intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Y dược học cổ truyền Việt Nam

Chia sẻ: Physical Funny | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

219
lượt xem
42
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Y dược học cổ truyền là hệ thống y dược duy nhất, có vai trò và tiềm năng to lớn trong sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân trong suốt ngàn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước và đã trở thành di sản phi vật thể của dân tộc Việt Nam.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Y dược học cổ truyền Việt Nam

  1. Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam Y d−îc häc cæ truyÒn ViÖt Nam Tõ khai thiªn lËp ®Þa, y häc ph−¬ng ®«ng ®· ®èi ®Çu víi ®iÒu trÞ chÊn th−¬ng, bÖnh tËt. Tr¶i qua hµng ngh×n n¨m kinh nghiÖm viÖc phßng, trÞ bÖnh, n©ng cao søc khoÎ ngµy cµng ®−îc bæ sung vµ hoµn thiÖn. Ng−êi nguyªn thuû cßn ¨n sèng, ë lç, khi ®i kiÕm ¨n th−êng dïng nh÷ng vò khÝ th« s¬ nh− gËy, r×u ®¸ ®Ó chèng cù víi thó d÷, hoÆc leo trÌo lªn c©y cao, ch¹y nh¶y h¸i l−îm dÔ bÞ tai n¹n. Lóc bÊy giê ng−êi ta ®· biÕt dïng l¸ c©y hoÆc rªu ®¸ ®Ó b«i hoÆc xoa vµo vÕt th−¬ng; lóc bÞ bÖnh biÕt ¨n hoa l¸, c©y, cá...®ã lµ c¬ së nguyªn thuû vÒ Y d−îc häc cæ truyÒn. Y häc cæ truyÒn ViÖt nam x−a kia, khi ch−a cã s¸ch vë ghi chÐp, y häc d©n téc chØ ®−îc truyÒn miÖng tõ ng−êi nµy qua ng−êi kh¸c. §Õn thÕ kû XIV c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ cæ truyÒn ®−îc TuÖ TÜnh s−u tÇm, kh¶o cøu vµ ghi l¹i trong bé “Nam d−îc thÇn hiÖu” gåm c¶ th−¬ng khoa vµ d−îc vËt øng dông nh− : BÑ mãc ®èt ra tro ®Ó r¾c, rÞt; L¸ c©y Thanh hao gi· ra ®Ó ®¾p; nhùa c©y Giao h−¬ng (c©y Thau) ®Ó b«i hµn vÕt th−¬ng; c©y Tæ rång (Cèt to¸i bæ) cã t¸c dông lµm lµnh vÕt th−¬ng vµ liÒn x−¬ng; rÔ c©y mãng n−íc (Ph−îng hoa tiªn), vá c©y G¹o (Méc miªn) ®¾p ch÷a g·y x−¬ng... . §Çu thÕ kû thø XVIII, L∙n ¤ng gãp thªm trong quyÓn “B¸ch gia tr©n tµng”, “H¶i Th−îng Y t«ng t©m lÜnh” ®· hÖ thèng ho¸ vÒ lý luËn còng nh− kinh nghiÖm thùc hµnh phßng, ch÷a bÖnh b»ng Y häc cæ truyÒn. NhiÒu m«n thuèc ®¬n gi¶n, nh− vÊp ng· s−ng ®au th× ®¾p b· chÌ t−¬i víi muèi; l¸ Cóc tÇn víi muèi; n−íc gç Vang s¾c víi b·
  2. Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam Cho ®Õn nay, ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ theo YHCT ®¬n thuÇn vÉn cßn ®−îc nhiÒu l−¬ng y ¸p dông vµ l−u truyÒn trong nh©n d©n theo ph−¬ng thøc gia truyÒn. Mçi mét vïng ®Òu cã nh÷ng danh y nh− cô DuyÕn (NghÖ an), cô Söu (Hoµ b×nh), cô Hanh (H−ng yªn)... V× mang tÝnh gia truyÒn, nªn nhiÒu kinh nghiÖm ch÷a bÖnh quý b¸u cßn tån t¹i trong d©n gian. Tr−íc khi nÒn y häc hiÖn ®¹i th©m nhËp vµo ViÖt Nam, YDHCT lµ hÖ thèng y d−îc duy nhÊt, cã vai trß vµ tiÒm n¨ng to lín trong sù nghiÖp ch¨m sãc vµ b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n trong suèt hµng ngµn n¨m ®Êu tranh dùng n−íc vµ gi÷ n−íc vµ ®· trë thµnh di s¶n phi vËt thÓ cña d©n téc. Tõ khi c¸ch m¹ng ViÖt Nam thµnh c«ng n¨m 1945, §¶ng vµ Nhµ n−íc ViÖt Nam lu«n coi träng c«ng t¸c Y häc cæ truyÒn. §−êng lèi ph¸t triÓn YHCT cña Nhµ n−íc ViÖt Nam ®· ®−îc kh¼ng ®Þnh vµ nhÊt qu¸n trong nhiÒu n¨m qua lµ: KÕ thõa, ph¸t huy, ph¸t triÓn y d−îc häc cæ truyÒn, kÕt hîp víi Y d−îc häc hiÖn ®¹i, x©y dùng nÒn y d−îc häc cæ truyÒn ViÖt Nam khoa häc d©n téc vµ ®¹i chóng. H¬n n¨m m−¬i n¨m qua, kiªn tr× thùc hiÖn ®−îc lèi ®ã cña §¶ng, ngµnh Y tÕ ®· ®¹t ®−îc mét sè thµnh tùu quan träng trong lÜnh vùc YDHCT.
  3. Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam §Õn nay, Y d−îc häc cæ truyÒn ®· x©y dùng ®−îc mét m¹ng l−íi vÒ c«ng t¸c YHCT tõ trung −¬ng ®Õn c¬ së: Bé Y tÕ cã Vô Y D−îc häc cæ truyÒn; Së Y tÕ tØnh/thµnh phè cã chuyªn viªn YHCT; Cã 4 bÖnh viÖn trung −¬ng (BÖnh viÖn YHCT TW, BÖnh viÖn ch©m cøu TW, ViÖn YHDT Qu©n ®éi, ViÖn D−îc liÖu) vµ 49 bÖnh viÖn YHCT tuyÕn tØnh/thµnh phè, mét bÖnh viÖn YHCT ngµnh C«ng an; 100% bÖnh viÖn ®a khoa tuyÕn tØnh cã khoa YHCT; 70% Trung t©m y tÕ quËn/huyÖn cã khoa (hoÆc tæ) YHCT; 40% Tr¹m y tÕ x· ph−êng cã bé phËn kh¸m ch÷a bÖnh b»ng YHCT. Ngoµi ra, cßn cã c¸c c¬ së kh¸m ch÷a bÖnh YHCT ngoµi c«ng lËp: Phßng chÈn trÞ YHCT; C¬ së ®iÒu d−ìng, phôc håi chøc n¨ng b»ng YHCT; C¸c lo¹i h×nh hµnh nghÒ YDHCT d©n lËp vµ tõ thiÖn;... VÒ ®µo t¹o, ®Õn nay ViÖt Nam ®· cã Häc viÖn Y d−îc häc cæ truyÒn ViÖt Nam, lµ ®¬n vÞ ®Çu ngµnh vÒ ®µo t¹o nguån nh©n lùc vÒ Y häc cæ truyÒn; 2 Khoa YHCT thuéc Tr−êng ®¹i häc Y Hµ Néi vµ §¹i häc Y D−îc thµnh phè Hå ChÝ Minh. C¸c khoa YHCT ®· thùc hiÖn nhiÖm vô ®µo t¹o khÐp kÝn mét chuyªn ngµnh tõ ®Çu vµo ®Õn ®Çu ra. ChØ tiªu tuyÓn sinh n¨m hµng ngh×n ng−êi thuéc c¸c bËc ®µo t¹o kh¸c nhau tõ trung häc ®Õn sau ®¹i häc vµ liªn kÕt ®µo t¹o trong vµ ngoµi n−íc; C¸c tr−êng ®¹i häc y vµ trung häc y tÕ tØnh/thµnh phè cã bé m«n hoÆc tæ YHCT lµm nhiÖm vô gi¶ng d¹y YHCT lu©n khoa. Tæng sè c¸n bé YHCT c¶ n−íc hiÖn cã: hµng tr¨m TiÕn sü, Th¹c sü; hµng tr¨m chuyªn khoa II; >500 B¸c sü chuyªn khoa I; 40 B¸c sü néi tró YHCT;hµng ngµn b¸c sÜ; c¸n bé trung häc; kho¶ng 10.000 ThÇy thuèc YHCT (L−¬ng y, l−¬ng d−îc, b¸c sü YTCT vµ
  4. Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam Ngoµi ra, Bé Y tÕ vµ Trung −¬ng Héi §«ng y ViÖt Nam ®· chØ ®¹o Së Y tÕ c¸c tØnh, thµnh phè thu hót ®éi ngò l−¬ng y, l−¬ng d−îc - lµ nh÷ng ng−êi ®· vµ ®ang hµnh nghÒ kh¸m ch÷a bÖnh vµ bµo chÕ, s¶n xuÊt thuèc YHCT t¹i ®Þa ph−¬ng. C«ng t¸c kÕ thõa vµ nghiªn cøu khoa häc lÜnh vùc YDHCT: Bé Y tÕ ®· tËp hîp ®−îc gÇn 40.000 bµi thuèc kinh nghiÖm vµ c©y thuèc gia truyÒn cña 12.513 l−¬ng y vµ nh©n d©n trong c¶ n−íc cèng hiÕn; 479 t¸c phÈm YDHCT b»ng ch÷ H¸n N«m; 150 danh y thuéc c¸c triÒu ®¹i x−a trong ®ã cã nhiÒu tr−íc t¸c vÒ YDHCT do c¸c danh y ®Ó l¹i. Ngoµi ra, Bé Y tÕ cßn phèi hîp víi mét sè tØnh héi §«ng y tæ chøc s−u tÇm nh÷ng bµi thuèc hay, c¸c c©y thuèc quÝ cña ®ång bµo c¸c d©n téc Ýt ng−êi. N¨m 1996, Bé Y tÕ ®· ban hµnh “Qui chÕ nghiªn cøu ®¸nh gi¸ tÝnh an toµn vµ hiÖu lùc cña thuèc cæ truyÒn” ®Ó viÖc nghiªn cøu thõa kÕ YDHCT cã tÝnh khoa häc vµ thèng nhÊt, cã hiÖu qu¶, phï hîp h¬n. C¸c ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cã gi¸ trÞ cao nh−: Nghiªn cøu ch÷a u x¬ tuyÕn tiÒn liÖt; H¹n chÕ t¸c dông phô cña tia x¹ hç trî ®iÒu trÞ ung th−; Ch÷a báng b»ng thuèc YHCT; Ch÷a cao huyÕt ¸p b»ng chÌ d©y; Ch©m cøu hç trî cai nghiÖn ma tuý, Håi xu©n hoµn gióp t¨ng cao tuæi thä vµ kh¶ n¨ng sinh s¶n... NhiÒu ®Ò tµi khoa häc lµ luËn ¸n tiÕn sÜ, th¹c sÜ ®−îc héi ®ång chÊm thi ®¸nh gi¸ cao. VÒ c«ng t¸c ph¸t triÓn d−îc liÖu vµ thuèc cæ truyÒn: Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ViÖt Nam tËp trung ®Çu t− n©ng cÊp trang thiÕt bÞ vµ n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cho c¸n bé ViÖn D−îc liÖu
  5. Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam . Ngoµi ra, cßn ®Çu t− x©y dùng hÖ thèng vÖ tinh: Tr¹i nghiªn cøu d−îc liÖu Sa Pa; Tr¹i nghiªn cøu d−îc liÖu Tam §¶o; tr¹i nghiªn cøu d−îc liÖu Thanh Ho¸; Trung t©m S©m khu V; Tr¹i nghiªn cøu d−îc liÖu §µ L¹t-L©m §ång; Trung t©m gièng c©y thuèc V¨n §iÓn-Hµ Néi,... . §ã lµ nh÷ng ®Þa chØ nghiªn cøu, b¶o tån vµ ph¸t triÓn nguån quÜ gen d−îc liÖu, n¬i nghiªn cøu x©y dùng qui tr×nh trång trät, thu h¸i, s¬ chÕ, chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n dùîc liÖu . Hµng n¨m, ViÖn D−îc liÖu ®−îc giµnh kinh phÝ ®Ó nghiªn cøu khoa häc, trong ®ã cã nhiÒu ®Ò tµi cÊp Nhµ n−íc. ViÖn ®· tËp trung nghiªn cøu x©y dùng qui tr×nh trång trät mét sè d−îc liÖu cã nhu cÇu sö dông cao, di thùc vµ thuÇn d−ìng nhiÒu d−îc liÖu quý hiÕm ®¸p øng nhu cÇu sö dông trong n−íc vµ xuÊt khÈu. N¨m 2002, ViÖt Nam c«ng bè D−îc ®iÓn ViÖt Nam III, trong ®ã cã 276 chuyªn luËn vÒ d−îc liÖu vµ 37 chuyªn luËn vÒ chÕ phÈm thuèc cæ truyÒn. Tµi liÖu nµy ®· bæ sung nhiÒu chuyªn luËn míi vµ vµo chuyªn luËn mét sè kü thuËt ph©n tÝch hiÖn ®¹i, phÐp thö ®éc tÝnh, ®é nhiÔm khuÈn, ®é tan r·, t−¬ng ®−¬ng víi tr×nh ®é tiªn tiÕn trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. §©y lµ c¬ së nh»m n©ng cao chÊt l−îng d−îc liÖu còng nh− chÊt l−îng thuèc YHCT. ViÖt Nam còng ®· ban hµnh danh môc thuèc thiÕt yÕu ViÖt Nam lÇn thø IV, trong ®ã cã danh môc thuèc thiÕt yÕu YHCT gåm: VÞ thuèc, thµnh phÈm vµ danh môc c©y thuèc nam trång t¹i tr¹m y tÕ c¬ së.
  6. Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam HiÖn nay, ViÖt Nam ®· cã > 500 c¬ së s¶n xuÊt-kinh doanh thuèc cæ truyÒn víi > 2000 chÕ phÈm ®−îc cÊp phÐp ®¨ng ký l−u hµnh trong n−íc. VÒ c«ng t¸c x∙ héi ho¸ YHCT: Thùc hiÖn chñ tr−¬ng x· héi ho¸ c«ng t¸c YDHCT theo NghÞ quyÕt 90/CP vµ NghÞ ®Þnh 73/CP cña ChÝnh phñ, Bé Y tÕ ®· x· héi ho¸ viÖc øng dông nh÷ng bµi thuèc vµ ph−¬ng ph¸p ch÷a bÖnh ®¬n gi¶n kh«ng dïng thuèc ®Ó phßng vµ ch÷a mét sè bÖnh th«ng th−êng t¹i céng ®ång. Së Y tÕ c¸c tØnh, thµnh phè phèi hîp víi Héi §«ng y tæ chøc tuyªn truyÒn giíi thiÖu cho héi phô n÷, héi ch÷ ThËp ®á, Héi cùu chiÕn binh, Héi lµm v−ên,... t¸c dông phßng ch÷a bÖnh cña mét sè lo¹i rau ¨n, mét sè c©y ¨n qu¶, mét sè c©y c¶nh s½n cã ë ®Þa ph−¬ng vµ gia ®×nh ®Ó lµm rau ¨n, lµm c¶nh, ¨n qu¶ vµ lµm thuèc khi cã bÖnh. VÒ hîp t¸c quèc tÕ: Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc YDHCT cña ViÖt Nam ®−îc më réng, vÞ trÝ cña YHCT ViÖt Nam ®−îc cñng cè vµ n©ng cao trªn tr−êng quèc tÕ. ViÖt Nam ®· ®¨ng cai tæ chøc thµnh c«ng nhiÒu Héi nghÞ quèc tÕ vÒ YDHCT nh−: Héi th¶o hîp t¸c ¸-¢u kÕt hîp YDHCT-YDHH§ trong CSSKND (ASEM I), Héi th¶o hîp t¸c ¸-¢u kÕt hîp YDHCT-YDHH§ ch÷a mét sè bÖnh khã (ASEM II), Héi nghÞ vÒ hiÖn ®¹i ho¸ YDHCT, Héi nghÞ khoa häc vÒ Ch©m cøu,... ViÖt Nam còng ®· cö nhiÒu ®oµn chuyªn gia YHCT sang hîp t¸c víi c¸c n−íc nh−: Lµo, c¸c n−íc SNG, mét sè n−íc ch©u ¢u, ch©u Mü vµ ch©u Phi. ViÖt Nam còng ®· liªn kÕt hoÆc nhËn ®µo t¹o c¸n bé YHCT cho nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi. Hµng n¨m Bé Gi¸o dôc vµ
  7. Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam VÒ ®Çu t− ng©n s¸ch Theo ChØ thÞ cña Thñ t−íng ChÝnh phñ, hµng n¨m Bé Y tÕ ®· giµnh tû lÖ kinh phÝ cña y tÕ ph©n bæ cho YHCT ë c¸c kÜnh vùc: ®µo t¹o, gi−êng bÖnh t¹i c¸c c¬ së ®µo t¹o vµ kh¸m ch÷a bÖnh cña YHCT trong c¶ n−íc; Ngoµi ra cßn giµnh ng©n s¸ch cho hÖ YHCT th«ng qua dù ¸n cÊp Bé víi sè tiÒn hµng tr¨m triÖu ®ång/n¨m. §Õn nay, hÖ thèng tæ chøc YDHCT tuy ®· cã hÖ thèng tõ trung −¬ng ®Õn c¬ së nh−ng cÇn sù ®ång bé: NhiÒu Së Y tÕ cÇn cã c¸n bé theo dâi c«ng t¸c YDHCT; hiÖn cßn 14 tØnh/thµnh phè ch−a cã bÖnh viÖn YHCT; kho¶ng 30% bÖnh viÖn tuyÕn huyÖn ch−a cã khoa hoÆc tæ YHCT; kho¶ng 60% sè x· ch−a cã bé phËn YHCT ; CÇn chó träng ®Õn ®éi ngò thÇy thuèc chuyªn s©u vÒ YDHCT. Ch−¬ng tr×nh, néi dung vµ lo¹i h×nh ®µo t¹o c¸n bé YHCT cÇn söa ®æi, bæ sung vµ hoµn thiÖn h¬n ®Ó phï hîp h¬n víi ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o YHCT trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi; c¬ së nhµ cöa vµ trang thiÕt bÞ cho c¸c c¬ së ®µo t¹o YHCT cÇn ®−îc quan t©m ®Çu t−; t¨ng c−êng ®µo t¹o c¸n bé, ®Æc biÖt lµ c¸n bé ®Çu ngµnh, ®Çu ®µn,... Trong t−¬ng lai cÇn triÓn khai m¹nh mÏ nghiªn cøu øng dông, kÕt hîp YHCT víi YHH§, tõng b−íc hiÖn ®¹i ho¸ YHCT. X©y dùng quan ®iÓm vÒ kÕt hîp YDHCT víi YDHH§ ch−a thèng nhÊt. Ph¸t triÓn, nu«i trång d−îc liÖu trªn quy m« lín. Khai th¸c d−îc liÖu tù nhiªn, cã kÕ ho¹ch dµi h¹n nh»m tõng b−íc tù chñ vÒ nguån
  8. Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam cung øng trong n−íc, tiÕn tíi xuÊt khÈu ngµy mét nhiÒu h¬n. ChÊt l−îng vµ gi¸ th−êng xuyªn biÕn ®éng.D¹ng thuèc th« s¬, sö dông ch−a thuËn tiÖn, h¹n sö dông dµi. Tæ chøc qu¶n lý thuèc cæ truyÒn cã hiÖu qu¶. T¨ng c−êng qu¶n lý hµnh nghÒ y d−îc häc cæ truyÒn. Ngoµi ra, cÇn ®Çu t− cho YHCT, nh»m ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng YHCT. §¶ng vµ Nhµ n−íc ViÖt Nam ®· x©y dùng vµ ban hµnh ChÝnh s¸ch Quèc gia vÒ Y d−îc häc cæ truyÒn nh»m kÕ thõa, b¶o tån vµ ph¸t triÓn y d−îc häc cæ truyÒn (YDHCT), kÕt hîp víi y d−îc häc hiÖn ®¹i (YDHH§) trong ch¨m sãc vµ b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n; x©y dùng nÒn Y D−îc ViÖt Nam hiÖn ®¹i, khoa häc, d©n téc vµ ®¹i chóng, lµm cho YDHCT cã vÞ trÝ xøng ®¸ng trong hÖ thèng y d−îc häc cæ truyÒn §«ng ph−¬ng.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2