intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Luật lao động Việt Nam thời kì đổi mới "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

76
lượt xem
8
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luật lao động Việt Nam thời kì đổi mới

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Luật lao động Việt Nam thời kì đổi mới "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi Ts. L−u b×nh nh−ìng * ch nh. M t trong nh ng i m i m i xu t 1. Nh ng ưu i m c a h th ng pháp hi n và ngày càng ư c b c l rõ nét c a lu t lao ng 20 năm t 1986-2006 Có th nói, t khi Vi t Nam bư c vào lu t lao ng là ã d n thay th nhi m v “qu n lí” nhà nư c i v i các ơn v s th i kì i m i, lu t lao ng ã có nh ng thay i căn b n. Nhìn m t cách t ng quát, d ng lao ng và ngư i lao ng b ng kh lu t lao ng có nh ng ưu i m sau ây: năng “ i u ch nh” các quan h xã h i trong lĩnh v c lao ng. Th i kì trư c, lu t lao M t là, h th ng lu t lao n g ã có nh ng văn b n hi u l c cao, t p trung (pháp ng ư c coi là công c Nhà nư c qu n i n hoá). Trong ó, B lu t lao ng là lí xã h i. Tính ch t công c c a lu t lao m t i n hình. B lu t lao ng năm 1994 ng ã bi n lu t lao ng tr thành các ( ư c s a i, b sung năm 2002, 2006) là quy nh c ng nh c, v i m c ích gò các văn b n pháp lu t lao ng tr c ti p có hi u ơn v s d ng lao ng và ngư i lao ng l c cao nh t v lao ng. B lu t lao ng vào khuôn pháp lí nh s n. Lu t lao ng là s pháp i n hoá pháp lu t lao ng c a ngày nay ã g n v i vi c th c hi n nhi m v ph c v con ngư i, ph c v cho quan h Vi t Nam nh m ph c v cho vi c i u ch nh quan h lao ng và các quan h xã lao ng và cho n n s n xu t xã h i. Vì th , h i trong lĩnh v c lao ng trong n n kinh vi c ch chú ý n k t qu c a ho t ng t th trư ng ã tr thành ‘văn b n g c’ c a qu n lí s làm sai l ch và nh hư ng t i h th ng pháp lu t lao ng. m c tiêu xã h i c a lu t lao ng. Hai là, pháp lu t lao ng ã có tính xã B n là, lu t lao ng th i kì i m i h i hoá cao hơn. N u như trư c kia lu t lao mang tính h i nh p cao hơn. i u này xu t ng ư c xây d ng ph c v cho khu phát t nhu c u c a chính Vi t Nam trong v c nhà nư c thì nay ã ph c v cho t t c b i c nh n n kinh t th trư ng và trư c s c ép c a toàn c u hoá kinh t cũng như c a các thành ph n kinh t . Lu t lao ng không phân bi t quan h trong ơn v s vn toàn c u hoá m i quan h lao ng. d ng lao ng nhà nư c, tư nhân hay doanh Lu t lao ng ã chuy n t tr ng thái ơn nghi p có v n u tư nư c ngoài. Lu t lao c c sang a c c, song phương sang a ng cũng không phân bi t quy mô doanh phương. Bi u hi n rõ nét nh t là các quy nghi p hay lo i hình h p tác xã, h gia ình nh c a lu t lao ng Vi t Nam ã m hay cá nhân s d ng lao ng mà th c hi n r ng s i u ch nh t i quan h lao ng có s i u ch nh bình ng, r ng rãi i v i các quan h xã h i trong lĩnh v c lao ng. * Gi ng viên chính Khoa pháp lu t kinh t Ba là, lu t lao ng ã mang tính i u Trư ng i h c Lu t Hà N i T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007 27
  2. nghiªn cøu - trao ®æi y u t nư c ngoài. Chính ph Vi t Nam ã i làm vi c nư c ngoài ã ư c pháp i n phê chu n các công ư c quan tr ng c a hoá thành Lu t ngư i lao ng Vi t Nam i làm vi c nư c ngoài theo h p ng, t o Liên h p qu c (UN) và T ch c lao ng qu c t (ILO).(1) Vi c phê chu n các công i u ki n Vi t Nam thâm nh p ngày càng ư c qu c t ch ng t Vi t Nam mu n tham m nh m vào th trư ng lao ng qu c t gia ngày càng m nh m vào vi c h p tác (Lu t s 72/2006/QH11 ngày 29/11/2006). qu c t và phân công lao ng qu c t . Lu t lao ng c a Vi t Nam ã th a T năm 1991, lu t lao ng Vi t Nam ã nh n s tham gia c a ngư i lao ng nư c có nh ng quy nh khá “m ” v lĩnh v c ưa ngoài vào th trư ng lao ng t i Vi t Nam. ngư i lao ng i làm vi c nư c ngoài. Ban u ngư i lao ng nư c ngoài ch ư c Chính ph ã ban hành Ngh nh s c p gi y phép lao ng làm các công vi c 370/H BT ngày 09/11/1991 quy nh v ưa mà ngư i lao ng Vi t Nam chưa có kh ngư i lao ng Vi t Nam i làm vi c có th i năng th c hi n. Sau ó Nhà nư c ã th a h n nư c ngoài. Ngh nh s 370/H BT nh n r ng rãi s tham gia xác l p và th c ã m ư ng cho th i kì m i trong quá trình ng v i ngư i s hi n m i quan h lao d ng lao ng Vi t Nam và v i các ơn v h i nh p qu c t v lao ng c a Vi t Nam, vi c h p tác v lao ng ã m r ng t i t t c s d ng lao ng khác. Tính n nay ã có các th trư ng lao ng trên th gi i. hàng ngàn ngư i lao ng nư c ngoài ư c c p gi y phép ho t ng Vi t Nam.(2) ng năm 1994 c a Vi t B lu t lao Nam ã ưa v n trên vào Chương XI M c dù các quy nh v ưa ngư i lao ng i làm vi c nư c ngoài và quy nh “lu t hoá” tr thành các quy nh có hi u ng ư c v ngư i lao ng nư c ngoài làm vi c t i l c cao. Sau khi B lu t lao Qu c h i thông qua, Chính ph ã ban hành Vi t Nam không ph i là s th hi n t t c Ngh nh s 07/CP ngày 20/01/1995 hư ng các khía c nh c a v n m c a và h i nh p qu c t trong lĩnh v c lao d n m t s i u c a B lu t lao ng v ng. vi c ưa ngư i lao ng Vi t Nam i làm Nhưng có th nói, ó là b ng ch ng quan vi c có th i h n nư c ngoài và sau ó là tr ng th hi n r ng Vi t Nam mu n tham gia th t s vào th trư ng lao ng qu c t . Ngh nh s 152/1999/N -CP ngày 20/9/1999 quy nh v ưa ngư i lao ng Năm là, lu t lao ng th i kì i m i ã th c hi n ư c nhi m v quan tr ng, ó là và chuyên gia Vi t Nam i làm vi c có th i h n nư c ngoài. Không ch d ng l i các ã t xác l p v trí, vai trò c l p bên c nh quy nh ó, năm 2002 Qu c h i ã s a i, h th ng lu t hành chính và lu t dân s . b sung B lu t lao ng năm 1994, trong ó Giai o n trư c, do có nh ng quan ni m ã s a i, b sung nhi u quy nh v ưa chưa chu n xác và vì khoa h c lu t lao ng ngư i lao ng i làm vi c nư c ngoài. chưa phát tri n, các nhà làm lu t cũng như Theo ó, ngày 17/4/2003 Chính ph ban các nhà qu n lí, nhà nghiên c u ã bi n lu t lao ng tr thành ngành lu t lư ng tính. hành Ngh nh s 181/2003/N -CP v v n trên. Các quy nh v ưa ngư i lao ng Lu t lao ng lúc ó ch y u i u ch nh 28 T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007
  3. nghiªn cøu - trao ®æi quan h lao ng gi a “công nhân, viên ch c c a B lu t t t ng dân s , trong ó thành nhà nư c” - nh ng ngư i ư c nhà nư c ph n ti n hành t t ng và các quy t c ư c tuy n d ng vào “biên ch nhà nư c”, v i các s d ng chung song trong tương lai v i vi c “cơ quan, xí nghi p nhà nư c”. Th c ra ây v n hành cơ ch ba bên thì ch c ch n s có nh ng thay i, th m chí r t căn b n v tư là quan h do lu t hành chính m nhi m. ng th i kì trư c ã tr thành duy tài phán trong lĩnh v c lao ng. Lu t lao ngành lu t ph c v c l c cho vi c hình Sáu là, lu t lao ng càng ngày càng thành m t i ngũ công ch c nhà nư c. áp ng nhu c u c a lu t an sinh xã h i, là cơ s quan tr ng c a lu t an sinh xã h i. Tuy nhiên, lu t lao ng có vai trò i Trư c ây, do nh ng y u t khách quan v i b n thân nó là i u ch nh các quan h lao ng th c s . Th c ra, vi c quy nh quan và ch quan, lu t lao ng có ph m vi i u ch nh r ng. Theo ó, m t s lĩnh v c khác h lao ng gi a công nhân, viên ch c v i các cơ quan, xí nghi p nhà nư c cũng ch ng c a h th ng lu t xã h i cũng ư c g p vào qua là ý chí ch quan c a Nhà nư c. Còn v h th ng lu t lao ng như: lu t b o hi m xã h i, ưu ãi xã h i và tr giúp/c u tr xã h i. tính ch t, nhi u quan h lao ng trong th i kì ó ã b “hành chính hoá”. Các quan h Cùng v i s phát tri n c a n n kinh t - lao ng trong các xí nghi p qu c doanh xã h i, c a khoa h c pháp lí, các h th ng th c ra là quan h thuê mư n lao ng. pháp lu t ngày càng ư c hình thành m b o kh năng i u ch nh các quan h Vì coi quan h lao ng là quan h hành chính nên vi c gi i quy t các v n phát xã h i m t cách chính xác và hi u qu . sinh cũng theo ki u hành chính. Các yêu Theo ó, các h th ng lu t b o hi m xã h i, ng ư c ưu ãi xã h i và tr giúp/c u tr xã h i ã c u gi i quy t tranh ch p lao hình dung là các “khi u t ” nên ư c pháp ư c tách ra kh i lu t lao ng và h p lu t quy nh thu c h th ng gi i quy t các thành m t h th ng pháp lu t m i - h “khi u t ” thông qua các cơ quan nhà nư c. th ng pháp lu t an sinh xã h i. Tuy ư c Vi c ki n t ng v lao ng ư c gi i quy t tách ra thành m t h th ng pháp lu t riêng theo th t c t t ng dân s . Toà án lao ng song gi a hai h th ng lu t lao ng và lu t không t n t i. H th ng toà án ch có hai lo i an sinh xã h i có m i quan h khá ch t ch . toà, ó là: Toà hình s và toà dân s . Vi c lao Lu t lao ng i u ch nh quan h lao ng ng ư c coi là vi c dân s . Do ó, các và th c s là ngành lu t t ra nh ng quy tranh ch p lao ng u ư c gi i quy t theo t c căn b n v lao ng và hư ng th trong th t c t t ng dân s , thông qua toà dân s . xã h i mà nh ng nguyên t c c a nó khi Ngày nay, tính ch t chuyên bi t c a lu t tri n khai các quy ph m lao ng ã t o ra nh ng cơ s pháp lí quan tr ng lao ng òi h i m t hình th c t t ng riêng các i tư ng là ngư i lao ng ư c hư ng m t - t t ng lao ng. M c dù hi n t i, v i quan i m c a các nhà làm lu t, ho t ng gi i ho c nhi u ch an sinh xã h i, c bi t là quy t các tranh ch p lao ng do toà án lao các ch tr c p m au, thai s n, tai n n lao ng – b nh ngh nghi p, hưu trí, t ng gi i quy t ph i áp d ng các quy nh T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007 29
  4. nghiªn cøu - trao ®æi tu t, th t nghi p, b o hi m y t . i u ó ã lu t riêng r khác tham gia i u ch nh các quan h xã h i trong lĩnh v c lao góp ph n vào vi c n nh tình hình kinh t - ng. i s ng c a ngư i dân xã h i, n nh Tình tr ng c a lu t lao ng v n d ng trong xã h i nói chung, thay vì ch mb o “lu t ng”, “lu t khung”, “lu t hành lang” (không ph i là “xa l t do”) mà chưa m các ch an sinh xã h i cho nh ng công nhân, viên ch c nhà nư c như trư c ây. b o kh năng áp d ng tr c ti p ã gây ra khó khăn cho nh ng cơ quan và nh ng 2. Nh ng t n t i ch y u c a h th ng ngư i thi hành pháp lu t. B lu t lao ng pháp lu t lao ng hi n hành M c dù nh ng ưu i m c a lu t lao còn thi u v ng các quy nh xác nh các ng là cơ b n song nhìn nh n khách quan, b o v ngư i lao ng t i ph m hình s cũng như b o v các quy n, l i ích h p có th th y h th ng pháp lu t lao ng hi n pháp c a ngư i s d ng lao ng.(4) hành v n còn có nh ng t n t i c n kh c ph c. Nh ng t n t i ó là: - M t trong nh ng yêu c u có tính th i - Lu t lao ng hi n hành chưa th c s i c a h th ng pháp lu t lao ng trong có tính pháp i n hoá, chưa “tích h p” b i c nh h i nh p và toàn c u hoá kinh t thu c lĩnh v c lao ng xã nh ng v n và toàn c u hoá m i quan h lao ng là th h i vào B lu t lao ng - m t văn b n lu t hi n s hoà h p v i các tiêu chu n lao ng qu c t .(5) Các qu c gia thành viên, trong ó t m cao nh t. Theo quan ni m chung, khi ã thi t k có Vi t Nam c n nghiên c u phê chu n m t “b lu t” thì ngư i ta s t o ra m t o và th c hi n các quy t c ó như là m t b lu t có tính t ng quát các n i dung i u ph n c a h th ng pháp lu t lao ng qu c gia. Tuy nhiên, vi c phê chu n các văn b n ch nh. Theo quan i m ó, B lu t lao ng là o lu t có tính “hoàn ch nh” c góc pháp lu t lao ng qu c t hi n t i ch y u và ch t lư ng i u mang tính tư ng trưng ho c ch ư c s khái quát hoá các v n ch nh nhưng B lu t lao ng c a Vi t Nam d ng gián ti p, chưa ư c áp d ng tr c ti p. còn quá ơn gi n. Nhi u n i dung i u ch nh Các công ư c ư c phê chu n ch h u như c a B lu t lao ng ph i chuy n cho các cơ ư c s d ng tham chi u nh m xây d ng các văn b n pháp lu t lao ng qu c n i quan mà xét v b n ch t là không có ch c năng l p pháp quy nh. i u ó làm cho ki m tra xem kh năng pháp lu t ho c quá trình quy nh và th c thi pháp lu t tr lao ng qu c n i ã phù h p v i các công nên tuỳ ti n, thi u nh t quán. Có nh ng quy ư c ó hay chưa. Cách làm và tư duy pháp nh theo trình t “hư ng d n” trái v i quy lí như v y là chưa phù h p v i quan ni m nh c a B lu t.(3) Th m chí có nh ng quy v tính b t bu c th c hi n các quy ph m nh không m y ph c t p như quy nh v pháp lu t lao ng qu c t . B i vì, khi ã các trư ng h p b t kh kháng cũng không phê chu n, các công ư c c a T ch c lao ư c ưa tr c ti p vào B lu t lao ng. ng qu c t ph i m c nhiên tr thành b t bu c, ư c áp d ng vào các quá trình khác M c dù t n t i m t “B lu t lao ng” nhưng v n có quá nhi u các văn b n pháp nhau c a vi c th c hi n pháp lu t lao ng 30 T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007
  5. nghiªn cøu - trao ®æi như là cơ s pháp lí tr c ti p cho m i quan - Lu t lao ng, m t khía c nh nào h lao ng, cho các cơ quan, t ch c, cá ó, v n còn có bi u hi n là tính “công c nhân s d ng lao ng, i v i các cơ quan qu n lí” hơn là “công c i u ch nh”. i u nhà nư c có th m quy n. Khi gi i quy t các này là k t qu c a tư duy làm lu t chưa ư c thay i căn b n. Các nhà làm lu t khi tranh ch p lao ng ho c gi i quy t các cu c ình công, các cơ quan, t ch c, k c xây d ng pháp lu t lao ng h u như ch toà án cũng ph i có trách nhi m áp d ng y u chú tr ng n kh năng qu n lí c a nhà nư c i v i lĩnh v c lao ng. Vì th ã các quy ph m pháp lu t lao ng qu c t phân nh tính h p pháp, tính úng n c a d n n tình tr ng các quy nh c a lu t lao hành vi các bên. ng các c p u c p s can thi p c a Chính ph và các cơ quan hành chính - Lu t lao ng hi n hành còn có nh ng n i dung chưa m b o tính khoa h c, n ng nhà nư c. Lu t lao ng ã bi n t ch c công oàn và i di n c a ngư i s d ng tính ch quan c a nhà làm lu t. Các quy nh c a lu t lao ng chưa th c s t o ra lao ng thành ngư i “tư v n” chính sách m t môi trư ng pháp lí thu n l i cho m i thay vì là t ch c i di n cho ngư i lao ng và ngư i s d ng lao ng.(6) quan h lao ng hình thành và phát tri n theo các quy lu t c a kinh t th trư ng. - M t trong nh ng i m thi u sót c a lu t lao ng là chưa th c s ghi nh n s i n hình là các quy nh v ình công và gi i quy t ình công. Mư i năm qua các t n t i c a cơ ch ba bên Vi t Nam. Cơ ch ba bên là cơ ch quy nh v ình công và gi i quy t ình c d ng c a lu t lao ng, ã ư c các nư c trên th gi i công không phát huy tác d ng. Các quy nh ó ã không ư c th c ti n ch p nh n. s d ng t lâu. Trong lĩnh v c lao ng, vi c Hơn 1.300 cu c ình công x y ra trong s d ng cơ ch ba bên là m t trong nh ng nh ng năm qua nhưng không m b o ư c bi n pháp m b o n nh và hài hoà quan tính h p pháp vì các th t c và n i dung h lao ng thông qua i tho i xã h i và ình công không áp ng yêu c u chưa sát cùng quy t nh. Cơ ch ba bên ư c s th c ti n c a pháp lu t. Chưa có cơ quan d ng nh m ho ch nh chính sách, pháp toà án lao ng nào nh n ư c yêu c u gi i lu t lao ng, tri n khai th c thi pháp lu t quy t m t cu c ình công. Dư ng như các lao ng và gi i quy t các v n phát sinh quy nh c a pháp lu t v ình công ã tr trong quá trình lao ng, c bi t là gi i thành hình th c hơn là m t công c pháp lí, quy t tranh ch p lao ng và ình công. m t phương ti n giúp cho các bên c a quan Tuy nhiên, pháp lu t lao ng Vi t Nam h lao ng và nhà nư c gi i quy t các v n chưa có quy nh rõ ràng v cơ ch ba bên b c xúc c a quá trình lao ng xã h i. mà m i ch quy nh v vi c tham kh o ý Vì th , trong chương trình xây d ng pháp ki n c a i di n ngư i lao ng và ngư i s d ng lao ng. Như v y là Nhà nư c v n lu t, các quy nh v ình công và gi i quy t ình công ã ư c ưa vào k ho ch chưa coi vi c cùng tham gia quy t nh các s a i, b sung trong th i gian t i. vn lao ng c a hai gi i trong m i quan T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007 31
  6. nghiªn cøu - trao ®æi h lao ng. i u này ã làm gi m sút vai ho c m t s n i dung ch o làm nòng c t trò c a h th ng pháp lu t lao ng và chưa cho m t nh ch riêng. Ví d : Ph n quy t o i u ki n phát huy dân ch doanh nghi p nh v quan h lao ng, ph n quy nh v cũng như ã h n ch kh năng ki m soát tay i u ki n ho c tiêu chu n lao ng, ph n ba trong lao ng. Vi c không thành l p các quy nh v lao ng c thù, ph n quy nh h i ng ho c u ban ba bên ã không t n v tranh ch p lao ng, ph n quy nh v d ng ư c kh năng th c s c a ba bên ình công… Cu i B lu t ph i là ph n x trong vi c h p tác xây d ng và th c thi pháp ph t. Vi c có nh ng quy nh chung chung lu t. Vi c không b trí h i ng xét x các v áp d ng trách nhi m pháp lí trong B lu t v án lao ng theo cơ ch ba bên ã làm lao ng ã làm cho nó tr nên thi u tính răn e các i tư ng vi ph m. Không ch có v y, gi m sút vai trò c a hai gi i và ch ng m c nào ó, ã làm gi m sút hi u qu c a vi c nó làm cho vi c giáo d c, nh n th c và tuân gi i quy t các tranh ch p lao ng. theo pháp lu t lao ng b chia c t và không m b o tính h th ng.(7) 3. M t vài xu t góp ph n nâng cao hi u qu i u ch nh Vi c hoàn thi n B lu t lao ng theo hư ng pháp i n hoá (th c s ) s tích h p c a lu t lao ng trong tình hình hi n nay, ư c các v n c n chú tr ng th c hi n t t các v n sau: quan tr ng ch c ch n s - Trư c h t, c n hoàn thi n B lu t lao t o ra k t qu cao hơn trong công tác tuyên ng theo hư ng “tích h p” toàn di n: C truy n, th c hi n pháp lu t lao ng. n i dung và hình th c. - Th hai, lu t lao ng Vi t Nam c n R t khó có th hình dung m t “b lu t” có s thích ng v i pháp lu t lao ng qu c l i ch là m t o lu t ơn gi n, ch mang t , c bi t là lu t lao ng khu v c nh m tính ch t lu t khung. Quan i m xây d ng áp ng yêu c u h i nh p kinh t và toàn lu t khung ư c th nh hành nhi u năm b i c u hoá quan h lao ng. vì cơ quan quy n l c không th bàn th o và Ngày nay, cùng v i ti n trình h i nh p cho ra nh ng o lu t chi ti t. Hơn n a, kinh t qu c t , quá trình toàn c u hoá kinh vi c chi ti t hoá các o lu t s gây nên t và toàn c u hoá m i quan h lao ng, các nh ng ách t c khi các quan h xã h i phát quy ph m pháp lu t qu c t ã tr thành tài tri n m nh m , t o ra s l c h u c a các o s n chung c a các qu c gia. S chuy n lu t y nhưng trái l i, c n có m t cái nhìn hư ng tích c c ó không còn là m i m i toàn c nh và có tính khoa h c v vi c xây v i Vi t Nam b i vì Vi t Nam ã là thành d ng B lu t lao ng. viên c a nhi u t ch c qu c t , trong ó có ILO, ASEAN, WTO. Vi c giao lưu kinh t Theo tinh th n ó, B lu t lao ng c n ph i ư c thi t k hoàn ch nh hơn v i y và tham gia vào quá trình phân công và h p các v n . Các v n c a lu t lao ng tác lao ng qu c t òi h i Vi t Nam ph i ư c cơ c u trong các ph n, các chương, tìm cách hoà nh p b ng cách rút ng n trong ó m i ph n ph i bao quát m t khu kho ng cách v s khác bi t gi a h th ng v c l n, các chương ph i ch a ng m t pháp lu t lao ng c a mình v i h th ng 32 T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007
  7. nghiªn cøu - trao ®æi pháp lu t lao ng qu c t và pháp lu t lao t p th ; 105 (1957) v xoá b lao ng ng c a các qu c gia có quan h giao lưu cư ng b c. ã c ó r t nhi u qu c gia phê ưa vào th c hi n.(8) ó. Vi c gia nh p và sinh ho t trong c ng chu n ng các nư c ASEAN cũng òi h i Vi t - Th tư, c n xây d ng các quy nh v cơ ch ba bên Vi t Nam. Nam và các qu c gia trong khu v c c n có Vi c xây d ng cơ ch ba bên trư c h t gi i pháp t o ra s thích ng x lí các v n lao ng như ph c v cho các lao ng di ph i b t u t vi c công nh n s t n t i và trú, vi c ưa lao ng i làm vi c nư c vai trò c a hi p h i/t ch c c a nh ng ngư i s d ng lao ng (gi i ch ) bên c nh ngoài, ti p nh n lao ng qu c t ph c v cho quá trình u tư, gi i quy t các tranh t ch c c a ngư i lao ng (công oàn, các ch p lao ng có y u t nư c ngoài, công hi p h i lao ng). T ch c c a ngư i s nh n và thi hành các b n án ho c phán quy t d ng lao ng ph i là m t t ch c có tính c a tr ng tài nư c ngoài v lao ng v.v.. th ng nh t, bao g m nhi u hi p h i khác - Th ba, lu t lao ng c n ti p c n các nhau c a gi i s d ng lao ng h p thành, tiêu chu n lao ng qu c t theo m t tư duy tránh hi n tư ng cùng lúc có nhi u t ch c tham gia v i tư cách u là ngư i i di n m i trong ti n trình h i nh p kinh t và cho gi i s d ng lao ng như hi n nay.(9) phân công, h p tác lao ng trên ph m vi toàn th gi i. B i vì, tình tr ng này ã gây nên s chia c t không c n thi t, làm nh hư ng t i vi c S phát tri n c a xã h i nói chung, c a quan h lao ng nói riêng ã thúc y th c hi n vai trò c a nó trong lao ng. Bên nh ng quan i m, tư tư ng th c hi n các c nh ó, các quy nh c a lu t lao ng c n vì quy n con ngư i c a ngư i lao xác l p các cơ c u ba bên c p qu c gia, vn c p khu v c (vùng), c p a phương như ng. S b o v lao ng ngày nay không còn ơn thu n và c i n theo ki u ch chú các cơ c u các h i ng/u ban ba bên ó ho t ng như m t ch nh th th ng nh t tr ng n vi c ch ng l i s xâm h i t phía ch s d ng lao ng. i u quan tr ng là vì l i ích chung. Vi c c i ti n các quy nh t o ra nh ng i u ki n lao ng t t hơn cho v thành ph n c a các h i ng tr ng tài lao s phát tri n nh ng giá tr c a con ngư i ng, h i ng gi i quy t các v án, vi c i v i lao ng. lao ng và các cu c ình công hi n nay cũng c n ư c ti n hành theo hư ng b Trên tinh th n y, ILO ã khuy n cáo các qu c gia thành viên phê chu n và th c sung thành ph n i di n cho gi i lao ng hi n các công ư c qu c t v lao ng. Các và gi i s d ng lao ng vào các cơ c u ó. công ư c quan tr ng nh t c a ILO c n - Th năm, c n nghiên c u phê chu n ư c quan tâm phê chu n là: Công ư c s Công ư c s 97 v lao ng di trú và kí k t ng cư ng b c; Công các i u ư c qu c t có cơ s pháp lí b o 29 (1930) v lao ư c s 87 (1948) v quy n t do k t h p v ngư i lao ng Vi t Nam nư c ngoài. và b o v quy n t ch c; Công ư c s 98 Hi n nay, vi c ưa ngư i lao ng i làm (1949) v quy n t ch c và thương l ư ng vi c nư c ngoài ã tr thành ho t ng có T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007 33
  8. nghiªn cøu - trao ®æi v trí quan tr ng trong chính sách lao ng - di trú ho c cùng tham gia các hi p nh thì vi c làm c a Vi t Nam. Tính nht6 các qu c gia cùng có thái tôn tr ng, h p tháng u năm 2006 Vi t Nam ã ưa ư c tác và cùng có cơ s pháp lí gi i quy t trên 400 ngàn ngư i lao ng i làm vi c các v n phát sinh t vi c di chuy n lao ng và s d ng ngư i lao ng Vi t Nam trên 40 qu c gia và vùng lãnh th . Nh ng ngư i lao ng Vi t Nam ó h u h t ra úng n, công b ng./. nư c ngoài làm vi c theo các h p ng (1). Các công ư c c a T ch c lao ng qu c t mà cung ng lao ng kí k t gi a các doanh Vi t Nam ã phê chu n ư c quy nh b i Quy t nh nghi p, t ch c Vi t Nam v i các doanh s 193/Q -CTN ngày 30/5/1994 và Quy t nh nghi p c a nư c ngoài. Khi làm vi c s 796/Q -CTN ngày 26/8/1997 bao g m: Công ư c nư c ngoài, ngư i lao ng Vi t Nam ph i s 5 (1919) v tu i t i thi u c a tr em ư c vào làm vi c trong các cơ s công nghi p; s 6 (1919) v s kí h p ng lao ng v i ch s d ng lao làm vi c ban êm c a tr em trong công nghi p; s 14 ng c a nư c s t i. H ph i tuân theo (1921) v ngh hàng tu n trong các cơ s công nghi p; các quy nh pháp lu t l ao ng c a nư c s 27 (1929) v ghi tr ng lư ng trên các ki n hàng l n ti p nh n lao ng ch không ư c pháp ch b ng tàu; s 45 (1935) v s d ng ph n vào lu t lao ng Vi t Nam b o v t r c ti p. nh ng công vi c dư i m t t, trong h m m ; s 80 (1946) v s a i nh ng i u kho n cu i cùng; s 81 ó là s b t l i l n i v i ngư i lao ng (1947) v thanh tra lao ng trong công nghi p và khi ra nư c ngoài làm vi c. Theo k ho ch, thương m i; s 100 (1951) v tr công bình ng gi a Vi t Nam s tăng cư ng ưa ngư i lao lao ng nam và n cho m t công vi c có giá tr như ng ra nư c ngoài làm vi c v i m c tiêu nhau; s 111 (1958) v phân bi t i x trong vi c làm và ngh nghi p; s 116 (1961) v vi c s a i nh ng l n là gi i quy t vi c làm và tă ng thu nh p i u kho n cu i cùng; s 120 (1964) v v sinh trong cho ngư i lao ng, tăng ngu n thu cho t thương m i và văn phòng; s 124 (1965) v vi c ki m nư c. Như v y, trong nh ng năm t i con tra y t cho thi u niên làm vi c dư i m t t, trong h m s ngư i lao ng ra nư c ngoài làm vi c m ; s 138 (1973) v tu i t i thi u ư c i làm vi c; s 155 (1981) v an toàn lao ng, v sinh lao ng và càng nhi u. Nh ng ngư i lao ng khi xa môi trư ng làm vi c; s 182 (1997) v xoá b các hình quê hương, gia ình n làm vi c và sinh th c t i t nh t v lao ng tr em. s ng trong môi trư ng m i l , th m chí có (2): - Theo th ng kê chưa y c a v ti n lương - ti n nhi u nguy hi m vì mi ng cơm, manh áo công B lao ng thương binh xã h i, hi n t i s lư ng ngư i lao ng nư c ngoài làm vi c t i Vi t Nam ( c c n ư c b o v b ng pháp lu t m t cách bi t trong các doanh nghi p u tư) kho ng 80.000 ngư i. thi t th c và hi u qu hơn. - Còn theo th ng kê c a B tài chính hi n có Ngoài nh ng n l c v ngo i giao, y kho ng 300.000 Vi t Nam và ngư i nư c ngoài làm nư c m nh công tác qu n lí lao ng vi c t i Vi t Nam b i u ch nh b i thu thu nh p cao (Bài: M t b ph n ngư i dân ã quen v i thu thu ngoài, Vi t Nam c n xem xét phê chu n nh p cá nhân, - bài ăng 8h44 ngày 15/8/2006). Công ư c v lao ng di trú và kí k t các (3). Quy nh v th i gian gi i quy t tranh ch p lao hi p nh song phương ho c a phương ng t p th c a H i ng tr ng tài lao ng c p t nh cùng các qu c gia th c hi n các cam k t i v i các tranh ch p lao ng trong các doanh nghi p không ư c ình công là 10 ngày, trái v i quy nh b o v ngư i lao ng. B i l , qu c t chung c a B lu t lao ng t i i u 174 (7 ngày là th i n u cùng phê chu n Công ư c v lao ng 34 T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007
  9. nghiªn cøu - trao ®æi gian quy nh cho vi c gi i quy t c a H i ng tr ng VN C I THI N... (ti p theo trang 26) tài lao ng cho t t c các tranh ch p lao ng t p th ). - Năng l c c a b máy hành chính (4). Các B lu t ho c o lu t lao ng c a nhi u không áp ng yêu c u xây d ng văn b n nư c (Pháp, Nh t B n, Thái Lan…) quy nh rõ các hành vi ph m t i trong ó x lí. Các hình ph t quy ph m pháp lu t. ư c quy nh trong ó thư ng là ph t ti n ho c ph t Báo cáo t ng k t vi c th c hi n giai tù ho c c hai. o n I (2001-2005) Chương trình t ng th (5). H th ng các tiêu chu n lao ng qu c t ư c ghi nh n trong các Công ư c (Convention) và Khuy n c i cách hành chính nhà nư c giai o n ngh (Recomendation)c a T ch c Lao ng qu c t 2001-2010 và phương hư ng, nhi m v c i (ILO). T năm 1998, ILO chính th c thông qua Tuyên cách hành chính giai o n II (2006-2010) b v các nguyên t c và các quy n cơ b n t i nơi làm vi c (Declaration on Fundamental Principles and ã ưa ra nh n nh xác áng: “Tình tr ng Rights at work) trong ó quy nh và khuy n cáo các có lu t quy nh chung chung, thi u tính qu c gia thành viên th c thi nghiêm ch nh các tiêu kh thi còn ph bi n d n n hi n tư ng chu n lao ng qu c t (International Labour Standards). Vi t Nam có th phê chu n Công ư c “n ng” nhi u ngh nh, th m chí thông nhưng không th c thi các “n i dung nh y c m”, ví d tư hư ng d n thi hành”.(8) Trong ho t ng như phê chu n Công ư c v các quy n kinh t , xã h i l p pháp hi n nay, m t xu hư ng khá ph và văn hoá nhưng không ưa vào th c thi ph n quy nh v quy n ình công c a ngư i lao ng. bi n là nh ng gì ph c t p, khó quy nh, (6). Ngh nh s 145/2004/N -CP ngày 14/7/2004 khó ư c Qu c h i thông qua thì giao “hư ng d n chi ti t thi hành B lu t lao ng v vi c Chính ph quy nh chi ti t và hư ng d n T ng liên oàn lao ng Vi t Nam và i di n c a ngư i s d ng lao ng tham gia v i cơ quan nhà thi hành; n lư t mình, Chính ph l i giao nư c v chính sách, pháp lu t và các v n có liên cho b có liên quan th c hi n. Như v y, quan n quan h lao ng” th c s chưa coi i di n c a hai gi i Ch – Th là nh ng i tác bình ng. trong vi c này, b máy hành chính v a (7). Trong B lu t lao ng có quy nh vi c x ph t ư c hư ng l i v a ph i ch u s c ép công i u 192-195 nhưng các quy nh trong 4 i u lu t t vi c r t l n. Vi c ư c hư ng l i th hi n có tính ch t chung, thi u c th và như là m t s d n d t. Có quy nh như là lo i “u quy n” c a ch b máy ó có th t ra quy nh theo Qu c H i cho Chính ph ban hành quy nh áp cách thu n ti n cho mình; s c ép công vi c d ng ( i u 195 quy nh: Chính ph quy nh vi c th hi n ch b máy b quá t i, không th x ph t hành chính i v i hành vi vi ph m pháp lu t lao ng). Th c t các quy nh chung ó không th c hoàn thành kh i lư ng công vi c ư c giao hi n ư c mà ph i d a vào các văn b n pháp lu t úng th i h n quy nh. kh c ph c khác thu c nhi u lo i khác nhau. như c i m này, c n c i cách ho t ng l p (8) Tính n 2006, ã có 168 qu c gia phê chu n Công ư c s 29; 145 qu c gia phê chu n Công ư c s pháp theo hư ng gi m d n nh ng v n 98; 154 qu c gia phê chu n Công ư c s 87 và 165 giao Chính ph quy nh chi ti t và hư ng qu c gia phê chu n Công ư c 105. d n thi hành./. (9). Hi n nay, Liên minh h p tác xã Vi t Nam và Phòng thương m i và công nghi p Vi t Nam là hai t ch c riêng r , là “ ng i di n” cho ngư i s d ng (8). Xem: Công báo nư c C ng hoà xã h i ch nghĩa lao ng. Vi t Nam, s 2324, ngày 20/5/2006. T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007 35
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2