Báo cáo khoa học: Truyện Nôm những vấn đề thể loại và phương thức biểu hiện

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

Thêm vào BST

Báo xấu

116
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Truyện Nôm là truyện thơ được viết bằng chữ Nôm, thường làm theo thể thơ lục bát. Truyện Nôm có hai loại là truyện Nôm bác học (như Truyện Kiều, Lục Vân Tiên...) và truyện Nôm bình dân (như Trê Cóc, Lục súc tranh công...).

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: Truyện Nôm những vấn đề thể loại và phương thức biểu hiện

VAN H 6 A NGHg T H U A T TROMC M l l ^ Tdm kinh cao thd sach khdng TROYEH HOm Cd nhd Trdn thi xU Ddng, Thanh - hd Tudng cdng quan dai phu gia Xudn thu dinh thinh ten Id Thite Thdng NHONG VAN DE Hodc: Phqm Tdi rdn ren thua quy Ngdp ngimg mdi rdi vdy vi td tudng THE LOAI Son Tdy, Ngpc thdp Id ldng, Hai thdn sdm dd sudi vdng choi xa Anh em chdng cd mpt ai VA PHirONG THUTC Cifa nhd thie'u thdn, het nen nuong nhd O citng cdu mp sdm trifa Ddm ndi cay ddng mudi dua cue long BIEU HIEN Cach cu the hda nhring chi tiet khi gidi thieu thdi gian, dja danh, lai ljch nhdn vat cua cdt truyen nhu vay cung gap d cac truyen ndm khae nhu: Ly Cdng, Chdu phdt bdn DINH THI MINH HANG hanh, Tdng Trdn Cue Hoa... Khae hdn vdi tfnh cha't md ta, ty sy cua truyen nom, ngam khue, van... lai mang tfnh ehd't trri tinh dam net. Chang han nhu trong tac pham Chinh T ruyen ndm, ngam khrie, van, ca... la nhung the loai cua van hpc chri phti ngdm, nhan vat trii tinh la nang chinh Ndm, dupe sang tao trong qua trinh phu ludn di ve giua nhring hdi uc ve dT vang dan tdc hda nhung thi loai cria van hpc dan vdi nhung nhd mong: gian. Qua trinh ay cd thi bdt dau tri TK XVI Ldng ndy gid gid ddng cd lien va da dat de'n sy phat triln rye rd d TK XVIII, Nghin vdng xin gid den non Yen XIX. Non Yen du chdng tdi miin Truyen ndm la truyen tho nom. Co the ndi Nhd chdng thdm thdm difdng len bdng trdi day la tilu thuyet bdng tho, sang tac bdng hoac vdi nhung tinh cam xdt xa: ngon ngri dan tpc, sri dung the tho luc bat va Gidn them thiep lai khdng bdng mdng CO nhiiu tac phdm cdn la khuyet danh. Dupe gdn chdng bin Lung thdnh Quan Truyen nom co de'n hang tram tac phdm gdm Khi mo nhifng tiec khi tdn truyen nom bac hpc, truyen nom binh dan, Tinh trong gidc mpng mudn vdn cung khdng truyen nom khuye't danh. Tfnh chat co ban Tuy nhien trong truyen ndm cd the co cria truyen nom la mo ta, ta truyen hay ndi nhung doan tru tinh khi mo ta cupc sd'ng, tinh mpt each khae truyen nom la the loai mang cam va nhung bie'n dpng tam ly cria cac nhdn tfnh ty sy. Co khong ft nhung thf du nhd vl vat. Cung nhu vay, trong ngam khue, van... tfnh ty sy cria thi loai truyen nom. Trong cd the cd nhung doan mo ta, ta canh khi kl vl truyen cd Phqm Tdi - Ngpc Hoa ngay d nhung viec gi dd lien quan den sinh hoat cua nhung cau dau cria tac pham, tac gia da trinh cac nhdn vat. Sy giao thoa giua nhung yeu td bay rd thdi gian, dja danh, lai ljch nhdn vat tru tinh va md ta, ta canh nhu vay trong cria cdt truyen: truyen ndm cung nhu trong ngam khrie, Md Chu ky thdy eo ddi Trang Vuong van... khong the ldm gidm di tinh loai biet cO Hpi qudn Minh, hpp than luong bdn ciia hai the loqi ndy. Trang vuong ngu lri bdn phuong thdi thudn Vl hinh thric nghe thudt, truyen ndm sri Bdt thien thu, bdt thien xudn dung the luc bat, cdn ngam khrie, van sri dung Mudn ddn eung phuc thdnh qudn trimg trimg the song that luc bat. 1 SdSOl ;•• Thang 7-2009
VAN HQC - NHjgp A N H Truyen tho ndm dupe tao bdi nhung cdu Nguyln Biiu, mpt anh hring ddn tpc ddu TK theo luat bdng trde nhu sau: XV. Ldm tuyin ky ngp la truyen nom co B (hodc T), B, B (hodc T), T B (hodc T), B nguon gdc tri van hpc ddn gian. Dd la cau B (hoac T), B, B (hodc T), T, B (hodc T), B, chuyen tinh giria nang Bach Vien va chang T, B Tdn Cac. Cdn truyen nom Bach Vien - Tdn Vi du: Cdc, cring cd cring mpt npi dung nhu truyen Nhd viia md tiee dodn vien ndm Ldm tuyin ky ngp, vdi cring nhung nhdn Hoa soi ngpn dudc hdng chen bite Id vat, cring cdt truyen, nhung khong phai vi the Trong cac truyen ddn gian bdng tho, ma chring la nhring dj ban cria cring mpt tac nhung cdu tho luc bat khong theo van luat va phaim. Truyen Bach Vien - Tdn Cdc dupe trinh ty trde bdng. vie't bdng the tho luc bat quen thupc. thudng Ngam khrie, van sri dung the tho song that dung dl sang tac nhung truyen nom con luc bat. The van cring la the ngdm khrie. Bdi truyen Ldm tuyin ky ngd lai khong phai trong tieng Viet, van cung chi'nh la ngdm. cring the tho nay. Tieu bieu cho the loai ngdm khrie, van nay la: Tac phdm Ldm tuyen ky ngd bao gom Chinh phu ngdm khue, Cung odn ngdm mpt tram bdn muoi sau bai tho tam cdu, mOi khdc, Til tinh khue, Ai tu vdn, Hd Tien thdp cau 7 dm tilt, mpt bai bdn cdu mdi cdu 7 dm cdnh vinh khue... tie't va mpt bai gom mudi mpt cdu tho ty do. Ta't ca eac khd tho tudn theo ludt bdng trde 148 bai tho nay dpc lap vdi nhau vl mat van nhu sau: luat nhimg lai dupe sdp xep ben nhau nhu OTTBBTT nhung hat trong mpt chuOi hat dupe xdy cring OBBTTBB vao mpt spi day, va spi day dd chi'nh la cdt B (hoac T), B, B (hoac T), T, B (hoac T), B truyen cria cau chuyen dupe kl. B (hoac T), B, B (hoac T), T B (hoac T), B, T B Nghia si truyen. cring bao gOm mpt loat O ddy van O la vdn ty do nhung bai tho tam cdu, mOi cdu 7 dm tiet nhu Nude ed chdy long phien chdng rifa Ldm tuyin ky ngp nhung ngdn hon rat nhiiu. Cd cd thom, da nhd ndo khudy Cho den tan bay gid, cac nha nghien criu Nhil rdi nhii lai cam tay khong the lam gi hon la dua ra nhung gia Bude di mpt bude ddy ddy lai ngimg djnh vl cac tac gia cria nhung truyen nom Nhu vay, truyen nom va ngam khrie, van Nghia SI truyen, Ldm tuyin ky ngp. Nhung khong nhring chi khae nhau d phuong thric CO kha nang la Nghia si truyen da xuat hien bieu hien nhu truyen ndm vdi tfnh chat chri vao dau TK XVI con iMm tuyen ky ngp thi yeu mo ta, ty sy, cdn ngdm khrie, van vdi tfnh mupn hon vao TK XVII. Nhu vdy hai truyen chat chri yeu la trri tinh, khdng nhung chi tren rat cd thi da xudt hien vao giai doan dau khae nhau d hinh thric nghe thudt tho ca, vdi cria ljch sri truyen ndm. truyen nom la the luc bat cdn ngdm khrie, Nhd hai truyen nom nay, chring ta co the van... la the song tha't luc bat, ma truyen nom dua ra mpt gia thuyet thri vj nhu sau: khi the va ngdm khrie, van con dupe phan biet vdi tu loai truyen nom mdi ra ddi, co mpt xu hudng each mpt the loai van hpc. manh me la dring tho tam cdu mOi cdu 7 dm Trong tie'n trinh phat trien cria the loai tilt va tho bdn cdu mOi cdu 7 dm tiet thanh truyen nom cd the da cd nhung sy bien ddi vl timg nhom dl kl nhung cdu chuyen, hay noi hlnh thric nghe thudt dl phri hpp vdi loai hinh each khae la dl sang tac truyen nom. Nhung ke chuyen cria the loai. Cd thi neu len vf du sau do ngudi ta tha'y rdng tho luc bat co hinh sau ddy minh chring cho diiu dd. Truyen nom thric uyin chuyin hon, phri hpp voi loai hinh Nghia si truyen, Ldm tuyen ky ngp va Bach kl chuyen hon, vdy la nhung bai tho tam cdu Vien - Ton Cdc la nhring truyen ndm khuye't va bdn cdu dan dan nhudng ch6 cho tho luc danh. Nghia si truyen la cdu chuyen kl vl bat. Va thi loai truyen nom vdi hinh thric S6 301 Th^ng 7-2009 H
VAN H 6 A NGHg T H U A T TROMC M i t e nghe thudt la tho luc bat da dupe khai sinh. Trong sd nhung truydn tho vidt bdng chi? Vdy la khdng k^ den nhung gia tri khae, ndm, nhung truyen ljch sir chiem mdt vi tri truyen ndm Nghia si truyen va L4m tuyen ky quan trpng. Nghia si truyen chdc chdn la mdt ngp xiing dang dupe chu y ddc biet, bdi vi trong sd nhung truydn ljch su viet bdng chri chting da tao ra nhung chi ddn quy bau trong Ndm cd nhd't, nhung cd mdt sd truydn khae nhiing bude lan md tim kie'm danh da'u viec ndi tie'ng hon va quan trpng hon. nghien crin mdt hinh thric nghe thudt tho phri 6 Viet Nam, truyin thdng chip sri ngupc hpp vdi truyen ndm. ddng qua khri da cd tri TK XUI vdi Dai Viet su The loai truydn ndm trong qua trinh tien ky ciia Ld Van Huu. Cdn vdi nhCtng truydn it diln da cd su phat trien tri Bdc vao Nam. nhiiu mang tfnh huydn thoai ciia cac nhdn vat Truyen ndm Song Tinh la mdt minh churng lich su thi lai dupe khdi thao tri sdm hon nua. cu the. Tac gia cua truydn Song Tinh la Truyen thd'ng dd da dupe phan anh trong Nguyln Hihi Hao (dng la con vi danh tudng van hpc viet bdng chu ndm vl dl tai ljch su Dang Trong Nguyln Hihi Ddt), vdn que d ngudi ta da dat cho nhimg truydn tho ljch su lang Gia Miin, huyen Tdng Son nay thudc sang tac bdng chu: ndm mdt cai tdn chung: Ha Tiling, Thanh Hda, sau di cu vao Thria Qudc sii diin ca (trie la ljch su ddn tdc duoc Thien, ndm 1672 dupe phong tude Hao ke lai dudi dang diln ca). Cac tac phdm nay Luong Hdu. Ong la ngudi cd hpc thric uydn dupe sang tac bdng the tho song thdt luc bat, bac, am hiiu ca Phdt, Nho, Lao, da giu nhieu cd khi dupe sang tac bdng tho luc bat. trpng trach trong chfnh quyin phong kie'n Nhung truydn ljch su bdng tho nay khOng Dang Trong va dupe quan, ddn ydu men. chi phan anh nhung su kidn lich su cria ddn Nguydn Biiu mdt ndm 1713. Vdi tmh hinh tu tdc theo thri tu nidn bieu it nhieu da dupe ghi lidu hidn nay, chring ta chua thi khdng djnh trong bieu nidn sir chfnh thd'ng, ma chring con chfnh xac thdi diim xudt hidn cua tac pham ke lai nhimg huyen thoai, nhung truydn kl, Song Tinh, nhung dri sao nd cung phai cd nhung truydn ngu ngdn. Va hu cdu chiem trude ndm 1713. Vdy chring ta hay chap nhdn mdt phdn quan trpng trong su hinh thanh ring truydn ndm Song Tinh la mdt tac pham nhring tac pham qud'c sri diln ca. Cd thi noi ra ddi vao khoang cudi TK XVII hodc ddu TK mac dri dupe thiet lap trdn cp sd ljch sri, XVin. Cdn phai nhd rdng, trong hon hai the chung vdn la nhimg tac pham vdn hpc tu thdn. ky, tri TK XVI dd'n cudi TK XVm, nudc Viet Nhiiu nha nghidn curu da nghiln ngdm va Nam bj chia lam hai miin: Dang Ngoai (phfa khdng djnh nhung gia trj vdn hpc cua nhung Bdc Deo ngang) dudi sy thd'ng tri cua chria truydn tho ljch su nhu Viet su dien dm TK Trinh va Dang Trong (phia Nam Deo ngang) XVI, Thien Nam minh gidm TK XVH, dudi sy thdng tri cria chria Nguyln. Sy chia Thien Nam ngu: luc TK XVII, Dai Nam cdt nhu vdy da tao ndn qua trinh ddc thri hda qudc sti dien ca TK XIX. trong nhiiu linh vuc cua ddi sd'ng van hda xa Nhung Uuydn ljch su bdng tho, nhung tac hdi, ddc biet la ngdn ngri vdn hpc. Dupe sang pham qudc sri diln ca thudc thi loai sri ca nOm. tac d vring cai trj cria chria Nguyln, Song Nhring tac pham qudc sri diln ca da gdp phdn Tinh cd thi xem la bdng chring cho nhring dang kl vao vide lam phong phri va vao ehd't ddc tfnh rieng cua ngdn ngu van hpc Dang lupng cua kho tang van hpc vidt bdng chri ndm. Trong. Nhung cung cd the Id'y Song Tinh di Truydn ndm va ngam khrie, van, ca la chring minh cho sy thd'ng nhd't co ban cua nhung the loai cd nhiiu sang tao cua ddng vdn ngdn ngri vdn hpc trong ca nudc Viet Nam hpc chri ndm. Vide nghien criu nhung thd loai thdi dd. Vdi sy ra ddi cua Song Tinh vao van hpc nay girip chring ta hiiu bidt them vl khoang cudi TK XVn ddu TK XVm, chring nhung gia trj khoa hpc cua nin van hpc truyin ta thdy Uuyen nOm da phat trien va cd vi the thdng sang tac bdng ngdn ngri dan tOc • 0 ca hai miin Nam Bdc cua dd't nudc. D.TM.H Sd301 Thang 7-2009