Hoạt động tư duy của con người luôn có sự tác động của cảm xúc. Cảm xúc giữ vai trò hướng đạo trong tư duy. Cảm xúc là động lực thúc đẩy hoặc kìm hãm hoạt động của tư duy. Mức độ ảnh hưởng của cảm xúc đến tư duy rất lớn và diễn ra trên một diện rộng, từ cảm xúc đơn giản đến tình cảm phức tạp. Cảm xúc là 1 loại virút của tinh thần, chúng ta là người tạo ra nó, bị lây nhiễm và chịu tác động bởi nó. Về bản chất, cảm xúc phát...
Yếu tố cảm xúc trong tranh luận.
Hoạt động tư duy của con người luôn có sự tác động của c ảm xúc.
Cảm xúc giữ vai trò hướng đạo trong tư duy. Cảm xúc là động lực thúc
đẩy hoặc kìm hãm hoạt động của tư duy. Mức độ ảnh hưởng của cảm
xúc đến tư duy rất lớn và diễn ra trên một diện rộng, từ c ảm xúc đ ơn
giản đến tình cảm phức tạp. Cảm xúc là 1 loại virút của tinh thần, chúng
ta là người tạo ra nó, bị lây nhiễm và chịu tác động bởi nó. Về bản ch ất,
cảm xúc phát sinh ngoài ý thức nhưng nó lại định hướng cho hành vi của
con người.
Phần lớn các suy nghĩ của chúng ta đều bị ảnh hưởng rất l ớn t ừ
cảm xúc. Ví như khi chúng ta đang ở trong một phòng họp có không khí
cởi mở, tôn trọng và tin cậy lẫn nhau thì m ọi ng ười d ễ ch ấp nh ận ý ki ến
trái chiều từ người khác và sẵn sàng tranh luận tìm ra giải pháp tốt nhất.
Trong tâm trạng tâm trạng hết sức thoải mái ấy ta rất dễ chấp nh ận
những yêu cầu của người khác, hoặc ra một quyết định nào đó rất dễ
dàng. Nhưng có khi cùng một ý kiến hay yêu cầu đó, lúc chúng ta đang ở
trong một tình huống khó khăn, không thoải mái hoặc vì m ột c ảm xúc nào
đó hoàn toàn cá nhân (khó chịu, ghen tỵ, đố kỵ, không ưa ng ười đối
thoại…) cũng cản trở đến việc chấp nhận ý kiến người khác và ra quy ết
định hợp lý.
Tư duy phản biện là loại hình tư duy. Nhưng mặt trái của tư duy
phản biện cũng là một thách thức mà người nghiên cứu, người h ọc v ề nó
cần chú ý. Có thể có một số vấn đề liên quan đến cảm xúc con người như
sau:
- Tư duy phản biện có làm mất các mối quan h ệ xã hội quanh chúng
ta không, vì không phải ai cũng dễ dàng chấp nhận sự ph ản biện
của người khác về suy nghĩ của mình?
- Khi phản biện chúng ta có giữ được cảm xúc cân bằng để nh ững
suy nghĩ của chúng ta đảm bảo tính khách quan không?
- Khi nhận sự phản biện từ người khác chúng ta có đủ bình tĩnh để
đón nhận và xem xét vấn đề từ góc nhìn của người khác không?
- Làm thế nào để mình phản biện ý kiến người khác mà h ọ tâm ph ục
khẩu phục?
- Làm thế nào để khi nghe người khác phản biện ý kiến của mình mà
mình không tự ái?
- Với người hay bảo thủ, háo thắng, dễ tức giận sẽ rèn luyện t ư duy
phản biện như thế nào?
Chúng ta có thể nhận thấy ngay những cuộc tranh luận dù là
chuyện phiếm hay chuyện nghiêm túc trong một hội thảo khoa học cũng
hay xảy ra vấn đề cãi vã, tức giận, và vấn đề cần tranh lu ận không đ ược
giải quyết, mối quan hệ giữa hai bên trở nên căng thẳng. Người phản
biện thiếu kỹ năng giao tiếp nên làm vấn đề rối h ơn và gây tranh cãi, làm
mất lòng người nhận sự phản biện.
Vì những vấn đề thách thức trên, chúng ta thấy có tư duy ph ản biện
không chưa đủ mà cần có kỹ năng quản lý cảm xúc và kỹ năng giao tiếp
trong tranh luận sao cho sự phản biện có hiệu quả cao nh ất. Các k ỹ năng
này hỗ trợ quá trình tư duy phản biện, giúp cho các tranh lu ận tránh đ ược
hiện tượng vấn đề bị rối hay các bên tham gia mất bình tĩnh. Hai k ỹ năng
này sẽ giúp mọi người phát huy tốt nhất tư duy phê phán, giúp mọi việc
được giải quyết theo cách tốt nhất có thể một cách rõ ràng và hợp lý.
Để yếu tố cảm xúc trong tranh luận tác động tích cực tới chiều
hướng tư duy chủ đạo của các bên tranh luận, mỗi người cần có trí thông
minh xúc cảm (EQ). Thuật ngữ trí thông minh xúc cảm (Emotional
Intelligence) do hai nhà tâm lý học Mỹ Peter Salovey và John Mayer s ử
dụng năm 1990.
EQ được hiểu là khả năng hiểu rõ cảm xúc bản thân, th ấu hiểu
cảm xúc người khác, phân biệt được chúng và sử dụng chúng để hướng
dẫn suy nghĩ và hành động của bản thân.
EQ là khả năng quản lý cảm xúc giúp chúng ta đ ưa ra nh ững quy ết
định sáng suốt hơn và để cải thiện các mối quan hệ của chúng ta đ ối v ới
mọi người.
EQ còn được hiểu là khả năng tự kiềm chế tình cảm, tự đánh giá,
khả năng kiểm soát và chế ngự những khát vọng, đam mê, khả năng kỷ
luật tự giác, khả năng tư duy tích cực, tìm ra được nhiều giải pháp để giải
quyết công việc.
"Nếu IQ là chỉ số đặc trưng cho sự thông minh trí tu ệ thì EQ đ ược coi
là chỉ số đặc trưng cho sự thông minh tâm hồn" (Peter Salovey).
Trí thông minh xúc cảm gồm có 4 cấp độ :
1. Nhận biết cảm xúc: Khả năng có thể nhận biết đúng cảm xúc
của bản thân mình và cảm xúc của những người xung quanh.
2. Hiểu được cảm xúc: có khả năng hiểu và th ấu cảm đ ược các
loại cảm xúc, đồng thời biết nguyên nhân và hậu quả của các loại cảm
xúc ấy.
3. Tạo ra cảm xúc: Có khả năng diễn tả và đáp lại các cảm xúc của
người khác. Thông qua đó, biết lắng nghe, thông cảm và chia sẻ với
người khác.
4. Quản lý cảm xúc: Có khả năng tự quản lý được cảm xúc c ủa
mình, cư xử hợp lý để dễ dàng hoà đồng vào tập thể.
Phần thêm : theo em không nên đưa phần này vào đề c ương bài
giảng, để gv triển khai trên lớp :
Kỹ năng nói lời phản biện:
Muốn phản biện phải biết ghi nhận ý kiến người khác. Ý kiến
của bất cứ ai cũng có yếu tố hợp lý nh ất định (có 1 ph ần h ợp lý,
hoặc ít nhất cũng có thiện chí, cố gắng…)
Phản biện vấn đề, không phê phán con người
“Tôi chưa đồng ý với quan điểm của anh chứ không phải tôi
không thích con người anh”
Đưa ra những lý lẽ thuyết phục, gợi ý cách tốt hơn
Phản biện với thái độ tôn trọng, cởi mở
.........
Kỹ năng nhận sự phản biện
Lắng nghe để thấu hiểu ý của người phản biện
Suy nghĩ tích cực: đối phương phê phán vấn đề chứ không phải
phê phán mình.
Dẹp tự ái cá nhân. Kiềm chế cảm xúc cá nhân, tránh thành kiến
Cùng tìm ra giải pháp hợp lý chứ không tìm cách trả đũa
Tôn trọng đối phương và ý kiến của họ
…
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
