TẠP CHÍ KHOA HỌC, Đại học Huế, Số 25, 2004<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ẢNH HƯỞNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU TOÀN CẦU <br />
LÊN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ<br />
<br />
Lê Văn Thăng<br />
Trung tâm Tài nguyên Môi trường, Đại học Huế<br />
<br />
1. Mở đầu:<br />
Ngay từ khi bắt đầu xuất hiện trên Trái đất, con người đã bị chi phối bởi điều kiện <br />
khí hậu. Ngày nay, cho dù chúng ta sống ở bất kỳ nơi đâu thì cũng bị chi phối bởi khí <br />
hậu. Khí hậu chính là kiểu thời tiết đặc trưng dài hạn của từng khu vực trên thế giới. Và <br />
nếu khí hậu điều khiển con người thì ngược lại, nó cũng bị vô số các nhân tố khác điều <br />
tiết. Ngày nay, hoạt động của con người đã làm thay đổi thành phần và nồng độ các khí <br />
nhà kính trong khí quyển. Điều đó cũng chính là con người đã làm cho khí hậu biến đổi, <br />
đó là sự nóng lên hay lạnh đi của thời tiết. Sự biến đổi khí hậu có nghĩa rộng là tất cả sự <br />
khác nhau giữa những số liệu thống kê dài hạn các yếu tố khí tượng ở những thời kỳ <br />
khác nhau của một khu vực, không phụ thuộc phép thống kê và nguyên nhân đã gây ra sự <br />
khác nhau đó.<br />
Sự biến đổi khí hậu toàn cầu trong thời đại ngày nay được biểu hiện chủ yếu là <br />
sự nóng lên toàn cầu, bắt nguồn từ sự phát thải quá mức vào khí quyển các chất khí <br />
có hiệu ứng nhà kính. Hậu quả của quá trình này là sự thay đổi về nhiệt độ, lượng <br />
mưa, khí hậu bị dao động, nước biển dâng, các hiện tượng khí hậu cực đoan <br />
ENSO, ... Hậu quả trên đã và đang tác động mạnh mẽ trên phạm vi toàn thế giới, <br />
trong đó có sự tác động lên địa phương tỉnh Thừa Thiên Huế. <br />
2. Khái quát đặc điểm khí hậu tỉnh Thừa Thiên Huế :<br />
Thừa Thiên Huế là một tỉnh cực nam của vùng Bắc Trung Bộ, thuộc dạng đặc biệt <br />
của khí hậu nhiệt đới gió mùa Việt Nam và về đại thể có thể xếp vào khí hậu duyên hải <br />
nhiệt đới gió mùa Bắc Trung Bộ, sườn Đông Trường Sơn. Tuy nhiên, chế độ khí hậu <br />
duyên hải nhiệt đới gió mùa Bắc Trung Bộ, sườn Đông Trường Sơn này ở lãnh thổ Thừa <br />
Thiên Huế đã bị biến dạng, phân hóa nhiều do sự chi phối của điều kiện địa hình. Các yếu <br />
tố khí hậu bị phân hóa rõ rệt nhất là nhiệt độ và lượng mưa (chế độ nhiệt ẩm). Sự phân <br />
hóa khí hậu tại đây được thể hiện trong 3 quy luật đặc trưng: quy luật phân hóa theo mùa, <br />
quy luật phân hóa theo lãnh thổ phía Tây và phía Đông Trường Sơn và quy luật phân hóa <br />
theo độ cao địa hình.<br />
75<br />
Tuy nằm trong vành đai nhiệt đới gió mùa chịu ảnh hưởng của biển Đông, <br />
nhưng do vị trí địa lý, do chịu ảnh hưởng của độ cao và hướng kéo dài của các dãy <br />
núi mà chế độ khí hậu nhiệt đới gió mùa Thừa Thiên Huế mang dấu ấn khí hậu <br />
chuyển tiếp giữa 2 miền Bắc và Nam Việt Nam, đồng thời cũng bị phân hoá phức <br />
tạp hơn. Vào mùa khô (mùa mưa ít) nắng nhiều, bức xạ dồi dào, nhiệt độ cao, nhưng <br />
lượng bay hơi vượt xa lượng mưa nên thường xảy ra hiện tượng khô hạn, thiếu ẩm <br />
dài ngày, nhất là lúc có gió Tây khô nóng và ở đồng bằng duyên hải. <br />
Như đã biết, Thừa Thiên Huế chịu sự khống chế của gió mùa mùa đông lẫn <br />
gió mùa hè khu vực Đông Nam á. ở dãy Trường Sơn Bắc gần như vuông góc với <br />
hướng gió mùa đông Đông Bắc và gió mùa hè Tây Nam nên về mùa đông, hướng gió <br />
thịnh hành trên đồng bằng duyên hải có hướng Tây Bắc với tần suất 2529%, sau đó <br />
là gió Đông Bắc đạt tần suất 1015%. Trong mùa hè, các hướng gió thịnh hành ở <br />
đồng bằng duyên hải khá phức tạp và xấp xỉ nhau, trong đó hướng Nam đạt 1016%, <br />
Tây Nam khoảng 1114% và Đông Bắc là 1016%.<br />
Nằm trong vành đai Bắc Bán Cầu, lại thừa hưởng lượng bức xạ dồi dào nên <br />
Thừa Thiên Huế có nền nhiệt độ cao đặc trưng cho chế độ nhiệt lãnh thổ vành đai <br />
nhiệt đới. So sánh một vài đặc trưng về nhiệt theo lãnh thổ cho thấy đồng bằng <br />
duyên hải thuộc vùng nhiệt đới điển hình, còn vùng núi cao trên 500m do hiệu ứng <br />
giảm nhiệt độ theo độ cao mà một số đặc trưng về nhiệt không đạt tiêu chuẩn nhiệt <br />
đới. Điều đó chứng tỏ chế độ nhiệt ở đây không những thay đổi theo mùa do tác <br />
động của hoàn lưu khí quyển, mà còn phân hóa theo vị trí, đặc điểm địa hình.<br />
Về cơ bản Thừa Thiên Huế thuộc khí hậu nóng, tuy nhiên vẫn tồn tại những thời <br />
khoảng trong năm nhiệt độ xuống quá thấp hoặc tăng quá cao. Cực trị của nhiệt độ đó <br />
không những bị độ cao địa hình chi phối mà còn phụ thuộc vào điều kiện mặt đệm, nhất <br />
là lớp phủ thực vật. Vào mùa đông nhiệt độ thấp nhất tuyệt đối (Tmin) có thể xuống <br />
dưới 50C trên vùng núi cao, dưới 100C ở đồng bằng duyên hải, thung lũng Nam Đông. <br />
Về mùa hè, nhiệt độ cao nhất tuyệt đối (Tmax) có thể lên tới 40410C ở đồng bằng và <br />
38390C trên vùng núi.<br />
Tóm lại, chế độ nhiệt ở Thừa thiên Huế có mấy đặc điểm nổi bật dưới đây:<br />
+ Nền nhiệt độ khá cao, nhưng không đồng nhất theo thời gian và lãnh thổ. <br />
Nhiệt độ thấp vào mùa đông, cao về mùa hè và giảm dần từ đồng bằng lên miền núi. <br />
Đồng bằng duyên hải có khí hậu nóng với biến trình dạng nhiệt đới điển hình. Biến <br />
trình dạng nhiệt đới này rất thuận lợi cho cây trồng thực hiện nhiều vòng sinh <br />
trưởng trong năm.<br />
+ Mùa lạnh chỉ tồn tại ở miền núi, còn ở đồng bằng duyên hải thời gian lạnh <br />
không kéo dài, nhưng vẫn làm giảm nhiệt độ đáng kể. Số ngày rét đậm không nhiều, <br />
<br />
76<br />
nhưng thời tiết âm u kéo dài trong thời kỳ lúa trổ vẫn là một trong những nguyên <br />
nhân gây mất mùa vụ Đông Xuân.<br />
+ Chế độ nhiệt biến động mạnh, biên độ nhiệt ngày cũng như biên độ nhiệt độ <br />
năm khá cao. Nhiệt độ cao nhất tuyệt đối lên tới 40410C trên đồng bằng, nhiệt độ <br />
thấp nhất tuyệt đối hạ xuống dưới 50C ở vùng núi và 100C tại vùng đồng bằng duyên <br />
hải đang đặt ra nhu cầu cấp bách trong chống nóng mùa hè và chống rét mùa đông.<br />
Mùa mưa ở Thừa Thiên Huế liên quan chặt chẽ với gió mùa Đông Bắc thời kỳ <br />
đầu, khi mà các nhiễu động nhiệt đới chưa lùi hẳn về phía Nam. Nếu như vào các <br />
tháng VIVIII trên lãnh thổ phía Bắc là thời kỳ mưa do ảnh hưởng của bão, hội tụ <br />
nhiệt đới, áp thấp nhiệt đới, đường đứt còn đang ở vị trí cao thì miền Trung lại trãi <br />
qua thời kỳ khô nóng do hiệu ứng “phơn” khi gió mùa Tây vượt qua dãy Trường Sơn. <br />
Nhưng đến các tháng IX, X khi vùng hoạt động của nhiễu động nhiệt đới đã lùi hẳn <br />
xuống phía Nam, đồng thời gió mùa Đông Bắc bắt đầu hoạt động mạnh thì mưa lớn <br />
bộc phát theo biến trình với hai cực đại đặc trưng. <br />
Hàng năm có khoảng 200220 ngày mưa ở vùng núi, 150170 ngày mưa trên <br />
đồng bằng duyên hải. Vào mùa mưa nhiều, mỗi tháng có 1624 ngày mưa, trong đó <br />
các đợt không mưa kéo dài từ 3 đến 18 ngày. Những đợt mưa kéo dài nhiều ngày trên <br />
diện rộng sẽ gây lũ lụt lớn. <br />
ở Thừa Thiên Huế không khí chứa nhiều hơi nước nên thuộc vào một trong số <br />
các vùng có độ ẩm tương đối cao nhất nước. Độ ẩm tương đối trung bình năm của <br />
không khí tăng theo độ cao địa hình và có giá trị từ 83 đến 87% tùy theo vùng cụ thể. <br />
Biến trình năm về độ ẩm tương đối của không khí ngược với biến trình năm của <br />
nhiệt độ không khí, nhưng vẫn phân biệt hai mùa rõ rệt. Trong thời kỳ này độ ẩm <br />
tương đối không khí hạ thấp đến 7379% ở đồng bằng và 7987% tại vùng núi, trong <br />
đó độ ẩm tương đối thấp nhất rơi vào cực tiểu tháng VII. Khi gió Tây khô nóng hoạt <br />
động mạnh, độ ẩm tương đối không khí có thể xuống dưới 50%, thậm chí dưới <br />
30%. Thời kỳ độ ẩm tương đối không khí tăng cao kéo dài 78 tháng (tháng IX đến <br />
tháng III hoặc IV năm sau), đạt cực đại vào tháng XI với giá trị 8992%. <br />
Ngoài ra, ở Thừa Thiên Huế có nhiều loại hiện tượng thời tiết đặc biệt như <br />
bão, áp thấp nhiệt đới, hội tụ nhiệt đới, gió mùa Đông Bắc, gió mùa Tây Nam khô <br />
nóng, dông, lốc, tố, sương mù, mưa phùn, mưa đá...<br />
Nói tóm lại, Dương Văn An trong tác phẩm “ Ô châu cận lục ” (1953 ) nói về <br />
khí hậu Thừa Thiên Huế như sau : “ Nói về khí vận thì rét ít, ấm nhiều, nói về địa <br />
hình thì núi cao bể rộng. Thịnh hạ thì nhiều cơn bão lớn, trung thu thì ít cảnh trăng <br />
thanh. Nước lụt thì cứ để tràn lan, không đê để chắn...”. Như vậy có thể nói rằng, <br />
bão lũ là những thiên tai thường xuyên tàn phá mảnh đất này từ khi khai sinh cho đến <br />
<br />
77<br />
nay. Trong thời đại ngày nay, khi mà sự biến đổi khí hậu toàn cầu đang tác động trên <br />
phạm vi toàn thế giới thì điều kiện tự nhiên tỉnh Thừa Thiên Huế vốn đã khắc nghiệt <br />
lại càng bị tác động mạnh, đã để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng lên tự nhiên và cho <br />
con người.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
78<br />
3. Nguyên nhân và ảnh hưởng của sự biến đổi khí hậu:<br />
3.1. Nguyên nhân.<br />
3.1.1. Nguyên nhân hành tinh.<br />
Nguyên nhân xã hội.<br />
Quy mô dân số, tỷ lệ tăng và phân bố dân số góp phần quan trọng trong việc <br />
định hình môi trường toàn cầu cũng như đối với từng địa phương. Mỗi năm cư dân <br />
của các quốc gia phát triển thịnh vượng trên thế giới thải ra gần 5 tỷ tấn khí CO2<br />
Nguyên nhân kinh tế.<br />
Hiện nay nhóm các quốc gia có GDP ở mức cao của thế giới ngày càng nhiều, <br />
điều này một mặt thể hiện giảm dần sự nghèo đói, nhưng mặt khác cũng chứng <br />
minh các vấn đề môi trường diễn ra đồng thời với sự tăng trưởng này.<br />
Các nhà khoa học chỉ ra rằng, nhân loại đang làm thay đổi cỗ máy năng lượng <br />
điều khiển toàn bộ hệ thống khí hậu Trái đất. Vào cuối những năm 1990, mức phát <br />
tán đioxit cacbon hằng năm xấp xỉ bằng 4 lần mức phát tán của năm 1950 và hàm <br />
lượng đioxit cacbon trong khí quyển đã đạt đến mức cao nhất trong 160.000 năm trở <br />
lại đây. Với tốc độ biến đổi khí hậu như hiện nay, Trái đất sẽ nhanh chóng đạt tới <br />
mức nóng nhất so với mọi thời kỳ trong vòng 10.000 năm trở lại đây.<br />
Nguyên nhân thể chế.<br />
Trách nhiệm quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường được giao cho Bộ Môi <br />
trường cộng với các Cục, Vụ chuyên trách ở các Bộ liên quan.Tuy nhiên hầu hết các <br />
cơ quan trên ở những nước đang phát triển và kém phát triển đều rất nhỏ, chưa thoả <br />
mãn được yêu cầu của công tác quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường. Chỉ huy và <br />
kiểm soát là công cụ chủ yếu của chính sách quản lý bảo vệ môi trường; nhưng công <br />
cụ liên quan đến các yếu tố kích thích kinh tế thì ít được sử dụng.<br />
Nguyên nhân môi trường.<br />
Trên thế giới, nhiều nước nằm trong các vành đai nguy hiểm của thế giới về <br />
lụt, hạn hán, gió xoáy, giông tố... Thiên tai chủ yếu xảy ra mạnh mẽ và theo chu kỳ <br />
do các yếu tố khí hậu và địa chấn. Là hệ quả của các hiện tượng khí tượng như các <br />
trận bão, lốc, lũ lụt,...của các quá trình địa chất như núi lửa phun, của các hiện tượng <br />
khí hậu như El Nino.<br />
3.1.2. Nguyên nhân địa phương.<br />
Biến đổi khí hậu của Việt Nam là một bộ phận của sự biến đổi khí hậu toàn <br />
cầu, tương tự, biến đổi khí hậu tại tỉnh Thừa Thiên Huế là một bộ phận của sự biến <br />
đổi khí hậu Việt Nam. Nằm trong thời kỳ biến đổi khí hậu toàn cầu, Việt Nam nói <br />
chung và Thừa Thiên Huế nói riêng đã và đang chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, <br />
nhất là sự biến đổi khí hậu trong vòng 100 năm trở lại đây, tuy nhiên “ cũng như <br />
<br />
79<br />
nhiều nước khác trên Thế giới, biến đổi khí hậu ở Việt Nam là một thực tế khách <br />
quan. Có điều là ở nước ta biến đổi khí hậu rất phức tạp, không có quy luật rõ rệt, <br />
không đồng đều giữa các đặc trưng yếu tố và giữa các địa điểm ”[2]<br />
Nguyên nhân làm biến đổi khí hậu tại Thừa Thiên Huế nằm trong xu thế của <br />
sự biến đổi khí hậu Việt Nam nhưng mang đặc điểm của một lãnh thổ có nhiều bất <br />
lợi về điều kiện tự nhiên, trước hết là sự chi phối bởi yếu tố địa hình. Qua nghiên <br />
cứu, nguyên nhân sâu xa của sự biến đổi khí hậu ở Thừa Thiên Huế là do sự thay đổi <br />
của hoàn lưu gió mùa Đông Nam á và hệ thống khí quyển đại dương mà biểu hiện <br />
rõ nhất là hiện tượng El Nino và La Nina; đồng thời do đặc điểm địa hình địa <br />
phương kết hợp với việc tăng lượng khí nhà kính. Theo [3], tổng lượng khí CO2 phát <br />
thải vào khí quyển ở Việt Nam là 97,187 triệu tấn trong năm 1990 và tăng lên <br />
113,543 triệu tấn vào năm 1993, thì hiện nay(2004) theo Bộ Tài nguyên và Môi <br />
trường là 120,8 triệu tấn. Nó biểu hiện rõ qua sự tăng lên của tần suất bão đổ bộ, sự <br />
khắc nghiệt của hạn hán, cường độ mưa và các trận lũ lịch sử.<br />
3.2. ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.<br />
Như đã phân tích ở trên, do sự biến đổi khí hậu đã và đang tác động lên thiên <br />
nhiên và con người Thừa Thiên Huế trong những năm gần đây.<br />
3.2.1. Sự tác động lên khí hậuđịa phương:<br />
Nhiệt độ trung bình năm của các thập kỷ 70 trở về trước cao hơn hiện nay <br />
khoảng 0,1 0,20C. Nhiệt độ trung bình của 30 năm gần đây thấp hơn khoảng 0,20C <br />
so với 30 năm trước đó. Trong khi đó, năm 2003 là năm thứ 3 thời tiết Trái đất nóng <br />
nhất, đến tháng XII năm 2003 nhiệt độ trung bình trên thế giới tăng 0,4550C [10]. <br />
Điều này cũng phù hợp với nghiên cứu gần đây của UNFCCC là nhiệt độ trung bình <br />
mùa hè tại Thừa Thiên Huế tăng lên từ 0,1 đến 0,30C.<br />
Trong 30 năm gần đây nhiệt độ tháng I có phần thấp so với 30 năm trước <br />
đó. Mùa đông rét đậm xuất hiện tương đối nhiều trong 30 năm qua. Các kỷ lục nhiệt <br />
độ thấp nhất trong 30 năm qua thấp hơn so với 30 năm trước đó nhưng không thấp <br />
hơn nhiệt độ thấp nhất trong thập kỷ 30. Biến đổi nhiệt độ trung bình tháng VII <br />
trong vòng 30 năm gần đây có phần thấp hơn 30 năm trước đó.<br />
Hạn hán trong mùa gió Tây khô nóng có tăng lên trong vài chục năm nay, vì <br />
vậy hiện tượng nhiễm mặn sông Hương kéo dài nhiều đợt và thời gian mỗi đợt cũng <br />
dài hơn trước đây nhiều, ví dụ năm 2002 hay 2003. Mùa nắng xuất hiện sớm hơn <br />
bình thường khoảng 1 tháng và khá gay gắt, ví dụ vào năm 1998. Năm 2002 ở sông <br />
Hương tại Giã Viên, tháng VIII độ mặn lên đến 3,63%; ở hạ lưu sông Ô Lâu lên đến <br />
12,2%<br />
<br />
<br />
80<br />
Lượng mưa trung bình năm có sự biến động mạnh mẽ trong vòng 100 năm <br />
nay; có thập kỷ mưa nhiều đó là thập kỷ 20,40,90 và thập kỷ mưa ít như thập kỷ <br />
30,70,80. Nhìn chung có xu thế giảm rõ về lượng mưa năm trong vòng 30 năm qua so với <br />
30 trước đó, mặc dù năm 1999 lại là năm mưa lớn đó là hiện tượng đột biến. ít có ngày <br />
mưa phùn.<br />
Lượng mưa năm giảm nhưng lại xuất hiện các kỷ lục về lượng mưa ngày, <br />
ví dụ ngày 2.11.1999 là 978 mm và lượng mưa tháng 11.1999 là 2.452 mm<br />
Theo quy luật thì lũ chính vụ xuất hiện ở Thừa Thiên Huế thông thường là <br />
vào tháng X, nhưng trong thời gian gần đây xuất hiện vào tháng XI và XII ( 1998 ).<br />
Từ thập kỷ 50 đến thập kỷ 80, số cơn bão ảnh hưởng đến địa phương có <br />
phần tăng lên so các thập kỷ trước. Trong khi thập kỷ 90, số cơn bão giảm rõ rệt và <br />
cường độ bão không mạnh bằng trước đó<br />
Về mực nước biển, hiện nay tăng từ 1 2mm/năm, theo Uỷ ban Liên Chính <br />
phủ về biến đổi khí hậu thì mực nước biển dâng cao hơn từ 0,20,9m vào cuối thế <br />
kỷ này, như vậy sẽ ảnh hưởng lên các địa phương có biển như Thừa Thiên Huế.<br />
3.2.2. Hậu quả của trận lũ lụt năm 1999.<br />
Trận đại hồng thuỷ năm 1999 tại Thừa Thiên Huế đã nhấn chìm 90% khu dân <br />
cư ở vùng đồng bằng và gò đồi ngập sâu từ 1,5 m đến 4 m, thượng nguồn sông <br />
Hương, sông Bồ có lúc mực nước dâng cao 8 9m. Lũ đã gây tổn thất nặng nề về <br />
tính mạng và tài sản của nhân dân Thừa Thiên Huế. Toàn tỉnh có 352 người chết, 21 <br />
người mất tích, thiệt hại về kinh tế lên đến 1.761,82 tỷ đồng. Hậu quả của lũ lụt đã <br />
để lại phải mất nhiều năm mới khắc phục được. Qua nghiên cứu thì lũ lụt trong <br />
những năm gần đây nói chung và đặc biệt năm 1999 là ảnh hưởng của sự biến đổi <br />
khí hậu toàn cầu. Trong 5 nguyên nhân gây nên lũ lụt vào năm 1999 tại Thừa Thiên <br />
Huế thì trong đó có 4 nguyên nhân do biến đổi khí hậu. <br />
3.2.3. Sự tác động lên các hệ sinh thái, sinh cảnh tự nhiên. <br />
Theo ước tính, khoảng 70% các dải cát ven biển của Trái đất đang bị xói lở, <br />
điều này ở tại Thừa Thiên Huế thể hiện rất rõ. Một vài con số sau có thể minh hoạ <br />
cho điều này : vùng bờ biển Thuận An, theo số liệu đo đạt hàng tháng của chúng tôi <br />
vào năm 1998 với Sở KH,CN&MT tỉnh thì có tháng bờ biển Thuận An đã bị xói lở và <br />
xâm thực sâu vào đất liền đến 8 m, hiện nay hầu hết đường bờ biển của tỉnh đã và <br />
đang bị xói lở, đặc biệt bờ biển Thuận An. Đối với 3 sông lớn của Thừa Thiên Huế, <br />
đến tháng 12 năm 2000, bờ sông của 3 con sông trên đã bị xói lở đến 29.800m.<br />
Do nước sông Hương trong nhiều năm qua bị nhiễm mặn với thời gian kéo dài <br />
nhiều ngày, do đó đã làm cho nhiều cánh đồng ở vùng đồng bằng ven biển bị nhiễm <br />
mặn.<br />
<br />
81<br />
3.2.4. Tác động lên sức khoẻ.<br />
Mặc dù vấn đề này chúng tôi chưa có số liệu về sự tác động lên sức khoẻ người <br />
dân tại tỉnh Thừa Thiên Huế do biến đổi khí hậu, tuy nhiên qua dẫn chứng sau đây cũng <br />
có thể nói có sự tác động nhất định lên sức khoẻ người dân. Thời gian qua do tác động <br />
của khí hậu mà đã có 14 loại dịch bệnh đã xuất hiện trên thế giới, trong số đó có một vài <br />
loại dịch bệnh xuất hiện tại Thừa Thiên Huế. Ví dụ sốt rét gia tăng ở các huyện vùng <br />
cao tỉnh ta vào thời kỳ 1987 1990; hay dịch sốt đăng gơ do ảnh hưởng của hiện tượng <br />
El Nino. Sự biến đổi khí hậu làm tăng sự ô nhiễm không khí cho nên ảnh hưởng đến sức <br />
khoẻ cộng đồng. <br />
Về hậu quả của bão và lũ lụt tại Thừa Thiên Huế từ năm 1980 đến 1999 như <br />
sau:<br />
Bảng 1: Số người bị thương và chết do bão và lũ lụt gây ra từ 1980 đến 1999<br />
<br />
Năm Tai biến Thiệt hại<br />
1980 Lũ lụt 173 người chết<br />
1983 Lũ lụt 252 người chết, 115 người bị thương<br />
1985 Bão 604 người chết, 234 bị thương, 98 người mất <br />
tích<br />
1989 Lũ lụt 53 người chết<br />
1992 Lũ lụt 7 người chết<br />
1998 Lũ lụt 31 người chết<br />
1999 Lũ lụt 352 người chết, 21 người mất tích<br />
Nguồn: Dương Văn Khánh, 2001<br />
4. Một số nhận định và đề xuất giải pháp: <br />
4.1. Một số nhận định.<br />
Trong báo cáo vào tháng 2.2004, Uỷ ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu <br />
cho biết, đến cuối thế kỷ 21 nhiệt độ trung bình trên Trái đất sẽ tăng từ 1,4 5,8 0C, <br />
mực nước biển dâng cao hơn từ 0,2m 0,9m. Tổ chức nghiên cứu khoa học và công <br />
nghiệp Australia ( CSIRO ) cảnh báo tình trạng khí hậu Trái đất nóng lên có thể phá <br />
huỷ các luồng hải lưu. Cơ quan hàng không vũ trụ Châu Âu ( NASA ) cảnh báo việc <br />
các núi băng tan tại Bắc cực, làm cho nhiệt độ trung bình của Châu Âu có thể giảm.<br />
Là một địa phương nằm trong lãnh thổ Việt Nam, Thừa Thiên Huế do đặc <br />
điểm tự nhiên như đã phân tích trên, cho nên xu thế diễn biến khí hậu theo hướng <br />
bất lợi đã và sẽ tác động mạnh lên thiên nhiên và môi trường ở đây. <br />
4.2. Giải pháp.<br />
Mặc dù hậu quả của biến đổi khí hậu đã và đang tác động đến môi trường <br />
toàn cầu cũng như từng quốc gia và các địa phương, tuy nhiên khi đề cập đến giải <br />
82<br />
pháp thì thông thường là thể hiện tính chất toàn cầu hơn là địa phương. Có nghĩa là <br />
hành động mang tính chất địa phương nhưng ý nghĩa mang tính chất toàn cầu.<br />
4.2.1. Đối với chính quyền địa phương<br />
Hiện tượng nóng lên toàn cầu là một thực tế, nó đang hiện hữu, nó rất <br />
nghiêm trọng, đang đe doạ cuộc sống chúng ta và tương lai con cháu chúng ta. Tại <br />
Hội nghị Rio 92, Chính phủ Việt Nam đã ký vào Công Ước về Biến đổi Khí hậu của <br />
Liên Hiệp Quốc, đã cam kết thực hiện các chương trình giảm nhẹ sự biến đổi khí <br />
hậu và hợp tác trong lĩnh vực giáo dục, nghiên cứu và đào tạo. Điều này cũng có <br />
nghĩa là đối với một tỉnh, các công việc trên cũng cần thực hiện một cách đầy đủ <br />
nhằm góp phần hạn chế và đi đến chấm dứt trình trạng biến đổi khí hậu.<br />
Đối với tỉnh Thừa Thiên Huế, trong thời gian qua đã có nhiều nỗ lực trong <br />
việc bảo vệ môi trường địa phương thông qua các hoạt động của mình mà minh <br />
chứng cho điều này là nhân ngày Môi trường thế giới năm 2003, cơ quan quản lý môi <br />
trường tỉnh Thừa Thiên Huế đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường tặng Bằng khen <br />
về thành tích bảo vệ môi trường địa phương. Tuy nhiên, cũng cần nhấn mạnh rằng <br />
mọi nổ lực của Chính quyền địa phương về bảo vệ môi trường cần được tiếp tục <br />
triển khai rộng và sâu hơn nữa.<br />
4.2.2. Đối với các ngành kinh tế<br />
Có thể nói rằng để góp phần giảm thiểu ô nhiễm, hạn chế tối đa việc phát <br />
thải khí nhà kính,... các ngành kinh tế cần tích cực hơn nữa thì mới có hiệu quả. <br />
Theo chúng tôi đã đến lúc các doanh nghiệp cần có chiến lược phát triển ngành của <br />
mình nhưng phải trên quan điểm phát triển bền vững <br />
4.2.3. Đối với cộng đồng<br />
Với tốc độ mà công nghệ mới hiện nay đang tiến dần vào từng gia đình, bất <br />
cứ ai cũng đều có thể làm được một điều gì đó nhằm giảm nguy cơ biến đổi khí <br />
hậu. Thay phương tiện di chuyển từ xe máy sang xe đạp chỉ một ngày mỗi tuần sẽ <br />
giúp giải quyết tình trạng khủng hoảng khí hậu. Thay đổi 10C đối với máy điều hoà <br />
nhiệt độ... cũng sẽ có tác dụng tương tự...<br />
Cắt giảm việc di chuyển bằng ôtô không cần thiết, sử dụng các thiết bị tiết <br />
kiệm năng lượng, tái sử dụng phế thải và vận động mọi người hưởng ứng những <br />
hành động đó là một trong những điều mọi người có thể thực hiện để giảm nguy cơ <br />
biến đổi khí hậu toàn cầu và địa phương.<br />
4.2.4. Đối với các tổ chức nghiên cứu quốc tế và quốc gia.<br />
WWF là một trong những tổ chức quốc tế hiện đang đóng góp những nổ lực <br />
hàng đầu nhằm bảo vệ hành tinh khỏi sự tàn phá của tình trạng biến đổi khí hậu. <br />
WWF còn vận động tới năm 2005 giảm khí CO2 phát thải tại các nước đang phát <br />
<br />
83<br />
triển xuống ít nhất 20% so với mức phát thải của năm 1990. Tổ chức này còn tham <br />
gia vào công tác giáo dục và nâng cao nhận thức cho quần chúng về tình hình biến <br />
đổi khí hậu.<br />
5. Kết luận<br />
Biến đổi khí hậu đã, đang và sẽ tiếp tục tác động lên tự nhiên và con người. <br />
Đối với Thừa Thiên Huế, một tỉnh có đặc điểm tự nhiên phức tạp, yếu tố địa hình <br />
chi phối mạnh mẽ đến khí hậu địa phương. Qua nghiên cứu tác động của biến đổi <br />
khí hậu, có thể nói rằng hậu quả là rất lớn đối với tỉnh Thừa Thiên Huế trong những <br />
năm gần đây. Vì vậy, cần nổ lực nhiều hơn nữa trong việc tìm giải pháp hạn chế tối <br />
đa sự tác động của chúng lên môi trường.<br />
Hy vọng rằng, những thông tin này sẽ góp phần nâng cao nhận thức về biến <br />
đổi khí hậu và ảnh hưởng của biến đổi khí hậu toàn cầu lên tỉnh Thừa Thiên Huế. <br />
Là cơ sở cho mọi nổ lực từ các phía hành động nhằm chống lại nguy cơ của sự biến <br />
đổi khí hậu. <br />
Chúng ta chính là nguyên nhân..., đồng thời chúng ta cũng có thể là giải pháp <br />
của vấn đề. Vậy, chúng ta sẽ vắt kiệt, hay sẽ dốc sức bảo vệ Trái đất cho các thế <br />
hệ tương lai của chúng ta ? Câu hỏi lớn đó dành cho bạn tự trả lời.<br />
<br />
TÀI LIỆU THAM KHẢO<br />
1. Dương Văn An ( Bùi Lương dịch ). Ô châu cận lục. NXB á châu (1961)<br />
2. Nguyễn Trọng Hiệu và Nguyễn Khắc Hiếu. Kiểm kê quốc gia khí nhà kính của <br />
Việt Nam năm 1993. Hội nghị Khoa học lần thứ IV. Viện Khí tượng Thuỷ văn. <br />
Hà Nội. (1997)<br />
3. Ngân hàng Thế giới. Phát triển bền vững trong một Thế giới năng động. <br />
NXB.CTQG, Hà Nội (2003)<br />
4. Nguyễn Đức Ngữ, Nguyễn Trọng Hiệu. Biến đổi khí hậu ở Việt Nam trong <br />
khoảng 100 năm gần đây. Tài liệu nội bộ. Hà Nội (1990)<br />
5. Sở Khoa học, Công nghệ và Môi trường Thừa Thiên Huế. Thông tin Khoa học và <br />
Công nghệ Số 1( 27 ) (2000).<br />
6. Tổng luận Khoa học Kỹ thuật Kinh tế. Môi trường Châu Á Thái Bình Dương. <br />
Số 1 (119 ) (1998).<br />
7. WWF. Khủng hoảng khí hậu ( WWF Indochina Programme) (1998)<br />
<br />
THE INFLUENCES OF CLIMATE CHANGE TO <br />
THUA THIEN HUE PROVINCE<br />
<br />
<br />
84<br />
Le Van Thang<br />
Hue University <br />
<br />
<br />
Thua Thien Hue Province has very complex natural characteristics, especialy, its <br />
climate. Similar to many other countries in the world, the influences of climate change has been <br />
impacting and resulting in the terrible consequences to nature and people of the Thua Thien <br />
Hue<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
85<br />