Báo cáo y học: "NGHIÊN CứU TNF-a HUYếT THANH ở BệNH NHÂN Nhồi Máu não"

Chia sẻ: Nguyễn Phương | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

51
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu bệnh - chứng, chẩn đoán xác định nhồi máu não (NMN) trong giai đoạn cấp bằng lâm sàng và chụp não cắt lớp vi tính (20 - 30 HU) từ tháng 3 - 2008 đến 5 - 2009 tại Bệnh viện Trung -ơng Huế. Kết quả cho thấy: nồng độ TNF- a huyết thanh trung bình ở nhóm bệnh nhân (BN) NMN (27,84 ± 10,26) pg/ml cao hơn nhóm chứng (13,43 ± 5,79 pg/ml) ....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo y học: "NGHIÊN CứU TNF-a HUYếT THANH ở BệNH NHÂN Nhồi Máu não"

NGHI£N CøU TNF-α HUYÕT THANH ë BÖNH NH¢N Nhåi M¸u n·o GIAI §O¹N CÊP Cao H÷u Vinh* Hoµng Kh¸nh** TãM T¾T Nghiªn cøu bÖnh - chøng, chÈn ®o¸n x¸c ®Þnh nhåi m¸u n·o (NMN) trong giai ®o¹n cÊp b»ng l©m sµng vµ chôp n·o c¾t líp vi tÝnh (20 - 30 HU) tõ th¸ng 3 - 2008 ®Õn 5 - 2009 t¹i BÖnh viÖn Trung −¬ng HuÕ. KÕt qu¶ cho thÊy: nång ®é TNF- α huyÕt thanh trung b×nh ë nhãm bÖnh nh©n (BN) NMN (27,84 ± 10,26) pg/ml cao h¬n nhãm chøng (13,43 ± 5,79 pg/ml) p < 0,001. Tû lÖ t¨ng nång ®é TNF- α X m¸u trung b×nh trong nhãm NMN cao h¬n trong nhãm chøng (p < 0,001) t¹i ba ®iÓm c¾t: ( +1SD) = 19,22 µpg/ml, X = 13,43 pg/ml vµ ( X + 2SD) = 25,01 pg/ml. T−¬ng quan thuËn chÆt chÏ gi÷a nång ®é TNF-α huyÕt thanh víi thÓ tÝch vïng nhåi m¸u trªn chôp c¾t líp vi tÝnh (r = 0,891, p < 0,001). T−¬ng quan nghÞch chÆt chÏ gi÷a nång ®é TNF-α m¸u víi thang ®iÓm Glasgow (r = -0,841, p < 0,001. * Tõ kho¸: Nhåi m¸u n·o; Nång ®é TNF-α huyÕt thanh. Study of serum TNF-α in patients with acute cerebral infarction SUMMARY Patients - control case, diagnosis identified with clinical features and cerebral CT-scans (20 - 30 HU) from March, 2008 to May, 2009 at Hue Central Hospital. Results showed that concentration of serum TNF-α in cerebral infarct patient group (27.84 ± 10.26 pg/ml) was higher than the control group (13.43 ± 5.79 pg/ml) p < 0.001. The rate of increase levels of TNF-α in patients group was higher than in control one (p < 0.001) at three points cut: (+1SD) = 19.22 pg/ml, = 13.43 pg/ml and (+2SD) = 25.01 pg/ml. Close correlation between the concentration of serum TNF-α with the infarct volume on the cerebral CT-scans (r = 0.891, p < 0.001). Inversely correlated closely between serum concentration of TNF-α with Glasgow coma scale (r = - 0.841, p < 0.001). * Key words: Cerebaral infarction; Concentration of serum TNT-α. * BÖnh viÖn §a khoa tØnh §¾c L¾c ** Tr−êng §¹i häc Y - D−îc HuÕ Ph¶n biÖn khoa häc: GS. TS. NguyÔn V¨n Mïi §ÆT VÊN §Ò Tai biÕn m¹ch m¸u n·o lµ mét th¸ch thøc cña y häc. Tai biÕn m¹ch m¸u n·o lµ nguyªn nh©n g©y tö vong ®øng hµng thø ba sau c¸c bÖnh ung th− vµ tim m¹ch, riªng ®èi víi ViÖt Nam ®øng hµng thø nhÊt, ®©y lµ c¨n bÖnh ®Ó l¹i di chøng nÆng nÒ vÒ thÇn kinh vµ t©m thÇn, dÉn ®Õn tµn phÕ cho BN vµ ®ßi hái cã sù ch¨m sãc l©u dµi [1, 2]. ViÖc chÈn ®o¸n vµ xö trÝ sím lµ cÇn thiÕt, nh»m gi¶m tû lÖ tö vong còng nh− c¸c di chøng sau nµy cho BN ë møc thÊp nhÊt. Víi hy väng cã thÓ chÈn ®o¸n sím h¬n bÖnh lý m¹ch m¸u n·o, nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi coi viÖc ®o c¸c dÊu Ên sinh häc trong m¸u lµ mét gi¶i ph¸p bæ trî h÷u hiÖu trong theo dâi ®iÒu trÞ bÖnh lý m¹ch m¸u n·o. Cã nhiÒu dÊu Ên
sinh häc liªn quan ®Õn bÖnh lý m¹ch m¸u n·o ®· ®−îc x¸c ®Þnh nh−: chÊt trung gian ph¶n øng viªm, dÊu Ên cña huyÕt khèi, dÊu Ên cña ho¹t lùc ®Öm. TNF-α lµ mét trong c¸c dÊu Ên sinh häc liªn quan ®Õn bÖnh lý m¹ch m¸u n·o ®−îc c«ng bè trªn thÕ giíi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y [2, 3, 6, 7]. ë ViÖt Nam, TNF-α míi chØ ®−îc ®Ò cËp víi vai trß lµ mét yÕu tè trong ph¶n øng viªm nãi chung, ch−a cã nghiªn cøu nµo chØ râ mèi liªn quan gi÷a TNF-α víi bÖnh lý NMN. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do trªn chóng t«i tiÕn hµnh ®Ò tµi nh»m: 1. X¸c ®Þnh nång ®é TNF-α huyÕt thanh cña BN NMN so víi ng−êi b×nh th−êng. 2. Kh¶o s¸t mèi t−¬ng quan gi÷a nång ®é TNF-α huyÕt thanh víi thang ®iÓm Glasgow, thÓ tÝch æ nhåi m¸u. §èI T¦îNG Vµ PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU 1. §èi t−îng nghiªn cøu. - Nhãm bÖnh: BN ®−îc chÈn ®o¸n x¸c ®Þnh NMN trong giai ®o¹n cÊp b»ng l©m sµng vµ chôp n·o c¾t líp vi tÝnh (20 - 30 HU) tõ th¸ng 3 - 2008 ®Õn 5 - 2009 vµo ®iÒu trÞ t¹i BÖnh viÖn TW HuÕ. Kh«ng ®−a vµo nghiªn cøu c¸c tr−êng hîp: NMN tho¸ng qua cã c¸c triÖu chøng tho¸i lui tr−íc 24 giê; NMN t¸i ph¸t; NMN ®· qua giai ®o¹n cÊp; c¸c BN ®ang m¾c bÖnh liªn quan ®Õn viªm nhiÔm hÖ thÇn kinh, m¹ch m¸u ë c¸c c¬ quan kh¸c, bÖnh lý liªn quan ®Õn m¹ch vµnh; BN m¾c bÖnh nhiÔm trïng, sèc nhiÔm khuÈn, BN m¾c bÖnh lý tù miÔn, ®¸i th¸o ®−êng, ung th−, bÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh; BN ®ang dïng c¸c thuèc øc chÕ miÔn dÞch, thuèc kh¸ng viªm, corticoid... - Nhãm chøng: 20 ng−êi kháe m¹nh t−¬ng ®−¬ng nhãm bÖnh. 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu. - Nghiªn cøu bÖnh chøng. - §¸nh gi¸ møc ®é h«n mª b»ng thang ®iÓm Glasgow. §¸nh gi¸ thÓ tÝch æ NMN trªn chôp c¾t líp vi tÝnh. - TNF-α: x¸c ®Þnh b»ng miÔn dÞch ho¸ ph¸t quang (chemiluminescent immuno asay) (ILCA) trªn m¸y Immulite 100 System (h·ng DCP, Hoa Kú). - Xö lý sè liÖu b»ng ph−¬ng ph¸p thèng kª y häc Medcal. KÕT QU¶ NGHI£N CøU 1. §Æc ®iÓm chung gi÷a hai nhãm bÖnh vµ chøng. B¶ng 1: Ph©n bè tuæi, giíi vµ chung gi÷a hai nhãm bÖnh vµ chøng. (n = 33) (n =20) p Nhãm Nhãm bÖnh Nhãm chøng Tuæi X X ± 1SD) ± 1SD) ( ( Lín nhÊt 89 87 Nhá nhÊt 44 42 Nam (n = 25) 74, 65 13,73 73, 99 14,35 0,876 N÷ (n = 8) 70, 93 11,56 73, 99 14,35 0,575 Chung (n = 33) 72, 35 10,60 71, 04 13,44 0,852 Kh«ng cã sù kh¸c biÖt gi÷a nhãm bÖnh vµ nhãm chøng: 2. KÕt qu¶ ®Þnh l−îng TNF-α huyÕt thanh.
* Nång ®é trung b×nh TNF-α ë nhãm bÖnh vµ chøng. TN alfa F pg/ml 45 40 35 27.84 30 25 20 13.43 15 10 5 0 Bệnh C ứng h BiÓu ®å 1: Nång ®é trung b×nh TNF-α m¸u cña nhãm bÖnh lín h¬n so víi nhãm chøng cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,001). * Tû lÖ t¨ng TNF-α m¸u theo ®iÓm c¾t giíi h¹n: B¶ng 2: p §iÓm c¾t BÖnh Chøng Chän ®iÓm c¾t > 13,43 pg/ml 13,43 96,97% 45% < 0,001 ROC= 16,4 pg/ml 16,40 90,91% 10% < 0,001 19,22 < 0,001 X 78,79% 15% >( + 1SD) = 19,22 pg/ml 25,01 < 0,001 X 60,61% 5% >( + 2SD) = 25,01 pg/ml Khi so s¸nh víi nhãm chøng thÊy tû lÖ nång ®é TNF-α huyÕt thanh t¨ng trong nhãm NMN, kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,001). 3. T−¬ng quan gi÷a TNF-α huyÕt thanh víi thÓ tÝch æ NMN vµ thang ®iÓm Glasgow. 100 90 y = 0,1558x – 1,2017 80 2 R = 0,83 ThÓ 70 tÝch 60 vïng 50 nhåi m¸u 40 30 20 10 0 10 20 30 40 50 60 0 Nång ®é TNF alfa BiÓu ®å 2: T−¬ng quan gi÷a nång ®é TNF-α huyÕt thanh víi thÓ tÝch
vïng nhåi m¸u trªn chôp c¾t líp vi tÝnh. T−¬ng quan thuËn chÆt chÏ gi÷a nång ®é TNF-α huyÕt thanh víi thÓ tÝch vïng nhåi m¸u trªn chôp c¾t líp vi tÝnh (r = - 0,891, p < 0,001), theo ph−¬ng tr×nh håi quy tuyÕn tÝnh y = 0, 1558 x - 1,2017. §iÓm Glasgow 16 y = -0.2703x + 16.922 14 R2 = 0.7088 12 10 8 6 4 2 0 10 20 30 40 50 60 0 Nång ®é TNFalfa BiÓu ®å 3: T−¬ng quan gi÷a nång ®é TNF-α huyÕt thanh víi thang ®iÓm Glasgow. T−¬ng quan nghÞch chÆt chÏ gi÷a nång ®é TNF-α huyÕt thanh víi thang ®iÓm Glasgow (r = - 0,841, p < 0,001), y = - 0,2703 x + 16,922.
BµN LUËN 1. §¸nh gi¸ nång ®é TNF-α m¸u ë hai nhãm. * Nång ®é TNF-α m¸u trung b×nh gi÷a hai nhãm. ë nghiªn cøu nµy, khi so s¸nh nång ®é TNF-α huyÕt thanh trung b×nh gi÷a nhãm NMN (27, 84 ± 10,26 pg/ml) víi nhãm chøng (13,43 ± 5,79 pg/ml) ®Òu thÊy kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,001). §iÒu nµy kh¼ng ®Þnh nång ®é TNF-α huyÕt thanh t¨ng trung b×nh lµ yÕu tè nguy c¬ cña NMN vµ ch¶y m¸u n·o. Nghiªn cøu cña Tiina Sairanen vµ CS vÒ nång ®é TNF-α ë BN NMN cÊp cho thÊy: nång ®é TNF-α trong m¸u ë BN NMN ngµy thø 3 lµ 16 ± 1 pg/l. So s¸nh nång ®é TNF-α ë m¸u ngo¹i vi cña BN ®ét quþ NMN vµ nhãm b×nh th−êng th× nhãm NMN cao h¬n cã ý nghÜa (p = 0,021) [9]. Zaremba J, Skrobanski P, Losy J (2001) nghiªn cøu trªn 23 BN ®ét quþ thiÕu m¸u n·o cÊp thÊy nång ®é TNF-α t¨ng cao trong dÞch n·o tñy vµ huyÕt thanh so víi nhãm chøng. Theo Antonino Tuttolomondo (2008), ë BN ®ét quþ thiÕu m¸u n·o cÊp nång ®é TNF-α ë trong dÞch n·o tñy vµ huyÕt thanh t¨ng cao mét c¸ch cã ý nghÜa so víi nhãm chøng trong 24 giê ®Çu sau ®ét quþ [3]. Theo Zaremba J, Losy J vµ CS (2001) trªn 30 BN ®ét quþ thiÕu m¸u n·o cÊp nång ®é TNF-α ë trong dÞch n·o tñy vµ huyÕt thanh t¨ng cao cã ý nghÜa so víi nhãm chøng trong 24 giê ®Çu sau ®ét quþ. * Nång ®é TNF- α m¸u: Trong nghiªn cøu cña chóng t«i, nång ®é trung b×nh TNF-α huyÕt thanh cña nhãm chøng lµ 13,43 ± 5,79. C¸c gi¸ trÞ nång ®é TNF-α kh¸c cña nhãm chøng lµ: trung b×nh céng X = 13,34, trung b×nh céng víi mét ®é lÖch chuÈn ( X ± 1SD) = 19,22, trung cña nhãm chøng b×nh céng cña nhãm chøng céng víi 2 ®é lÖch chuÈn ( X ± 2SD) = 25,01. Nghiªn cøu cña Castillo Jose vµ CS cho kÕt qu¶ nång ®é TNF huyÕt thanh ë nhãm chøng lµ 13,1 ± 6,4pg/ml. NÕu ®iÓm c¾t giíi h¹n trªn ( X ± 1SD) = 19,22 µpg/ml, tû lÖ t¨ng nång ®é TNF-α huyÕt thanh trong nhãm bÖnh lµ 78,79%, cña nhãm chøng lµ 15%. Sù kh¸c biÖt vÒ nguy c¬ ë nhãm bÖnh cao h¬n nhãm chøng (63,79%), tû suÊt chªnh t¨ng 21,05. NÕu ®iÓm c¾t > X = 13,43 pg/ml, tû lÖ t¨ng nång ®é TNF-α huyÕt thanh trªn ®iÓm c¾t giíi h¹n trong nhãm bÖnh lµ 96,97%, nhãm chøng lµ 45%. Sù kh¸c biÖt vÒ nguy c¬ ë nhãm bÖnh cao h¼n h¬n nhãm chøng (51,97%), tû suÊt chªnh t¨ng 39,11. NÕu ®iÓm c¾t giíi h¹n b»ng trung b×nh céng cña nhãm chøng céng víi 2 ®é lÖch chuÈn ( X ± 2SD), gi¸ trÞ ®iÓm c¾t lµ 25,01 pg/ml. Tû lÖ t¨ng nång ®é TNF-α m¸u trªn ®iÓm c¾t giíi h¹n trong nhãm bÖnh lµ 60,61%, nhãm chøng 5%. Sù kh¸c biÖt vÒ nguy c¬ ë nhãm bÖnh cao h¼n h¬n nhãm chøng (55,61%), tû suÊt chªnh t¨ng 29,23. Nicol¸s Vila; JosÐ Castillo vµ CS thÊy t−¬ng quan gi÷a nång ®é TNF-α víi møc ®é tiÕn triÓn cña bÖnh trong 48 giê ®Çu. Theo W.Pan, Sotgiu S., Perttu J. Lindsberg, yÕu tè nguy c¬ tim m¹ch t¨ng cïng víi nång ®é TNF-α tăng [4, 7, 8]. 2. T−¬ng quan gi÷a nång ®é TNF-α víi thÓ tÝch æ NMN, thang ®iÓm Glasgow. *T−¬ng quan gi÷a nång ®é TNF-α huyÕt thanh víi thÓ tÝch æ NM: Cã t−¬ng quan thuËn gi÷a nång ®é TNF-α víi thÓ tÝch vïng nhåi m¸u trªn phim chôp c¾t líp vi tÝnh (r = 0,825, p < 0,001), theo ph−¬ng tr×nh håi quy tuyÕn tÝnh y = 0, 1558 x - 1,201. Theo Nicol¸s Vila; JosÐ Castillo vµ CS, t−¬ng quan gi÷a thÓ tÝch vïng nhåi m¸u ngµy thø 4 ®Õn ngµy thø 7 víi r = 0,56, (p < 0,001) [5]. Cßn F. C. Barone, B. Arvin l¹i thÊy TNF-α gia t¨ng tõ 1,6 ± 0,2 ®Õn 2,3 ± 0,2 pg/ml; thÓ tÝch nhåi m¸u gia t¨ng sau 1 - 3 giê tõ 14, 2 ± 1% ®Õn 21,6 ± 2,2% (p < 0,05). Nång ®é chØ ®iÓm NMN thËt sù trªn l©m sµng lµ 25pg/ml. ë nång ®é 2,5 - 25 ppg/ml, kh¶ n¨ng phï n·o, ho¹i tö n·o gia t¨ng 60 pmol kh¸ng thÓ ®¬n dßng (mAb) øc chÕ tiÕt TNF-α lµm gi¶m thÓ tÝch nhåi m¸u vµ phï n·o 20,2% khi so s¸nh gi÷a nhãm bÖnh vµ nhãm chøng. *T−¬ng quan gi÷a nång ®é TNF-α huyÕt thanh víi thang ®iÓm Glasgow:
Nghiªn cøu chØ ra cã sù t−¬ng quan nghÞch gi÷a nång ®é TNF-α víi thang ®iÓm Glasgow (r = - 0,803, p < 0,001), theo ph−¬ng tr×nh håi quy tuyÕn tÝnh y = -0,2703 x + 16,922, nghÜa lµ khi nång ®é TNF-α cµng t¨ng, thang ®iÓm Glasgow cµng gi¶m, møc ®é h«n mª cµng nÆng. Nh− vËy, ngoµi viÖc ®¸nh gi¸ møc ®é h«n mª cña BN NMN theo thang ®iÓm Glasgow, cã thÓ ®¸nh gi¸ gi¸n tiÕp qua nång ®é TNF-α. Nicol¸s Vila vµ CS cho thÊy nång ®é TNF- α huyÕt thanh trung b×nh t¨ng lµ nguy c¬ khiÕm khuyÕt thÇn kinh, bÖnh lý m¹ch m¸u vµ bÖnh thÇn kinh nÆng ®· ®−îc x¸c ®Þnh vÒ mÆt di truyÒn, chuyÓn ho¸ vµ dinh d−ìng. T¸c gi¶ ®· chøng minh ¶nh h−ëng ®éc thÇn kinh tõ nh÷ng nghiªn cøu trªn thùc nghiÖm [5]. Nång ®é TNF-α huyÕt thanh ®−îc xem lµ mét yÕu tè nguy c¬ liªn quan ®Õn suy gi¶m chøc n¨ng nhËn thøc cña BN NMN. Gi¸ trÞ nång ®é TNF-α kÕt hîp víi t¨ng yÕu tè nguy c¬ cña bÖnh ®éng m¹ch n·o. Perttu J. Lindsberg vµ CS nghiªn cøu dÞch tÔ häc ®· chøng minh cã sù liªn quan phæ biÕn gi÷a møc t¨ng nång ®é TNF- α huyÕt thanh trung b×nh víi bÖnh m¹ch m¸u, còng nh− c¸c biÕn chøng ë phô n÷ mang thai, thiÕu sãt thÇn kinh, khiÕm khuyÕt kh¸c ë trÎ s¬ sinh, liªn quan ®Õn suy gi¶m chøc n¨ng nhËn thøc ë ng−êi lín tuæi vµ gia t¨ng tû lÖ tö vong [7]. Zaremba J, Losy J vµ CS nghiªn cøu vai trß cña nång ®é TNF-α huyÕt thanh trong giai ®o¹n cÊp cña 30 BN NMN ®· ®i ®Õn kÕt luËn: c¸c triÖu chøng thÇn kinh xuÊt hiÖn sím khi BN cã nång ®é TNF-α huyÕt thanh cao [10]. KÕT LUËN Qua nghiªn cøu 33 BN bÞ NMN vµ 20 ng−êi nhãm chøng, chóng t«i rót ra mét sè kÕt luËn sau: 1. Nång ®é TNF-α huyÕt thanh ë BN NMN. - Nång ®é TNF-α huyÕt thanh trung b×nh ë nhãm BN NMN (27,84 ± 10,26 pg/ml) cao h¬n nhãm chøng (13,43 ± 5,79 pg/ml), p < 0,001. - Tû lÖ nång ®é TNF-α huyÕt thanh trung b×nh t¨ng trong nhãm NMN ®Òu cao h¬n trong X X X + 1SD = 19,22 µpg/ml, nhãm chøng (p < 0,001) t¹i ba ®iÓm c¾t: = 13,43 pg/ml vµ + 2SD = 25,01 pg/ml. 2. T−¬ng quan gi÷a nång ®é TNF-α huyÕt thanh víi thÓ tÝch æ nhåi m¸u, thang ®iÓm Glasgow. - T−¬ng quan thuËn chÆt chÏ gi÷a nång ®é TNF-α huyÕt thanh víi thÓ tÝch vïng nhåi m¸u trªn chôp c¾t líp vi tÝnh (r = 0,891, p < 0,001) vµ t−¬ng quan nghÞch chÆt chÏ víi thang ®iÓm Glasgow (r = - 0,841, p < 0,001). TµI LIÖU THAM KH¶O 1. NguyÔn V¨n Ch−¬ng. Nghiªn cøu l©m sµng vµ h×nh ¶nh chôp c¾t líp vi tÝnh ë BN thiÕu m¸u n·o giai ®o¹n sím. T¹p chÝ Y häc ViÖt Nam. 2004, tËp 301, tr. 37- 43. 2. Al-Bahhrani A, Taha S. TNF-α and IL-8 in acute stroke and the modulation of these cytokines by antiplatelet agents. Current Neurovasc Res. 2007, 4 (1), pp.31-37. 3. Antonino Tuttolomondo, Domenico Di Raimondo, Riccardo Di Sciacca, Antonio Pinto, Giuseppe Licata. Inflammatory cytokines in acute ischemic stroke. Journal of Neuroinflammation. 2008, 14 ( 33), pp.3574-89 4. Jefferson AL, Massaro JM, Wolf PA, Seshadri S. Inflammatory biomarkers are associated with total brain volume: the Framingham Heart Study. Neurology. 2007, (68), pp.1032-1038. 5. Nicol¸s Vila, JosÐ Castillo, Antonio D¸valos. Proinflammatory cytokines and early neurological worsening in ischemic stroke. Stroke. 2000. (31), pp.2325-2329. 6. Pan W, Kastin AJ. Tumor necrosis factor and stroke: role of the blood-brain barrier. Prog Neurobiol. 2007. 83 (6), pp. 363-374.
7. Perttu J. Lindsberg, Armin J. Grau. Inflammation and infections as risk factors for ischemic stroke. Stroke. 2003. (34), pp.2518-2532. 8. Sotgiu S, Zanda B, Marchetti B, Fois ML, Arru G, Pes GM, Salaris FS, Arru A, Pirisi A, Rosati G. Inflammatory biomarkers in blood of patients with acute brain ischemia: Eur J Neurol. 2006. 13 (5), pp.505- 513. 9. Tiina Sairanen, Olli CarpÐn. Evolution of cerebral tumor necrosis factor- production during human ischemic stroke. Stroke. 2001. 32 (8), pp.1750-1758. 10. Zaremba J, Losy J. Early TNF-α levels correlate with ischaemic stroke severity. Acta Neurologica Scandinavica. 2007. 104 ( 5), pp.288-295.