Bài giảng Quản lý công nghệ - Chương 5: Đổi mới công nghệ

Chương 1: Cơ sở của QLCN<br /> <br /> CHƯƠNG 5. ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ<br /> CHƯƠNG ĐỔI<br /> Nội dung cần nắm được:<br /> được:<br /> Quan niệm về ĐMCN;<br /> Sự cần thiết phải ĐMCN;<br /> Các cơ sở ĐMCN;<br /> Các cơ chế ĐMCN;<br /> Các mô hình ĐMCN;<br /> Thời điểm ĐMCN;<br /> Đánh giá hiệu quả của việc ĐMCN;<br /> Quản lý ĐMCN.<br /> <br /> I. Khái niệm về ĐMCN<br /> 1. ĐMCN là gì?<br /> ĐMCN<br /> gì?<br /> a. Định nghĩa<br /> ịnh nghĩa<br /> Đ<br /> ĐMCN là việc thay thế phần quan<br /> phần<br /> trọng (cơ bản, cốt lõi) hay toàn bộ<br /> (c<br /> lõi)<br /> công nghệ đang sử dụng bằng một<br /> bằng<br /> đang<br /> công nghệ khác tiên tiến hơn, hiệu<br /> tiến<br /> quả hơn.<br /> <br /> b. Phân biệt ĐMCN với cải tiến hợp lý<br /> ĐMCN<br /> tiến<br /> hóa.<br /> hóa.<br /> Tiêu chí<br /> <br /> Cải tiến, hợp lý hóa<br /> tiến,<br /> <br /> ĐMCN<br /> <br /> Tính chất<br /> chất<br /> <br /> Dựa trên cái cũ, duy trì Xóa bỏ cái cũ, xây<br /> cái cũ<br /> dựng trên các nguyên<br /> tắc mới<br /> <br /> Đặc trưng<br /> trưng<br /> <br /> Thích nghi<br /> <br /> Mang đặc trưng của<br /> đặc trưng<br /> NC&TK<br /> <br /> Điều kiện<br /> <br /> ít vốn, nhưng đòi hỏi<br /> vốn, như<br /> đòi<br /> nỗ lực duy trì thường<br /> thư<br /> xuyên liên tục<br /> <br /> Cần rất nhiều vốn và<br /> nhân lực có đủ trình độ<br /> đủ<br /> độ<br /> <br /> Đánh giá kết<br /> quả<br /> <br /> Tốt hơn, đòi hỏi thời<br /> hơ<br /> gian dài<br /> <br /> Thay đổi đột ngột.<br /> đổi đột ngột.<br /> Năng suất chất lượng<br /> chất lượng<br /> thay đổi rõ rệt<br /> đổi<br /> <br /> 1<br /> <br /> Chương 1: Cơ sở của QLCN<br /> <br /> 2. Nhận thức về ĐMCN.<br /> ĐMCN.<br /> a. ĐMCN là tất yếu<br /> ĐMCN<br /> ĐMCN là tất yếu, bởi vì nó phù hợp<br /> với quy luật không có gì tồn tại vĩnh<br /> vĩnh<br /> viễn. CN là một sản phẩm của con<br /> viễn.<br /> phẩm<br /> người và nó cũng tuân theo quy luật<br /> ngư<br /> chu trình sống của sản phẩm (sinh ra<br /> phẩm (sinh<br /> → phát triển → suy vong).<br /> vong).<br /> Do các lợi ích của ĐMCN đem lại.<br /> ĐMCN<br /> <br /> b. Cơ sở của ĐMCN.<br /> ĐMCN.<br /> Đối với các nước phát triển ĐMCN bắt<br /> nư<br /> ĐMCN<br /> đầu bằng những phát minh khoa học<br /> bằng<br /> → Sáng chế CN → ĐMCN.<br /> ĐMCN.<br /> chế<br /> Sáng chế có hai loại:<br /> chế<br /> loại:<br /> Sáng chế không kế tiếp là cùng với<br /> chế<br /> tiếp<br /> tạo ra sản phẩm mới là việc tạo ra<br /> phẩm<br /> hành vi tiêu dùng mới.<br /> mới.<br /> Sáng chế kế tiếp thì không tạo ra<br /> ế<br /> ế thì<br /> ch<br /> ti<br /> hành vi tiêu dùng mới.<br /> <br /> c. Thời điểm ĐMCN<br /> điểm ĐMCN<br /> P<br /> giá bán sản phẩm<br /> (CN mới)<br /> giá bán sản phẩm<br /> (CN đang sử dụng)<br /> giá thành sản phẩm<br /> (CN đang sử dụng)<br /> giá thành sản phẩm<br /> (CN mới)<br /> <br /> t*<br /> <br /> t<br /> <br /> 2<br /> <br /> Chương 1: Cơ sở của QLCN<br /> <br /> d. Hàm mục tiêu của ĐMCN.<br /> ĐMCN.<br /> Việc xác định hàm mục tiêu cho<br /> định<br /> ĐMCN (ĐMCN theo hướng nào, đạt<br /> hư<br /> nào,<br /> được những mục tiêu gì?) là việc làm<br /> được<br /> gì?)<br /> đầu tiên, quan trọng của quá trình<br /> tiên,<br /> đổi mới.<br /> mới.<br /> Hàm mục tiêu phải được xây dựng<br /> phải được<br /> một cách thận trọng bằng phương<br /> bằng phương<br /> pháp KH trên cơ sở phân tích đánh<br /> cơ<br /> đánh<br /> giá một cách chính xác điều kiện<br /> điều<br /> hoàn cảnh thực tế và phải phù hợp<br /> cảnh<br /> phải<br /> với kế hoạch và chính sách phát triển<br /> hoạch<br /> khác.<br /> khác.<br /> <br /> e. Sự thay thế trong ĐMCN.<br /> ĐMCN.<br /> ĐMCN thực chất là một quá trình thay thế<br /> chất<br /> tuân theo quy luật phủ định, các CN ưu<br /> định,<br /> việt hơn sẽ trở thành đối thủ cạnh tranh<br /> cạnh<br /> hơ<br /> đối<br /> ngày càng mạnh và tiến tới thay thế hoàn<br /> mạnh<br /> tiến<br /> toàn CN cũ.<br /> Trong quá trình thay thế, CN cũ nhất luôn<br /> nhất<br /> bị thu hẹp thị phần của mình, CN mới nhất<br /> phần<br /> mình,<br /> nhất<br /> luôn mở rộng thị phần của mình, còn các<br /> phần<br /> mình,<br /> CN trung gian một mặt vừa chiếm lấy thị<br /> phần của CN lạc hậu hơn nó đồng thời lại<br /> phần<br /> hơ<br /> đồng<br /> nhường lại thị phần của mình cho các CN<br /> phần<br /> như<br /> hiện đại hơn.<br /> đại<br /> Đặc điểm của ĐMCN bằng thay thế đó là<br /> điểm<br /> ĐMCN bằng<br /> thời gian dài.<br /> dài.<br /> <br /> g. Vai trò của xã hội trong ĐMCN.<br /> ĐMCN.<br /> Xã hội đóng vai trò thị trường, quyết định<br /> đóng<br /> trư ờng, quyết định<br /> sự thành công hay thất bại của ĐMCN (xã<br /> ĐMCN (xã<br /> hội là công cụ để sàng lọc đổi mới).<br /> đổi mới).<br /> để<br /> Thị trường đưa ra các nhu cầu → thúc đẩy<br /> trư<br /> đưa<br /> đẩy<br /> các nhà KH nghiên cứu, thúc đẩy triển<br /> cứu,<br /> đẩy<br /> khai các CN mới.<br /> mới.<br /> Xã hội cung cấp các ý tưởng CN mới.<br /> Xã hội là nơi cung cấp các nguồn lực cho<br /> nơ<br /> nguồ<br /> đổi mới: nhân lực, vật lực…<br /> → Xã hội là nơi tiếp nhận thành tựu CN đồng<br /> nơ tiế nhậ thà<br /> thời cũng là nơi cung cấp nguồn lực cho<br /> thờ<br /> nơ<br /> nguồ<br /> ĐMCN.<br /> MCN.<br /> <br /> 3<br /> <br /> Chương 1: Cơ sở của QLCN<br /> <br /> 3. Phân loại ĐMCN.<br /> loại ĐMCN.<br /> ĐMCN tiết kiệm vốn: là ĐMCN có thể giúp<br /> tiết<br /> vốn:<br /> nhà sản xuất tạo ra cùng một lượng sản<br /> xuất<br /> lư<br /> phẩm nhưng tiết kiệm vốn nhiều hơn tiết<br /> phẩm như<br /> tiết<br /> hơ tiết<br /> kiệm lao động.<br /> ộng.<br /> ĐMCN tiết kiệm lao động: là ĐMCN tiết<br /> tiết<br /> ộng:<br /> tiết<br /> kiệm lao động nhiều hơn tiết kiệm vốn.<br /> hơ tiết<br /> vốn.<br /> ĐMCN trung tính: là ĐMCN có tác dụng<br /> tính:<br /> tiết kiệm cả hai yếu tố cùng một tỉ lệ.<br /> tiết<br /> lệ.<br /> Cũng có cách phân loại ĐMCN phần cứng<br /> loại<br /> phần<br /> và ĐMCN phần mềm.<br /> ĐMCN phần mềm.<br /> <br /> II. Quá trình ĐMCN<br /> 1. Các giai đoạn ĐMCN.<br /> đoạn ĐMCN.<br /> a. Qúa trình hình thành và ứng dụng các<br /> CN mới.<br /> mới.<br /> NC ứng<br /> NC<br /> dụng<br /> cơ bản<br /> <br /> Triển<br /> khai<br /> CN<br /> <br /> Thực<br /> thi CN<br /> <br /> Sản<br /> xuất<br /> <br /> Truyền<br /> Marketing<br /> bá CN<br /> <br /> Mở<br /> rộng<br /> CN<br /> <br /> b. Quá trình ĐMCN ở doanh nghiệp.<br /> ĐMCN<br /> nghiệp.<br /> <br /> Nảy<br /> sinh ý<br /> tưởng<br /> <br /> Xác định<br /> khái niệm<br /> <br /> Phân tích<br /> kỹ thuật<br /> Phê<br /> chuẩn<br /> <br /> Phân tích<br /> thị trường<br /> <br /> Loại<br /> bỏ<br /> <br /> Kế hoạch<br /> KD<br /> <br /> sản xuất &<br /> TMmại hóa<br /> <br /> Kiểm định<br /> thông qua thị<br /> trường<br /> <br /> Triển<br /> khai<br /> <br /> 4<br /> <br /> Chương 1: Cơ sở của QLCN<br /> <br /> c. Quá trình ĐMCN ở phạm vi quốc gia.<br /> ĐMCN phạm<br /> gia.<br /> Ở phạm vi quốc gia, quá trình ĐMCN<br /> phạm<br /> gia,<br /> ĐMCN<br /> thường phải trải qua các bước sau :<br /> thư<br /> phải<br /> bư<br /> Nhập CN để thỏa mãn nhu cầu tối thiểu.<br /> thiểu.<br /> Tổ chức cơ sở hạ tầng kinh tế ở mức tối<br /> cơ<br /> tầng<br /> thiểu để tiếp thu CN nhập khẩu.<br /> để tiếp<br /> khẩu.<br /> Tạo nguồn CN từ nước ngoài thông qua<br /> nư<br /> lắp ráp sản phẩm (SKD- Semi Knock<br /> phẩm (SKDDown; CKD- Complete Knock Down ; IKDCKDIKDIncomplete Knock Down).<br /> Phát triển CN thông qua mua bản quyền.<br /> quyền.<br /> Thích nghi, cải tiến CN nhập khẩu. Tiến<br /> nghi,<br /> tiến<br /> khẩu. Tiến<br /> hành ĐMCN nhờ R&D.<br /> ĐMCN<br /> Khẳng định vị thế trên thị trường CN thế<br /> Khẳ<br /> định<br /> trư<br /> giới dựa trên đầu tư cao cho nghiên cứu cơ<br /> đầu<br /> cơ<br /> bản..<br /> <br /> II. Quá trình ĐMCN<br /> 2. Mô hình ĐMCN.<br /> ĐMCN.<br /> a. Mô hình tuyến tính.<br /> tuyến tính.<br /> Mô hình sức đẩy của KH:<br /> đẩy<br /> R&D<br /> <br /> Chế tạo<br /> <br /> Tiếp thị<br /> <br /> Thị trường<br /> <br /> Mô hình sức kéo của thị trường:<br /> trư ờng:<br /> R&D<br /> <br /> Chế tạo<br /> <br /> Tiếp thị<br /> <br /> Thị trường<br /> <br /> II. Quá trình ĐMCN<br /> 2. Mô hình ĐMCN.<br /> ĐMCN.<br /> b. Mô hình mạng lưới và liên kết hệ thống.<br /> mạng lư<br /> thống.<br /> Trường ĐH<br /> và phòng<br /> thí nghiệm<br /> <br /> Cơ sở hạ<br /> tầng<br /> KH&CN<br /> <br /> Các đối thủ<br /> cạnh tranh<br /> <br /> Các nhà<br /> cung cấp<br /> chính<br /> <br /> DOANH<br /> NGHIỆP<br /> <br /> Khách hàng<br /> chủ yếu<br /> <br /> Thông tin,<br /> bằng sáng<br /> chế<br /> <br /> Bạn hàng &<br /> đồng minh<br /> chiến lược<br /> <br /> Đầu tư tài<br /> sản và mua<br /> sắm thiết bị<br /> <br /> 5<br /> <br />