Bài giảng Pháp luật đại cương - Chương 3: Hình thức pháp luật

Chia sẻ: Tran Anh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:43

Thêm vào BST

Báo xấu

165
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng trinh bày khái niệm và phân loại hình thức pháp luật, văn bản quy phạm pháp luật của nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, hiệu lực và nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật, điều ước quốc tế và pháp luật quốc gia, hệ thống hóa pháp luật. Mời các bạn cùng tham khảo bài giảng để nắm chi tiết nội dung kiến thức.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Pháp luật đại cương - Chương 3: Hình thức pháp luật

Please purchase a personal license. Hình th c pháp lu t ThS. Nguy n Thu Ba Khoa Lu t i h c KTQD email: bgtb@hn.vnn.vn 1
N i dung chương 3 I. Khái ni m, phân lo i hình th c pháp lu t II. Văn b n quy ph m pháp lu t – Hình th c pháp lu t c a nhà nư c CHXHCN Vi t Nam III. Hi u l c và nguyên t c áp d ng văn b n quy ph m pháp lu t IV. i u ư c qu c t và pháp lu t qu c gia V. H th ng hoá pháp lu t. 2
TÀI LI U NGHIÊN C U CHƯƠNG III 1. Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t do Qu c h i thông qua ngày 3-6-2008. 2. Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t c a H i ng nhân dân và U ban nhân dân do Qu c h i thông qua ngày 3-12-2004. 3. Lu t ký k t, gia nh p và th c hi n i u ư c qu c t do Qu c h i thông qua ngày 14-6-2005 4. Ngh nh s 24/2009/N -CP ngày 5-3-2009 quy nh chi ti t và bi n pháp thi hành Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t 5. Ngh nh s 91/2006/N -CP ngày 6-9-2006 quy nh chi ti t thi hành m t s i u c a Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t c a H i ng nhân dân và U ban nhân dân 3
Khái ni m, phân lo i hình th c pháp lu t Khái ni m hình th c pháp lu t Phân lo i hình th c pháp lu t 4
Khái ni m hình th c pháp lu t Hình th c pháp lu t (hay còn g i là ngu n pháp lu t) là cách th c bi u hi n ý chí c a giai c p th ng tr mà thông qua ó, ý chí tr thành pháp lu t. 5
Phân lo i hình th c pháp lu t T p quán pháp Ti n l pháp Văn b n quy ph m pháp lu t 6
T p quán pháp T p quán pháp là hình th c Nhà nư c th a nh n các phong t c, t p quán lưu truy n trong xã h i, phù h p v i l i ích c a giai c p th ng tr và nâng chúng lên thành pháp lu t. T p quán pháp là hình th c pháp lu t ra i s m nh t. Hi n còn t n t i m t s qu c gia kém phát tri n trên th gi i. 7
Ti n l pháp Ti n l pháp (còn g i là án l ) là vi c nhà nư c th a nh n các b n án c a Toà án ho c quy t nh c a cơ quan hành chính, l y các b n án ho c quy t nh ó làm căn c gi i quy t nh ng s vi c tương t x y ra trong th i gian sau này. Hình th c pháp lu t này ã ư c s d ng trong nhà nư c ch nô và ư c s d ng r ng rãi trong các nhà nư c phong ki n. Hi n nay ti n l pháp v n còn có v trí quan tr ng trong pháp lu t tư s n, nh t là các nư c thu c h th ng pháp lu t Anh - M (Common Law). Hình th c pháp lu t này xu t phát t ho t ng c a cơ quan hành pháp và tư pháp. 8
Văn b n quy ph m pháp lu t Văn b n quy ph m pháp lu t là hình th c pháp lu t do các cơ quan nhà nư c ban hành dư i hình th c văn b n (pháp lu t thành văn). Văn b n quy ph m pháp lu t là hình th c pháp lu t ti n b nh t, nó có kh năng ph n ánh rõ ràng nh t n i dung và các d u hi u thu c b n ch t c a pháp lu t, t c là ph n ánh rõ tính giai c p, tính quy ph m ph bi n, tính xác nh, ch t ch v m t hình th c và có hi u l c cao trong vi c i u ch nh các quan h xã h i. Văn b n quy ph m pháp lu t th hi n dư i các hình th c c th như Hi n pháp, lu t, s c l nh v.v. 9
Ngu n lu t c a các nư c theo h th ng lu t Châu Âu l c a Hi n pháp Các o lu t Văn b n cơ quan hành chính Các nư c thu c EU: Lu t c a EU. 10
Ngu n lu t c a các nư c theo h th ng thông lu t (common law) Hi n pháp Án l Các o lu t Văn b n c a cơ quan hành chính. 11
II. Văn b n quy ph m pháp lu t – Hình th c pháp lu t c a Nhà nư c CHXHCN Vi t Nam Khái ni m c i m c a văn b n quy ph m pháp lu t Nguyên t c ban hành văn b n quy ph m pháp lu t H th ng văn b n quy ph m pháp lu t c a cơ quan Nhà nư c ta. 12
Khái ni m “Văn b n quy ph m pháp lu t là văn b n do cơ quan nhà nư c ban hành ho c ph i h p ban hành theo th m quy n, hình th c, trình t , th t c ư c quy nh trong Lu t này ho c trong Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t c a H i ng nhân dân, U ban nhân dân, trong ó có quy t c x s chung, có hi u l c b t bu c chung, ư c Nhà nư c b o m th c hi n i u ch nh các quan h xã h i”. ( i u 1, Lu t ban hành VBQPPL 2008). 13
c i m c a văn b n quy ph m pháp lu t Ph i do các cơ quan Nhà nư c, ngư i có th m quy n ban hành v i nh ng hình th c do pháp lu t quy nh (Là văn b n nhà nư c). Trình t , th t c ban hành văn b n ư c quy nh ch t ch trong Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t và các văn b n pháp lu t khác có liên quan. N i dung c a văn b n có ch a các quy t c x s chung. Nhà nư c b o m vi c th c hi n các văn b n quy ph m pháp lu t. 14
Nguyên t c ban hành văn b n quy ph m pháp lu t 1. B o m tính h p hi n, h p pháp và tính th ng nh t c a văn b n quy ph m pháp lu t trong h th ng pháp lu t. 2. Tuân th th m quy n, hình th c, trình t , th t c xây d ng, ban hành văn b n quy ph m pháp lu t. 3. B o m tính công khai trong quá trình xây d ng, ban hành văn b n quy ph m pháp lu t tr trư ng h p văn b n quy ph m pháp lu t có n i dung thu c bí m t nhà nư c; b o m tính minh b ch trong các quy nh c a văn b n quy ph m pháp lu t. 4. B o m tính kh thi c a văn b n quy ph m pháp lu t. 5. Không làm c n tr vi c th c hi n i u ư c qu c t mà C ng hòa xã h i ch nghĩa Vi t Nam là thành viên. Trong trư ng h p kh n c p ho c c n s a i ngay cho phù h p v i văn b n quy ph m pháp lu t m i ư c ban hành thì vi c xây d ng, ban hành lu t, ngh quy t c a Qu c h i, pháp l nh, ngh quy t c a U ban thư ng v Qu c h i, l nh, quy t nh c a Ch t ch nư c, ngh nh c a Chính ph , quy t nh c a Th tư ng Chính ph có th ư c th c hi n theo trình t , th t c rút g n ( i u 75 Lu t BHVBQPPL 2008) 15
H th ng văn b n quy ph m pháp lu t c a cơ quan Nhà nư c Vi t Nam H th ng văn b n quy ph m pháp lu t ( i u 2 Lu t BHVBQPPL 2008) (12) 1. Hi n pháp, lu t, ngh quy t c a Qu c h i. 2. Pháp l nh, ngh quy t c a U ban thư ng v Qu c h i. 3. L nh, quy t nh c a Ch t ch nư c. 4. Ngh nh c a Chính ph . 5. Quy t nh c a Th tư ng Chính ph . 6. Ngh quy t c a H i ng Th m phán Toà án nhân dân t i cao, Thông tư c a Chánh án Toà án nhân dân t i cao. 7. Thông tư c a Vi n trư ng Vi n ki m sát nhân dân t i cao. 8. Thông tư c a B trư ng, Th trư ng cơ quan ngang b . 9. Quy t nh c a T ng Ki m toán Nhà nư c. 10. Ngh quy t liên t ch gi a U ban thư ng v Qu c h i ho c gi a Chính ph v i cơ quan trung ương c a t ch c chính tr - xã h i. 11. Thông tư liên t ch gi a Chánh án Toà án nhân dân t i cao v i Vi n trư ng Vi n ki m sát nhân dân t i cao; gi a B trư ng, Th trư ng cơ quan ngang b v i Chánh án Tòa án nhân dân t i cao, Vi n trư ng Vi n ki m sát nhân dân t i cao; gi a các B trư ng, Th trư ng cơ quan ngang b . 12. Văn b n quy ph m pháp lu t c a H i ng nhân dân, U ban nhân dân. 16
Văn b n quy ph m pháp lu t c a Qu c h i Hi n pháp là Lu t cơ b n c a Nhà nư c, có hi u l c pháp lý cao nh t. Lu t, B lu t ( o lu t) là văn b n quy ph m pháp lu t có giá tr sau Hi n pháp. Ngh quy t c a Qu c h i ư c ban hành quy t nh k ho ch phát tri n kinh t - xã h i, chính sách tài chính, ti n t qu c gia, chính sách dân t c, tôn giáo, i ngo i, qu c phòng, an ninh… 17
Văn b n quy ph m pháp lu t c a U ban thư ng v Qu c h i Pháp l nh quy nh nh ng v n ư c Qu c h i giao, sau m t th i gian th c hi n, trình Qu c h i xem xét, quy t nh ban hành thành lu t. Ngh quy t c a U ban thư ng v Qu c h i ư c ban hành gi i thích Hi n pháp, lu t, pháp l nh, giám sát vi c thi hành Hi n pháp, văn b n quy ph m pháp lu t c a Qu c h i, U ban thư ng v Qu c h i, giám sát ho t ng c a Chính ph … 18
Văn b n quy ph m pháp lu t c a Ch t ch nư c L nh c a Ch t ch nư c ban hành công b tình tr ng kh n c p; t ng ng viên ho c ng viên c c b trong nh ng trư ng h p c n thi t. Quy t nh là văn b n c a Ch t ch nư c th c hi n nh ng nhi m v , quy n h n c a Ch t ch nư c do Hi n pháp, lu t quy nh. 19
Văn b n quy ph m pháp lu t c a Chính ph Ngh nh c a Chính ph : 1. Quy nh chi ti t thi hành lu t, ngh quy t c a Qu c h i, pháp l nh, ngh quy t c a U ban thư ng v Qu c h i, l nh, quy t nh c a Ch t ch nư c; 2. Quy nh các bi n pháp c th th c hi n chính sách kinh t , xã h i, qu c phòng, an ninh, tài chính, ti n t , ngân sách, thu , dân t c, tôn giáo, văn hoá, giáo d c, y t , khoa h c, công ngh , môi trư ng, i ngo i, ch công v , cán b , công ch c, quy n, nghĩa v c a công dân và các v n khác thu c th m quy n qu n lý, i u hành c a Chính ph ; 3. Quy nh nhi m v , quy n h n, t ch c b máy c a các b , cơ quan ngang b , cơ quan thu c Chính ph và các cơ quan khác thu c th m quy n c a Chính ph ; 4. Quy nh nh ng v n c n thi t nhưng chưa i u ki n xây d ng thành lu t ho c pháp l nh áp ng yêu c u qu n lý nhà nư c, qu n lý kinh t , qu n lý xã h i. Vi c ban hành ngh nh này ph i ư c s ng ý c a y ban thư ng v Qu c h i. 20