Bài giảng Kinh tế vi mô: Chương 1 - Hồ Văn Dũng

Chia sẻ: Bachma46 Bachma46 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

91
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Kinh tế vi mô: Chương 1 - Hồ Văn Dũng biên soạn trình bày các nội dung chính như sau: Kinh tế học và các khái niệm cơ bản, khái quát về tính chất của một nền kinh tế,...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Kinh tế vi mô: Chương 1 - Hồ Văn Dũng

Trường Đại học Công nghiệp Tp.HCM Khoa Thương mại - Du lịch 1-Aug-15 CHƯƠNG 1 Mục lục chương 1 1 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản KINH TẾ VI MÔ 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.1. Nguồn lực sản xuất 1.1.1.2. Nhu cầu và ước muốn của con người 1.1.1.3. Qui luật khan hiếm KHÁI QUÁT VỀ KINH TẾ HỌC 1.1.1.4. Sự lựa chọn 1.1.1.5. Chi phí cơ hội GV: Hồ Văn Dũng Khoa Thương mại – Du lịch Đại học Công nghiệp Tp.HCM 1.1.1.6. Khái niệm về kinh tế học 1.1.2. Phương pháp nghiên cứu kinh tế học vi mô 1.1.3. Kinh tế vi mô và kinh tế vĩ mô Hồ Văn Dũng 1 Hồ Văn Dũng 1.1.4. Kinh tế học thực chứng và kinh tế học chuẩn tắc Mục lục chương 1 (tiếp) 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản 1.2. Khái quát về tính chất của một nền kinh tế 2 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.1. Nguồn lực sản xuất  Các nguồn lực (tài nguyên) thường được phân chia thành 4 loại cơ bản sau: 1.2.1. Các khái niệm thị trường 1.2.2. Phân loại thị trường 1.2.3. Ba vấn đề cơ bản của nền kinh tế  1.2.4. Các mô hình kinh tế  1.2.5. Đường giới hạn khả năng sản xuất   Hồ Văn Dũng 3 Đất đai thu nhập từ việc cho thuê Lao động tiền công Vốn (tư bản) lãi suất Trình độ sản xuất (kỹ thuật và quản lý) Lợi nhuận hay lỗ Hồ Văn Dũng 4 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.1. Nguồn lực sản xuất (tt)  Hiểu một cách tổng quát, nguồn tài nguyên là bất cứ những gì có thể giúp cho mỗi xã hội, mỗi cá nhân thỏa mãn được nhu cầu của họ. 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.1. Nguồn lực sản xuất (tt)  Hồ Văn Dũng Hồ Văn Dũng  Đối với người tiêu dùng, các nguồn tài nguyên của họ đó là tiền bạc, thời gian, thông tin về thị trường hàng hóa, năng lực cá nhân.  5 Hồ Văn Dũng Đối với mỗi doanh nghiệp, các nguồn tài nguyên của họ bao gồm: nhân công, nhà xưởng, trang thiết bị, vốn, nhãn hiệu hàng hóa, thông tin về các đối thủ cạnh tranh. Đối với mỗi quốc gia, các nguồn tài nguyên đó là tài nguyên thiên nhiên, nguồn nhân lực, vốn và công nghệ. 6 1 Trường Đại học Công nghiệp Tp.HCM Khoa Thương mại - Du lịch 1-Aug-15 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.2. Nhu cầu và ước muốn của con người  Theo Philip Kotler, nhu cầu (needs) của con người là trạng thái cảm thấy thiếu thốn, trống vắng, là những gì đáp ứng cho sự tồn tại và phát triển của con người. Con người có nhiều nhu cầu phức tạp, bao gồm: (1) những nhu cầu thể chất cơ bản như thức ăn, quần áo, chỗ ở, sự ấm áp và sự an toàn; (2) những nhu cầu xã hội như sở hữu và sự mến mộ; và (3) những nhu cầu có tính chất cá nhân như kiến thức và sự tự thể hiện. Hồ Văn Dũng 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 7 Tháp nhu cầu của Maslow Hồ Văn Dũng 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.2. Nhu cầu và ước muốn của con người (tt)  Ước muốn (wants) là hình thức của nhu cầu khi chúng bị định hình bới văn hóa và cá tính (là cái mà con người muốn được đáp ứng).  Cầu/sự cần dùng (demands) đó chính là nhu cầu của con người bị thúc đẩy bởi sức mua, là nhu cầu có khả năng thanh toán và đòi hỏi thị trường phải đáp ứng. 8 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.3. Qui luật khan hiếm Hồ Văn Dũng 9 Hồ Văn Dũng Nhu cầu vô hạn Nguồn lực có giới hạn 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.3. Qui luật khan hiếm (tt)  Qui luật khan hiếm được biểu hiện là mâu thuẫn giữa nhu cầu vô hạn và khả năng (nguồn lực) có giới hạn của con người.  Qui luật khan hiếm đưa mỗi cá nhân, mỗi doanh nghiệp hay mỗi chính phủ vào hoàn cảnh phải chọn lựa (Scarcity & Choice). 10 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.4. Sự lựa chọn  Nhu cầu vô hạn >< Nguồn lực (tài nguyên) có hạn.   cần phải chọn lựa những gì cung cấp giá trị cao nhất và sự hài lòng nhiều nhất trong khả năng đồng tiền của mình.  Như vậy, do các nguồn lực là khan hiếm nên cần thiết phải có sự lựa chọn kinh tế. Hồ Văn Dũng Hồ Văn Dũng 11 Hồ Văn Dũng 12 2 Trường Đại học Công nghiệp Tp.HCM Khoa Thương mại - Du lịch 1-Aug-15 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.4. Sự lựa chọn (tt)  Việc chọn lựa thì cần phải có hành vi hợp lý (Rational Behavior).  Và như vậy thì cần phải phân tích biên (Marginal Analysis) bằng cách so sánh lợi ích biên (Marginal Benefits) và chi phí biên (Marginal Costs). 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.4. Sự lựa chọn (tt)  Ví dụ: Mỗi ngày chúng ta chỉ có 24 giờ. Nếu chúng ta dành 8 giờ cho giấc ngủ thì chúng ta chỉ còn 16 giờ cho các công việc khác như: làm việc, học tập, nghe nhạc, xem ti vi, chơi thể thao… Hồ Văn Dũng 13 Hồ Văn Dũng 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.4. Sự lựa chọn (tt)  Và mọi chọn lựa đều có chi phí cơ hội. 14 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.5. Chi phí cơ hội Các khái niệm:  “Chi phi cơ hội là những khoản bị mất đi khi chọn một quyết định, do đó phải bỏ qua các quyết định khác”.  “Chi phi cơ hội là giá trị của một cơ hội tốt nhất bị bỏ qua khi đưa ra một quyết định trong quá trình lựa chọn”. Hồ Văn Dũng 15 Hồ Văn Dũng 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.5. Chi phí cơ hội (tt)  “Chi phí cơ hội của việc sản xuất ra một hàng hóa là số lượng hàng hóa khác mà chúng ta phải hy sinh khi chúng ta sử dụng nguồn lực để sản xuất thêm một đơn vị hàng hóa đó”.  “Chi phí cơ hội của một phương án sử dụng nguồn lực là phần lợi ích bị mất đi do không đầu tư vào phương án tốt nhất trong số các phương án còn lại bị bỏ qua”. 16 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.5. Chi phí cơ hội (tt)  Ví dụ: Khi một người dùng một số tiền là y để bỏ vào kinh doanh với tỉ suất lợi nhuận thu được là 15%/năm, thì người đó đã bỏ qua chi phí cơ hội là gửi số tiền đó vào ngân hàng với lãi suất 8%/năm.  Xuất phát từ nhu cầu phải nghiên cứu để chọn lựa phương án sử dụng nguồn lực hiệu quả nhất, khoa kinh tế học đã ra đời. Hồ Văn Dũng Hồ Văn Dũng 17 Hồ Văn Dũng 18 3 Trường Đại học Công nghiệp Tp.HCM Khoa Thương mại - Du lịch 1-Aug-15 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.6. Khái niệm về kinh tế học  “Kinh tế học là môn khoa học xã hội, nghiên cứu việc lựa chọn cách sử dụng hợp lý nguồn lực khan hiếm để sản xuất ra những hàng hóa và dịch vụ, nhằm thỏa mãn cao nhất nhu cầu cho mọi thành viên trong xã hội”. 1.1.1. Kinh tế học là gì? 1.1.1.6. Khái niệm về kinh tế học (tt)  “Kinh tế học là môn học nghiên cứu cách thức xã hội quản lý các nguồn lực khan hiếm”. (Prof. Gregory Mankiw, Harvard University)  Một định nghĩa ngắn gọn: Kinh tế học là khoa học của sự lựa chọn (Economics is the science of choice).  Kinh tế học là khoa học về thị trường. Hồ Văn Dũng 19 Hồ Văn Dũng 20 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1.2. Phương pháp nghiên cứu kinh tế học vi mô 1.1.3. Kinh tế vi mô và kinh tế vĩ mô 1.1.2.1. Phương pháp mô hình hóa  Để nghiên cứu kinh tế học, các giả thuyết kinh tế được thành lập và được kiểm chứng bằng thực nghiệm (a/ Xác định vấn đề nghiên cứu; b/ Xây dựng mô hình kinh tế; c/ Kiểm chứng giả thuyết kinh tế). 1.1.2.2. Phương pháp so sánh tĩnh  Giả định các yếu tố khác không thay đổi. 1.1.2.3. Phương pháp trừu tượng hóa  Tách các nhân tố không định nghiên cứu để xem xét các mối quan hệ kinh tế với các biến số cơ bản. Hồ Văn Dũng Kinh tế học (Economics) Kinh tế học vi mô (Microeconomics) 21 Kinh tế học vĩ mô (Macroeconomics) Hồ Văn Dũng Mục tiêu kinh tế của một quốc gia 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp)         22 1.1.3.1. Kinh tế vi mô  Kinh tế vi mô nghiên cứu hành vi của từng thành phần, từng đơn vị riêng lẻ trong nền kinh tế, đó là: • Người tiêu dùng • Doanh nghiệp • Chính phủ Hồ Văn Dũng Hồ Văn Dũng Tăng trưởng kinh tế (Economic Growth) Toàn dụng nhân công (Full Employment) Hiệu quả kinh tế (Economic Efficiency) Ổn định giá cả (Price-level Stability) Tự do kinh tế (Economic Freedom) Phân phối công bằng (Equitable Distribution) An ninh kinh tế (Economic Security) Cân bằng thương mại (Balance of Trade) 23 Hồ Văn Dũng 24 4 Trường Đại học Công nghiệp Tp.HCM Khoa Thương mại - Du lịch 1-Aug-15 CÁC CHỦ ĐỀ NGHIÊN CỨU CỦA MÔN HỌC KINH TẾ VI MÔ Hàng hóa và dịch vụ Hàng hóa và dịch vụ Thị trường hàng hóa và dịch vụ CẦU CIRCULAR FLOW MODEL $ $ COSTS $ Hộ gia đình $ INCOMES RESOURCE MARKET CUNG RESOURCES INPUTS Doanh nghiệp BUSINESSES $ CUNG $ Thị trường yếu tố sản xuất Vốn, lao động, đất đai GOODS & SERVICES CẦU GOODS & SERVICES PRODUCT MARKET Vốn, lao động, đất đai Hồ Văn Dũng HOUSEHOLDS 25 Hồ Văn Dũng $ REVENUE $ CONSUMPTION 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) 1.1.3.2. Kinh tế vĩ mô  Kinh tế vĩ mô nghiên cứu nền kinh tế trên phạm vi tổng thể, đó là: • Sản lượng • Lạm phát • Thất nghiệp • Tăng trưởng kinh tế 26 1.1.3.2. Kinh tế vĩ mô (tt)  Một cách để dễ dàng phân biệt 2 loại này là nghĩ về kinh tế học vĩ mô như môn nghiên cứu về rừng và kinh tế học vi mô là môn nghiên cứu về cây.  Lưu ý: nói như vậy không có nghĩa là kinh tế vi mô nghiên cứu về cây còn kinh tế vĩ mô nghiên cứu về rừng!!! Hồ Văn Dũng 27 1.1.3.3. Mối quan hệ giữa kinh tế học vi mô và kinh tế học vĩ mô  Kinh tế vi mô và kinh tế vĩ mô có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ với nhau.  Những thay đổi trong nền kinh tế nói chung phát sinh từ các quyết định của hàng triệu cá nhân  không thể hiểu được các hiện tượng kinh tế vĩ mô nếu không tính đến những quyết định kinh tế vi mô liên quan  Kinh tế học vi mô là nền tảng để phân tích kinh tế học vĩ mô. Hồ Văn Dũng 28 1.1.4. Kinh tế học thực chứng và kinh tế học chuẩn tắc 1.1. Kinh tế học và các khái niệm cơ bản (tiếp) Hồ Văn Dũng Hồ Văn Dũng 1.1.4.1. Kinh tế học thực chứng  Kinh tế học thực chứng là việc sử dụng các lý thuyết, mô hình để lý giải, dự đoán các hiện tượng kinh tế đã, đang và sẽ diễn ra dưới tác động của sự lựa chọn. Nó giải thích các vấn đề kinh tế một cách KHÁCH QUAN và KHOA HỌC (trả lời cho câu hỏi What is?: đó là gì?; tại sao lại như vậy?; điều gì sẽ xảy ra?). 29 Hồ Văn Dũng 30 5