intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo "Vai trò của nhà nước trong lĩnh vực giải quyết việc làm"

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

100
lượt xem
19
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vai trò của nhà nước trong lĩnh vực giải quyết việc làm

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo "Vai trò của nhà nước trong lĩnh vực giải quyết việc làm"

  1. nghiªn cøu - trao ®æi TS. NguyÔn H÷u ChÝ * nư c ta, gi i quy t vi c làm cho ngư i Nhà nư c. Nhà nư c không có i u ki n lao ng là m t trong n i dung cơ b n m b o vi c làm cho m i ngư i lao ng, c a Chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i t ph i ch p nh n h t t ch c nh m tìm nay n năm 2010 và c nh ng ch ng ư ng ư c vi c làm cho b n thân và cùng v i s ti p theo, c bi t n năm 2020 khi t nư c có m t c a ngư i s d ng lao ng ngoài ta ư c xây d ng cơ b n thành m t nư c Nhà nư c làm cho các ngu n vi c làm ti m công nghi p thì v n vi c làm i v i ngư i tàng và a d ng; ba là, các ưu ãi i cùng v i vi c làm lâu dài trư c ây như nhà , lao ng s ph thu c r t l n vào gi i quy t tăng trư ng kinh t g n v i phát tri n vn d ch v y t , i n, nư c… không còn t n t i. b n v ng. Trong v n gi i quy t vi c làm, i u ó cho th y vai trò c a Nhà nư c trong Nhà nư c có vai trò r t l n và quy t nh xét lĩnh v c vi c làm ã thay i. Trong i u ki n kinh t th trư ng, vi c làm c a ngư i khía c nh ho ch nh chính sách, pháp lu t và qu n lí vĩ mô. Hi u theo nghĩa r ng, v i lao ng ch u nh hư ng r t l n t các quy ch c năng và trách nhi m c a mình, v lu t khách quan và bi n ng cung c u lao nguyên t c Nhà nư c ph i quan tâm và gi i ng trên th trư ng. Tuy nhiên, th trư ng quy t m i nhu c u vi c làm trong toàn xã m c dù có cơ ch t i u ch nh và m c nh t nh có kh năng x lí các quan h cung h i. Tuy nhiên, trong ph m vi bài vi t này - c u, giá c lao ng nhưng th c t ã cho chúng tôi ch y u quan tâm n vai trò c a Nhà nư c trong lĩnh v c gi i quy t vi c làm th y nh ng b t n c a th trư ng lao ng, cho ngư i lao ng làm công ăn lương trên nh ng m t cân i trong cung c u lao ng cơ s quy nh c a pháp lu t lao ng.(1) x y ra khi l c lư ng lao ng không ư c chu n b t t nh t cho nh ng thay i này. Nói 1. m b o vi c làm thông qua ho ch nh, xây d ng các chương trình phát cách khác không th "bàn tay vô hình" tri n kinh t - xã h i g n v i chính sách i u khi n th trư ng lao ng nói chung và vi c làm và lao ng vn vi c làm nói riêng mà ph i có s can Vi c t ch c l i h th ng s n xu t, thi p c a Nhà nư c nh m m b o cho m i chuy n n n kinh t k ho ch hóa sang n n công dân u ư c ti p c n vi c làm m t kinh t th trư ng ã t o ra nh ng thay i cách công b ng và hi u qu . th c hi n sâu s c trong lĩnh v c vi c làm. M t là, ch ư c vai trò này ng th i v n m b o s bao c p b o m vi c làm y cho m i công dân không còn t n t i n a; hai là, * Gi ng viên chính Khoa pháp lu t kinh t s xu t hi n c a thành ph n kinh t ngoài Trư ng i h c Lu t Hà N i t¹p chÝ luËt häc sè 1/2006 13
  2. nghiªn cøu - trao ®æi ng bình thư ng c a th trư ng lao d ch thích h p. Trong 3 năm 2001 - 2003 t vn ng, Nhà nư c ph i phát huy ư c vai trò tr ng lao ng trong các ngành nông, lâm, qu n lí, i u ti t t m vĩ mô nh m tác ng, ngư nghi p gi m d n t 60,54% năm 2001 xu ng còn 59,04% năm 2003, trong ngành i u ch nh cung c u lao ng trong xã h i. công nghi p và xây d ng tăng t 14,41% Tình tr ng c a vi c làm ph thu c r t nhi u vào tương quan cung c u lao ng trên năm 2001 lên 16,41% năm 2003, trong th trư ng. Hi n nay, nư c ta nhu c u lao thương m i và d ch v tăng t 24,2% năm 2002 lên 24,55% năm 2003,(3) i u ó cũng ng ph thu c nhi u vào vi c s d ng các ngu n l c u tư phát tri n kinh t và vi c có nghĩa là t o ra nhi u vi c làm n nh hơn chuy n d ch cơ c u c a n n kinh t . cho ngư i lao ng. Như v y, Nhà nư c Th nh t, v ngu n l c u tư phát tri n thông qua vi c ho ch nh các chương trình và t ó t o ra vi c làm m i, hi n nay các phát tri n kinh t - xã h i g n li n v i gi i ngu n l c u tư nư c ta tương i a quy t vi c làm, khuy n khích s d ng a d ng và phong phú: Ngu n t Nhà nư c, d ng hóa các ngu n l c u tư, chuy n d ch m nh m cơ c u n n kinh t theo hư ng khu v c tư nhân, u tư nư c ngoài… Trong m m d o và linh ho t ã t o ra m t lư ng m i quan h v i vi c làm, vi c ho ch nh c u lao ng nh t nh theo chi u hư ng tích chính sách kinh t , phê chu n các d án u tư c n ph i g n li n v i vi c t o và gi i c c góp ph n t o ra m t lư ng áng k vi c quy t vi c làm. S li u i u tra cho th y, do làm trong xã h i. Tuy nhiên, trong v n các ngu n l c u tư vào n n kinh t liên t c này v n còn t n t i nhi u b t c p và mâu ư c b sung nên n n kinh t nư c ta v cơ thu n. Trư c h t, chính sách phát tri n kinh b n v n duy trì ư c nh p phát tri n t - xã h i (mà c bi t là phát tri n công m c cao và ch làm vi c m i ư c t o ra nghi p) chưa ư c ti p c n m t cách cân hàng năm u tăng, trong ó riêng các b ng v i nhi u khía c nh c a v n vi c chương trình kinh t - xã h i ã t o ra làm. Ch ng h n, chính sách phát tri n công 74,06% t ng ch làm vi c m i, Qu qu c nghi p ph i chú tr ng t i nh ng ngành s gia h tr vi c làm t o ra 22,32%.(2) Các s d ng nhi u lao ng, ho c lôi kéo nh ng li u trên cho th y n u Nhà nư c có chính ngành s d ng nhi u lao ng phát tri n sách khuy n khích u tư th a áng, chương theo. Nh ng ngành s d ng nhi u lao ng trình kinh t - xã h i h p lí kh năng tăng thư ng ư c tính n là nh ng ngành công c u v lao ng là hoàn toàn có th . nghi p d t, may m c, ch bi n nông s n… Th hai, v cơ c u c a n n kinh t , do s Vi c s n xu t ư ng phát tri n s kéo theo tác ng m nh m t các chính sách c a Nhà ngành tr ng mía, làm bánh k o phát tri n. nư c nên vi c chuy n d ch cơ c u c a n n Trong i u ki n thương m i qu c t hi n kinh t ã có s thay i áng k v i các nay, t t c các ngành này u ph i có l i th ngành ngh công nghi p, xây d ng, d ch c nh tranh qu c t cao, n u không s không th t n t i ư c. Có th ngành may m c c a v … theo ó cơ c u lao ng ã có s chuy n 14 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2006
  3. nghiªn cøu - trao ®æi ta phát tri n t t trong th i gian qua, nhưng ã không s d ng ư c t o vi c làm cho nguyên li u cung c p cho nó ph n l n u mình và xã h i. Nguyên nhân c a tình tr ng này có th có nhi u nhưng ch y u là thi u nh p kh u vì công nghi p d t c a ta không áp ng ư c yêu c u c a công nghi p may th trư ng, môi trư ng kinh doanh còn kém m c hi n i. Do v y, t năm 1990 n năm hi u qu , chính sách u tư c a Nhà nư c 1999 ngành s n xu t v i c a ta ã liên t c thi u thuy t ph c. gi m sút, t 318 tri u mét v i năm 1990 V cơ c u lao ng, trong khi chuy n xu ng còn 222 tri u mét năm 1995, mãi n d ch cơ c u kinh t di n ra tương i nhanh năm 1999 m i tăng tr l i t m c 320 tri u chóng theo hư ng công nghi p hóa, hi n i mét,(4) kéo theo ó là s suy gi m vi c làm hóa thì chuy n d ch cơ c u lao ng di n ra các doanh nghi p này. ây, ph i gi i quy t ch m, d n n có m t kho ng tr ng cách xa gi a cơ c u lao ng và cơ c u kinh t . n vn quy ho ch t ch c phát tri n nh ng ngành này như th nào v a m b o ư c năm 2003, cơ c u giá tr ngành nông nghi p hi u qu kinh t v a m b o ư c m c tiêu trong GDP gi m, ch còn 22,3% nhưng cơ gi i quy t vi c làm b n v ng mà th t ra ch c u lao ng nông nghi p v n chi m (6) y u là s lí m i quan h c a Nhà nư c v i 59,04%. T ó t n t i m t mâu thu n là trong khi dư th a lao ng ph thông khá các ch th khác trong vi c th c hi n các d kĩ thu t, án kinh t nói trên. Có th thay cho vi c tr c l n l i thi u lao ng có trình ti p làm như hi n nay thì Nhà nư c ch m nh t là lao ng có trình cao. Hay nói cách khác, cơ c u lao ng này ch y u ch b o các i u ki n kinh t - xã h i cho s phát tri n như quy ho ch vùng nguyên li u, c p là nh ng ngư i lao ng làm các công vi c m t b ng cho vi c xây d ng nhà máy, u tư có thu nh p th p, b p bênh, thi u n nh. Tóm l i, kh năng gi i quy t vi c làm cơ s h t ng… còn vi c xây d ng nhà máy như th nào, s d ng công ngh ra sao… thì trong th trư ng ph thu c r t l n vào t ng m c u tư phát tri n và các chương trình cho các ch kinh doanh trong nư c ho c phát tri n kinh t - xã h i c a t nư c. Nhà ngoài nư c m nhi m. nư c v i tư cách là ch th qu n lí l n nh t V vi c huy ng ngu n v n u tư phát c n có s tác ng, nh hư ng, chính sách tri n, th c t cho th y ngu n v n d tr c n thi t v a m b o hi u qu kinh t khu v c dân cư chưa huy ng còn l n. c a các chương trình, d án u tư v a m Theo ư c tính c a B k ho ch và u tư và b o m c tiêu gi i quy t vi c làm có ch t T ng c c th ng kê thì m i ch có kho ng lư ng, b n v ng cho ngư i lao ng. 36% v n hi n có trong dân ư c huy ng cho u tư phát tri n. S v n d tr chưa 2. m b o công b ng trong lĩnh v c ư c s d ng trong dân ư c còn 4-5 t vi c làm USD.(5) S li u này cho th y m t ngh ch lí là Không ai có th ph nh n nh ng ưu th trong dân cư th a c lao ng và v n, nghĩa c a n n kinh t th trư ng, c bi t trong b i là ngư i dân có s c lao ng, có ti n nhưng c nh toàn c u hóa. Dư i góc vi c làm, t¹p chÝ luËt häc sè 1/2006 15
  4. nghiªn cøu - trao ®æi toàn c u hóa t o ra m t lư ng vi c làm r t hành m t s i u c a B lu t lao ng v lao l n th m chí vư t ra kh i biên gi i qu c gia, ng n , Thông tư s 03/L TBXH ngày t ó kh năng l a ch n và cơ h i vi c làm 13/1/1997, Thông tư s 19/1997/TT-BTC cho m i công dân là r t cao. Tuy nhiên, toàn ngày 6/11/1997… Nhà nư c ưa ra nhi u c u hóa cũng có nh ng m t trái c a nó v bi n pháp nh m xác nh nghĩa v , ng th i lĩnh v c vi c làm. ó là tình tr ng th t có nh ng ưu ãi v i các doanh nghi p s nghi p, là s phân bi t vi c làm c a nhóm d ng nhi u lao ng n . i v i ngư i lao ng tàn t t, theo s ngư i lao ng y u th …Và ây vai trò c a Nhà nư c là ph i h n ch li u i u tra hi n nay nư c ta có kho ng n m c th p 5,1 tri u ngư i tàn t t, chi m kho ng 6,4% nh t s b t bình ng trong v n vi c làm, dân s . Tuy nhiên, trong s 69,2% ngư i tàn m b o công b ng trong cung c p vi c làm và ti p c n vi c làm cho m i công dân. tt tu i lao ng, ch có 3,36% có vi c (7) Trư c h t làm. T o vi c làm cho ngư i tàn t t không i v i lao ng n , v phương di n pháp lí, pháp lu t nghiêm c m ch là v n xã h i mà ang tr thành v n m i hành vi phân bi t i x v gi i tính kinh t ngày càng b c xúc. Kinh nghi m trong v n vi c làm. Hay nói cách khác lao th gi i cho th y, v n t o vi c làm cho ngư i tàn t t có ý nghĩa kinh t r t l n. Theo ng n hoàn toàn có quy n bình ng v i ư c tính c a WB: Hàng năm th gi i s thi t lao ng nam trong vi c ti p c n các kênh, h i kho ng 1,4-2 nghìn t USD n u ngư i ngu n t o và gi i quy t vi c làm. Tuy nhiên, khuy t t t không ư c tham gia vào kinh t . do có nhi u h n ch v s c kh e, trình Trên th c t ILO cũng ã nh n nh không nh n th c, văn hóa, tay ngh … ng th i có m t qu c gia nào có th phát tri n thành v i vai trò kép là v a lao ng, v a làm m công n u có m t b ph n l n dân cư - chi m nên ngư i lao ng n thư ng b nh hư ng n th i gian và ch t lư ng làm t 5%-15% dân s là ngư i khuy t t t không áng k ư c tham gia hòa nh p v i kinh t - xã h i vi c. Vì th mà ngư i s d ng lao ng n u t nư c.(8) Vi t Nam chính sách lao ng, ư c l a ch n thư ng h không nh n lao vi c làm v i ngư i tàn t t ư c Nhà nư c ng n . Do ó, nguy cơ không có vi c làm h t s c quan tâm. V khía c nh pháp lí, c a lao ng n càng l n và t l m t vi c trong B lu t lao ng có nh ng quy nh làm cũng cao hơn nhi u so v i lao ng riêng v lao ng tàn t t, các văn b n hư ng nam. Do ó, Nhà nư c b ng nhi u hình th c d n như Ngh nh s 81/CP ngày khác nhau, trong ó ch y u là s d ng công 23/11/1995, Thông tư s 23 TC/TCT ngày c pháp lu t nh m t o i u ki n công b ng 26/4/1996 c a B tài chính, Thông tư liên hơn cho ngư i lao ng n trong lĩnh v c vi c làm. Thông qua các quy nh c a B t ch s 01/1998/TT-LT BL TBXH-BKHDT lu t lao ng và các văn b n hư ng d n như: ngày 31/10/1998 hư ng d n th c hi n Ngh Ngh nh s 23/CP ngày 18/4/1996 c a nh s 81/CP, ngoài ra còn có Pháp l nh v Chính ph quy nh chi ti t và hư ng d n thi ngư i tàn t t do U ban Thư ng v Qu c h i 16 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2006
  5. nghiªn cøu - trao ®æi khóa X thông qua ngày 30/7/1998. Các quy không ph i là m t ngo i l . Vai trò c a Nhà nư c nh nói trên ch y u nh m khuy n khích ây là thông qua các hình th c, bi n ngư i s d ng lao ng thu nh n và t o vi c pháp khác nhau (mà ch y u là b ng pháp làm cho ngư i tàn t t, chính sách cho vay lu t) t o ra nh ng i u ki n và thúc y các v n ưu ãi ngư i tàn t t t t o vi c làm, cơ h i m b o s bình ng c n thi t v hư ng d n t l lao ng tàn t t mà doanh vi c làm cho m i i tư ng trong xã h i nh ng giá tr ích th c mà kinh t th trư ng nghi p ph i nh n, n u không s ph i n p m t kho n ti n vào qu vi c làm gi i quy t em l i ph i là nh ng l i ích chung cho m i vi c làm cho ngư i tàn t t, ưa ra các quy ngư i. Tuy nhiên, t th c t quy nh và áp nh v i cơ s d y ngh và cơ s s n xu t d ng c a pháp lu t v v n này có th th y vai trò c a Nhà nư c trong lĩnh v c bình kinh doanh dành riêng cho ngư i tàn t t… i v i lao ng chưa thành niên, hi n ng v vi c làm còn nhi u h n ch . Ph i chăng nay vi c s d ng và nhu c u làm vi c c a ây có b t c p t quy nh c a pháp lao ng chưa thành niên nư c ta là khách lu t và th c ti n i s ng xã h i? Có s mâu quan và th c t cho th y n u lao ng chưa thu n gi a l i ích c a doanh nghi p và trách thành niên ư c phân công lao ng phù h p nhi m c a h ? S m t cân i c a cung c u v i s c kh e cùng nh ng m b o h u hi u lao ng? Ti m l c tài chính c a doanh v i u ki n lao ng và ư c i x công nghi p và xã h i…? Ch ng h n, pháp lu t quy nh các ưu ãi v tài chính (thu , vay b ng thì r t áng khuy n khích. Tuy nhiên, trên th c t tình tr ng l m d ng s c lao ng v n…) cho doanh nghi p s d ng nhi u lao c a ngư i lao ng chưa thành niên di n ra ng n , lao ng tàn t t nhưng i u ki n và khá ph bi n dư i nhi u hình th c: Làm th t c th c hi n v i doanh nghi p l i r t công vi c n ng nh c, c h i, tr lương th p, khó khăn và ph c t p, hay quy nh các bi n pháp h tr , ưu ãi thì tương i y i u ki n lao ng t i t … B lu t lao ng cũng có nh ng quy nh riêng v lao ng nhưng không có m t cơ ch ki m tra, giám chưa thành niên, ch y u nh m b o v nhóm sát ch t ch nên doanh nghi p có th c hi n i tư ng này. C th là các quy nh v vi c n m c nào cũng hay không? Vi ph m làm và h c ngh ; thi t l p quan h lao ng; không ai bi t và không có m t ch tài c th . th i gi làm vi c, ngh ngơi; ti n lương, thu Vì v y, th c hi n vai trò này c a mình thông qua pháp lu t, Nhà nư c c n ban hành nh p; an toàn và v sinh lao ng… các quy nh trên cơ s phù h p v i i u ki n Tóm l i, khi tham gia các quan h trong th trư ng vì nhu c u l i ích các ch th c a n n kinh t - xã h i, c a doanh nghi p, thư ng tìm cách thi t l p và th c hi n nh ng k t h p hài hòa gi a l i ích và trách nhi m các bên c bi t là c a Nhà nư c và doanh nghi p. m i quan h có l i nh t cho mình. i u ó M t khác, kinh nghi m c a nhi u nư c cho ng nghĩa v i vi c các ch th "y u th ", th y trong v n này ho t ng tuyên truy n, "kém may m n" s khó có cơ h i c nh tranh t o dư lu n v m t xã h i có nh hư ng r t l n m t cách bình ng. Lĩnh v c vi c làm cũng t¹p chÝ luËt häc sè 1/2006 17
  6. nghiªn cøu - trao ®æi ngành này có ngư i làm thuê là nh ng ngư i n nh n th c và hành ng c a toàn xã h i nói chung và c a ngư i s d ng lao ng, không thu c h gia ình. Nhưng ch có 8,2% ngư i lao ng trong lĩnh v c này. doanh nghi p gia ình có ho t ng thương Ngoài ra, khi nói n vai trò c a Nhà m i, d ch v và 2,8% có ho t ng công nghi p.(9) i u rõ ràng là, m t m t, doanh nư c trong vi c m b o s bình ng v vi c làm, bên c nh nh ng v n nói trên nghi p h gia ình t o ra r t ít vi c làm trong cũng c n chú ý n các n i dung v an sinh thương m i, công nghi p và d ch v , m t xã h i như: Ch v i ngư i lao ng ngh khác, vi c làm do các ơn v này t o ra tương ng ch y u v i t t o vi c làm. Như v y, vi c, m t vi c, th t nghi p… t t o vi c làm c a ngư i lao ng vn 3. Xây d ng, t o l p các công c , th nư c ta, nh t là trong khu v c công nghi p ch h tr trong lĩnh v c t o và gi i quy t còn nhi u b t c p. i u này ư c gi i thích vi c làm b i các lí do như s h n ch v kh năng 3.1. a d ng hoá các ngu n và hình thích ng và năng ng c a ngư i lao ng th c t o, gi i quy t vi c làm V i dân s kho ng hơn 80 tri u ngư i, v i th trư ng, v ngành ngh , m t b ng, cơ trong ó có trên 40 tri u lao ng có nhu c u s s n xu t, ngu n v n… trong ó c bi t là ngu n v n liên quan n cơ ch và kh năng vi c làm, th t s là s c ép r t l n i v i xã h i và Nhà nư c ta. Vì v y, vi c a d ng hóa cung ng tín d ng t Nhà nư c, ch ng h n t các ngu n và hình th c t o, gi i quy t vi c Qu qu c gia v gi i quy t vi c làm. làm là hư ng i c n thi t c a Nhà nư c ta - Ho t ng xu t kh u lao ng. Xu t nh m khai thông các ngu n l c và t n d ng kh u lao ng và chuyên gia là m t b ph n m i ti m năng c a xã h i trong lĩnh v c gi i c u thành h u cơ c a chương trình vi c làm quy t vi c làm. Các ngu n và hình th c t o, qu c gia. Cho t i nay lao ng Vi t Nam ã làm vi c g n 40 nư c và vùng lãnh th . gi i quy t vi c làm ch y u bao g m: - Hình th c t t o vi c làm: i v i khu M c dù có nh ng bi n ng v chính tr , v c phi công nghi p ây v n là hình th c kinh t c a khu v c và trên th gi i, các th trư ng ti p nh n l n lao ng Vi t Nam v n ch y u gi i quy t vi c làm. S li u các ư c tăng cư ng và n nh. Ho t ng xu t cu c i u tra cho th y ph n óng góp c a kh u lao ng và chuyên gia trong năm 2003 doanh nghi p gia ình vào t ng vi c làm v n ã t k t qu vư t b c: 75.000 ngư i.(10) r t l n. i u này ch y u là do ph n l n các doanh nghi p gia ình là các cơ s nông Như v y, có th th y xu t kh u lao ng là nghi p. Trong i a s các trư ng h p, các hình th c quan tr ng gi i quy t vi c làm cho ngư i lao doanh nghi p gia ình không dùng b t c ng, thu ngo i t cho t nư c. Bên c nh nh ng m t tích c c ã ư c nhân công nào ngoài h gia ình. ivi công nghi p và nh t là thương m i và d ch ng cũng có kh ng nh, xu t kh u lao v thì i u này chưa th t úng l m vì có nh ng h n ch , b t c p c n ư c kh c ph c như ý th c, trình c a ngư i lao ng; s 21% và 24% các doanh nghi p c a hai 18 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2006
  7. nghiªn cøu - trao ®æi thi u ng b c a h th ng pháp lu t; năng i u ó th hi n m c v n u tư/vi c làm hay m c v n u tư/lao ng khu v c có l c c a các doanh nghi p xu t kh u lao FDI cao hơn nhi u l n so v i khu v c có v n ng... và c bi t là ho t ng qu n lí nhà nư c trong lĩnh v c này c n ư c i m i c u tư trong nư c. Khu v c FDI s d ng lao cao hơn so v i khu v c v n i dung và hình th c. ng có trình - Gi i quy t vi c làm thông qua u tư trong nư c, i u ki n lao ng t t hơn. tr c ti p nư c ngoài (FDI). u tư tr c ti p Nh ng i u này d n t i m t h qu t t y u là nư c ngoài (Foreign Direct Investment - năng su t lao ng và ch t lư ng s n ph m trong khu v c FDI cao hơn khu v c u tư FDI) là hình th c óng vai trò quan tr ng i v i s tăng trư ng và phát tri n kinh t c a trong nư c. ng th i góp ph n ào t o và các nư c ang phát tri n. u tư nư c ngoài c a ngư i lao ng làm nâng cao trình và i kèm v i nó là s chuy n giao v v n, vi c trong khu v c này. công ngh , th trư ng và các kinh nghi m Tuy nhiên, lao ng trong khu v c FDI qu n lí góp ph n t o vi c làm cho ngư i lao cũng có m t s h n ch là: + Tính thi u n nh c a vi c làm, cơ h i ng. V i vi c th c hi n chính sách khuy n khích u tư nư c ngoài, trong hơn 10 năm thăng ti n, b t trong ngh nghi p. Mâu qua Vi t Nam ã thu hút ư c lư ng v n thu n, xung t v l i ích kinh t , i x u tư ăng kí t hơn 36 t USD. u tư gi a ngư i lao ng và ngư i s d ng lao tr c ti p nư c ngoài ã t o vi c làm cho ng r t d x y ra. hàng v n lao ng, góp ph n vào tăng GDP + Ch y máu ch t xám hay dòng di chuy n nhân l c v i ch t lư ng cao t khu và kim ng ch xu t kh u. T th c t c a vi c gi i quy t vi c làm thông qua FDI nư c ta v c trong nư c sang khu v c FDI. có th rút ra m t s k t lu n sau:(11) M c dù còn m t s h n ch song cũng + Vi c làm ư c t o b i v n FDI bao không th ph nh n y u t tích c c c a hình th c FDI trong gi i quy t vi c làm nư c ta g m vi c làm tr c ti p và vi c làm gián ti p. hi n nay cũng như trong tương lai. Vai trò Trong ó áng chú ý là vi c làm gián ti p c a Nhà nư c ây là t o cơ ch , chính sách thông qua các d ch v s n xu t và phân ph i. T l vi c làm tr c ti p/gián ti p do FDI t o phù h p hình th c FDI phát tri n thu n l i ra ph thu c vào t ng ngành, lĩnh v c trong và tìm ra nh ng nguyên nhân kh c ph c ó u tư vào lĩnh v c nông nghi p, ch bi n nh ng t n t i c a hình th c này. Ch ng h n nông s n s em l i t l vi c làm gián c n kh c ph c các xung t, mâu thu n v ti p/tr c ti p cao hơn. i u này có ý nghĩa quan h lao ng trong khu v c này b ng cơ l n i v i nh hư ng t o vi c làm khu ch và pháp lu t thích h p, hay v n ch y v c nông nghi p, nông thôn nói riêng và máu ch t xám không ch là t nguyên nhân Vi t Nam nói chung. kinh t mà còn có th là t cung cách tuy n + Ch t lư ng vi c làm khu v c có FDI d ng, s d ng và b nhi m, ánh giá năng cao hơn khu v c có v n u tư trong nư c. l c lao ng trong khu v c trong nư c… t¹p chÝ luËt häc sè 1/2006 19
  8. nghiªn cøu - trao ®æi - Gi i quy t vi c làm thông qua u tư 3.2. Thông tin th trư ng lao ng trong nư c. ây là hình th c t o và gi i H th ng thông tin trên th trư ng lao quy t vi c làm ch y u nư c ta hi n nay. ng có ý nghĩa quan tr ng không ch trong u tư trong nư c t p trung vào ba khu v c: lĩnh v c ho ch nh chính sách qu c gia v Khu v c kinh t nhà nư c, khu v c kinh t lao ng - vi c làm mà nó còn có ý nghĩa r t tư nhân, khu v c kinh t t p th . Trong ó l n i v i các ch th tham gia th trư ng. hai khu v c có kh năng gi i quy t vi c làm Vi t Nam chưa hình Song nhìn chung nhi u nh t là khu v c nhà nư c và tư nhân. thành h th ng thông tin th ng nh t v th Khu v c kinh t nhà nư c trư c ây là nơi trư ng lao ng v i các ch s c n thi t ph n gi i quy t vi c làm ch y u cho ngư i lao ánh nh ng tín hi u c a th trư ng lao ng ng, tuy nhiên cùng v i quá trình c ph n nh m áp ng nh ng yêu c u a d ng c a xã hóa, s p x p l i doanh nghi p nhà nư c l c h i t nhu c u c a cơ quan qu n lí nhà nư c lư ng lao ng trong khu v c này s ti p t c v lao ng, giáo d c ào t o cho n các gi m m nh trong th i gian t i, cũng có nghĩa doanh nghi p và cá nhân ngư i lao ng là vi c làm trong các ơn v này s thu h p mu n tìm vi c làm. Nhi u tín hi u quan tr ng l i. Như v y, hi n nay và trong tương lai khu c a th trư ng lao ng như thông tin v v c t o và gi i quy t vi c làm ch y u s là tuy n d ng lao ng, v nhu c u lao ng khu v c tư nhân. S li u i u tra cho th y, theo ngành ngh , trình c n ào t o, s năm 2000 lao ng c a khu v c kinh t tư ngư i th t nghi p… chưa ư c ph n ánh y nhân là 21.017.326 ngư i, chi m 56,3% lao trong các kênh thông tin v lao ng và ng có vi c làm thư ng xuyên trong c vi c làm c a Vi t Nam hi n nay. Th c tr ng nư c. Riêng các ngành phi nông nghi p, trên có nhi u nguyên nhân khác nhau, tuy trong 4 năm t 1997 n 2000 kinh t tư nhân qu n lí nhà nư c dư ng như nhiên góc ã thu hút thêm ư c 977.019 lao ng, g p chúng ta thi u m t cơ quan qu c gia có ch c 6,6 l n so v i khu v c nhà nư c.(12) V i kh năng, nhi m v và quy n h n rõ ràng trong năng c a mình cùng v i chính sách phát tri n vi c t ch c thu th p và x lí, ph bi n các ng và Nhà nư c ta i v i khu thông tin v th trư ng lao ng áp ng các mica v c kinh t tư nhân thì ti m năng gi i quy t nhu c u a d ng v thông tin th trư ng lao ng trong xã h i; chưa có m t h th ng các vi c làm khu v c này là r t l n. Tuy nhiên, c n có nh ng chính sách, quy nh pháp lu t, ch s qu c gia th ng nh t trong h th ng thông tin v th trư ng lao ng làm cơ s c bi t là khâu t ch c th c hi n khu v c kinh t tư nhân có i u ki n phát tri n như v xây d ng h th ng d li u chung và riêng cho t ng ngành v các thông tin th trư ng lao t ai, tín d ng, th t c kh i s doanh nghi p hay các quy nh c a pháp lu t lao ng cho qu n lí lao ng, cho nhu c u c a ng. Nên chăng cũng c n hư ng t i vi c doanh nghi p và ngư i lao ng. Công tác thông tin v th trư ng chưa ư c quan tâm i u ch nh quan h lao ng v i nh ng c và u tư v phương ti n, i ngũ cán b thù nh t nh c a khu v c này… 20 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2006
  9. nghiªn cøu - trao ®æi chuyên môn… tương x ng v i t m quan tr ng nư c ta chưa áp ng ào t o và h c ngh và tính ch t ph c t p c a ho t ng này.(13) ư c các nhu c u c a th trư ng, r t nhi u 3.3. ào t o và h c ngh a i m ào t o ch cung c p nh ng kĩ Giáo d c và ào t o, theo quan ni m năng th c hành và tư v n vi c làm cho chung nh t ư c nhìn nh n như là phương nh ng ngư i lao ng m i vào ngh . T m ti n cơ b n m r ng s l a ch n ngh quan tr ng c a vi c ào t o và h c ngh i nghi p, c i thi n năng su t lao ng c a cá v i vi c làm là v n không c n tranh cãi. nhân và xã h i, thúc y s bình ng v cơ kh c ph c nh ng t n t i nói trên, vai trò h i i v i tài năng, hoài bão, tính kiên trì c a Nhà nư c ây là phân b m t cách c a cá nhân b t k v th kinh t xã h i ban h p lí ngu n l c tài chính cho ho t ng u như th nào. Ngoài ra, s gia tăng nhanh ào t o, t o các i u ki n xã h i hóa vi c chóng c a xu hư ng toàn c u hóa ã khi n ào t o, xây d ng chương trình ào t o các ngu n l c t nhiên tr nên kém quan ngh nghi p liên thông và áp ng các nhu tr ng trong m b o năng l c c nh tranh c u c a th trư ng./. kinh t c a m i qu c gia. Thay vào ó ngu n (1).Xem: Các i u 13, 14 và 15 B lu t lao ng s a nhân l c (th hi n hi u bi t và kĩ năng, i, b sung. năng l c sáng t o, thái làm vi c…) tr (2), (3), (6).Xem: “T p chí lao ng và xã h i” s thành nhân t c nh tranh chính. Theo quy 250, tháng 11/2004, tr. 36, 37. (4).Xem: “Lao ng, vi c làm và ngu n nhân l c Vi t nh c a B lu t lao ng và Lu t giáo d c Nam 15 năm i m i”, Nxb. Th gi i Hà N i 2001, tr. 147. ư c h c t p, ào t o, ào t o l i là quy n (5).Xem: “Lao ng, vi c làm và ngu n nhân l c c a công dân nói chung và ngư i lao ng Vi t Nam 15 năm i m i”, Nxb. Th gi i Hà N i nư c ta nói riêng. Tuy nhiên, ào t o ngh 2001, tr. 144. (7), (8).Xem: “T p chí lao ng và xã h i” s 237, hi n còn r t nhi u b t c p c v n i dung 4/2004, tr. 37. chương trình, cơ s v t ch t, s lư ng và (9). Xem: “Lao ng, vi c làm và ngu n nhân l c ch t lư ng ào t o… Nhìn chung ào t o Vi t Nam 15 năm i m i”, Nxb. Th gi i Hà N i 2001, tr. 85. ngh m i ch em l i l i ích cho m t s r t (10).Xem: “T p chí lao ng và xã h i”, s 236, nh l c lư ng lao ng. c bi t là vi c ào 4/2004, tr. 22. t o ngh , b túc ngh , nâng cao tay ngh t i (11).Xem: TS. Bùi Anh Tu n "T o vi c làm cho cơ s , doanh nghi p h u như không ư c ngư i lao ng qua u tư tr c ti p nư c ngoài vào Vi t Nam", Nxb. Th ng Kê, Hà N i 2000. th c hi n. Nh ng s li u cho th y ào t o (12). Tài li u tham kh o ph c v nghiên c u, h c t p ngh doanh nghi p v a và nh chi m các Ngh quy t h i ngh l n th năm Ban ch p hành kho ng 26%, v a h c v a làm chi m 40%, trung ương ng khóa IX, Nxb. Chính tr qu c gia, Hà N i 2002, tr. 32. ào t o t i cơ s gia ình là 16% và t ào (13). Xem: “Lao ng, vi c làm và ngu n nhân l c t o chi m 19%. Nh ng kĩ năng thu c các Vi t Nam 15 năm i m i”, Nxb. Th gi i, Hà N i ngành công nghi p chi m 82% các khóa ào 2001, tr. 134. t o không t i cơ s .(14) Hi n nay, ho t ng (14). S d. tr. 99. t¹p chÝ luËt häc sè 1/2006 21
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2