Báo cáo khoa học : Thực trạng chăn nuôi ba ba tại xã Hồng Lạc huyện Thanh Hà tỉnh Hải Dương

Chia sẻ: Nguyễn Phi Nhung Nhung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

124
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Từ xa x-a, ba ba đã đ-ợc coi là món ăn cao cấp, là thực phẩm quí để chế biến đặc sản truyền thống của Việt Nam, Trung Quốc và một số n-ớc Châu á khác. Nghề nuôi ba ba ở một số n-ớc đã có từ lâu. Nhật Bản bắt đầu nuôi từ tr-ớc thế chiến thứ nhất, Trung Quốc, Đài Loan đã phát triển mạnh hơn 30 năm nay (V-ơng Kiện Hoa, Diệp Chính D-ơng, 1998). Hiện tại, ba ba đ-ợc coi là một trong những thực phẩm quí hiếm, nên thị tr-ờng trong và ngoài n-ớc đều rất coi trọng (Đức Hiệp, 1999). ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học : Thực trạng chăn nuôi ba ba tại xã Hồng Lạc huyện Thanh Hà tỉnh Hải Dương

Báo cáo khoa học Thực trạng chăn nuôi ba ba tại xã Hồng Lạc huyện Thanh Hà tỉnh Hải Dương
T¹p chÝ KHKT N«ng nghiªp, TËp 2, sè3/2004 thùc tr¹ng ch¨n nu«i ba ba t¹i x· Hång L¹c huyÖn Thanh Hµ tØnh H¶i D−¬ng The current status of turtle production in Hong Lac commune, Thanh Ha district, Hai Duong province Ph¹m Kim §¨ng1 SUMMARY A survey was carried out in Hai Duong province to identify the current status and marketing chains of turtle production. Producers and medium collectors were directly interviewed using questionnaires. Results showed that: (i) turtles had been raised since 1991; (ii) there were 146 households raising turtles at the moment with a total area of 4570 m2. On the average, each household had 1,47 ponds (equivalent to 313 m2); (iii) turtles were mostly sold via middlemen (collectors). The majority of the produce was consumed domestically; (iv) the price was quite stable for the last few years. Turtle production had certain contribution to poverty reduction, hunger alleviation, income generation, and genetic conservation. Keywords: Turtle, poverty reduction, income generation, genetic conservation §−îc sù tµi trî cña §¹i sø qu¸n Céng hoµ 1. §Æt vÊn ®Ò1 Ph¸p, dù ¸n “FSD - Thanh Hµ” ®· hç trî kü Tõ xa x−a, ba ba ®· ®−îc coi lµ mãn ¨n thuËt cho c¸c hé n«ng d©n víi c¸c môc ®Ých: cao cÊp, lµ thùc phÈm quÝ ®Ó chÕ biÕn ®Æc s¶n xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, tiÕn tíi gióp n«ng d©n truyÒn thèng cña ViÖt Nam, Trung Quèc vµ lµm giµu, b¶o vÖ c¸c lo¹i ®éng vËt quÝ hiÕm mét sè n−íc Ch©u ¸ kh¸c. NghÒ nu«i ba ba ë cã nguy c¬ tuyÖt chñng, lËp l¹i c©n b»ng sinh mét sè n−íc ®· cã tõ l©u. NhËt B¶n b¾t ®Çu th¸i, gi¶m sù « nhiÔm m«i tr−êng ao nu«i nu«i tõ tr−íc thÕ chiÕn thø nhÊt, Trung Quèc, b»ng c¸ch thóc ®Èy nghÒ nu«i ba ba cã ®Þnh §µi Loan ®· ph¸t triÓn m¹nh h¬n 30 n¨m nay h−íng. Do vËy viÖc ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ch¨n (V−¬ng KiÖn Hoa, DiÖp ChÝnh D−¬ng, 1998). nu«i ba ba t¹i x· Hång L¹c, huyÖn Thanh Hµ, HiÖn t¹i, ba ba ®−îc coi lµ mét trong nh÷ng tØnh H¶i D−¬ng lµ hÕt søc quan träng vµ cÊp thùc phÈm quÝ hiÕm, nªn thÞ tr−êng trong vµ thiÕt lµm c¬ së cho chiÕn l−îc ph¸t triÓn ch¨n ngoµi n−íc ®Òu rÊt coi träng (§øc HiÖp, nu«i bÒn v÷ng. 1999). Tõ nh÷ng n¨m 1970 ë n−íc ta do l¹m 2. Néi dung vµ ph−¬ng ph¸p dông sö dông c¸c lo¹i ho¸ chÊt trong s¶n xuÊt nghiªn cøu 2.1. Néi dung n«ng nghiÖp vµ khai th¸c tù nhiªn qu¸ nhiÒu, - §iÒu tra thùc tr¹ng, qui m« ch¨n nu«i lµm mÊt c©n b»ng sinh th¸i nªn ba ba tù nhiªn trë nªn hiÕm. Kho¶ng m−¬i l¨m n¨m trë l¹i ba ba qua c¸c n¨m ë x· Hång L¹c - ®©y nghÒ nu«i ba ba xuÊt hiÖn vµ b−íc ®Çu ®· Thanh Hµ - §iÒu tra vµ x¸c ®Þnh m¹ng l−íi tiªu cã nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh (Bé Thuû s¶n, 1998). thô ba ba th−¬ng phÈm - §¸nh gi¸ t×nh h×nh gi¸ c¶ qua c¸c giai ®o¹n 1 Khoa Ch¨n nu«i -Thó y, Tr−êng §HNNI 191
Thùc tr¹ng ch¨n nu«I ba ba t¹i x· hång L¹c... 2.2. Ph−¬ng ph¸p ba. Giai ®o¹n tõ 1996 - 2000 do cã sù biÕn - LËp phiÕu ®iÒu tra pháng vÊn tÊt c¶ c¸c ®éng vÒ gi¸ ba ba th−¬ng phÈm nªn sè hé hé nu«i ba ba trªn ®Þa bµn x·, c¸c chñ thu nu«i t¨ng thªm kh«ng ®¸ng kÓ (37 hé), chñ gom ba ba ®Ó thu thËp th«ng tin. yÕu ph¸t triÓn nhanh vµo nöa cuèi n¨m 2000. Nh−ng sang giai ®o¹n tõ n¨m 2001-2003 ph¸t triÓn rÊt m¹nh (thªm 83 hé). §Õn nay tæng sè 3. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn 3.1. T×nh h×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i ba ba hé nu«i ba ba t¹i x· Hång L¹c ®· lªn tíi 146 trªn ®Þa bµn x· Hång L¹c huyÖn Thanh Hµ hé, nh−ng tËp trung chñ yÕu ë xãm B¾c th«n Qua kÕt qu¶ ®iÒu tra chóng t«i cã thÓ §¹i §iÒn. §Æc biÖt, khi cã sù hç trî kü thuËt chia qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i ba ba trªn cña dù ¸n sè hé nu«i ®· t¨ng lªn râ rÖt (tr−íc ®Þa bµn nghiªn cøu lµm 3 giai ®o¹n (b¶ng 1). khi cã t¸c ®éng cña dù ¸n chØ cã 87 hé, chØ NghÒ nu«i ba ba t¹i x· Hång L¹c b¾t ®Çu xuÊt sau 5 th¸ng dù ¸n t¸c ®éng sè hé nu«i lµ 146). hiÖn tõ n¨m 1991, ng−êi nu«i sím nhÊt lµ «ng 3.2. HiÖn tr¹ng ch¨n nu«i ba ba trªn ®Þa Lª V¨n §¹t xãm B¾c Th«n §¹i §iÒn. Sau khi bµn x· Hång L¹c huyÖn Thanh Hµ hé ®Çu tiªn thu ®−îc nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh, mét sè hé kh¸c ®· m¹nh d¹n ®Çu t−, kÕt Qua sè liÖu ®iÒu tra cho thÊy: bªn c¹nh sù qu¶ sau 4 n¨m trªn ®Þa bµn cã 26 hé nu«i ba t¨ng nhanh vÒ sè hé nu«i ba ba th× qui m« B¶ng 1. T×nh h×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i ba ba giai ®o¹n tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m 2003 trªn ®Þa bµn x· Hång L¹c - Thanh Hµ Th«n §¹i §iÒn §ång Hëi H¶i YÕn H¶i Hé Tæng N¨m b¾t ®Çu nu«i (hé) (hé) (hé) (hé) (hé) 1991 - 1995 23 2 1 26 1996 - 2000 29 7 1 37 2001 - 2003 69 11 2 1 83 Tæng 121 21 3 2 146 B¶ng 2. HiÖn tr¹ng ch¨n nu«i ba ba trªn ®Þa bµn x· Hång L¹c- Thanh Hµ Th«n §¹i §iÒn §«ng Hëi H¶i Hé H¶i YÕn Tæng C¸c chØ sè Sè ao nu«i 170 35 6 3 214 Sè ao/ hé 1,40 1,67 2,00 1,50 1,47 DiÖn tÝch ao nu«i (m2) 35141 7290 2330 940 45701 2 DiÖn tÝch trung b×nh/hé (m /hé) 290,42 347,14 776,67 470,00 313,02 Baba trªn 2 n¨m tuæi (con) 5040 740 0 0 5780 Baba tõ 1 ®Õn 2 n¨m tuæi (con) 18630 5080 1620 700 26030 Baba d−íi 1 n¨m tuæi (con) 21510 4200 400 0 26110 Baba sinh s¶n (con) 1473 50 40 0 1563 Sè con gièng në 4 th¸ng ®Çu n¨m 28050 0 1500 0 29550 192
Ph¹m Kim §¨ng nu«i ba ba còng ngµy cµng ®−îc më réng Nh− vËy, cã thÓ thÊy ch¨n nu«i ba ba trªn (b¶ng 2). Tæng sè ao nu«i ba ba trªn toµn x· ®Þa bµn x· Hång L¹c ®· ph¸t triÓn m¹nh c¶ lµ 214 ao, trung b×nh 1,4 ao/hé. Tuy sè hé vÒ qui m« vµ sè l−îng. nu«i ba ba ë c¸c th«n H¶i Hé, §ång Hëi vµ 3.3. M¹ng l−íi tiªu thô ba ba th−¬ng phÈm H¶i YÕn Ýt nh−ng so víi th«n §¹i §iÒn, sè x· Hång L¹c – Thanh Hµ - H¶i D−¬ng ao/hé vµ diÖn tÝch trung b×nh ao nu«i/hé t−¬ng Ba ba th−¬ng phÈm cña x· Hång L¹c øng c¸c th«n lµ: H¶i Hé (2 ao/hé; 777,67 ®−îc tiªu thô trªn c¶ thÞ tr−êng néi ®Þa vµ thÞ m2/hé), §ång Hëi (1,67 ao/hé; 347,14 m2/hé); tr−êng Trung Quèc theo kªnh gi¸n tiÕp (s¬ ®å H¶i YÕn (1,5 ao/hé; 470,00 m2/hé) cao h¬n so 1). §èi víi thÞ tr−êng Trung Quèc chñ yÕu víi th«n §¹i §iÒn (1,40 ao/hé; 290,42 m2/hé). b»ng con ®−êng tiÓu ng¹ch. L−îng ba ba ®−îc Tæng sè ba ba th−¬ng phÈm toµn x· trªn 2 b¸n sang Trung Quèc tËp trung vµo nh÷ng n¨m tuæi lµ 5780 con, ba ba tõ 1 ®Õn 2 n¨m n¨m tõ 1991 ®Õn 1996. Sau ®ã gi¶m dÇn vµ tuæi lµ 26030 con vµ d−íi mét n¨m tuæi hiÖn ®Õn nay lµ rÊt Ýt. cã ®Õn thêi ®iÓm ®iÒu tra lµ 26110 con. CÇn HiÖn nay thÞ tr−êng ba ba néi ®Þa chiÕm nãi thªm t¹i thêi ®iÓm ®iÒu tra (th¸ng 7 n¨m −u thÕ, thÞ tr−êng Trung Quèc tuy ®· gi¶m rÊt 2003) lµ lóc c¸c hé ®ang tiÕp tôc ®−a ba ba nhiÒu nh−ng s¶n phÈm ba ba x· Hång L¹c nãi gièng vµo nu«i nªn sè l−îng ba ba d−íi 1 n¨m riªng vµ c¸c vïng l©n cËn nãi chung ch−a ®ñ tuæi ®Õn cuèi n¨m sÏ cßn t¨ng m¹nh. ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr−êng trong n−íc. Ba ba bè mÑ sinh s¶n trªn toµn x· lµ 1563 §iÓn h×nh nh− n¨m nay mét sè chñ thu gom con, trong ®ã chñ yÕu tËp trung ë th«n §¹i ph¶i nhËp ba ba tõ §µi Loan vµo nh÷ng th¸ng §iÒn (1473 con). Sè con gièng në 4 th¸ng ®Çu cao ®iÓm. vô lµ 29550. Hµ Néi C¸c chñ thu gom nhá lÎ tõ vïng kh¸c ®Õn H¶i Phßng Ba ba Thanh Hµ Trung Quèc Hai chñ thu gom lín ë H¶i D−¬ng Qu¶ng Ninh H¶i D−¬ng S¬ ®å 1. M¹ng l−íi tiªu thô ba ba th−¬ng phÈm x· Hång L¹c - Thanh Hµ - H¶i D−¬ng 193
Thùc tr¹ng ch¨n nu«I ba ba t¹i x· hång L¹c... ThÞ tr−êng Hµ Néi tiªu thô ba ba m¹nh thÞ tr−êng. ChÝnh v× thÕ, giai ®o¹n nµy sè hé nhÊt, tiÕp theo lµ H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh vµ nu«i t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ. H¶i D−¬ng. §iÒu ®¸ng nãi ë ®©y lµ tiªu thô ba * Giai ®o¹n tõ n¨m 1999 ®Õn nay, sau khi ba chñ yÕu qua 2 chñ thu gom lín ë thµnh phè thÞ tr−êng Trung Quèc ®ãng b¨ng ng−êi ch¨n H¶i D−¬ng sau ®ã ®−îc ph©n phèi ®Õn c¸c nu«i quay sang tËp trung cho thÞ tr−êng néi thµnh phè lín. Do ®ã, nhiÒu khi cßn bÞ Ðp gi¸ ®Þa vµ gi¸ c¶ t−¬ng ®èi æn ®Þnh (b¶ng 3). vµ ®Æc biÖt lµ viÖc ph©n lo¹i ba ba ®Ó ®Þnh gi¸ CÇn nãi thªm r»ng, qua tÝnh to¸n s¬ bé th× chØ mang tÝnh chÊt t−¬ng ®èi nªn ng−êi ch¨n tuy gi¸ b¸n giai ®o¹n tr−íc n¨m 1996 cao h¬n nu«i bÞ thiÖt thßi lµ ®iÒu kh«ng tr¸nh khái. nhiÒu nh−ng hiÖu qu¶ kinh tÕ còng chØ t−¬ng ®−¬ng víi giai ®o¹n hiÖn nay. §iÒu nµy cã thÓ 3.4. T×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ qua c¸c giai gi¶i thÝch do tr×nh ®é nu«i, qui m« nu«i, kh¶ ®o¹n n¨ng tËn dông diÖn tÝch ao nu«i ngµy cµng VÒ gi¸ c¶, chóng t«i ph©n chia theo c¸c giai ®−îc c¶i thiÖn nªn ba ba lín nhanh h¬n, Ýt thÊt ®o¹n chÝnh vµ cã mét sè nhËn xÐt nh− sau: tho¸t h¬n. Víi gi¸ nh− hiÖn nay th× mçi kg ba * Giai ®o¹n tr−íc 1996 do thÞ tr−êng ba ng−êi ch¨n nu«i l·i tõ 100 ®Õn 130 ngµn chñ yÕu lµ Trung Quèc, ba ba b¸n rÊt ®−îc ®ång. gi¸, trung b×nh 420 ngµn ®ång/kg, thêi ®iÓm cao nhÊt 480 ngµn ®ång/kg víi lo¹i cã khèi 4. KÕt luËn l−îng tõ 0,5-0,9 kg. ThÞ tr−êng néi ®Þa trong Ch¨n nu«i ba ba trªn ®Þa bµn x· Hång L¹c giai ®o¹n nµy tiªu thô rÊt Ýt nh−ng nhu cÇu víi nh÷ng n¨m qua cã xu h−íng ph¸t triÓn m¹nh. lo¹i ba ba cã khèi l−îng trªn 1,3 kg còng víi B¾t ®Çu tõ n¨m 1991, ph¸t triÓn m¹nh nhÊt gi¸ t−¬ng ®−¬ng gi¸ b¸n thÞ tr−êng Trung vµo giai ®o¹n tõ n¨m 2001 ®Õn nay. HiÖn nay, Quèc. toµn x· cã 146 hé nu«i víi tæng diÖn tÝch ao nu«i lµ 45701 m2, diÖn tÝch ao trung b×nh/hé * Giai ®o¹n tõ 1997-1998, cã thÓ nãi lµ lµ 313,02 m2/hé, sè ao trung b×nh/hé lµ 1,47 giai ®o¹n khñng ho¶ng vÒ gi¸ cã thêi ®iÓm gi¸ chØ cßn 130 ngµn ®ång/kg. Nguyªn nh©n do ao/hé. thÞ tr−êng Trung Quèc gi¶m m¹nh vµ khã M¹ng l−íi tiªu thô chñ yÕu qua kªnh gi¸n kh¨n trong vÊn ®Ò l−u hµnh vËn chuyÓn trªn tiÕp, th«ng qua c¸c chñ thu gom. Chñ yÕu lµ B¶ng 3. Gi¸ ba ba thÞt trªn thÞ tr−êng miÒn B¾c trong mét sè n¨m gÇn ®©y Gi¸ b¸n (ngµn ®ång/kg) Lo¹i §Æc ®iÓm Th¸ng 6 - th¸ng 12 Th¸ng 1 - th¸ng 4 1 P >1.3 kg, h×nh thøc ®Ñp 220 - 255 260 - 280 2 1
Ph¹m Kim §¨ng Tµi liÖu tham kh¶o thÞ tr−êng néi ®Þa vµ hiÖn nay tiÒm n¨ng thÞ tr−êng nµy vÉn cßn rÊt lín. Tuy ch−a cã hîp Bé thuû s¶n, Vô nghÒ c¸ (1998). Tæng kÕt kü thuËt ®ång tiªu thô s¶n phÈm nh−ng ®Õn nay ng−êi nu«i ba ba ë ViÖt Nam. Nxb N«ng nghiÖp, Hµ ch¨n nu«i vµ c¸c chñ thu gom ®· cã sù thèng Néi. nhÊt vÒ ph©n lo¹i còng nh− gi¸ c¶. §øc HiÖp (1999). Kü thuËt nu«i l−¬n vµng, c¸ T×nh h×nh gi¸ c¶ tuy cã biÕn ®éng do thay ch¹ch, ba ba. Nxb N«ng nghiÖp. ®æi thÞ tr−êng vµo n¨m 1997, 1998 nh−ng mÊy V−¬ng KiÖn Hoa, DiÖp ChÝnh D−¬ng (1998). n¨m trë l¹i ®©y ®· t−¬ng ®èi æn ®Þnh vµ ng−êi Nghiªn cøu vÒ bÖnh ba ba vµ c¸ch phßng trÞ. ch¨n nu«i cã thÓ chÊp nhËn ®−îc. Nxb KHKT N«ng nghiÖp Trung Quèc. 195