Xây dựng và quản lí dự án phát triển nông thôn - Phần 2

Chia sẻ: Tra Sua Nguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

407
lượt xem 168
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

PHẦN II : CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH XÂY DỰNG DỰ ÁN PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN Xây dựng và quản lí dự án phát triển nông thôn là bộ tài liệu được dự án phát triển nông thôn Cao Bằng - Bắc Cạn biên soạn dùng làm tài liệu giảng dạy và hướng dấn cán bộ các cấp nắm được cáchxaay dựng và tổ chức triển khai quản lí theo dõi đánh giá các dự án phát triển

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Xây dựng và quản lí dự án phát triển nông thôn - Phần 2

ii. c¸c b−íc tiÕn hμnh x©y dùng dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n 2.1. X¸c ®Þnh vÊn ®Ò 2.1.1. Môc ®Ých • X¸c ®Þnh ®óng vÊn ®Ò khã kh¨n mµ d©n ®Þa ph−¬ng ®ang gÆp ph¶i ®¸p øng ®óng mong muèn cña d©n ®Þa ph−¬ng. • Lµm c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh môc tiªu vµ gi¶i ph¸p cho dù ¸n. 2.1.2. Néi dung • M« t¶ hoµn c¶nh hiÖn t¹i • X¸c ®Þnh vÊn ®Ò khã kh¨n chÝnh: o Bao trïm cã ¶nh h−ëng s©u réng. o D©n cã thÓ tù nhËn thÊy ®−îc vµ coi lµ quan träng nhÊt. o Ph¶i cô thÓ, c¸c chØ tiªu ph¶i ®Þnh l−îng vµ ®o ®Õm ®−îc. o Kh«ng nªn thÓ hiÖn nh− lµ thiÕu gi¶i ph¸p ®· kh¼ng ®Þnh tr−íc. o Ph¶i gãp phÇn gîi ý ®Ó t×m ra c¸c gi¶i ph¸p. • X¸c ®Þnh nguyªn nh©n vµ h×nh thµnh s¬ ®å mèi quan hÖ nh©n qu¶ cña vÊn ®Ò (c©y vÊn ®Ò). • Nh÷ng nhu cÇu cÇn thay ®æi • T¹i sao cÇn cã dù ¸n ? 2.1.3. C¸ch lμm • Th¶o luËn nhãm ®Ó t×m ra vÊn ®Ò chñ ®¹o. • Tõng thµnh viªn viÕt ra mét sè nguyªn nh©n tr¶ lêi c©u hái T¹i sao l¹i nh− vËy cho vÊn ®Ò chñ ®¹o? • Th¶o luËn nhãm ®Ó chän ra nguyªn nh©n quan träng nhÊt, trùc tiÕp liªn quan ®Õn vÊn ®Ò chñ ®¹o. • X¸c ®Þnh mèi quan hÖ nh©n - qu¶. • H×nh thµnh c©y vÊn ®Ò. Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n 13
2.1.4. Mét sè c«ng cô x¸c ®Þnh vÊn ®Ò C¸ch 1: XÕp h¹ng vÊn ®Ò b»ng so s¸nh cÆp ®«i • XÕp h¹ng b»ng so s¸nh cÆp ®«i th«ng qua th¶o luËn nhãm. • C¸ch xÕp h¹ng nµy cho biÕt møc ®é nghiªm träng cña c¸c khã kh¨n theo suy nghÜ cña ng−êi d©n. C¸ch thùc hiÖn: 1: LËp b¶ng ®Ó so s¸nh: • LiÖt kª c¸c khã kh¨n mµ ng−êi d©n ®ang ph¶i chÞu ®ùng. • VÏ b¶ng cã sè hµng vµ sè cét b»ng nhau, lín h¬n sè khã kh¨n 1 cét. • Hµng ®Çu ghi lÇn l−ît c¸c khã kh¨n, mçi khã kh¨n vµo mét «, cßn d− « cuèi cïng. • Cét cuèi, bá trèng « ®Çu, sau ®ã ghi lÇn l−ît c¸c khã kh¨n, mçi khã kh¨n ghi mét «, theo thø tù nh− thø tù ghi ë hµng. • B¹n h·y nh×n b¶ng vÝ dô phÝa d−íi sÏ dÔ h×nh dung. 2: So s¸nh cÆp ®«i: • §èi chiÕu mçi khã kh¨n ë hµng víi tõng khã kh¨n kh¸c ë cét, yªu cÇu nhãm th¶o luËn so s¸nh xem khã kh¨n nµo lín h¬n (b»ng c©u hái: “Khã kh¨n nµo lín h¬n ?” hoÆc “ C¸i nµo lµm m×nh khæ h¬n ?” • Ghi khã kh¨n lín h¬n vµo « gi÷a hµng vµ cét. • Lµm nh− vËy cho ®Õn khi ®· so s¸nh tÊt c¶ c¸c khã kh¨n víi nhau. Sau ®©y lµ b¶ng so s¸nh vÝ dô: V¨n hãa §Êt xÊu Søc khoÎ ThiÕu vèn Kh«ng cã thÊp kÐm thêi gian rçi V¨n hãa Søc khoÎ ThiÕu vèn V¨n hãa V¨n hãa thÊp kÐm thÊp thÊp Søc khoÎ ThiÕu vèn §Êt xÊu §Êt xÊu kÐm ThiÕu vèn Søc khoÎ Søc khoÎ kÐm kÐm ThiÕu vèn ThiÕu vèn Kh«ng cã thêi gian rçi 14 Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n
3: XÕp h¹ng c¸c khã kh¨n • §Õm sè lÇn xuÊt hiÖn tõng khã kh¨n trong c¸c « míi ghi. • XÕp h¹ng c¸c khã kh¨n theo thø tù tõ xuÊt hiÖn nhiÒu nhÊt cho tíi xuÊt hiÖn Ýt nhÊt. KÕt qu¶ xÕp h¹ng tõ b¶ng vÝ dô trªn lµ: • ThiÕu vèn 4 lÇn xuÊt hiÖn • Søc khoÎ kÐm 3 • V¨n ho¸ thÊp 2 • §Êt xÊu 1 • Kh«ng cã thêi gian r¶nh 0 (cã nghÜa lµ khã kh¨n nhá nhÊt so víi c¸c khã kh¨n kh¸c) C¸ch 2: Ph−¬ng ph¸p cho ®iÓm c¸c khã kh¨n Cho ®iÓm c¸c khã kh¨n lµ mét ph−¬ng ph¸p t×m hiÓu nh÷ng khã kh¨n nµo lµ lín nhÊt cña hé gia ®×nh, sö dông khi th¨m hé hoÆc th¶o luËn nhãm. Nã tiÕt kiÖm thêi gian h¬n so víi ph−¬ng ph¸p xÕp h¹ng b»ng so s¸nh cÆp ®«i. C¸ch thùc hiÖn: • Ng−êi d©n liÖt kª c¸c khã kh¨n mµ c¸c gia ®×nh gÆp ph¶i. • Cho ®iÓm tõng khã kh¨n theo nguyªn t¾c: 100 ®iÓm lµ cùc kú khã kh¨n hay khã kh¨n cùc lín. Nguyªn t¾c lµ nhãm ng−êi d©n th¶o luËn vµ thèng nhÊt cho ®iÓm. • XÕp thø tù khã kh¨n tõ khã kh¨n lín nhÊt ®Õn khã kh¨n nhá nhÊt. VÝ dô: C¸c Khã kh¨n §iÓm XÕp thø tù Kh«ng cã ®Êt 90 2 Søc khoÎ kÐm 60 4 ThiÕu vèn 98 1 Kh«ng cã viÖc lµm 80 3 • Sau ®ã hái: Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n 15
+ C¸ch xö trÝ cña c¸c gia ®×nh ®èi víi khã kh¨n ®ã nh− thÕ nµo? + §Ó lµm ®−îc viÖc ®ã hä cÇn cã g×? Trong nh÷ng thø cÇn cã ®ã hä ®· cã g×? + C¸c khã kh¨n ®ã ¶nh h−ëng ®Õn tµi s¶n cña hä kh«ng? Nh− thÕ nµo? C¸ch 3: Th¶o luËn nhãm vµ x¸c ®Þnh −u tiªn: C¸c vÊn ®Ò quan Møc ®é nghiªm Møc ®é phæ biÕn Thø tù −u tiªn t©m träng ThiÕu n−íc s¹ch ThiÕu vèn §Êt ®ai xÊu ThiÕu ®iÖn 2.2. X©y dùng môc tiªu dù ¸n 1. Môc ®Ých • X¸c ®Þnh ®óng môc tiªu cÇn ®¹t ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò khã kh¨n mµ d©n ®Þa ph−¬ng ®ang gÆp ph¶i. • Lµm c¬ së x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn. 2. C¸ch lμm • ViÕt l¹i c¸c vÊn ®Ò chuyÓn tõ mÆt tiªu cùc sang tÝch cùc: VÊn ®Ò khã kh¨n Môc tiªu - Thu nhËp thÊp - Thu nhËp cao - N¨ng suÊt thÊp - N¨ng suÊt cao - ThÊt nghiÖp - Cã viÖc lμm - ThiÕu ¨n - §ñ ¨n Deleted: • ChØ ra chÝnh x¸c môc tiªu, kÕt qu¶ ph¶i ®¹t trong t−¬ng lai gÇn vµ Deleted: t−¬ng lai xa, bao gåm: - Môc tiªu tæng qu¸t: C¸i ®Ých cuèi cïng cÇn ®¹t ®−îc. - Môc tiªu cô thÓ : 16 Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n
+ Cô thÓ + Râ rµng + §o l−êng ®−îc + Kh¶ thi + Cã thêi h¹n + §¸p øng ®−îc nhu cÇu • §Æt c¸c c©u hái kiÓm tra viÖc x©y dùng môc tiªu: o Môc tiªu cã ®−îc x©y dùng mét c¸ch ®óng ®¾n kh«ng ? o Môc tiªu cã thÓ ®o l−êng ®−îc vµ kiÓm tra ®−îc kh«ng ? o Nh÷ng ng−êi tham gia thùc hiÖn dù ¸n ®Òu hiÓu râ môc tiªu hay kh«ng ? o Khi ®¹t ®−îc kÕt qu¶, kÕt qu¶ nµy cã t−¬ng xøng víi thêi gian vµ nguån lùc bá ra hay kh«ng ? o Nh÷ng chØ b¸o vÒ c¸c kÕt qu¶ cuèi cïng cña dù ¸n cã ®−îc x¸c lËp râ rµng kh«ng ? o Gi÷a môc tiªu dù ¸n vµ c¸c môc tiªu cô thÓ cã liªn hÖ nh©n qu¶ víi nhau hay kh«ng ? • Bæ sung nh÷ng môc tiªu míi nÕu cÇn thiÕt. • Lo¹i bá nh÷ng môc tiªu kh«ng kh¶ thi. L−u ý: • Kh«ng nªn cøng nh¾c chuyÓn ng−îc mét c¸ch th« thiÓn nghÜa cña vÊn ®Ò khã kh¨n thµnh môc tiªu: §èi ng−îc cña óng lµ h¹n.. • Nªn bæ sung nh÷ng môc tiªu míi ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña nhiÒu môc tiªu cô thÓ kh¸c: Nh− d©n cã viÖc lµm, ph¸t triÓn céng ®ång, m«i tr−êng hoµn thiÖn. • Môc tiªu viÕt ph¶i ®¬n gi¶n, dÔ hiÓu. Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n 17
2.3. X¸c ®Þnh c¸c gi¶i ph¸p cña dù ¸n 2.3.1. Môc ®Ých • §Ò xuÊt ®−îc c¸c gi¶i ph¸p phï hîp ®Ó ®¹t ®−îc tõng môc tiªu cô thÓ. • §¶m b¶o kh¶ thi. 2.3.2. C¸ch lμm • X¸c ®Þnh ®©u lµ môc tiªu chung, ®©u lµ môc tiªu cô thÓ?. • Tr¶ lêi c©u hái:Lµm thÕ nµo ®Ó ®¹t ®−îc tõng môc tiªu cô thÓ nµy? • Tr¶ lêi c©u hái: Chóng ta cã g×? ®Ó x¸c ®Þnh mÆt m¹nh, mÆt yÕu cña ®Þa ph−¬ng. Nguån lùc: Lao ®éng, vèn cña ®Þa ph−¬ng, ®Êt, n−íc. C¬ së h¹ tÇng: §iÖn, ®−êng, tr−êng, tr¹m, dÞch vô, th«ng tin. ThÞ tr−êng: khi cã nhu cÇu cña d©n vµ cña thÞ tr−êng, ë nh÷ng vïng s©u, vïng xa, nghÌo th× nhu cÇu cña d©n nªn ®−îc −u tiªn hµng ®Çu. Sù gióp ®ì vµ hîp t¸c: ChÝnh phñ, c¸c tæ chøc quèc tÕ • §Ó ®¹t ®−îc môc tiªu cô thÓ trªn, cã bao nhiªu c¸ch lµm cã thÓ thùc hiÖn? + X©y dùng c«ng tr×nh thuû lîi? + Sö dông gièng chÞu h¹n? + Canh t¸c hîp lý? + ??? • Mçi c¸ch lµm bao gåm néi dung g×? + Nh»m gi¶i quyÕt vÊn ®Ò g×? + Gi¶i quyÕt nh− thÕ nµo? + Bao gåm c¸c ho¹t ®éng g×? + CÇn bao nhiªu nguån lùc ®Ó ®Çu t−? + CÇn bao l©u ®Ó hoµn thµnh? + Mang l¹i kÕt qu¶ g×? 18 Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n
- Trùc tiÕp - gi¸n tiÕp? - Kinh tÕ - x· héi - m«i tr−êng? + Mang l¹i lîi Ých cho ai? Cho bao nhiªu ng−êi ? + Nh÷ng rñi ro nµo cã thÓ x¶y ra?. • C¨n cø ®Ó chän ph−¬ng ¸n tèt nhÊt: + TÝnh kh¶ thi? - Cã ®ñ nguån lùc ®Ó thùc hiÖn ? - Cã ®ñ ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ, x· héi ®Ó thùc hiÖn? + HiÖu qu¶ vÒ kinh tÕ, x· héi, m«i tr−êng: + Sù tham gia cña d©n vµ nhãm h−ëng lîi vµo tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n cña dù ¸n. + Møc ®é ph¸t huy tÝnh tù lËp cña céng ®ång (ph¸t huy néi lùc). + Sè l−îng vµ ®èi t−îng h−ëng lîi. + TÝnh bÒn v÷ng cña dù ¸n khi dù ¸n kÕt thóc. • Nªn Dïng c¸ch nµo ®Ó chän ph−¬ng ¸n tèt nhÊt? + Cho ®iÓm, chän mét (hay mét vµi) ph−¬ng ¸n cã ®iÓm cao nhÊt. + Th¶o luËn. Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n 19
VÝ dô : lùa chän c¸c gi¶i ph¸p Môc tiªu chung cña c¸c gi¶i ph¸p : T¨ng n¨ng suÊt lóa Môc tiªu cô Tªn gi¶i ph¸p Ho¹t ®éng Ghi thÓ chó 2. §Êt ph× C¶i t¹o ®Êt chèng Phæ biÕn kiÕn thøc b¶o vÖ ®Êt nhiªu h¬n b¹c mÇu cho ng−êi d©n vµ ph¸t triÓn ch¨n nu«i cung cÊp nguån ph©n h÷u c¬ 3. Gièng lóa Tù cung cÊp gièng Quü s¶n xuÊt lóa gièng t¹i ®Þa míi ®−îc ®−a míi vµ trång gièng ph−¬ng . vµo sö dông . míi X©y dùng m« h×nh s¶n xuÊt Kü thuËt canh ¸p dông kiÕn thøc lóa t¸c thÝch hîp canh t¸c thÝch hîp TËp huÊn, h−íng dÉn KHKT ®−îc ¸p dông trªn ®ång ruéng canh t¸c lóa n−íc 5. ThiÖt h¹i do ¸p dông kiÕn thøc TËp huÊn IPM s©u bÖnh ph¸ BVTV trªn ®ång X©y dùng m¹ng l−íi IPM ho¹i lóa gi¶m ruéng. Dich vô BVTV t¹i chç Tæ chøc dÞch vô BVTV t¹i th«n, x· cã chÊt l−îng b¶o ®¶m Chó ý: • C¨n cø vµo c©y môc tiªu chän gi¶i ph¸p vµ x©y dùng ph−¬ng ¸n • C¨n cø vµo b−íc 3 ®Ó chän c¸c ph−¬ng ¸n/chiÕn l−îc can thiÖp bao gåm 1 hoÆc vµi gi¶i ph¸p. 2.4. X¸c ®Þnh thµnh phÇn tham gia vµo dù ¸n 2.4.1. Môc ®Ých • X¸c ®Þnh râ c¸c thµnh phÇn tham gia, quan ®iÓm, c¸ch nh×n mÆt m¹nh mÆt yÕu cña c¸c thµnh phÇn ®ã khi tham gia dù ¸n. 20 Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n
• Ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm ®Ó c¸c bªn liªn quan tham gia, phèi hîp ®¶m b¶o thùc hiÖn tèt dù ¸n. 2.4.2. Néi dung • Ai hay tæ chøc nµo sÏ tham gia (Bao gåm: ng−êi h−ëng lîi, ng−êi bÞ ¶nh h−ëng, c¬ quan tµi trî, c¬ quan chØ ®¹o, c¬ quan thùc hiÖn dù ¸n, c¸c c¬ quan Nhµ n−íc, quèc tÕ). • Chøc n¨ng cña hä lµ g×? (thùc hiÖn, tµi trî, phèi hîp, sö dông thµnh qu¶, kiÓm tra). • Hä quan t©m, mong muèn g× tõ dù ¸n? (trùc tiÕp, gi¸n tiÕp). • Hä sÏ lµm g× khi tham gia dù ¸n? • Hä cã nguån lùc g×? (®Êt ®ai, vËt t− thiÕt bÞ ®Þa ph−¬ng, lao ®éng, vèn, kü thuËt). • MÆt m¹nh, mÆt yÕu cña hä lµ g× khi tham gia?. Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n 21
Bμi tËp vÒ sù tham gia vμ x¸c ®Þnh bªn liªn quan Bµi tËp 1: Sau ®©y lµ hai b¶n th«ng b¸o ®−îc ph¸t trªn loa ph¸t thanh cña hai x· Lïng C¶i vµ Lïng Sui. B¹n cã nhËn xÐt g× vÒ sù tham gia cña ng−êi d©n trong hai dù ¸n nµy? 1. Th«ng b¸o cña ban dù ¸n x∙ Lïng Sui Dùa trªn kÕt qu¶ ph©n tÝch cña ®oµn nghiªn cøu do tæ chøc UDF cö ®Õn lµm viÖc t¹i x· nhµ trong th¸ng tr−íc, tæ chøc UDF ®· quyÕt ®Þnh tµi trî cho x· ta mét dù ¸n x©y dùng líp mÉu gi¸o t¹i th«n B. Tæ chøc UDF ®ång ý tµi trî tiÒn ®Ó mua nguyªn vËt liÖu x©y dùng vµ c«ng kü thuËt x©y dùng líp häc. X· vµ th«n sÏ ®ãng gãp phÇn c«ng lµm nÒn, ®¸ vµ c¸t ®en. Ban dù ¸n x· quyÕt ®Þnh mçi hé gia ®×nh trong x· sÏ ®ãng gãp 5 ngµy c«ng tÝnh b»ng tiÌn lµ 50.000 ®ång, 1 m3 c¸t ®en vµ 1 m3 ®¸. C¸c hé sÏ nép tiÒn x©y dùng cho «ng Giµng Hoµ, tr−ëng th«n, tr−íc ngµy 30/5/02. C¸t vµ ®¸ ph¶i khai th¸c vµ tËp kÕt t¹i ®Þa ®iÓm x©y dùng líp häc tr−íc ngµy 10/6/02. Ban dù ¸n sÏ th«ng b¸o c¸c ho¹t déng tiÕp theo cô thÓ sau. 2. Th«ng b¸o cña ban dù ¸n x∙ Lïng C¶i Trong cuéc häp ®¹i diÖn c¸c nhãm d©n c− ®Ó lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn x· trong n¨m 2002, nh÷ng ng−êi tham dù cuéc häp ®· thèng nhÊt nhu cÇu −u tiªn cña n¨m 2002 lµ x©y dùng nhµ mÉu gi¸o t¹i th«n B. VËn dông ph−¬ng ph¸p nhµ n−íc vµ nh©n d©n cïng lµm, Ban qu¶n lý x· th«ng b¸o víi toµn thÓ bµ con x· Lïng C¶i r»ng cuéc häp toµn th«n B ngµy 25/1/02 tíi sÏ bµn vµ quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò sau: • PhÇn ®ãng gãp cña th«n, x· trong c«ng tr×nh nhµ mÉu gi¸o. • Ph©n chia møc ®ãng gãp ®èi víi mçi hé. • Thêi gian vµ ph−¬ng thøc ®ãng gãp. • Chän ng−êi qu¶n lý phÇn ®ãng gãp cña mçi hé. Xin mêi bµ con tíi dù ®«ng ®ñ vµ tÝch cùc ®ãng gãp ý kiÕn vµo kÕ ho¹ch chung vµ bµn kÕ ho¹ch tiÐp theo. Bµi tËp 2: Ph©n tÝch tæ chøc céng ®ång t¹i x· cña anh/chÞ, nªu vai trß cña hä trong mét dù ¸n ph¸t triÓn. X¸c ®Þnh c¸c bªn liªn quan trong x©y dùng, lËp kÕ ho¹ch dù ¸n. 22 Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n
Download:: http://Agriviet.Com VÝ dô: B¶ng ph©n tÝch thµnh phÇn tham gia dù ¸n x©y dùng hÖ thèng thuû lîi b¶n SÝn ChÐng Nhãm/Tæ Chøc n¨ng Nguån lùc TiÒm n¨ng/ MÆt yÕu Mèi quan t©m ý nghÜa cña viÖc chøc MÆt m¹nh tham gia UBND x· L·nh ®¹o Qu¶n lý ng©n s¸ch Qu¶n lý nhµ n−íc ThiÕu vèn, thiÕu §êi sèng cña d©n ChØ ®¹o, tæ chøc thùc KiÓm tra ®Þa ph−¬ng Cã uy tÝn vµ quyÒn lùc kiÕn thøc KHKT, trong x·. An ninh x· hiÖn, kiÓm tra. Qu¶n lý cao t¹i ®Þa ph−¬ng thiÕu kinh nghiÖm héi trong x·. H−ëng lîi qu¶n lý L·nh ®¹o b¶n H−ëng lîi Lao ®éng Thèng nhÊt l·nh ®¹o. ThiÕu vèn, thiÕu C¶i thiÖn ®êi sèng Trùc tiÕp tham gia. Tham gia thùc Kinh nghiÖm Lµ ng−êi ®Þa ph−¬ng. kiÕn thøc KHKT, trong th«n. §éng viªn, ®èc thóc, hiÖn Huy ®éng nh©n lùc thiÕu kinh nghiÖm KiÓm tra, §ãng gãp KiÓm tra vµ vËt liÖu x©y qu¶n lý nh©n lùc vµ vËt lùc. Qu¶n lý dùng C«ng ty thiÕt T− vÊn kü C¸n bé cã kü thuËt, Cã tr×nh ®é KHKT vÒ Kh«ng ph¶i lµ Gióp ®ì n«ng th«n. T− vÊn, thiÕt kÕ, kÕ thuû lîi thuËt, thiÕt kÕ. Cã nguån m¸y thuû thiÕt kÕ thuû lîi. H−íng ng−êi ®Þa ph−¬ng Thùc hiÖn cam kÕt b¸n m¸y, b¶o hµnh m¸y lîi dÉn, tËp huÊn sö dông, víi dù ¸n b¬m. b¶o d−ìng m¸y. C«ng ty x©y T− vÊn kü C¸n bé cã kü thuËt. Cã tr×nh ®é KHKT vÒ Kh«ng ph¶i lµ Gióp ®ì n«ng th«n. T− vÊn, chØ ®¹o thi c«ng dùng thuû lîi thuËt, chØ ®¹o x©y l¾p thuû lîi. ng−êi ®Þa ph−¬ng Thùc hiÖn cam kÕt trùc tiÕp. x©y l½p víi dù ¸n B¶o hµnh c«ng tr×nh INV Tµi trî, Quü tµi trî Cã kh¶ n¨ng tµi trî vèn, Kh«ng ph¶i lµ §êi sèng cña ng−¬× Gi¸n tiÕp. KiÓm tra Cã c¸n bé qu¶n lý khi x¸c ®Þnh râ dù ¸n. ng−êi ®Þa ph−¬ng d©n. TÝnh tù lËp cña KiÓm tra dù ¸n Cã c¸n bé cã kiÕn thøc céng ®ång qu¶n lý dù ¸n. UBND huyÖn Tµi trî, Cã c¸n bé qu¶n lý Cã kh¶ n¨ng ®ãng gãp T−¬ng ®èi x· b¶n §êi sèng ng−êi d©n. Tµi trî mét phÇn L·nh ®¹o. tµi trî theo ng©n s¸ch dù ¸n An ninh x· héi. ChØ ®¹o KiÓm tra Qu¶n lý nhµ n−íc. Cã KiÓm tra. quyÒn lùc cao t¹i ®Þa ph−¬ng
Download:: http://Agriviet.Com 2.5. X©y dùng b¶ng tãm t¾t (Khung logic) cña dù ¸n 2.5.1. Kh¸i niÖm B¶ng tãm t¾t dù ¸n (cßn gäi lµ Khung logic) lµ b¶ng thÓ hiÖn c¸c th«ng tin c« ®äng vµ logic vÒ dù ¸n theo mét khung gåm 4 cét nh− sau: Tãm t¾t c¸c C¸c chØ b¸o/chØ sè C«ng cô/ C¸c gi¶ ®Þnh môc tiªu/ho¹t cã thÓ x¸c minh ph−¬ng tiÖn ®Ó quan träng ®éng mét c¸ch kh¸ch x¸c minh quan Môc ®Ých chung Môc tiªu cña dù ¸n C¸c thµnh qu¶/ §Çu ra C¸c ho¹t ®éng Cét 1: • V× sao dù ¸n ®−îc tiÕn hµnh (môc tiªu vµ nhãm môc tiªu)? • Dù ¸n dù ®Þnh ®¹t ®−îc kÕt qu¶ g×? • §Ó ®¹t ®−îc kÕt qu¶ ®ã dù ¸n cÇn cã c¸c ho¹t ®éng g×? Cét 2: • C¸c chØ tiªu nµo, sè liÖu nµo ®−îc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ sù thµnh c«ng cña dù ¸n (c¸c chØ tiªu dïng ®Ó ®¸nh gi¸ môc tiªu)?. Cét 3: • Chóng ta cã thÓ lÊy sè liÖu ë ®©u ®Ó ®¸nh gi¸ sù thµnh c«ng cña môc tiªu, kÕt qu¶ vµ c¸c ho¹t ®éng ®· ®−îc thùc hiÖn (nguån sè liÖu)?.
Cét 4: • Nh÷ng nh©n tè bªn ngoµi nµo lµ quan träng cho sù thµnh c«ng cña dù ¸n nh−ng kh«ng n»m trong sù kiÓm so¸t cña dù ¸n?. 2.5.2. C¸c b−íc tiÕn hμnh lËp khung LOGIC 1. X¸c ®Þnh môc ®Ých chung cña dù ¸n - Kh¸i niÖm Deleted: • Lµ t×nh tr¹ng ®−îc c¶i thiÖn trong t−¬ng lai ®−îc x¸c ®Þnh bëi lîi Ých bÒn Deleted: v÷ng cho nhãm ®èi t−îng dù ¸n • Lµ h−íng ®i mµ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n ®Òu nh»m tíi vµ cè g¾ng ®¹t ®−îc. - §Æt c©u hái ®Ó t×m môc tiªu chung cña dù ¸n • Lµm dù ¸n nµy ®Ó lμm g× ? • Víi thêi gian lµ ..... ? • Dù ¸n sÏ ®em l¹i lîi Ých g× ? • Cho ®èi t−îng cña dù ¸n lμ ai ? • ë ®©u? VÝ dô: “Sau 3 n¨m thùc hiÖn dù ¸n (®Õn cuèi n¨m 2005), n¨ng suÊt lóa cña 95% c¸c hé nghÌo t¹i x· A, huyÖn H, tØnh HN t¨ng tõ 100kg/sµo hiÖn nay lªn 180kg/sµo”. HoÆc “ T¨ng n¨ng suÊt lóa b×nh qu©n cho 95% hé nghÌo t¹i x· A, huyÖn H, tØnh HN” (PhÇn 3 n¨m, tõ 100kg/sμo lªn 180kg/sμo sÏ ®−îc ®−a vµo chØ sè cña môc ®Ých dù ¸n. Chó ý: Khi x©y dùng môc ®Ých dù ¸n, cÇn c©n nh¾c ®Õn tÝnh kh¶ thi, môc tiªu kh«ng qu¸ lín so víi thùc tÕ cã thÓ ®¹t ®−îc. 2. X¸c ®Þnh môc tiªu dù ¸n - Kh¸i niÖm • M« t¶ kÕt qu¶ dù ¸n ®¹t ®−îc khi dù ¸n kÕt thóc. Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n 25
• §ã còng lµ c¸c tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ sù hoµn thµnh, sù thµnh c«ng vµ chÊt l−îng cña dù ¸n. - Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh • Dùa vµo “c©y môc tiªu” ®Ó x¸c ®Þnh môc tiªu cña dù ¸n. Môc tiªu dù ¸n th−êng lµ môc tiªu cèt lâi trong c©y môc tiªu, nh−ng còng cã thÓ lµ c¸c thµnh phÇn n»m ë cÊp thÊp h¬n so víi cÊp Môc tiªu cèt lâi. • §Æt c©u hái ®Ó t×m môc tiªu cña dù ¸n: §Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých cña dù ¸n cÇn ph¶i lµm ®−îc nh÷ng g×? • Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc giµnh cho ai? ë ®©u? khi nμo? (PhÇn nµy còng cã thÓ kh«ng tr×nh bÇy trong phÇn môc tiªu mµ tr×nh bµy trong phÇn chØ sè cña tõng môc tiªu). VÝ dô: Deleted: • 95% hé nghÌo trong x· sö dông gièng lóa míi cã n¨ng suÊt cao, vµ ¸p dông c¸c kü thuËt canh t¸c thÝch hîp trªn ®ång ruéng. • 95% c¸c hé nghÌo, thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt lóa do s©u bÖnh ph¸ ho¹i gi¶m ®i . Chó ý: C¸c môc tiªu dù ¸n cÇn ph¶i ®ñ ®Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých dù ¸n. Do vËy c©u hái ®Ó kiÓm tra lµ: Víi c¸c môc tiªu nµy ®∙ ®ñ ®Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých dù ¸n ch−a? 3. X¸c ®Þnh c¸c kÕt qu¶ dù kiÕn cÇn ®¹t ®−îc/®Çu ra mong ®îi - Kh¸i niÖm §ã lµ s¶n phÈm cô thÓ, nhËn biÕt ®−îc cña c¸c ho¹t ®éng dù ¸n, gióp ®¹t ®−îc môc tiªu dù ¸n. - Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh • Dùa vµo c©y môc tiªu ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ dù tÝnh cÇn ®¹t ®−îc, chóng th−êng lµ c¸c thµnh phÇn n»m ë cÊp thÊp h¬n so víi cÊp mµ môc tiªu cña dù ¸n ®Ò cËp tíi. • §Æt c©u hái CÇn ph¶i ®¹t ®−îc kÕt qu¶ nμo ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu “..........” nμy ? 26 Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n
VÝ dô: - §Ó ®¹t ®−îc môc tiªu 1 “ 95% hé nghÌo trong x· sö dông gièng lóa míi cã n¨ng suÊt cao, vµ ¸p dông c¸c kü thuËt canh t¸c thÝch hîp trªn ®ång ruéng” cÇn ph¶i ®¹t ®−îc c¸c kÕt qu¶ sau: • 95% hé nghÌo trong x· cã kh¶ n¨ng mua gièng míi ®Ó sö dông. • Cã m« h×nh tr×nh diÔn gièng lóa míi thµnh c«ng t¹i x·, 95% hé nghÌo ®−îc tham quan, häc tËp tõ m« h×nh tr×nh diÔn t¹i vµ lµm theo m« h×nh thµnh c«ng. • 95% hé nghÌo cã ®ñ kiÕn thøc vµ kü thuËt canh t¸c, cã kh¶ n¨ng ¸p dông thµnh c«ng trªn ®ång ruéng cña hä. - §Ó ®¹t ®−îc môc tiªu 2: “95% c¸c hé nghÌo, thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt lóa do s©u bÖnh ph¸ ho¹i gi¶m ®i”” cÇn ph¶i ®¹t ®−îc c¸c kÕt qu¶ sau: • 95% c¸c hé nghÌo biÕt c¸ch dù tÝnh, dù b¸o s©u bÖnh ®óng vµ kÞp thêi. • 95% hé nghÌo ®−îc tiÕp cËn víi dÞch vô thuèc BVTV gÇn vµ ®¶m b¶o chÊt l−îng. • 95% hé nghÌo sö dông thuèc BVTV ®óng. Chó ý: • C¸c kÕt qu¶ cÇn ®¹t ®−îc ph¶i ®ñ ®Ó ®¹t ®−îc tõng môc tiªu cô thÓ. Do vËy th−êng dïng c©u hái ®Ó kiÓm tra: Víi c¸c kÕt qu¶ trªn ®∙ ®ñ ®Ó ®−îc ®¹t ®−îc môc tiªu cô thÓ nµy ch−a? • Dùa vµo c©y môc tiªu ®Ó suy ra c¸c kÕt qu¶ cÇn ®¹t ®−îc. • Trong tr−êng hîp c©y môc tiªu kh«ng ph©n tÝch s©u, cã thÓ cã nh÷ng ph©n tÝch thªm ®Ó cã ®ñ c¸c kÕt qu¶ mong ®îi. 4. X¸c ®Þnh nh÷ng ho¹t ®éng dù ¸n - Kh¸i niÖm §ã lµ nh÷ng c«ng viÖc hay phÇn viÖc cÇn ®−îc thùc hiÖn ®Ó ®¹t ®−îc c¸c kÕt qu¶ ®Çu ra cÇn ®¹t ®−îc/®Çu ra mong ®îi cña dù ¸n. - Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh c¸c ho¹t ®éng dù ¸n Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n 27
§Æt c©u hái: C¸c ho¹t ®éng nµo cÇn ®−îc thùc hiÖn vµ theo tr×nh tù nµo ®Ó ®¹t ®−îc kÕt qu¶ cÇn ®¹t ®−îc/®Çu ra mong ®îi nµy? Chó ý: • Dùa vµo kÕt qu¶ cÇn ®¹t ®−îc/®Çu ra mong ®îi ®Ó x¸c ®Þnh c¸c ho¹t ®éng. • C¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n cÇn ph¶i ®ñ ®Ó ®¹t ®−îc kÕt qu¶ mong ®îi cÇn ph¶i ®¹t ®−îc. Do vËy cÇn ®Æt thªm c©u hái kiÓm tra: Víi nh÷ng ho¹t ®éng nµy ®· ®¶m b¶o ®¹t ®−îc kÕt qu¶ mong ®îi cÇn ®¹t ®−îc nµy ch−a? Bµi tËp: X¸c ®Þnh c¸c ho¹t ®éng cña mét kÕt qu¶ cÇn ®¹t ®−îc/®Çu ra mong ®îi mµ nhãm anh chÞ ®· x¸c ®Þnh cho bµi tËp mµ anh chÞ ®ang theo ®uæi. 5. X¸c ®Þnh chØ sè/chØ b¸o - Kh¸i niÖm vÒ chØ sè • C¸c chØ sè lµ c¸c tiªu chÝ dïng ®Ó ®o ®¹c kh¸ch quan møc ®é ®¹t ®−îc dù ¸n. • C¸c chØ sè cung cÊp c¬ së cho viÖc theo dâi, gi¸m s¸t, qu¶n lý vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n. - Tiªu chÝ cña mét chØ sè tèt: • §o ®−îc, cã gi¸ trÞ • Kh¸ch quan • ThÝch hîp • ChÝnh x¸c • DÔ lµm vµ rÎ tiÒn. - Ph−¬ng ph¸p x©y dùng chØ sè B−íc 1: X¸c ®Þnh chØ sè, c¸c chØ sè ®Þnh h−íng vµo môc ®Ých, môc tiªu, vµ kÕt qu¶ cÇn ®¹t ®−îc (®Çu ra mong ®îi) th«ng qua c¸c tiªu chÝ sau: §èi t−îng ®Ých Ai/ C¸i g×? Sè l−îng Bao nhiªu? ChÊt l−îng Tèt nh− thÕ nµo ? 28 Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n
Thêi gian Khi nµo? §Þa ®iÓm ë ®©u ? Bø¬c 2: KiÓm tra l¹i xem c¸c chØ sè cã kh¶ thi vµ phï hîp kh«ng ? Chó ý: • Cã thÓ x©y dùng nhiÒu h¬n mét chØ sè cho mét khÝa c¹nh cña mét môc tiªu. • NÕu nguån th«ng tin bÞ thiÕu th× t×m mét chØ sè kh¸c hoÆc thùc hiÖn thªm mét ho¹t ®éng nµo ®ã ®Ó nhËn ®−îc th«ng tin cÇn thiÕt (vÝ dô: ®iÒu tra c¬ së d÷ liÖu). • NÕu chØ sè phøc t¹p vµ chi phÝ cao, hoÆc sù thay ®æi chØ xuÊt hiÖn sau mét thêi kú dµi, th× h·y t×m c¸c chØ sè thay thÕ kh¸c. VÝ dô: Víi môc tiªu lµ “Ýt nhÊt 95% c¸c hé nghÌo, thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt lóa do s©u bÖnh ph¸ ho¹i gi¶m ®i”. Mét chØ sè ®Ó ®o ®¹c møc ®é ®¹t ®−îc cña môc tiªu nµy lµ: Ýt nhÊt 95% hé nghÌo trong x·, lóa do s©u bÖnh ph¸ ho¹i trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch (n¨ng suÊt) gi¶m tõ 50% (hiÖn nay) xuèng cßn 10%, sau 3 n¨m thùc hiÖn dù ¸n”. 6. X¸c ®Þnh nguån tin, c¬ së d÷ liÖu - Kh¸i niÖm: X¸c ®Þnh c¸c nguån tin, nguån d÷ liÖu ®Ó cã ®−îc c¸c b»ng chøng nh»m ®¸p øng cho viÖc ®o ®¹c møc ®é ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu, c¸c kÕt qu¶ mong ®îi cÇn ®¹t ®−îc b»ng c¸c chØ sè kh¸c nhau. - Mét sè c©u hái cÇn lμm râ: • Nguån th«ng tin, d÷ liÖu ®ã cã s½n kh«ng? • Nguån th«ng tin, d÷ liÖu ®ã ®¸ng tin cËy ®Õn møc nµo? • Cã cÇn thu thËp thªm c¸c th«ng tin kh¸c ®Ó bæ xung kh«ng? NÕu cÇn th× viÖc ®ã sÏ thùc hiÖn nh− thÕ nµo? • Cã cÇn ph¶i t¹o ra mét nguån d÷ liÖu míi kh«ng? Chi phÝ cho viÖc ®ã lµ bao nhiªu? VÝ dô: C¸c con sè thèng kª chÝnh thøc cña nhµ n−íc, b¸o c¸o n¨m, quý, th¸ng.... kÕt qu¶ ®iÒu tra, b¸o c¸o kÕt qu¶ vµ nghiÖm thu, b¸o c¸o tËp huÊn, b¸o c¸o kiÓm tra kü thuËt ... Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n 29
- §Æt c©u hái ®Ó t×m nguån th«ng tin, nguån d÷ liÖu: • C¨n cø vµo ®©u (nguån th«ng tin nµo ? nguån d÷ liÖu nµo ?) ë ®©u ? • b»ng c¸ch nµo ? ®Ó cã ®−îc c¸c b»ng chøng cho c¸c chØ sè nµy ? • §èi víi mçi mét chØ sè, cÇn x¸c ®Þnh mét hay nhiÒu h¬n c¸c ph−¬ng ph¸p kiÓm tra • NÕu ph−¬ng ph¸p kiÓm tra, nguån th«ng tin kh«ng t×m ®−îc th× ph¶i thay ®æi chØ sè. 7. X¸c ®Þnh ®Çu vµo cña c¸c ho¹t ®éng dù ¸n - Kh¸i niÖm ®Çu vμo C¸c nguån lùc cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng: nh©n lùc, tµi lùc, vËt lùc (thiÕt bÞ, vËt t−, ph−¬ng tiÖn, ...). - Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®Çu vμo Formatted: Bullets and Numbering C¸c nguån lùc nµo cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nµy? • Nh©n lùc ? • ThiÕt bÞ ? • VËt t− ? • Ph−¬ng tiÖn ? • ............... Bµi tËp: Dùa trªn mét trong nh÷ng ho¹t ®éng trong bµi tËp cña anh/chÞ, h·y x¸c ®Þnh ®Çu vµo cho ho¹t ®éng nµy ? 8. Ph©n tÝch c¸c gi¶ ®Þnh, rñi ro a) Ph©n tÝch gi¶ ®Þnh - Kh¸i niÖm Trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch, ta nhËn ra r»ng th−êng th× mét m×nh dù ¸n khã cã thÓ ®¹t ®−îc tÊt c¶ c¸c môc tiªu ®−îc tr×nh bÇy trong “c©y môc tiªu”. Mét khi, ph−¬ng ¸n nµo ®ã ®· ®−îc quyÕt ®Þnh lùa chän, th× cã nh÷ng môc tiªu n»m ngoµi chiÕn l−îc lùa chän vµ mét sè nh©n tè bªn ngoµi kh¸c n÷a vÉn tån t¹i, tÊt c¶ ®Òu ¶nh h−ëng ®Õn qu¸ tr×nh thùc hiÖn, sù thµnh c«ng vµ sù bÒn v÷ng cña dù ¸n nh−ng chóng n»m ngoµi sù kiÓm so¸t cña dù ¸n. Nh÷ng ®iÒu nµy cÇn ph¶i ®−îc tÝnh ®Õn vµ ®−a chóng vµo cét thø 4 trong khung logic - c¸c gi¶ ®Þnh. 30 Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n
C¸c gi¶ ®Þnh lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn b¾t buéc ph¶i cã ®Ó dù ¸n thµnh c«ng, nh−ng chóng n»m ngoµi tÇm kiÓm so¸t, tÇm chi phèi cña dù ¸n (®iÒu kiÖn bªn ngoµi). C¸c gi¶ ®Þnh cã thÓ x¸c ®Þnh ë cÊp ®é ho¹t ®éng, kÕt qu¶ vµ môc tiªu dù ¸n. VÝ dô: c¸c yÕu tè vÒ chÝnh trÞ, thÞ tr−êng, tù nhiªn.... - Môc tiªu cña viÖc x¸c ®Þnh c¸c gi¶ ®Þnh • X¸c ®Þnh ®−îc c¸c rñi ro, hiÓm ho¹ cã thÓ xÈy ra trong dù ¸n ë ngay giai ®o¹n ®Çu tiªn cña qu¸ tr×nh x©y dùng, lËp kÕ ho¹ch dù ¸n.. • T¹o ra kh¶ n¨ng gi¸m s¸t c¸c hiÓm ho¹, rñi ro trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. - Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh c¸c gi¶ ®Þnh • T×m ra c¸c ®iÒu kiÖn kh«ng thuéc dù ¸n nh−ng cã liªn quan ®Õn dù ¸n. • Gi¶ ®Þnh cã thÓ lÊy ra tõ c©y môc tiªu. • C¸c b−íc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¸c gi¶ ®Þnh ®−îc tãm t¾t trong s¬ ®å 1. Chó ý: • C¸c gi¶ ®Þnh ®−îc ®Æt ra lµ mét ®iÒu kiÖn tÝch cùc (tÝch cùc gièng nh− môc tiªu). • C¸c gi¶ ®Þnh cã thÓ lÊy ra tõ biÓu ®å c¸c môc tiªu (c©y môc tiªu) hoÆc bÊt cø nguån tin nµo cã liªn quan ®Õn khung dù ¸n. Gi¶ ®Þnh??? Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n 31
C©u hái 1: Gi¶ ®Þnh nμy cã quan träng kh«ng? kh«ng Lo¹i bá gi¶ ®Þnh nμy Cã C©u hái 2: Kh¶ n¨ng gi¶ ®Þnh nμy x¶y ra nh− thÕ nμo? HÇu nh− ch¾c ch¾n gi¶ ®Þnh bÞ lo¹i RÊt cã thÓ §−a gi¶ ®Þnh nμy vμo ma trËn x©y dùng dù ¸n VviÖc qu¶n lý dù ¸n ph¶i: * Theo dâi nã * NÕu cã thÓ cÇn t¸c ®éng vμo nã Kh«ng cã thÓ C©u hái 3: LiÖu chiÕn l−îc cña dù ¸n cã ph¶i thiÕt kÕ l¹i nh»m lμm cho gi¶ ®Þnh nμy trë nªn kh«ng cÇn thiÕt kh«ng? Kh«ng Gi¶ ®Þnh nguy hiÓm !!! Cã ThiÕt kÕ l¹i dù ¸n S¬ ®å 1: C¸c b−íc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¸c gi¶ ®Þnh 32 Dù ¸n ph¸t triÓn n«ng th«n Cao B»ng-B¾c K¹n