Bài giảng Vi sinh vật - Virut

3/29/2016<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM<br /> • Nhóm vi sinh vật có kích thƣớc nhỏ nhất (15 – 300 nm)<br /> • Kích thƣớc lớn nhất: virus đậu mùa (200 nm)<br /> <br /> VIRUS<br /> <br /> • Kích thƣớc nhỏ nhất: virus bại liệt (28 nm)<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM<br /> <br /> - Không có cấu tạo tế bào, gồm<br /> - ARN hoặc DNA<br /> - Vỏ capsid đƣợc cấu tạo bởi capsomere (protein). Số lƣợng<br /> <br /> capsomere đặc trƣng cho từng loại virus<br /> - Một số có màng bao<br /> <br /> - Hạt virus hoàn chỉnh = virion<br /> <br /> Virus không<br /> màng bao<br /> <br /> Virus có màng bao<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM<br /> <br /> QUÁ TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUS<br /> <br /> Hình dạng capsid<br /> <br /> • Kí sinh nội bào bắt buộc<br /> <br /> - Hình xoắn: virus dại<br /> <br /> • 3 giai đoạn chính<br /> <br /> - Hình khối 20 mặt: herpes<br /> <br /> • Gắn - Xâm nhập vào tế bào chủ: virus gắn với tế bào chủ<br /> <br /> - Phối hợp: thực khuẩn thể<br /> <br /> nhờ thụ thể, xâm nhập chủ yếu bằng thực bào hoặc dung<br /> hợp, chuyển vị, bơm…<br /> • Sao chép/biểu hiện gen<br /> • Tạo các virion lây nhiễm<br /> <br /> Hình xoắn<br /> <br /> Hình khối<br /> <br /> Phối hợp<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3/29/2016<br /> <br /> QUÁ TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUS<br /> 1. Gắn - Xâm nhập vào tế bào chủ<br /> <br /> QUÁ TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUS<br /> 2. Sao chép/biểu hiện gen<br /> <br /> - Virus gắn đặc hiệu với tế bào chủ bằng thụ thể<br /> - Cơ chế xâm nhập<br /> -<br /> <br /> Chuyển vị<br /> <br /> -<br /> <br /> Dung hợp<br /> <br /> -<br /> <br /> Vị trí xảy ra sao chép, phiên mã<br /> <br /> Bơm<br /> <br /> ARN<br /> <br /> Kép<br /> <br /> Tế bào chất, nhân<br /> <br /> Đơn<br /> <br /> Nhân<br /> <br /> Kép<br /> <br /> Thực bào<br /> <br /> -<br /> <br /> Kiểu gen<br /> DNA<br /> <br /> Tế bào chất<br /> <br /> Đơn dƣơng<br /> Đơn âm<br /> <br /> Retrovirus<br /> <br /> QUÁ TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUS<br /> <br /> Tế bào chất<br /> - Phiên mã  mARN<br /> - Phiên mã ngƣợc  DNA  mARN<br /> Tế bào chất<br /> - Phiên mã  mARN<br /> Nhân<br /> ARN  DNA  chèn vào DNA tế bào<br /> chủ<br /> <br /> QUÁ TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUS<br /> <br /> 2. Sao chép/biểu hiện gen<br /> 3. Tạo virion<br /> - Hợp nhất các thành phần<br /> <br /> cần thiết<br /> - Tạo virion trƣởng thành<br /> - Phóng thích khỏi tế bào chủ<br /> <br /> (nảy mầm)<br /> <br /> QUÁ TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUS<br /> <br /> QUÁ TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUS<br /> <br /> 3. Tạo virion<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3/29/2016<br /> <br /> TÁC HẠI CỦA VIRUS<br /> <br /> CHẨN ĐOÁN – ĐIỀU TRỊ<br /> Chẩn đoán<br /> <br /> bề mặt vật chủ<br /> <br /> - Quan sát trực tiếp<br /> <br /> -Chất ức chế tổng hợp acid<br /> <br /> - Phản ứng huyết thanh<br /> <br /> - Nhiễm virus dai dẳng và tiềm ẩn<br /> <br /> -Chất ức chế virus bám lên<br /> <br /> - Cấy tế bào<br /> <br /> - Chuyển tế bào thành u<br /> <br /> Điều trị - phòng ngừa<br /> <br /> - Cấy phôi<br /> <br /> - Phá hủy và gây chết tế bào<br /> <br /> nucleic<br /> -Chất ức chế tổng hợp protein<br /> <br /> Bệnh do virus<br /> <br /> -Chất ức chế protease<br /> <br /> - Đa số không có thuốc đặc trị<br /> <br /> -Huyết thanh chứa kháng thể<br /> <br /> - Chủ yếu phòng bằng vaccin<br /> <br /> -Interferon<br /> -Vaccin sống/chết<br /> <br /> PHÂN LOẠI<br /> <br /> PHÂN LOẠI<br /> <br /> Sợi đơn<br /> <br /> - Theo Genome<br /> <br /> Theo khả năng gây bệnh<br /> - Virus gây bệnh ở da và niêm mạc<br /> <br /> ADN<br /> Sợi kép<br /> <br /> - Virus sởi<br /> - Virus quai bị<br /> - Virus thủy đậu<br /> <br /> Vật liệu<br /> di truyền<br /> <br /> Sợi đơn<br /> âm<br /> <br /> Sợi đơn<br /> dƣơng<br /> <br /> ARN<br /> Sợi kép<br /> <br /> - Virus gây bệnh đƣờng hô hấp<br /> - Virus cúm<br /> <br /> - Virus gây bệnh hệ thần kinh trung ƣơng<br /> - Virus dại<br /> - Virus bại liệt<br /> <br /> Chuyển<br /> đổi<br /> <br /> Retrovirus<br /> <br /> - Virus gây bệnh tạng phủ - máu – sinh dục<br /> - Virus viêm gan<br /> - Virus HIV<br /> <br /> HBV<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM<br /> Sởi<br /> Họ<br /> Genome<br /> <br /> VIRUS<br /> GÂY BỆNH Ở DA VÀ NIÊM MẠC<br /> <br /> Đường<br /> lây<br /> <br /> Triệu<br /> chứng<br /> <br /> Vaccin<br /> <br /> Quai bị<br /> <br /> Đậu mùa<br /> <br /> Thủy đậu<br /> <br /> Paramyxoviridae<br /> <br /> Paramyxoviridae<br /> <br /> Poxviridae<br /> <br /> Herpersviridae<br /> <br /> ARN đơn, âm<br /> <br /> ARN đơn, âm<br /> <br /> DNA<br /> <br /> DNA kép<br /> <br /> Hô hấp<br /> <br /> Hô hấp<br /> <br /> Tiếp xúc chất tiết<br /> Hô hấp<br /> <br /> Tiếp xúc chất tiết<br /> <br /> - Sốt, viêm niêm<br /> mạc mắt, mũi,<br /> đƣờng tiêu hóa, hô<br /> hấp, trong má có<br /> hạt trắng (Koplic),<br /> phát ban.<br /> <br /> - Cấp tính<br /> - Vết thƣơng trên - Gây vết phỏng,<br /> - Viêm tuyến nƣớc da<br /> mụn nƣớc trên<br /> bọt  vào máu <br /> da<br /> viêm tinh hoàn,<br /> - Nổi mẩn<br /> viêm tụy, màng não<br /> - Không biến chứng<br />  tạo miễn dịch<br /> suốt đời<br /> <br /> Vaccin sống<br /> <br /> Vaccin sống<br /> <br /> Vaccin sống gây Vaccin sống<br /> đậu bò<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3/29/2016<br /> <br /> BỆNH SỞI<br /> <br /> BỆNH QUAI BỊ<br /> <br /> BỆNH ĐẬU MÙA<br /> <br /> BỆNH ĐẬU MÙA<br /> <br /> BỆNH THỦY ĐẬU<br /> <br /> VIRUS<br /> GÂY BỆNH ĐƢỜNG HÔ HẤP<br /> <br /> 4<br /> <br /> 3/29/2016<br /> <br /> VIRUS GÂY BỆNH CẢM<br /> - Gồm Rhinovirus, Adenovirus, Parainfluenza…<br /> - Lây truyền trực tiếp qua đƣờng hô hấp và gián<br /> <br /> tiếp do vật dụng<br /> - Ủ bệnh ngắn, bệnh nhẹ, thƣờng tự hết<br /> <br /> VIRUS CÚM<br /> 1. Đặc điểm<br /> - Thuộc họ Orthomyxoviridae, 3 type (A, B, C)<br /> - Có màng bao<br /> - ARN sợi đơn<br /> <br /> - Không có miễn dịch đáng kể<br /> <br /> VIRUS CÚM<br /> <br /> VIRUS CÚM<br /> <br /> 2. Năng lực gây bệnh<br /> <br /> 2. Năng lực gây bệnh<br /> <br /> - Tính cảm thụ cao<br /> - Bệnh diễn biến nhanh<br /> - Tạo miễn dịch cao nhƣng không bền<br /> - Dễ lây lan qua đƣờng hô hấp thành dịch<br /> <br /> - Ủ bệnh ngắn 1 – 2 ngày<br /> - Virus tấn công niêm mạc hô hấp  ho, hắt hơi<br /> <br /> gây hủy hại tế bào  virus tấn công phế quản,<br /> phổi  bội nhiễm<br /> <br /> VIRUS CÚM<br /> <br /> VIRUS CÚM<br /> <br /> 3. Điều trị - Phòng ngừa<br /> <br /> 3. Điều trị - Phòng ngừa<br /> <br /> - Điều trị triệu chứng, phòng biến chứng<br /> - Nâng cao sức đề kháng cơ thể<br /> - Nghi cúm A  sử dụng Amantadine<br /> <br /> - Phòng bằng vaccin: 2 loại<br /> - Vaccin chết: Trẻ em sử dụng 2 liều cách nhau 1 tháng<br /> <br /> hoặc 1 liều/năm trƣớc mùa cúm. Hiệu quả 70 – 85%<br /> - Vaccin sống giảm độc lực<br /> <br /> 5<br /> <br />