Bài giảng Đánh giá tác động môi trường - ThS. Nguyễn Hữu Vinh

Chia sẻ: Nguyễn Thị Ngọc Lựu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:196

Thêm vào BST

Báo xấu

381
lượt xem 142
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Đánh giá tác động môi trường trình bày các nội dung chính: giới thiệu chung các khái niệm và nguyên lý đánh giá tác động môi trường, kỹ thuật và phương pháp đánh giá, quy định và thủ tục đánh giá tác động môi trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Đánh giá tác động môi trường - ThS. Nguyễn Hữu Vinh

BOÄ GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NOÂNG LAÂM TP. HCM ØNG ÖÔ TR OÂI M ÄNG ÑO ÙC Ù TA GIA A ÙNH Ñ 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 1
NOÄI DUNG CHÖÔNG TRÌNH MÔÛ ÑAÀU HÌNH THÖÙC ÑAÙNH GIAÙ VAØ TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHAÀN I GIÔÙI THIEÄU CHUNG: KHAÙI NIEÄM VAØ NGUYEÂN LYÙ PHAÀN II KYÕ THUAÄT VAØ PHÖÔNG PHAÙP PHAÀN III QUY ÑÒNH VAØ THUÛ TUÏC ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG. 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 2
MÔÛ ÑAÀU A/ HÌNH THÖÙC ÑAÙNH GIAÙ 1. Tham gia ñaày ñuû caùc giôø giaûng treân lôùp: 10 % 2. Baøi taäp nhoùm: 30 %. ° Baøi taäp soá 1: 15%. I SEE I REMEMBER.ppt ° Baøi taäp soá 2: 15%. 3. Kieåm tra cuoái khoaù: 60% 4. B/ TAØI LIEÄU THAM KHAÛO ⊇ Leâ Trình 2000, Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng: Phöông phaùp vaø öùng duïng, Nhaø xuaát baûn khoa hoïc vaø kyõ thuaät, Tp. HCM. ⊄ Leâ Trình 1999, Quan traéc vaø kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc, Nhaø xuaát baûn khoa hoïc Kyõ thuaät Tp. HCM. ⊂ Cuïc Moâi tröôøng 1999, Höôùng daãn laäp baùo caùo ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng, Http://www.nea.gov.vn/html/khungphaply/all.htm ⊆ Glasson, J., Therivel, R. & Chadwick, A. 1999, Introduction to Environmental Impact Assessment, 2nd edn, UCL Press, London 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 3
MÔÛ ÑAÀU B/ TAØI LIEÄU THAM KHAÛO (Tieáp) ∈ Lee, N & George, C. (eds) 2000, Environmental Assessment in Developing and Transitional Countries: Principles, Methods and Practice, University of Manchester, UK. ∉ Duggin, J. D. 1999, Impact Assessment in Natural Resources Management: Book A- Introdcution: Concepts and Principles, University of New England, Armidale, NSW ∠ Duggin, J. D. 1999, Impact Assessment in Natural Resources Management: Book B- Legislation and Procedures, University of New England, Armidale, NSW ∇ Duggin, J. D. 1999, Impact Assessment in Natural Resources Management: Book C- Techniques and Methods, University of New England, Armidale, NSW ® Duggin, J. D. 1999, Impact Assessment in Natural Resources Management: Book D – EIA by Resourse Sector, University of New England, Armidale, NSW 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 4
GIÔÙI THIEÄU CHUNG: KHAÙI NIEÄM VAØ NGUYEÂN LYÙ 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 5
CHÖÔNG I: GIÔÙI THIEÄU CHUNG 1.1. MOÂI TRÖÔØNG, PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG VAØ BEÀN VÖÕNG SINH THAÙI. MOÂI TRÖÔØNG LAØ GÌ? THEÁ NAØO LAØ PHAÙT TRIEÅN BEÀN VÖÕNG VAØ BEÀN VÖÕNG SINH THAÙI? 1.1.1. Ñònh nghóa veà moâi tröôøng vaø taøi nguyeân. “Moâi tröôøng laø taát caû nhöõng gì xung quanh toâi!” (Anhxtanh). Ñònh nghóa veà moâi tröôøng laàn ñaàu tieân ñöôïc thaûo luaän taïi Hoäi nghò Lieân Hieäp Quoác veà moâi tröôøng nhaân vaên (UNCHE), thaùng 6, 21972 cho raèng “Moâi tröôøng laøkhoâng gian vaät chaát nôi con ngöôøi ñang sinh soáng”. Moät soá ñaïi bieåu Hoäi nghò, ñaëc bieät laø caùc ñaïi bieåu töø caùc nöôùc ñang phaùt trieån, khoâng thoáng nhaát vôùi ñònh nghóa treân vaø cho raèng ”moâi tröôøng laø toaøn boä caùc vaán ñeà töï nhieân vaø kinh teá xaõ hoäi trong quaù trình phaùt trieån” Luaät baûo veä moâi tröôøng naêm 1994 cuûa Vieät nam ñònh nghóa:”Moâi tröôøng bao goàm caùc yeáu toá vaät chaát nhaân taïo vaø yeáu toá töï nhieân quan heä maät thieát vôùi nhau, bao quanh con ngöôøi, coù aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng saûn xuaát, söï toàn taïi, phaùt trieån cuûa con ngöôøi vaø thieân nhieân”. 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 6
CHÖÔNG I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG (Tieáp) ☻ Ñeå thuaän tieän trong nghieân cöùu vaø thöïc tieån öùng duïng khoa hoïc veà moâi tröôøng,ñònh nghóa sau ñaây ñöôïc thoáng nhaát söû duïng “Moâi tröôøng laø caùc yeáu toá vaät chaát töï nhieân vaø nhaân taïo (lyù hoïc, hoaù hoïc vaø sinh hoïc) cuøng toàn taïi tron moät khoâng gian bao quanh con ngöôøi, caùc yeáu toá ñoù quan heä maät thieát, töông taùc laãn nhau vaø taùc ñoäng leân caùc caù theå sinh vaät hay con ngöôøi deå cuøng toàn taïi vaø phaùt trieån. Toång hoaø cuûa caùc chieàu höôùng phaùt trieån cuûa töøng nhaân toá naøy quyeát ñònh chieàu phaùt trieån cuûa caù theå sinh vaät cuûa heä sinh thaùi vaø con ngöôøi.” Caùc yeáu toá vaät chaát vaø nhaân taïo trong ñònh nghóa naøy bao haøm: Toå hôïp caùc ñieàu kieän vaät lyù, hoaù hoïc vaø sinh hoïc aûnh höôûng ñeán söï sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa moät caù theå hay moät coäng ñoàng. Toå hôïp caùc ñieàu kieän xaõ hoäi vaø vaên hoaù aûnh höôûng ñeán baûn chaát cuûa moät caù theå hay moät coäng ñoàng. Moâi tröôøng bao goàm caùc yeáu toá khoâng soáng (abiotic: ñaát, nuôùc, khoâng khí…) vaø caùc yeáu toá soáng (biotic: con ngöôøi, vi khuaån , ñoäng thöïc vaät…) 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 7
CHÖÙC NAÊNG CÔ BAÛN CUÛA MOÂI TRÖÔØNG Môi trường có 05 chức năng cơ bản sau: Môi trường là không gian sống của con người và các loài sinh vật. Môi trường là nơi cung cấp tài nguyên cần thiết cho cuộc sống và hoạt động sản xuất của con người. Môi trường là nơi chứa đựng các chất phế thải do con người tạo ra trong cuộc sống và hoạt động sản xuất của mình. Môi trường là nơi giảm nhẹ các tác động có hại của thiên nhiên tới con người và sinh vật trên trái đất. Môi trường là nơi lưu trữ và cung cấp thông tin cho con người. 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 8
CHÖÔNG I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG (Tieáp) Ñònh nghóa veà taøi nguyeân Taøi nguyeân laø caùc daïng vaät chaát ñöôïc taïo thaønh trong suoát quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa töï nhieân, cuoäc soáng sinh vaät vaø con ngöôøi. Caùc daïng vaät chaát naøy cung caáp nguyeân – nhieân vaät lieäu, hoã trôï vaø phuïc vuï cho caùc nhu caàu phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa con ngöôøi. 1.1.2. Phaùt trieån beàn vöõng phaùt trieån beàn vöõng sinh thaùi (Sustainable development and ecologically sustainable development). Phaùt trieån beàn vöõng laø söï phaùt trieån laøm thoaû maõn caùc nhu caàu hieän taïi nhöng khoâng gaây khoù khaên cho theá heä töông lai thoaû maõn nhu caàu cuûa hoï. Ñònh nghóa treân veà söï phaùt trieån beàn vöõng ñaëc tröng bôûi 2 quan ñieåm chính sau ñaây. Söï nhaän thöùc veà nhu caàu, ñaëc bieâït laø caùc nhu caàu thieát yeáu cuûa ngöôøi ngheøo ñeå ñöa ra caùc öu tieân phaùt trieån. Söï hieän thöïc hoaù khaû naêng cuûa con ngöôøi ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu trong khi giôùi haïn taøi nguyeân laø haïn cheá. 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 9
CHÖÔNG I. GIÔÙI THIEÄU CHUNG (Tieáp) Ñònh nghóa veà beàn vöõng sinh thaùi “Söû duïng, baûo toàn vaø phaùt trieån caùc nguoàn taøi nguyeân cuûa coäng ñoàng sao cho caùc quaù trình sinh thaùi, caùc quaù trình maø cuoäc soáng con ngöôøi phuï thuoäc vaøo, ñöôïc duy trì vaø toång chaát löôïng cuoäc soáng hieän taïi vaø töông lai coù theå ñöôïc naâng cao/ using, conserving and enhancing the community’s resources so that ecological processes, on which life depends, are maintained, and the total quality of life, now and in the future can be increased ” (Commonwealth of Australia 1992). 4 Boán muïc tieâu cô baûn ñeå ñaït ñöôïc phaùt trieån sinh thaùi beàn vöõng: Naâng cao phuùc lôïi xaõ hoäi cuõng nhö söï giaøu coù veà kinh teá cho caù nhaân vaø coäng ñoàng nhöng khoâng aûnh höôûng ñeán söï thònh vöôïng cuûa töông lai; Taïo söï bình ñaúng trong vaø giöõa caùc theá heä; Nhaän thöùc ñöôïc caùc vaán ñeà mang tính toaøn caàu caàn phaûi giaûi quyeát; vaø Baûo toàn ña daïng sinh hoc vaø duy trì caùc quaù trình cuõng nhö heä sinh thaùi. 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 10
1.2. MAÂU THUAÃN GIÖÕA PHAÙT TRIEÅN VAØ BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG 1.2.1 ÑÒNH NGHÓA VEÀ PHAÙT TRIEÅN VAØ CAÙC MAËT TÍCH CÖÏC, HAÏN CHEÁ CUÛA PHAÙT TRIEÅN Ñònh nghóa veà phaùt trieån “Phaùt trieån khoâng chæ coù nghóa laø cung caáp dòch vuï xaõ hoäi vaø aùp duïng caùc coâng ngheä môùi maø noù bao haøm caû vieäc thay ñoåi trong nhaän thöùc, haønh ñoäng vaø caùch ñoái xöû cuûa caùc caù nhaân vaø trong moái quan heä giöõa caùc caù nhaân cuõng nhö caùc nhoùm ngöôøi trong xaõ hoäi. Caùc thay ñoåi naøy nhaát thieát phaûi ñöôïc xuaát phaùt töø baûn thaân caùc caù nhaân, caùc nhoùm ngöôøi trong xaõ hoâïi vaø khoâng bò aùp ñaët bôûi caùc ngoaïi löïc” (Burkey 1993) 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 11
1.2. MAÂU THUAÃN GIÖÕA PHAÙT TRIEÅN VAØ BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG Tính tích cöïc Phaùt trieån laø xu höôùng taát yeáu Phaùt trieån giuùp nhaân loaïi thoûa maõn ñöôïc nhu caàu ngaøy caøng taêng cuûa con ngöôøi caû veà maët vaät chaát laãn tinh thaàn. Haïn cheá Tieâu toán nhieàu taøi nguyeân daãn ñeán caïn kieät hoaëc suy thoaùi nhieàu loaïi taøi nguyeân thieân nhieân, ñaëc bieät laø loaïi taøi nguyeân khoâng theå phuïc hoài. Phaùt thaûi ra moâi tröôøng nhieàu loaïi chaát thaûi coù khoái löôïng vaø ñoäc tính cao, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng. 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 12
1.2. MAÂU THUAÃN GIÖÕA PHAÙT TRIEÅN VAØ BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG Sô ñoà minh hoïa bieán ñoåi moâi tröôøng trong quaù trình phaùt trieån cuûa nhaân loaïi MOÂI TRÖÔØNG SAÏCH Nguyeân nhieân lieäu Khoâng khí, & nöôùc nöôùc & thöïc phaåm Saûn phaåm Con ngöôiø tieâu Hoaït ñoäng coâng thuï,ø tích luyõ vaø nghieäp Taùi cheá caùc saûn phaåm hö hoûng baøi tieát Chaát thaûi khoâng phaûi SP. Chaát thaûi laø saûn phaåm (Loûng, khí vaø raén) (Sau khi ñaõ söû duïng) MOÂI TRÖÔØNG BÒ OÂ NHIEÃM 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 13
1.2. MAÂU THUAÃN GIÖÕA PHAÙT TRIEÅN VAØ BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG Sô ooà bieåu thò moái lieân heä giöõa quaûn lyù moâi tröôøng vaø xaõ hoäi Caùc ngaønh: Caùc ngaønh: Sinh vaät hoïc Xaõ hoäi hoïc Sinh thaùi hoïc Kinh teá hoïc Heä sinh thaùi Söû duïng Xaõ hoäi Khoa hoïc veà ñaát Caáu truùc vaø vaø quaûn Caáu truùc vaø Khoa hoïc chính t. chöùc naêng lyù cuûa hoaït ñoäng Ñòa lyù hoïc Taâm lyù xaõ hoäi nhaân loaïi Ñòa maïo hoïc Nhaân khaåu hoïc Thuyû ñoäng hoïc Nhaân loaïi hoïc Khoa hoïc veà hoà Söùc khoeû coäng ñ. Khío haäu hoïc Moâi tröôøng n.taïo Taùc ñoäng moâi tröôøng 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 14
1.2. MAÂU THUAÃN GIÖÕA PHAÙT TRIEÅN VAØ BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG Caùc thaønh phaàn phaûi ñöôïc xem xeùt trong quaûn lyù moâi tröôøng Moãi vò trí cuûa khoái töù dieän Moâi tröôøng nhaán maïnh moät thaønh phaàn, trong khi 3 thaønh phaàn coøn laïi taïo thaønh moät ñeá vöõng chaéc cho quyeát ñònh. Möùc ñoä taàm quan troïng cuûa Xaõ hoäi moãi thaønh phaàn coù theå thay Social welfare ñoåi tuyø theo nhu caàu cuûa xaõ hoäi. Chính trò Kinh teá 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 15
1.2.2. MOÄT SOÁ SÖÏ COÁ MOÂI TRÖÔØNG TRONG QUAÙ TRÌNH PHAÙT TRIEÅN Thaùng 12 naêm 1930: Thung luõng soâng Meuse (Bæ) bò bao truøm bôûi maøn söông muø do khoùi thaûi coâng nghieäp daãn ñeán haøng ngaøn ngöôøi bò nhieãm ñoäc ñöôøng hoâ haáp vaø 600 ngöôøi bò cheát. Naêm 1952, ôû Lon Ñon do aùp suaát khoâng khí cao vaø keùm ñoái löu trong nhieàu ngaøy laøm moâi tröôøng khoâng khí bò oâ nhieãm daãn ñeán 3000 ngöôøi cheát. Naêm 1961-1967 ôû Yokaichi (Nhaät) moâi tröôøng khoâng khí bò oâ nhieãm do khí thaûi (chuû yeáu laø SO2) töø caùc lieân hieäp hoaù daàu ñaõ laøm cho haøng ngaøn ngöôøi cheát vaø nhieõm nhieàu loaïi beânh. Naêm 1984, do roø ræ hôn 40 taán hoaù chaát söû duïng ñeå saûn xuaát thuoác baûo veä thöïc vaät ñaõ laøm 8000 ngöôøi ôû Bholpal – AÁn ñoä cheát vaø gaàn 500.000 ngöôøi bò nhieãm nhieàu loaïi beänh. Naêm 1986 taïi Ucrina xaûy ra vuï Chernobyl laøm haøng traêm ngaøn ngöôøi bò cheát vaø bò nhieãm phoùng xaï. 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 16
1.2.3. MOÄT SOÁ VAÁN EEÀ MOÂI TRÖÔØNG HIEÄN NAY TREÂN BÌNH DIEÄN TOAØN CAÀU 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 17
CHÖÔNG II: BAÛN CHAÁT VAØ CAÙCH TIEÁP CAÄN MOÂI TRÖÔØNG. 2.1. CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG. Chaát löôïng moâi tröôøng “Chaát löôïng moâi tröôøng laø thuaät ngöõ bieåu thò muïc tieâu coù lieân quan ñeán haønh vi öùng xöû vaø töông taùc giöõa caùc ñaëc tính moâi tröôøng vaø con ngöôøi – xaõ hoäi söû duïng moâi tröôøng ño”ù (Huebner and Paul 1979) “Environmental quality is a behaviour -related function concerned with the interaction of environmental characteristics and characteristics of individuals and or society viewing each environment” (Huebner and Paul 1979) Taûi löôïng tôùi haïn (Critical loads) “Taûi löôïng tôùi haïn ñöôïc ñinh nghóa laø löôïng öôùc tính cuûa moät hoaëc nhieàu taùc nhaân gaây oâ nhieãm toàn taïi hoaëc phaùt thaûi ra moâi tröôøng maø döôùi möùc ñoù aûnh höôûng coù haïi seõ khoâng xaûy ra cho moâi tröôøng” (Brodin and Kuylenstierna 1992). “a quantitative estimate of an exposure to one or more pollutants below which significant harmful on specified sensitive elements of the environment do not occur according to our present knowledge” (Brodin and Kuylenstierna 1992) 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 18
2.1. CHAÁT LÖÔÏNG MOÂI TRÖÔØNG Taûi löôïng tôùi haïn (haïn ñònh) ñöôïc xaùc ñònh döïa treân söï hieåu bieát cuûa chuùng ta vaø söï ñònh löôïng khaû naêng ñoàng hoaù cuûa moãi heä moâi tröôøng hoaëc caùc thaønh phaàn cuûa heä moâi tröôøng. Khi löôïng chaát gaây oâ nhieãm vöôït quaù taûi löôïng haïn ñònh thì aûnh höôûng tieâu cöïc seõ xaûy ra ñoái vôùi heä. Taûi löôïng muïc tieâu/mong muoán ñaït ñöôïc (Target loads) Thöïc teá, vaän haønh cuûa heä sinh thaùi raát phöùc taïp vaø moái lieân heä giöõa taûi löôïng chaát oâ nhieãm vaø phaûn öùng cuûa heä sinh thaùi vôùi taûi löôïng chaát oâ nhieãm raát khoù xaùc ñònh. Vì vaäy, khaùi nieäm taûi löôïng muïc tieâu ñöôïc söû duïng. Taûi löôïng muïc tieâu laø giaù trò duøng ñeå xaùc ñònh möùc ñoä taûi löôïng chaát gaây oâ nhieãm coäng ñoàng coù theå chaáp nhaän ñöôïc vaø cho pheùp thaûi ra moät moâi tröôøng naøo ñoù. Naêng löïc taûi hay khaû naêng ñoàng hoaù cuûa heä sinh thaùi. Moãi heä sinh thaùi ñeàu coù khaû naêng töï laøm saïch vaø ñoàng hoaù caùc taùc nhaân gaây oâ nhieãm. Möùc ñoä ñoàng hoaù cuûa heä sinh thaùi phuï thuoäc vaøo daïng cuûa heä, ñieàu kieän vaø möùc ñoä cuõng nhö ñoäc tính cuûa taùc nhaân gaây oâ nhieãm. Ví duï, nöôùc ôû moät soá ao, hoà bò oâ nhieãm nheï bôûi kim loaïi naëng hoaëc nitô sau moät thôøi gian seõ töï phuïc hoài vaø chaát löôïng cuûa heä sinh thaùi trong nöôùc khoâng bò aûnh höôûng 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 19
CHÖÔNG II: BAÛN CHAÁT VAØ CAÙCH TIEÁP CAÄN MOÂI TRÖÔØNG. 2.2. CAÙCH TIEÁP CAÄN HEÄ THOÁNG TRONG ÑTM Phöông phaùp tieáp caän heä sinh thaùi (ecosystem approach) coù theå söû duïng raát hieäu quaû ñeå moâ taû hieän traïng moâi tröôøng vaø döï ñoaùn söï bieán ñoåi coù theå xaûy ra khi thöïc hieän moät döï aùn. Heä sinh thaùi (laø moät taäp hôïp caùc cô quan, toå chöùc töông taùc vôùi nhau vaø vôùi caùc yeáu toá hoaù, lyù taïo neân moâi tröôøng cuûa chuùng) coù theå xem nhö laø moät thöïc theå hoaït ñoäng ñôn leõ coù ñaàu vaøo vaø ñaàu ra ( moät chieác xe coù theå xem laø moät thöïc theå rieâng leõ). Phaân tích caân baèng giöõa ñaàu vaøo vaø ñaàu ra cho pheùp ta hieåu bieát raát nhieàu veà hoaït ñoäng cuûa heä maø khoâng caàn thieát phaûi hieåu caùc quaù trình xaûy ra beân trong heä. Ví duï, moät heä sinh thaùi tích luyõ dinh döôõng thì sinh khoái cuûa heä seõ taêng leân, ngöôïc laïi neáu heä sinh thaùi maø “xuaát’ dinh döôõng thì sinh khoái noù seõ giaûm. Taùc ñoäng moâi tröôøng bao goàm caû söï thay ñoåi caùc thaønh phaàn cuûa heä sinh thaùi (ñoán goå ra khoûi röøng) vaø söï bieán ñoåi cuûa caùc quaù trình cuûa heä (haáp thuï nöôùc töø ñaát qua caây seõ giaûm vaø taêng doøng nöôùc chaûy ra khoûi röøng). Taùc ñoäng cuûa döï aùn leân caùc yeáu toá (element) cuûa heä sinh thaùi seõ phaù vôõ quy trình sinh thaùi vaø ñaây chính laø taùc ñoäng lyù sinh cuûa döï aùn. Vì vaäy, khi thöïc hieän ÑTM caàn phaûi xaùc ñònh vai troø cuûa caùc thaønh phaàn trong quy trình heä sinh thaùi. 9/23/2006 Ths. Nguyen Vinh Quy 20