Bài giảng bài 1: Khái lược lịch sử hình thành tư tưởng của xã hội học trước năm 1838 và sự xuất hiện của một số trường phái tư tưởng xã hội học ban đầu

Chia sẻ: Đào Đức Mạnh | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:64

Thêm vào BST

Báo xấu

119
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của bài là: Cung cấp cho người học những nét khái lược về sự hình thành tư tưởng xã hội học trước năm 1838 thông qua một số các nhà tư tưởng tiêu biểu thời kỳ cổ đại ,giai đoạn thế kỷ XVIII - XIX và sự xuất hiện của một số trường phái tư tuởng xã hội học ban đầu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng bài 1: Khái lược lịch sử hình thành tư tưởng của xã hội học trước năm 1838 và sự xuất hiện của một số trường phái tư tưởng xã hội học ban đầu

Häc viÖn c hÝnh trÞ què c g ia hå c hÝ minh Bµi 1 Kh¸i lîc lÞc h s ö h×nh thµnh t të ng c ña X∙ hé i häc tr íc n¨m 1838 vµ s ù xuÊt hiÖn c ña mé t s è trê ng ph¸i t të ng X∙ hé i häc ban ®Çu GS ,TS Ng uyÔn ®×nh tÊn ViÖn trëng viÖn x· héi häc & t©m lý l·nh ®¹o, qu¶n lý Hµ Né i 2006 2
A. Mô c ®Ýc h, yªu c Çu: - Cung c Êp c ho ng ê i häc nh÷ng nÐt kh¸i lîc vÒ s ù h×nh thµnh t të ng x∙ hé i häc tríc n¨m 1838 th«ng qua mé t s è c ¸c nhµ t të ng tiªu biÓu thê i kú c æ ®¹i ,g iai ®o ¹n thÕ kû XVIII XIX vµ s ù xuÊt hiÖn c ña mé t s è trê ng ph¸i t tuë ng x∙ hé i häc ban ®Çu - Trªn c ¬ s ë ®ã g ió p ng ê i häc tiÕp tô c t×m hiÓu, ng hiªn c ø u s ©u s ¾c h¬n n÷a c ¸c lý thuyÕt x∙ hé i häc c ò ng nh b¶n th©n kho a häc x∙ hé i häc B. Né i dung I. Nh÷ng t tuë ng x∙ hé i häc th« s ¬ thê i kú c æ ®¹i II. Nh÷ng t tuë ng x∙ hé i häc thÕ kû XVIII XIX III. S ù xuÊt hiÖn c ña mé t s è trê ng ph¸i t tuë ng x∙ hé i häc ban ®Çu 3
I. Nh÷ng t tuë ng x∙ hé i häc th« s ¬ thê i kú c æ ®¹i - TriÕt häc xuÊt hiÖn rÊt s ím vµ bao qu¸t mäi tri thø c kho a häc vÒ tù nhiªn x∙ hé i, tro ng ®ã bao hµm c ¶ x∙ hé i häc . Nh÷ng t tuë ng x∙ hé i häc ban ®Çu c ò ng bÞ ho µ tré n tro ng kho a häc triÕt häc . Tuy nhiªn c ßn th« s ¬, mé c m¹c vµ t¶n m¹n 1. T të ng x∙ hé i häc c ña Khæ ng Tö (551478 tr CN) “Co nfuc ius ”, “Co nfuc ianis m” Lµ mé t nhµ t tuë ng , mé t nhµ c hÝnh trÞ, triÕt häc , ®¹o ®ø c , nhµ g i¸o dô c , Khæ ng Tö c ò ng ®a vµo tro ng lý thuyÕt c ña m×nh nh÷ng t tuë ng x∙ hé i häc . S è ng tro ng thê i Xu©n Thu (®ãi ng hÌo nhiÔu nh¬ng , lo ¹n l¹c ) Khæ ng Tö c hñ tr¬ng "§ø c trÞ", nhÊn m¹nh ®Õn "Nh©n, LÔ, Ng hÜa, TrÝ, TÝn" vµ Khæ ng Tö tËp trung mäi nç lùc vµo viÖc g i¸o hãa x∙ hé i ®Ó thiÕt lËp trËt tù, t¹o ra th¸i b×nh, thÞnh trÞ, æ n ®Þnh x∙ hé i... 4
T të ng c ña «ng rÊt g Çn víi nh÷ng t të ng c ña thuyÕt c hø c n¨ng híng tíi viÖc tæ c hø c mé t x∙ hé i trËt tù, æ n ®Þnh, c ©n b»ng , ®ång c ¶m x∙ hé i s au nµy, thuyÕt "c hÝnh danh ®Þnh phËn" c ña «ng lµ mé t mÉu mùc c ña s ù ph©n tÝc h vÒ s ù phô thué c c ña vai trß vµo vÞ thÕ... Nh÷ng ph©n tÝc h vÒ ng ê i tiÓu nh©n, qu©n tö , lµ nh÷ng ph©n tÝc h c ã s ø c thuyÕt phô c vÒ s ù ph©n tÇng the o uy tÝn, quyÒn lùc Tro ng häc thuyÕt c ña «ng c ò ng bµn ®Õn s ù bÊt b×nh ®¼ng x∙ hé i; s ù ph©n c hia x∙ hé i ra thµnh c ¸c g iai c Êp, tÇng líp, ng hÒ ng hiÖp... c ã uy tÝn, thu nhËp, tµi s ¶n kh¸c nhau; nhÊn m¹nh nhiÒu ®Õn g i¸o dô c , c o i g i¸o dô c lµ mé t nh©n tè quan träng c ña qu¸ tr×nh x∙ hé i hãa...; s ù ph©n tÝc h vÒ g ia ®×nh bao hµm nhiÒu t të ng x∙ hé i häc …, mµ nay c ã thÓ kÕ thõ a, g ¹n läc 5
2. T të ng x∙ hé i häc c ña Hµn Phi Tö (280233 tríc CN) ¤ng s inh ra tro ng Thê i ChiÕn Què c lo ¹n l¹c h¬n thê i Xu©n Thu, s o ng kinh tÕ ®å ®ång , ®å s ¾t, ®å g è m, ng hÒ dÖt vµ nhué m ph¸t triÓn..., pho ng kiÕn tËp quyÒn. Hµn Phi Tö ®∙ c hñ tr¬ng "Ph¸p trÞ“ thay c ho “§ø c trÞ”, nhÊn m¹nh tíi t të ng vÞ lîi ®îc hiÓu nh lµ t të ng vÒ "c o n ng ê i kinh tÕ" c ña lý thuyÕt t s ¶n s au nµy, më ré ng t të ng vÞ lîi ®Õn viÖc xe m xÐt c ¸c mè i quan hÖ g ia ®×nh vµ x∙ hé i. T të ng ®Êu tranh s inh tån, kh¸ g Çn g ò i víi thuyÕt tiÕn hãa x∙ hé i c ña S pe nc e r, Mo rg an, Tylo r, Kidd, g i¶i thÝc h ng uyªn nh©n c ña s ù ng hÌo khæ lµ do d©n s è t¨ng lªn qu¸ nhanh, vît tríc s ù ph¸t triÓn c ña s ¶n xuÊt. Bµn vÒ quyÒn lùc , kho ¶ng c ¸c h vµ ®Þa vÞ g i÷a nhµ c ai trÞ vµ kÎ bÞ trÞ, g i÷a nhµ vua vµ "bÇy t«i", Vua vµ kÎ "th¶o d©n".g i÷a ng ø ê i qu©n tö vµ kÎ tiÓu nh©n , thuËt dïng ng ê i, dïng tµi n¨ng c ña ng ê i kh¸c vµo viÖc c ai trÞ, ®Æt quyÒn thÕ, ®Þa vÞ lªn trªn tµi, ®ø c vµ c hñ tr¬ng tËp trung c ¶ lËp ph¸p, hµnh ph¸p, t ph¸p vµo mé t «ng vua, s ö dô ng ph¸p luËt ®Ó c ai 6 trÞ
3. T të ng x∙ hé i häc c ña Plato (428348 tríc CN) Nh÷ng ng hiªn c ø u triÕt häc vÒ c hÝnh trÞ, ®¹o ®ø c , t©m lý häc vµ g i¸o dô c häc c ña «ng lµ nh÷ng mÇm mè ng t të ng c ho lý thuyÕt x∙ hé i häc hiÖn ®¹i. Nh©n c ¸c h c o n ng ê i, Plato c ho r»ng , nã c ã c Êu tró c g åm ba bé phËn mµ t©m lý häc hiÖn ®¹i g äi lµ thµnh phÇn trÝ tuÖ, t×nh c ¶m vµ s inh lý. Plato c o i mô c tiªu c ña s ù d¹y dç vµ huÊn luyÖn trÝ tuÖ lµ ®Ó c hÕ ng ù hai thµnh phÇn kia, «ng xe m xÐt c Êu tró c c ña x∙ hé i g åm c ã ba tÇng líp c hÝnh lµ: (1) nhãm ng ê i lµm ng hÒ thñ c «ng , n«ng d©n, n«ng n«, n« lÖ c ã c Êu tró c nh©n c ¸c h nÆng vÒ phÇn s inh lý, ®¶m nhËn c hø c n¨ng lao ®é ng , phô c dÞc h vµ c ung c Êp s ¶n phÈm… c ho x∙ hé i (2) nhãm ng ê i lÝnh g åm nh÷ng ng ê i vè n c ã lßng qu¶ c ¶m vµ v× vËy ph¶i phô c vô tro ng lùc lîng qu©n ®é i (3) nhãm ng ê i c ã trÝ tuÖ lµm l∙nh ®¹o , c hØ huy. 7
T¬ng ø ng víi c Êu tró c ®ã lµ thang bËc vÞ thÕ x∙ hé i tõ thÊp nhÊt (n« lÖ, n«ng n«, thî...) ®Õn binh lÝnh vµ ®Õn tÇng líp c ao nhÊt lµ g iíi thîng lu. Gi¸o dô c , b¶o ®¶m c hø c n¨ng duy tr× trËt tù c ña x∙ hé i. Mé t x∙ hé i tè t lµ mé t x∙ hé i c ã trËt tù trªn díi, ®îc l∙nh ®¹o bë i mé t nhãm ng ê i tè t, c ã hiÓu biÕt vµ kh«ng bÞ tham nhò ng . X∙ hé i kh«ng c hØ c Çn tíi g i¸o dô c mµ c ßn c Çn tíi luËt ph¸p vµ ®¹o ®ø c . Co i g ia ®×nh lµ tÕ bµo c ña x∙ hé i H¹n c hÕ: mang nÆng yÕu tè t©m lý luËn do xuÊt ph¸t tõ c Êu tró c nh©n c ¸c h (xe m nhÑ yÕu tè ng o ¹i c ¶nh vµ quan hÖ x∙ hé i) Cã nh÷ng mÇm mè ng c ña lý thuyÕt vÒ s ù ph©n tÇng x∙ hé i (c o i träng yÕu tè n¨ng lùc c ¸ nh©n), thiÕt c hÕ g i¸o dô c (nhÊn m¹nh tÝnh mô c tiªu vµ s ù ph©n hãa), c hÝnh trÞ (vai trß c ña "g iíi tinh ho a") 8
4.T të ng x∙ hé i häc c ña Aris to tle (384322 tríc CN) (S ù kh¸c biÖt vÒ ph¬ng ph¸p luËn c ña Ais to tle vµ Plato n) Plato n ®Ò c ao vai trß t duy lý luËn kh¸i niÖm Ais to tle c o i ph¬ng ph¸p quan s ¸t lµ c «ng c ô ®¾c lùc ®Ó ph¸t hiÖn ra tri thø c vµ dù b¸o s ù diÔn biÕn c ña s ù vËt, hiÖn tîng xung quanh, g ãp phÇn më ré ng kh¸i niÖm "c hø ng minh" c ña to ¸n häc s ang c ¸c lÜnh vùc kho a häc g åm y häc , t©m lý häc ... Ais to tle c o i quan hÖ dßng hä lµ mè i quan hÖ x∙ hé i c ¬ b¶n, «ng c o i m©u thuÉn vÒ lîi Ýc h g i÷a kÎ g iµu vµ ng ê i ng hÌo lµ tÊt yÕu vµ ®Ó duy tr× s ù æ n ®Þnh tro ng x∙ hé i th× c ¸c h tè t nhÊt lµ lµm s ao c ho tÇng líp trung g ian (c ßn g äi lµ trung lu) ng µy mé t ®«ng ®¶o ®Ó lµm c ©n b»ng lùc lîng g i÷a hä, «ng c ò ng ®a ra ý të ng vÒ vai trß c ña Trê ng §¹i häc tæ ng hîp th«ng qua ph¬ng ph¸p quan s ¸t, th¶o luËn vµ phª ph¸n 9
II. Nh÷ng t të ng x∙ hé i häc thÕ kû XVIII XIX 1. T të ng x∙ hé i häc c ña Mo nte s quie u (16891755) Lµ mé t ®¹i biÓu næ i bËt c ña thê i ®¹i ¸nh s ¸ng Ph¸p, ¤ng ®îc c o i lµ mé t tro ng nh÷ng ng ê i ®Æt nÒn mãng x©y dùng kho a häc x∙ hé i hiÖn ®¹i. (1) Quan niÖm vÒ thiÕt c hÕ: The o «ng , c ¸c thiÕt c hÕ x∙ hé i g åm thiÕt c hÕ g i¸o dô c , h«n nh©n, c hÝnh trÞ... phô thué c lÉn nhau, liªn quan mËt thiÕt, t¬ng t¸c c hÆt c hÏ víi nhau t¹o thµnh mé t hÖ thè ng phø c t¹p lµ x∙ hé i. C¸c thiÕt c hÕ x∙ hé i lµ c ¸c mÆt, c ¸c khÝa c ¹nh kh¸c nhau c ña ®ê i s è ng c o n ng ê i. (2) Quan niÖm vÒ mè i liªn hÖ g i÷a c ¸c thµnh tè x∙ hé i: c ¸c x∙ hé i c ã thÓ kh¸c nhau vÒ mø c ®é g ¾n bã c ña c ¸c thµnh phÇn x∙ hé i (s ù g ¾n bã ®ã phô thué c vµo tÝnh c hÊt phø c t¹p c ña c ¬ c Êu kinh tÕ, c hÝnh trÞ vµ ph©n c «ng lao ®é ng x∙ hé i). 10
Mo nte s quie u vµ Durkhe im ng ê i tiªn pho ng tro ng viÖc x¸c ®Þnh ®è i tîng vµ ph¬ng ph¸p x∙ hé i häc . Kho a häc x∙ hé i c ã nhiÖm vô miªu t¶ vµ ph©n lo ¹i c ¸c s ù kiÖn thùc mµ nã ng hiªn c ø u. CÇn ph¶i s ö dô ng ph¬ng ph¸p quan s ¸t tro ng viÖc t×m hiÓu hiÖn thùc x∙ hé i. VÒ ph¬ng ph¸p luËn g i¶i ng hÜa vµ g i¶i thÝc h nh÷ng g × quan s ¸t ®îc , t×m hiÓu ng uån g è c vµ hÖ qu¶ c ña thiÕt c hÕ x∙ hé i vµ c ¸c dù kiÖn luËt ph¸p, t«n g i¸o .. Quan niÖm vÒ tÝnh c hÊt x∙ hé i, vÒ mè i liªn hÖ g i÷a c ¸c nh©n tè x∙ hé i, vÒ ph¬ng ph¸p luËn ng hiªn c ø u kho a häc …, ®îc Durkhe im ph¸t triÓn thµnh thuyÕt c hø c n¨ng , kh¸i niÖm “§o µn kÕt x∙ hé i” s au nµy. 11
2. T të ng x∙ hé i häc c ña Je an Jac que s Ro us s e au (17121778) Ro us s e au lµ mé t nhµ triÕt häc x∙ hé i c ña thê i ®¹i ¸nh s ¸ng Ph¸p næ i tiÕng víi c uè n s ¸c h “Bµn vÒ khÕ íc x∙ hé i". T të ng c ã m ©u thuÉn: Mé t m Æt «ng c ho r»ng c o n ng ê i vÒ ng uån g è c kh«ng ph¶i lµ mé t thùc thÓ x∙ hé i vµ c ¸i x∙ hé i vÒ c ¬ b¶n lµ xa l¹ ®è i víi c o n ng ê i. MÆt kh¸c , «ng l¹i quan niÖm x∙ hé i kiÓu míi nh lµ mé t khÕ íc x∙ hé i (nay c ßn g äi lµ hîp ®ång x∙ hé i c o ntrac t) kh«ng ph¶i do Nhµ níc thiÕt lËp b»ng c ¸c h khuÊt phô c c ¸c thµnh viªn mµ do c ¸c c ¸ nh©n tù do vµ b×nh ®¼ng t¹o dùng nªn. Tro ng x∙ hé i míi "s ù bÊt c «ng vËt lý" g åm c ¶ s ù bÊt c «ng vÒ tµi s ¶n lµ ®iÒu kh«ng tr¸nh khái vµ s ù ph©n c hia g iai c Êp c ã ¶nh hë ng tíi to µn bé ®ê i s è ng c o n ng ê i. Nhµ níc c hØ c an thiÖp g i¶i quyÕt s ù bÊt c «ng ®ã, khi nã g ©y ng uy hiÓm c ho s ù b×nh ®¼ng ®¹o ®ø c c ña c ¸c c «ng d©n. X∙ hé i ®îc x©y dùng trªn nÒn t¶ng c ¸c m©u thuÉn ®è i kh¸ng khã tr¸nh khái vµ khã c ã thÓ g i¶i quyÕt ®îc (bë i v×, c ã s ù m©u thuÉn kh«ng thÓ dung hßa g i÷a x∙ hé i vµ tù nhiªn). 12
3. T të ng x∙ hé i häc c ña Adam S mith (17231790) Lµ mé t nhµ kinh tÕ häc ng ê i Anh, t¸c g i¶ c uè n s ¸c h “Bµn v Ò b ¶n c hÊt v µ ng uån g è c p h¸t s inh c ña c ¶i c ña c ¸c d ©n té c ” xuÊt b¶n n¨m 1776, lµ c ha ®Î c ña m«n Kinh tÕ häc c æ ®iÓn, c ã ¶nh hë ng vµ c «ng lao to lín ®è i víi kinh tÕ häc , x∙ hé i häc vµ x∙ hé i häc kinh tÕ. Quan niÖm c ña Adam S mith vÒ hµnh vi c ña c o n ng ê i. Co i nh÷ng ph¸n xÐt c ña c ¸ nh©n vÒ c ¸c h ø ng xö tro ng nh÷ng t×nh huè ng mµ hä quan s ¸t vµ h×nh dung ®îc ®∙ t¹o thµnh nh÷ng quy t¾c c hung ®iÒu c hØnh hµnh ®é ng . C¸c quy t¾c c hung ®ã thay ®æ i the o thê i g ian vµ bè i c ¶nh kinh tÕ x∙ hé i Tõ c ¸c quy t¾c ®ã ®∙ t¹o dùng nªn trËt tù x∙ hé i. TiÕp c Ën x∙ hé i tõ g ãc ®é hµnh vi c ¸ nh©n c ña Adam S mith thÓ hiÖn râ tro ng quan niÖm vÒ c o n ng ê i kinh tÕ vµ c ¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ. 13
* Cuè n "Cña c ¶i c ña c ¸c d ©n té c " ®a ra c ¸i nh×n míi mÎ tõ g ãc ®é kinh tÕ häc ®è i víi c ¸c vÊn ®Ò x∙ hé i vµ hµnh ®é ng x∙ hé i. S ¶n xuÊt vµ th¬ng m¹i ®∙ t¹o ra trËt tù vµ s ù qu¶n lý x∙ hé i. C¸c quy luËt c ña thÞ trê ng lµ quy luËt tæ c hø c x∙ hé i. Thùc c hÊt hµnh ®é ng c ña c o n ng ê i lµ hµnh ®é ng kinh tÕ v× lîi nhuËn. §é ng c ¬ c ña c ¸c nhµ s ¶n xuÊt lµ nh÷ng mè i lîi c ña hä. T të ng vÒ trao ®æ i hµng ho ¸ ®Ó kiÕm lê i trªn thÞ trê ng ChØ ra ®îc ng uån g è c c ña g i¸ trÞ hµng hãa (lµ s è thê i g ian lao ®é ng x∙ hé i c Çn thiÕt ®Ó t¹o ra hµng hãa) vµ ph©n biÖt g i¸ trÞ s ö dô ng vµ g i¸ trÞ trao ®æ i c ña hµng hãa (nhng kh«ng v¹c h ra ®îc ng uån g è c c ña lîi nhuËn. Nãi vÒ ph©n c «ng lao ®é ng vµ c huyªn m«n ho ¸ lao ®é ng S ù tha hãa c o n ng ê i tro ng lao ®é ng T tuë ng vÒ nhµ níc ph¶i më ré ng g i¸o dô c vµ tÝc h c ùc , c hñ ®é ng tæ c hø c l¹i c ¸c ho ¹t ®é ng x∙ hé i 14
4. T të ng x∙ hé i häc c ña S aint S imo n (17601825) Nhµ t të ng x∙ hé i ng ê i Ph¸p, S aint S imo n c ã ¶nh hë ng trùc tiÕp tíi lý thuyÕt x∙ hé i häc c ña A.Co mte Nãi tíi kh¸i niÖm "S inh lý häc x∙ hé i" (S o c ial Phys io lo g y), qu¸ tr×nh biÕn ®æ i lÞc h s ö c ña x∙ hé i. Ph©n tÝc h vÒ khÝa c ¹nh g iai c Êp x∙ hé i, ph©n tÇng x∙ hé i vµ mè i quan hÖ g i÷a hÖ t të ng vµ c ¸c h tæ c hø c x∙ hé i. c o i x∙ hé i nh lµ mé t lo ¹i c ¬ thÓ s inh häc vËn ®é ng biÕn ®æ i the o quy luËt c ña tù nhiªn, c o i c ¸c "g iai ®o ¹n khñng ho ¶ng " c ña x∙ hé i c «ng ng hiÖp lµ kÕt qu¶ c ña nh÷ng m©u thuÉn vµ ®è i kh¸ng x∙ hé i. S ù tiÕn bé x∙ hé i ®îc xe m nh lµ kÕt qu¶ c ña s ù c ¶i tiÕn vµ t¨ng n¨ng s uÊt lao ®é ng Quan niÖm vÒ mé t x∙ hé i ba g iai c Êp: Thø nhÊt lµ c ¸c nhµ kho a häc , v¨n hãa, ng hÖ thuËt vµ nh÷ng ng ê i c ã t të ng tiÕn bé . Thø hai lµ c ¸c c hñ s ë h÷u tµi s ¶n, c ¸c nhµ t b¶n, c ¸c nhµ s ¶n xuÊt c «ng ng hiÖp Thø b a g åm tÊt c ¶ nh÷ng ng ê i c ßn l¹i. 15
C¬ c Êu g iai c Êp x∙ hé i bao g åm (1) nhãm ng ê i c ã c ña (2) nhãm ng ê i kh«ng c ã c ña (m©u thuÉn x∙ hé i diÔn ra c hñ yÕu tro ng quan hÖ g i÷a hai nhãm ng ê i nµy). VÒ ng uyªn nh©n c ña c ¸c h m¹ng x∙ hé i + Co i x∙ hé i c ò do c o n ng ê i l∙nh ®¹o c ßn x∙ hé i míi ® îc l∙nh ®¹o b»ng c ¸c ng uyªn lý vµ quy luËt. §Ò c ao tri thø c , t tuë ng vÒ c ¸c thñ lÜnh tinh thÇn vµ c ¸c thñ lÜnh t¹m thê i (c ¸c nhµ c «ng ng hiÖp) + Durkhe im c ho r»ng , c ã thÓ t×m thÊy ë S aint S imo n mäi ý të ng , mäi kh¸i niÖm vµ thËm c hÝ c ¶ ®Ò c ¬ng c ña triÕt häc thùc c hø ng mµ s au nµy Co mte ®∙ hÖ thè ng l¹i. 16
5. T të ng x∙ hé i häc c ña Charle s Darwin (18091882) Kh«ng Ýt c ¸c quan niÖm vÒ c ¬ c Êu vµ s ù biÕn ®æ i tro ng x∙ hé i häc b¾t ng uån tõ nhµ s inh vËt häc ng ê i Anh tªn lµ Charle s Darwin. Häc thuyÕt vÒ s ù tiÕn hãa s inh häc the o quy luËt c hän läc tù nhiªn S ù c ¹nh tranh g i÷a c ¸c c ¸ thÓ hay g i÷a c ¸c quÇn thÓ s inh häc víi nhau ®îc Darwin c o i lµ nh©n tè c ¬ b¶n vµ quan träng ®è i víi s ù h×nh thµnh c ¸c ®Æc ®iÓm c Çn thiÕt c ña c ¸ thÓ vµ lo µi. 17
III. S ù xuÊt hiÖn c ña mé t s è trê ng ph¸i t të ng x∙ hé i häc ban ®Çu §Æc ®iÓm ®é c ®¸o c ña s ù ph¸t triÓn lÞc h s ö c ña x∙ hé i häc lµ ë c hç , c ïng víi viÖc tÝc h luü vµ kh¸i qu¸t hãa kinh ng hiÖm, nã ra ®ê i trªn c ¬ s ë "t¸c h” tri thø c x∙ hé i häc ra khái mé t s è bé m«n kho a häc kh¸c . 1. Chñ ng hÜa thùc c hø ng h÷u c ¬ buæ i ®Çu (Po s itivis m) X∙ hé i häc ra ®ê i g ¾n liÒn víi tªn tuæ i c ña Aug us te Co me (17981857). ¤ng tæ c ña x∙ hé i häc vµ lµ ng ê i c ã c «ng t¸c h x∙ hé i häc ra khái triÕt häc , lµ mé t tro ng nh÷ng ng ê i ®∙ s ¸ng lËp ra c hñ ng hÜa thùc c hø ng . Ng ê i ®Çu tiªn ®∙ s ö dô ng thuËt ng ÷ x∙ hé i häc (n¨m 1838). 18
Bè i c ¶nh c ña c h©u ¢u thÕ kû XIX: NhiÒu thµnh tùu kho a häc kü thuËt võ a ®îc ph¸t minh, Nh÷ng tiÕn bé tro ng s ¶n xuÊt c «ng ng hiÖp, ®« thÞ ho ¸ vµ nh÷ng ®æ i míi tro ng ph¬ng ph¸p c «ng ng hÖ, ng hiªn Ng hÞc h c ø u kho a häc lý Hµng lo ¹t biÕn ®æ i kh¸c tro ng lÜnh vùc kinh tÕ, x∙ hé i, t të ng ... Quan ®iÓm triÕt häc t biÖn c ña Hª g he n vÉn g i÷ vÞ trÝ thè ng trÞ 19
Aug us te Co mte ®∙ c hñ tr¬ng t¸c h nh÷ng tri thø c x∙ hé i häc ra khái hÖ thè ng triÕt häc t biÖn truyÒn thè ng , s ¸ng t¹o ra mé t ng µnh kho a häc míi mµ ló c ®Çu «ng g äi lµ "vËt lý häc x∙ hé i". ¸p dô ng c ¸c kiÕn thø c c hÝnh x¸c c ña kho a häc tù nhiªn §Æt s ù ng hiªn c ø u tro ng mè i rµng bué c c ña nã ®è i víi s ù g i¶i thÝc h tæ ng thÓ. Cè g ¾ng x©y dùng c hÝnh x¸c nh÷ng ng uyªn lý ph¬ng ph¸p luËn vµ dù b¸o lý thuyÕt. Mäi nhËn thø c ph¶i dùa trªn thùc ng hiÖm ho Æc s ö dô ng c ø liÖu c hÆt c hÏ. T«n träng c ¸c s ù kiÖn, §Ò c ao c ¸c tri thø c thùc c hø ng §a ra nh÷ng t të ng "biÕt dù ®o ¸n vµ kiÓm s o ¸t". §îc s uy t«n nh "«ng tæ " ®Çu tiªn s ¸ng lËp ra bé m«n kho a häc x∙ hé i häc . * Han c hÕ: + Häc thuyÕt vÒ s ù ph¸t triÓn c ña thÕ g iíi víi ba g iai ®o ¹n + Chñ yÕu c hØ nhÊn m¹nh s ù tiÕn hãa, ®Õn nh÷ng vai trß c ña nh÷ng nhãm x∙ hé i u tó , nh÷ng nhµ khai s ¸ng20 …