract, 14, (1), 63. thuốc đối với bệnh nhân. 7. T. Prami, H. Khanfir, P. Hasvold, E. TÀI LIỆU THAM KHẢO Reissell, J. Airaksinen, V. Kyto (2020) 1. Đỗ Văn Mãi Nguyễn Thị Minh Khoa, Lê "Concomitant use of drugs known to cause Ngọc Của, Bùi Tùng Hiệp (2019) "Phân interactions with oral antiplatelets- tích thực trạng kê đơn và tương tác thuốc tại polypharmacy in acute coronary syndrome khoa khám bệnh Bệnh viện Tim mạch Thành outpatients in Finland". Eur J Clin phố Cần Thơ ". Website: yhoccongdong.vn Pharmacol, 76, (2), 257-265. 2. Nguyễn Thị Hiền Võ Thị Hồng Phượng 8. M. Sheikh-Taha, M. Asmar (2021) (2018) "Khảo sát các tương tác thuốc trong "Polypharmacy and severe potential drug- đơn thuốc điều trị ngoại trú tại Bệnh viện drug interactions among older adults with trường Đại học Y Dược Huế". Tạp chí Y cardiovascular disease in the United States". Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - BMC Geriatr, 21, (1), 233. 424
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2