Bài giảng kinh tế môi trường: Giới thiệu kinh tế học môi trường - Phùng Thanh Bình

Chia sẻ: Le Linh Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

213
lượt xem 28
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kinh tế môi trường - một nhánh của kinh tế học – nghiên cứu các vấn đề môi trường theo quan điểm và phương pháp phân tích của kinh tế học, tập trung vào các nội dung sau: Ứng dụng công cụ kinh tế để nghiên cứu các nguồn tài nguyên môi trường được phát triển và quản lý như thế nào.....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng kinh tế môi trường: Giới thiệu kinh tế học môi trường - Phùng Thanh Bình

Kinh teá Moâi tröôøng Baøi giaûng 1 GIÔÙI THIEÄU KINH TEÁ MOÂI TRÖÔØNG Chuû ñeà 1: Kinh teá Moâi tröôøng laø gì? © PHUØNG THANH BÌNH 2006 Ñeà cöông ñeà nghò: A. Kinh teá moâi tröôøng laø gì? B. Tieáp caän kinh teá veà nguyeân nhaân gaây ra caùc vaán ñeà moâi tröôøng. C. Vai troø cuûa caùc ñoäng cô khuyeán khích vaø quyeàn sôû höõu trong vieäc giaûi thích caùc vaán ñeà moâi tröôøng. D. Khung phaân tích lôïi ích chi phí. E. Moâi tröôøng nhö moät taøi saûn quoác gia. Lecture 1.1: Kinh tế môi trường là gì? 1
A. Kinh teá moâi tröôøng laø gì? • Kinh teá moâi tröôøng - moät nhaùnh cuûa kinh teá hoïc – nghieân cöùu caùc vaán ñeà moâi tröôøng theo quan ñieåm vaø phöông phaùp phaân tích cuûa kinh teá hoïc, taäp trung vaøo caùc noäi dung sau: o ÖÙng duïng coâng cuï kinh teá ñeå nghieân cöùu caùc nguoàn taøi nguyeân moâi tröôøng ñöôïc phaùt trieån vaø quaûn lyù nhö theá naøo (phaân bổ caùc nguoàn taøi nguyeân khan hieám cho caùc muïc ñích söû duïng coù tính caïnh tranh). o Xem xeùt caùc hoaït ñoäng kinh teá aûnh höôûng ñeán caùc moâi tröôøng töï nhieân ra sao. o Xem xeùt caùch thay ñoåi caùc theå cheá vaø chính saùch kinh teá nhaèm caûi thieän moâi tröôøng. A. Kinh teá moâi tröôøng laø gì? • Traû lôøi caùc caâu hoûi sau ñaây: o Ñaâu laø nguyeân nhaân kinh teá cô baûn laø suy thoaùi taøi nguyeân moâi tröôøng? o Möùc chaát löôïng moâi tröôøng bao nhieâu laø coù theå chaáp nhaän ñöôïc? o Laøm sao coù theå ño löôøng baèng tieàn giaù trò cuûa taøi nguyeân moâi tröôøng ñeå ñöa vaøo quaù trình ra quyeát ñònh? o Giaûi phaùp naøo giaûi quyeát caùc vaán ñeà suy thoaùi taøi nguyeân moâi tröôøng? Lecture 1.1: Kinh tế môi trường là gì? 2
B. Tieáp caän kinh teá veà nguyeân nhaân gaây suy thoaùi moâi tröôøng • Taïi sao con ngöôøi gaây suy thoaùi moâi tröôøng? o Có phải do ý thức về bảo vệ môi trường kém? o Có phải do caùch thöùc xaây döïng neàn kinh teá vaø caùc theå cheá ñaõ höôùng moïi ngöôøi ra caùc quyeát ñònh gaây haäu quaû phaù hoaïi môi tröôøng? B. Tieáp caän kinh teá veà nguyeân nhaân gaây suy thoaùi moâi tröôøng • Taïi sao con ngöôøi gaây suy thoaùi moâi tröôøng? o Caùc nhaø kinh teá tin raèng con ngöôøi gaây oâ nhieãm bôûi vì caùch ñoù laø caùch reû nhaát ñeå thaûi boû caùc pheá phaåm sau khi saûn xuaát vaø tieâu duøng haøng hoùa. Taïi sao con ngöôøi laïi coù quyeát ñònh saûn xuaát, tieâu duøng vaø phaùt thaûi nhö theá? Lecture 1.1: Kinh tế môi trường là gì? 3
B. Tieáp caän kinh teá veà nguyeân nhaân gaây suy thoaùi moâi tröôøng • Taïi sao con ngöôøi gaây suy thoaùi moâi tröôøng? o Do caùc theå cheá kinh teá xaõ hoäi hieän haønh ñaõ taïo ra caùc ñoäng cô “khuyeán khích kinh teá” höôùng ngöôøi ta ra quyeát ñònh nhö theá. o Hai vaán ñeà seõ ñöôïc nghieân cöùu laø: o Caùc quy trình khuyeán khích hoaït ñoäng nhö theá naøo, vaø o Laøm sao caáu truùc laïi heä thoáng các khuyeán khích kinh tế ñeå höôùng moïi ngöôøi ra quyeát ñònh vaø phaùt trieån loái soáng thaân thieän vôùi moâi tröôøng. B. Tieáp caän kinh teá veà nguyeân nhaân gaây suy thoaùi moâi tröôøng • Taïi sao con ngöôøi gaây suy thoaùi moâi tröôøng? o Thieáu quyeàn sôû höõu ñoái vôùi caùc taøi nguyeân moâi tröôøng coù nghóa laø khoâng coù ñoäng cô khuyeán khích chuùng ta tính caùc haäu quaû moâi tröôøng do mình gaây ra. Lecture 1.1: Kinh tế môi trường là gì? 4
C. Vai troø cuûa ñoäng cô khuyeán khích ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà moâi tröôøng o Caùc khuyeán khích ñoái vôùi caù nhaân vaø hoä gia ñình. o Caùc khuyeán khích ñoái vôùi caùc doanh nghieäp. o Caùc khuyeán khích trong coâng ngheä kieåm soaùt oâ nhieãm, … D. Phaân tích lôïi ích chi phí • Coâng cuï phaân tích ñeå ñaùnh giaù caùc quyeát ñònh moâi tröôøng laø gì? o Phaân tích hieäu quaû – chi phí o Phaân tích lôïi ích – chi phí Trong ñoù phaân tích lôïi ích chi phí laø coâng cuï phaân tích chính. Lecture 1.1: Kinh tế môi trường là gì? 5
E. Moâi tröôøng nhö moät taøi saûn quoác (a) gia (b) PPC hoâm nay PPC 60 naêm sau Haøng hoùa Haøng hoùa thò tröôøng thò tröôøng C2 C3 C1 e2 e1 e3 e2 Chaát löôïng moâi tröôøng Chaát löôïng moâi tröôøng Lecture 1.1: Kinh tế môi trường là gì? 6
Kinh teá Moâi tröôøng Baøi giaûng 1 GIÔÙI THIEÄU KINH TEÁ MOÂI TRÖÔØNG Chuû ñeà 2: Lieân keát giöõa kinh teá vaø moâi tröôøng © PHUØNG THANH BÌNH 2006 Ñeà cöông ñeà nghò: A. Moái quan heä giöõa heä thoáng kinh teá vaø moâi tröôøng thieân nhieân B. Kinh teá moâi tröôøng vaø Kinh teá taøi nguyeân thieân nhieân C. Moâ hình doøng chu chuyeån cuûa hoaït ñoäng kinh teá D. Moâ hình caân baèng vaät chaát: Moái quan heä giöõa hoaït ñoäng kinh teá vaø moâi tröôøng thieân nhieân E. Phaùt thaûi, chaát löôïng moâi tröôøng xung quanh vaø thieät haïi F. Caùc loaïi chaát gaây oâ nhieãm Lecture 1.2: Mối liên kết giữa kinh tế & môi trường 1
A. Moái quan heä giöõa heä thoáng kinh teá vaø moâi tröôøng • Moâi tröôøng coù 3 chöùc naêng cô baûn: o Cung caáp nguyeân lieäu thoâ cho hoaït ñoäng kinh teá (saûn xuaát vaø tieâu duøng) o Tieáp nhaän caùc chaát thaûi töø hoaït ñoäng kinh teá (saûn xuaát vaø tieâu duøng) o Cung caáp caùc tieän nghi cuoäc soáng cho con ngöôøi (caûnh quan, khoâng khí, …) A. Moái quan heä giöõa heä thoáng kinh teá vaø moâi tröôøng Hoä gia ñình Caùc haõng Nguyeân lieäu thoâ Chaát thaûi Caùc tieän nghi cuoäc soáng MOÂI TRÖÔØNG Lecture 1.2: Mối liên kết giữa kinh tế & môi trường 2
Moâi tröôøng thieân nhieân (a) (b) Neàn kinh teá B. Phaân bieät Kinh teá moâi tröôøng vaø Kinh teá taøi nguyeân thieân nhieân B. Phaân bieät Kinh teá moâi tröôøng & Kinh teá taøi nguyeân thieân nhieân o Moái lieân keát (a): Nghieân cöùu vai troø cung caáp nguyeân vaät lieäu thoâ cuûa moâi tröôøng thieân nhieân cho hoaït ñoäng kinh teá ñöôïc goïi laø “Kinh teá Taøi nguyeân Thieân nhieân” (Natural Resource Economics). o Moái lieân keát (b): Nghieân cöùu doøng chu chuyeån caùc chaát thaûi töø hoaït ñoäng kinh teá vaø caùc taùc ñoäng cuûa chuùng leân moâi tröôøng thieân nhieân ñöôïc goïi laø “Kinh teá Moâi tröôøng” (Environmental Economics). Lecture 1.2: Mối liên kết giữa kinh tế & môi trường 3
B. Phaân bieät Kinh teá moâi tröôøng & Kinh teá taøi nguyeân thieân nhieân o Taøi nguyeân thieân nhieân coù theå ñöôïc chia thaønh hai nhoùm: o Taøi nguyeân coù theå taùi taïo o Taøi nguyeân khoâng theå taùi taïo o Moät ñaëc tröng quan troïng veà taøi nguyeân thieân nhieân laø tính phuï thuoäc vaøo thôøi gian C. Moâ hình doøng chu chuyeån cuûa hoaït ñoäng kinh teá Lecture 1.2: Mối liên kết giữa kinh tế & môi trường 4
D. Moâ hình caân baèng vaät chaát D. Moâ hình caân baèng vaät chaát o Moâ hình caân baèng vaät chaát – minh hoïa moái quan heä giöõa hoaït ñoäng kinh teá vaø moâi tröôøng o Doøng caùc taøi nguyeân töø moâi tröôøng thieân nhieân ñi vaøo hoaït ñoäng kinh teá: Kinh teá Taøi nguyeân Thieân nhieân o Doøng caùc chaát thaûi (Residuals): o Caùc chaát thaûi: caùc pheá phaåm thaûi ra moâi tröôøng o Khaû naêng haáp thuï: khaû naêng moâi tröôøng haáp thu caùc chaát thaûi o Taùi cheá vaø söû duïng laïi: caùc phöông phaùp ñeå trì hoaõn caùc doøng chaát thaûi Lecture 1.2: Mối liên kết giữa kinh tế & môi trường 5
D. Moâ hình caân baèng vaät chaát o Moâ hình caân baèng vaät chaát – minh hoïa moái quan heä giöõa hoaït ñoäng kinh teá vaø moâi tröôøng o 2 định luật về nhiệt động lực học: o Ñònh luaät nhieät ñoäng löïc hoïc thöù nhaát: vaät chaát vaø naêng löôïng khoâng theå töï taïo ra hoaëc khoâng theå maát ñi. o Ñònh luaät nhieät ñoäng löïc hoïc thöù hai: khaû naêng chuyeån ñoåi vaät chaát vaø naêng löôïng cuûa moâi tröôøng laø coù giôùi haïn. D. Moâ hình caân baèng vaät chaát Moâi tröôøng töï nhieân Taùi cheá (RrP) Saûn phaåm thaûi (RP) Thaûi ra moâi tröôøng Nguyeân lieäu thoâ (M) Ngöôøi saûn d Haøng hoùa (R ) xuaát p (G) Saûn phaåm thaûi Thaûi ra moâi tröôøng Ngöôøi tieâu duøng (Rc ) d (R ) c Taùi cheá (RrC) Moâi tröôøng töï nhieân Lecture 1.2: Mối liên kết giữa kinh tế & môi trường 6
D. Moâ hình caân baèng vaät chaát Giaûm G Giaûm Rp Taêng (R’p+R’c) Seõ giaûm M & giảm Rpd, Rcd E. Söï phaùt thaûi, Chaát löôïng moâi tröôøng xung quanh, vaø Thieät haïi o Moät soá thuaät ngöõ: o Chaát löôïng moâi tröôøng xung quanh (Ambient quality): Soá löôïng chaát chaát oâ nhieãm trong moâi tröôøng o Chaát löôïng moâi tröôøng (Environmental quality): Traïng thaùi cuûa moâi tröôøng töï nhieân (bao haøm caû chaát löôïng moâi tröôøng xung quanh, chaát löôïng caûnh quan vaø chaát löôïng thaåm myõ cuûa moâi tröôøng). o Chaát thaûi (Residuals): Vaät chaát coøn laïi sau khia saûn xuaát vaø tieâu duøng o Phaùt thaûi (Emissions): Phaàn cuûa chaát thaûi saûn xuaát hay tieâu duøng thaûi vaøo moâi tröôøng Lecture 1.2: Mối liên kết giữa kinh tế & môi trường 7
E. Söï phaùt thaûi, Chaát löôïng moâi tröôøng xung quanh, vaø Thieät haïi o Moät soá thuaät ngöõ: o Taùi cheá (Recycling): Moät chaát, moät daïng naêng löôïng hay moät haønh ñoäng khi ñöa vaøo moâi tröôøng töï nhieân seõ laøm giaûm chaát löôïng moâi tröôøng xung quanh. o Xaû thaûi (Effluent): Ñoâi khi thuaät ngöõ xaû thaûi duøng ñeå noùi ñeán nhöõng chaát oâ nhieãm nöôùc, vaø phaùt thaûi ñeå noùi ñeán caùc chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí. Nhöng hai thuaät ngöõ naøy seõ ñöôïc duøng töông ñöông. o OÂ nhieãm (Pollution) o Thieät haïi (Damages): Nhöõng aûnh höôûng tieâu cöïc cuûa oâ nhieãm moâi tröôøng taùc ñoäng leân con ngöôøi vaø caùc yeáu toá cuûa heä sinh thaùi. Sourc e 1 Sourc e 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sourc e n Production Production Production Residuals Residuals Residuals R esid ual H andlin g R esid ual H andlin g R esid ual H andlin g (treatm en t, storage, (treatm en t, storage, (treatm en t, storage, recycling ...) recycling ...) recycling ...) Em issions Em issions Em issions (tim e, type, (tim e, type, (tim e, type, locati on) location) locati on) Land Air W ater Ph ysical, ch em ical, h yd ro lo gical, metero log ical p ro cesses Am bient quality Land, Air, W ater Hu man an d n o n-hu m an exp o su res susceptabilities and valu es Hum an and ecosystem Hình 2.2 dam ages Lecture 1.2: Mối liên kết giữa kinh tế & môi trường 8
E. Caùc daïng chaát gaây oâ nhieãm o Chaát oâ nhieãm tích tuï vaø khoâng tích tuï o Chaát oâ nhieãm cuïc boä, vuøng vaø toaøn caàu o Nguoàn oâ nhieãm ñieåm vaø nguoàn oâ nhieãm phaân taùn o Söï phaùt thaûi giaùn ñoaïn vaø lieân tuïc Lecture 1.2: Mối liên kết giữa kinh tế & môi trường 9