Bài giảng Kinh tế và chính sách phát triển vùng: Chương 2 - TS. Đào Duy Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PPTX | Số trang:40

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Kinh tế và chính sách phát triển vùng: Chương 2 - Định hướng không gian của các doanh nghiệp, các ngành kinh tế" được biên soạn nhằm giúp sinh viên nắm được ý nghĩa việc định hướng không gian các doanh nghiệp đối với sự phát triển của vùng; các yếu tố ảnh hướng đến sự định hướng không gian của các doanh nghiệp; hiểu được quyết định bố trí địa điểm sản xuất của doanh nghiệp thông qua nghiên cứu sự định hướng không gian của các doanh nghiệp theo yếu tố vị trí và theo yếu tố khoảng cách... Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Kinh tế và chính sách phát triển vùng: Chương 2 - TS. Đào Duy Minh

KINH TẾ VÀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN VÙNG GIẢNG VIÊN: TS. ĐÀO DUY MINH KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN, TRƯỜNG ĐH KINH TẾ HUẾ EMAIL: ddminh@hce.edu.vn 3/19/24 1
ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN CỦA CÁC DOANH NGHIỆP, CÁC NGÀNH KINH TẾ Mục tiêu của chương Sau khi tìm hiểu chương thứ hai, sinh viên sẽ nắm được các vấn đề sau đây: (1) Ý nghĩa việc định hướng không gian các doanh nghiệp đối với sự phát triển của vùng; (2) Các yếu tố ảnh hướng đến sự định hướng không gian của các doanh nghiệp; (3) Hiểu được quyết định bố trí địa điểm sản xuất của doanh nghiệp thông qua nghiên cứu sự định hướng không gian của các doanh nghiệp theo yếu tố vị trí và theo yếu tố khoảng cách; (4) Vận dụng để xác định vùng thị trường của doanh 2 3/19/24
Với vị trí là một cư dân/ nhà đầu tư/ doanh nghiệp các bạn hiểu như thế nào về châm ngôn “nhất cận thị, nhì cận giang, tam cận lộ”? 3/19/24 3
2.1. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN CÁC DOANH NGHIỆP, CÁC NGÀNH KINH TẾ Các đô thị được hình thành và phát triển tại nơi có sự tập trung lao động và hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, các ngành kinh tế Sự hình thành và phát triển của các đô thị lại có ý nghĩa như là những hạt nhân cho sự phát triển của toàn vùng  Định hướng không gian và sự lựa chọn vị trí phân bố của các doanh nghiệp, các ngành kinh tế đóng vai trò quan trọng trong sự phân bố của các đô thị nói riêng và sự phát triển của vùng nói chung  Nghiên cứu định hướng không gian và cách thức quyết định lựa chọn địa điểm của các doanh nghiệp/ các ngành kinh tế giúp các nhà quản lý và người làm công tác qui hoạch trong việc lựa chọn các lãnh thổ trọng tâm cho sự 3/19/24 4
2.1. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN CÁC DOANH NGHIỆP, CÁC NGÀNH KINH TẾ Các yếu tố ảnh hưởng: Bên trong: Năng lực sản xuất kinh doanh Năng lực tài chính Đặc điểm về tổ chức Đặc điểm kinh tế kỹ thuật... 3/19/24 5
2.1. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN CÁC DOANH NGHIỆP, CÁC NGÀNH KINH TẾ Các yếu tố ảnh hưởng: Bên ngoài: - Điều kiện tự nhiên - Tài nguyên thiên nhiên - Trình độ lao động xã hội - Trình độ phát triển của các hình thức tổ chức sản xuất xã hội - Tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ - Phân bố các doanh nghiệp - Các đô thị, kết cấu hạ tầng - Văn hóa chính trị xã hội 3/19/24 6
3.1. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN CÁC DOANH NGHIỆP, CÁC NGÀNH KINH TẾ (1) Các điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên: (-) Vị trí địa hình, địa chất công trình – khí hậu – tài nguyên thiên nhiên (khoáng sản, nhiên liệu, năng lượng, nguyên liệu khác...) – chất lượng môi trường tự nhiên (không khí, nước, điều kiện cảnh quan...)  Tạo điều kiện thuận lợi/khó khăn trong sản xuất kinh doanh, qua đó ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của con người 3/19/24 7
2.1. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN CÁC DOANH NGHIỆP, CÁC NGÀNH KINH TẾ (2) Hệ thống kết cấu hạ tầng: Hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, hạ tầng môi trường, hạ tầng thiết chế Ảnh hưởng đến chi phí bằng tiền mặt và thời gian của doanh nghiệp 3/19/24 8
2.1. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN CÁC DOANH NGHIỆP, CÁC NGÀNH KINH TẾ (3) Trình độ phát triển về kinh tế xã hội công nghệ sản xuất: Ảnh hưởng đến chất lượng sống, nhận thức, trình độ và tác phong lao động, thị hiếu và cầu đối với hàng hóa & dịch vụ... Chọn địa điểm tại nơi kinh tế xã hội phát triển và tương đồng về trình độ 3/19/24 9
2.1. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN CÁC DOANH NGHIỆP, CÁC NGÀNH KINH TẾ (4) Các điều kiện về chính trị xã hội và văn hoá - Dân tộc, tôn giáo, hoạt động của các tổ chức xã hội... - Sự ổn định về chính trị xã hội - Sự tương đồng về văn hóa, lối sống 3/19/24 10
2.1. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN CÁC DOANH NGHIỆP, CÁC NGÀNH KINH TẾ (5) Quy định và thực thi chính sách, pháp luật - Các điều kiện ràng buộc - Các ưu đải - Tính nhất quán và minh bạch 3/19/24 11
2.1. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN CÁC DOANH NGHIỆP, CÁC NGÀNH KINH TẾ (6) Các quan hệ bạn hàng & đối tác trong làm ăn -Uy tín và tin cậy (7) Giá cả và khả năng cung cấp các yếu tố đầu vào - Bao gồm giá cả lao động (tiền lương) - Giá cả cạnh tranh và hợp lý - Bảo đảm một số yêu cầu (8) Thị trường cho các sản phẩm đầu ra Sản phẩm được tiêu dùng hay là đầu vào cho các sản phẩm khác (9) Sức ỳ tâm lí 3/19/24 12
Nhận định chung về các yếu tố ảnh hưởng -Gồm các yếu tố có thể định lượng được và yếu tố không định lượng được -Vai trò và tầm quan trọng của các yếu tố thay đổi trong các điều kiện phát triển kinh tế, công nghệ và đẩy mạnh phân công lao động khu vực & quốc tế - Mức độ tác động của các yếu tố khác nhau tuỳ theo loại hình và đặc điểm kinh tế – kỹ thuật của từng ngành -Trong thực tế không thể có 1 địa điểm thoả mãn tốt nhất tất cả các yếu tố và các doanh nghiệp thường lựa chọn và cân nhắc để đạt được địa điểm phân bố tối ưu nhất Trong nhiều trường hợp, phải có những quyết định về sự đánh đổi giữa các yếu tố ưu tiên khác nhau 3/19/24 13
2.2. Định hướng không gian của doanh nghiệp theo các yếu tố chi phí Các yếu tố chi phí - Chi phí cố định - Chi phí biến đổi + Chi phí vận chuyển + Chi phí đầu vào + Chi phí chế tạo  Các doanh nghiệp khác nhau có cơ cấu chi phí khác nhau  Cơ cấu chi phí sẽ ảnh hưởng đến sự định hướng không gian của các doanh nghiệp 3/19/24 14
 Thâm dụng yếu tố nguyên vật liệu: - Wm >> Wp + Wm: khối lượng nguyên liệu + Wp: khối lượng sản phẩm được sản xuất ra từ lượng nguyên liệu đó Hoặc Cm chiếm tỷ trọng cao trong TC Ví dụ: Trong công nghiệp luyện kim đen chu trình hoàn chỉnh, tỷ trọng hao phí nguyên liệu (bao gồm cả vật liệu chủ yếu) để sản xuất ra một tấn sản phẩm thường không ít hơn 2,5 tấn; trong công nghiệp đường mía từ 5 đến 7 tấn; trong công nghiệp thủy phân từ 5,3 đến 7,7 tấn; trong luyện đồng 7,5 tấn, v.v... 3/19/24 15  ????
Thâm dụng yếu tố năng lượng: - We >> Wp - Hoặc Ce chiếm tỷ trọng cao trong TC Phân loại mức thâm dụng theo tỷ trọng tổng chi phí STT Định mức Xếp loại 1 0,3 - 0,45% Cao 2 0,15 - 0,3% Trung bình 3 0,06 - 0,15% Thấp 4 < 0,06 Không thâm dụng 3/19/24 16
Thâm dụng yếu tố lao động: - Sử dụng nhiều lao động - Hoặc C chiếm tỷ trọng cao trong TC L 3/19/24 17
Thâm dụng yếu tố nước: Ww >> Wp Thâm dụng yếu tố tiêu thụ:  Mức độ thâm dụng được xem xét trong mối tương quan với các loại chi phí khác trong cơ cấu chi phí chung trong những điều kiện sản xuất kinh doanh cụ thể  Quyết định địa điểm của doanh nghiệp không chỉ phụ thuộc vào việc giảm chi phí của các yếu tố thâm dụng mà là giảm tổng chi phí là cần xem xét sự đánh đổi chi phí tại các địa điểm phân bố khác nhau 3/19/24 18
2.3 Định hướng không gian của doanh nghiệp theo các chi phí vận chuyển Các nhóm ngành/ hoạt động có định hướng vận chuyển: Chi phí vận chuyển cao trong cơ cấu chi phí Chi phí vận chuyển là 1 yếu tố chi phối quan trọng trong quyết định vị trí Lựa chọn những vị trí sản xuất để có thể giảm tối thiểu chi phí vận chuyển • Max p = TR – TC = TR – (PC + TTC) ~ Min TTC • PC: chi phí sản xuất; TTC: chi phí vận 19 3/19/24
2.3.1. Mô hình tối thiểu hoá chi phí vận chuyển Một số khái niệm cơ bản trong mô hình Các đầu vào định vị: Là những yếu tố đầu vào của sản xuất không thể vận chuyển được và vì thế, chúng phải được sử dụng ngay tại nơi người ta tìm ra chúng. Đầu vào định vị tuyệt: đối là những đầu vào không thể di chuyển được dù với bất cứ giá nào (ví dụ thuỷ năng đối với nhà máy thủy điện hay các yếu tố sinh thái cho sản xuất nông nghiệp); Đầu vào định vị tương đối: là những đầu vào có thể đi chuyển nhưng với chi phí rất cao, vì thế không nên 3/19/24 20