zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Luận Văn - Báo Cáo

» Báo cáo khoa học

Béo phì - bệnh của thế kỷ 21 (Obesity: the disease of the twenty – first century)

Chia sẻ: Sunshine_6 Sunshine_6 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Báo xấu

39
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Béo phì là bệnh mạn tính, là trạng thái thừa cân nặng do tăng khối lượng mỡ. Hiện nay kho.ng nửa tỷ người trên thế giới bị quá cân hoặc béo phì. Bệnh này đã trở thành "dịch" ở nhiều n-ớc phát triển, cũng nhanh chóng thành dịch tại nhiều n-ớc vùng Thái Bình Dương và Châu á. Béo phì kéo theo hoặc làm nặng thêm nhiều bệnh liên quan như tiểu đường, tim mạch, đột quỵ, đau xương, thậm chí ung thư. Từ đầu thế kỷ 21, nếu không ngăn chặn ngay, thì tỷ lệ tử vong do biến...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Béo phì - bệnh của thế kỷ 21 (Obesity: the disease of the twenty – first century)

TCNCYH 28 (2) - 2004 BÐo ph× - bÖnh cña thÕ kû 21 (Obesity: the disease of the twenty – first century) GS.TSKH. Hoµng TÝch HuyÒn* BÐo ph× lµ bÖnh m¹n tÝnh, lµ tr¹ng th¸i thõa SÐc, Rumani, Hungary, Anh, PhÇn Lan, c©n nÆng do t¨ng khèi l−îng mì. Slovakia, §øc, §an M¹ch, Thuþ §iÓn. Trong 10 n¨m qua, tû lÖ toµn bé ng−êi bÐo ph× t¨ng HiÖn nay kho¶ng nöa tû ng−êi trªn thÕ giíi kho¶ng 10 - 40% ë phÇn lín c¸c n−íc Ch©u bÞ qu¸ c©n hoÆc bÐo ph×. BÖnh nµy ®· trë ¢u. T¹i Anh quèc, tû lÖ nµy ®· t¨ng gÊp ®«i kÓ thµnh "dÞch" ë nhiÒu n−íc ph¸t triÓn, còng tõ n¨m 1980. nhanh chãng thµnh dÞch t¹i nhiÒu n−íc vïng Th¸i B×nh D−¬ng vµ Ch©u ¸. BÐo ph× kÐo theo ë ViÖt Nam, theo ®iÒu tra cña ViÖn Dinh hoÆc lµm nÆng thªm nhiÒu bÖnh liªn quan nh− d−ìng (Bé Y tÕ) n¨m 1994 tû lÖ ng−êi bÐo ph× tiÓu ®−êng, tim m¹ch, ®ét quþ, ®au x−¬ng, míi chØ lµ 1,5% nh−ng n¨m 1999 ®· t¨ng lªn thËm chÝ ung th−. Tõ ®Çu thÕ kû 21, nÕu kh«ng 10,7% qua ®iÒu tra trªn 3.095 phô n÷ (tuæi tõ ng¨n chÆn ngay, th× tû lÖ tö vong do biÕn 15 - 49). chøng cña dinh d−ìng qu¸ møc sÏ cao h¬n lµ TÕ bµo mì kh«ng chØ lµ "n¬i dù tr÷ mì" do thiÕu ¨n. nh¹t nhÏo ®¬n thuÇn, mµ cßn cã vai trß lín Mì thõa ph©n phèi ®Òu toµn th©n lµ "bÐo h¬n nhiÒu: ®ã lµ tÕ bµo néi tiÕt, s¶n xuÊt nhiÒu ph× toµn th©n". NÕu mì thõa tËp trung chñ yÕu hormon t¹i chç, cßn t¸c ®éng ®i xa hoÆc cßn lµ ë bông, m«ng, ®ïi lµ "bÐo ph× h−íng t©m". tÕ bµo ®Ých cña nhiÒu hormon. Dïng chØ sè "eo/m«ng" (Waist Hip Ratio - BÐo bông lµ d¹ng nguy hiÓm nhÊt. Cã sù WHR) ®Ó ®¸nh gi¸ bÐo ph×. NÕu WHR ë nam > kh¸c biÖt vÒ chuyÓn ho¸ vµ gi¶i phÉu gi÷a mì 0,95 vµ ë n÷ > 0,85 lµ ®· cã b¸o ®éng. ë d−íi da vµ c¸c n¬i kh¸c cña c¬ thÓ víi mì Còng th−êng dïng "chØ sè khèi c¬ thÓ" bông. Mì bông vµ mì trong t¹ng phñ cã ho¹t (Body Mass Index - BMI) ®Ó ®¸nh gi¸ thÓ tÝnh chuyÓn ho¸ m¹nh h¬n, chøa c¸c tÕ bµo träng. C¸ch tÝnh nh− sau: mì "cì lín" vµ kh¸ng insulin, cã mËt ®é cao thô thÓ adrenalin lµm c−êng giao c¶m. Ng−êi ThÓ träng (Kg) BMI = bÐo bông cã hµm l−îng cao c¸c acid bÐo l−u ChiÒu cao (m) 2 th«ng trong m¸u, t¨ng s¶n xuÊt glucose trong vÝ dô ng−êi cao 1,6 mÐt, nÆng 60kg sÏ cã gan. 60 So víi m« d−íi da, th× mì bông, mì phñ BMI = = 23,4 . t¹ng cã ®Æc ®iÓm: 1,6x1,6 - NhiÒu tÕ bµo mì h¬n, tÝnh theo mét ®¬n vÞ HiÖn nay theo Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi tiªu khèi l−îng; chuÈn BMI víi ng−êi ch©u ¸ nªn lµ nh− sau: - Dßng m¸u cao h¬n; BMI = 18,5 - 22,9 lµ trung b×nh - NhiÒu thô thÓ glucocorticoi (cortisol) vµ > 23 lµ thõa c©n thô thÓ androgen (testoteron) h¬n. > 25 lµ bÐo ph× V× vËy bÐo bông dÔ cã rèi lo¹n hormon: Cã khi chØ cÇn ®o vßng eo lµ ®ñ x¸c ®Þnh 1. Hormon sinh dôc: gi¶m møc progesteron bÐo ph×, vÝ dô víi nam > 90cm, víi n÷ > 80cm. ë n÷, t¨ng møc androstenedion, t¨ng T¹i Ch©u ¢u, tû lÖ nh÷ng ng−êi cã BMI > 30 androgen, t¨ng tû sè oestron / oestradiol trong cao nhÊt, theo thø tù lµ ë Nam T−, Hy L¹p, huyÕt t−¬ng, gi¶m globulin g¾n hormon sinh * GS. TSKH. Hoµng TÝch HuyÒn nguyªn Tr−ëng bé m«n D−îc lý – Tr−êng §¹i häc Y Hµ Néi. 111
TCNCYH 28 (2) - 2004 dôc (SHBG) ë n÷, t¨ng ®é thanh läc lµm cho ng−êi bÐo bông dÔ cã nguy c¬ ph¸t testosteron tù do vµ oestradiol, g©y rèi lo¹n triÓn mét sè biÕn chøng sau ®©y: c©n b»ng hormon sinh dôc. - T¨ng huyÕt ¸p t©m thu vµ t©m tr−¬ng, ph× 2. Víi vá th−îng thËn: bÐo bông lµm t¨ng ®¹i t©m thÊt tr¸i, suy tim sung huyÕt. bµi tiÕt cortisol do lµm t¨ng ho¹t tÝnh cña trôc - T¨ng ®−êng huyÕt, kh«ng dung n¹p d−íi ®åi - tuyÕn yªn (HPA) cortisol sÏ g¾n vµo glucose, ®Ò kh¸ng insulin, tiÓu ®−êng týp 2. mËt ®é cao c¸c thô thÓ cña glucocorticoid ë - Rèi lo¹n lipid m¸u (t¨ng cholesterol toµn mì bông, kÐo theo hËu qu¶ lµ øc chÕ t¸c dông phÇn, t¨ng triglycerid, t¨ng LDL - cholesterol, chèng tiªu mì cña insulin trong tÕ bµo mì, c¬ t¨ng apo B, gi¶m HDL - C). chÕ nµy sÏ tham gia vµo c¸c biÓu hiÖn cña ®Ò kh¸ng insulin. NÕu l¹i båi thªm nh÷ng yÕu tè - Rèi lo¹n chøc n¨ng néi m¹c m¹ch m¸u. nguy c¬ kh¸c (nh− stress, nghiÖn r−îu, thuèc - T¨ng fibrinogen, dÔ bÞ huyÕt khèi. l¸) th× ho¹t tÝnh cña trôc HPA cµng t¨ng, ®Ò - T¨ng ®¸p øng viªm. kh¸ng insulin cµng m¹nh. - T¨ng siªu läc ë cÇu thËn. Sinh thiÕt tÕ bµo mì bông cho thÊy cã Nguyªn nh©n cña bÐo ph× t−¬ng quan rÊt chÆt chÏ gi÷a huyÕt ¸p 24 h víi Cã 2 nguyªn nh©n: do di truyÒn vµ do ¶nh sù biÓu hiÖn c¸c gene cã liªn quan tíi hÖ renin h−ëng cña x· héi vµ m«i tr−êng, lµm mÊt c©n - angiotensin (râ nhÊt lµ gene enzym chuyÓn b»ng n¨ng l−îng. Trong vµi ba thËp kû gÇn d¹ng angiotensin vµ gene thô thÓ angiotensin), ®©y, ¶nh h−ëng cña yÕu tè bªn ngoµi lµ rÊt râ. chøng tá hÖ renin angiotensin cña mì bông ®· lµm r¾c rèi thªm vµo bÖnh c¨n cña t¨ng huyÕt §· t×m thÊy kho¶ng 360 gien ¶nh h−ëng ¸p do bÐo ph×. ®Õn bÐo ph×, nh−ng nhiÒu gien chØ cã vai trß thø yÕu. TÕ bµo mì bông cßn tiÕt ra nhiÒu leptin, ng−êi bÐo ph× cßn cã nång ®é leptin t¨ng cao Mì trong thøc ¨n lµ thñ ph¹m ®¸ng sî nhÊt. tr«i næi trong m¸u do kh«ng g¾n ®−îc ®Çy ®ñ So víi protein vµ hydrat carbon th× lipid chøa vµo thô thÓ cña leptin ë vïng d−íi ®åi. Nh−ng n¨ng l−îng cao h¬n (tÝnh theo gam), b¸o hiÖu l−îng leptin nµo cña ng−êi bÐo bông mµ ®· vÒ no (ch¸n ¨n) Ýt h¬n, Ýt cã kh¶ n¨ng lµm gi¶m g¾n ®−îc vµo thô thÓ cña chóng còng ®ñ lµm ®ãi, tÝch luü m¹nh h¬n trong c¬ thÓ. t¨ng ho¹t tÝnh giao c¶m, hËu qu¶ lµ lµm t¨ng Lèi sèng tÜnh t¹i còng båi thªm cho nguy c¬ tÇn sè tim, t¨ng l−u l−îng tim, t¨ng huyÕt ¸p lµ bÐo ph×; - N¨m 1960, mçi ng−êi trung b×nh "d¸n m¾t" 13 giê mçi tuÇn vµo v« tuyÕn truyÒn h×nh, ®Õn nay lµ qu¸ 26 giê mçi tuÇn. - Dïng ®iÖn tho¹i di ®éng ®· cã thÓ "thay thÕ" møc gi¶m 25 giê ®i bé mçi n¨m. NÕu tÝnh 1 giê ®i bé t−¬ng ®−¬ng 113 - 226 kil« calo n¨ng l−îng tiªu hao, th× mçi n¨m c¬ thÓ ®· b¾t buéc ph¶i n¹p thªm 2800 - 6000 kil« calo, t−¬ng ®−¬ng sè mì thõa thªm vµo lµ 0,8kg! HËu qu¶ cña bÐo ph× Vai trß leptin - TiÓu ®−êng: bÐo ph× lµm t¨ng nguy c¬ tiÓu ®Æc ®iÓm næi bËt cña bÖnh bÐo ph×, nhÊt lµ bÐo ®−êng víi quy m« cao h¬n râ rÖt so víi c¸c ph× trung t©m (bông, phñ t¹ng). nguy c¬ bÖnh lý kh¸c. Nghiªn cøu t¹i Hoa Kú Leptin cßn lµm t¨ng sù calci ho¸ tÕ bµo c¬ trªn 100.000 ng−êi thÊy ng−êi bÐo ph× cã BMI tr¬n m¹ch m¸u nh÷ng ®Æc ®iÓm ®· nªu trªn > 35 cã t¨ng nguy c¬ tiÓu ®−êng gÊp 30 - 40 112
TCNCYH 28 (2) - 2004 lÇn so víi ng−êi cã BMI < 22. Tiªu chuÈn nhÊt lµ khi bÐo bông vµ nÕu cæ qu¸ "bù" khi th−êng dïng ®Ó dù ®o¸n tiÓu ®−êng týp 2 ë n»m lµm hÑp ®−êng h« hÊp trªn, lµm t¾c Hång K«ng lµ ng−êi cã BMI = 24,3 (nam) vµ nghÏn h« hÊp khi ngñ. BÐo ph× còng lµm t¨ng 23,2 (n÷). Nãi chung, cø t¨ng träng 1kg, th× sÏ ¸p lùc phæi, t¨ng nguy c¬ sau khi phÉu thuËt. t¨ng 9% nguy c¬ tiÓu ®−êng týp 2 vµ héi chøng - Rèi lo¹n c¬ x−¬ng: bÐo ph× lµm c¸c ®èt rèi lo¹n chuyÓn ho¸. sèng th¾t l−ng chÞu g¸nh nÆng, søc nÐn cña c¬ - BÐo ph× vµ tim m¹ch: kho¶ng 50% cña thÓ dÔ bÞ tæn th−¬ng, g©y ®au l−ng. Cßn lµm mäi nguyªn nh©n t¨ng huyÕt ¸p lµ thø ph¸t sau t¨ng thÊp khíp (khíp gèi vµ h¸ng). §au l−ng bÐo ph×. T¨ng 5% thÓ träng sÏ lµm t¨ng 30% l¹i lµm gi¶m ho¹t ®éng thÓ lùc, t¹o mét vßng nguy c¬ t¨ng huyÕt ¸p sau 4 n¨m. Rèi lo¹n luÈn quÈn, cµng g©y bÐo ph×. BÐo ph× lµm t¨ng lipid m¸u t¨ng lªn víi bÐo ph×. C¸c th«ng sè vÒ viªm x−¬ng - khíp. C¸c khíp chÞu ®ùng søc viªm vµ g©y côc m¸u ®«ng (nh− fibrinogen, IL- nÆng sÏ dÔ ®au. Acid uric m¸u t¨ng, dÔ g©y 1, IL-6, CRP...) còng cã liªn quan chÆt víi khèi bÖnh gót. l−îng mì cña c¬ thÓ. Ng−êi bÐo ph× dÔ cã ph× - Ung th−: nam giíi bÐo ph× dÔ bÞ ung th− ®¹i t©m thÊt tr¸i, suy tim sung huyÕt, lo¹n nhÞp ruét kÕt - ruét th¼ng, cßn n÷ giíi dÔ bÞ ung th− tim. ®−êng mËt, vó, tö cung, buång trøng. - BÐo ph× vµ thËn: bÐo ph× cã thÓ g©y siªu - §−êng tiªu ho¸: bÖnh tói mËt hay gÆp ë läc cÇu thËn, lµm hao hôt albumin qua n−íc ng−êi bÐo ph×. T¨ng cholesterol - m¸u, tiÓu, lµm gi¶m dÇn chøc n¨ng thËn, g©y x¬ cholesterol th¶i qua mËt khi bÐo ph× cã liªn cøng cÇu thËn ë ng−êi cã bÖnh thËn tõ tr−íc vµ quan tíi sù ph¸t triÓn cña sái mËt (sái c¶ ë ng−êi khoÎ m¹nh. Micro albumin niÖu lµ cholesterol). BÐo ph× dÔ g©y bÊt th−êng vÒ dÊu Ên rÊt râ ®Ó ph¸t hiÖn nguy c¬ suy thËn gan, gan nhiÔm mì. BÊt th−êng vÒ enzym gan dÇn dÇn ë ng−êi bÐo ph×. cã thÓ ®−îc c¶i thiÖn khi gi¶m thÓ träng. Ruét - §ét quþ: ë NhËt, ng−êi cã BMI > 30 dÔ cã nhiÔm mì, nhu ®éng ruét gi¶m, lµm gi·n ruét, t¨ng tö vong do bÖnh m¹ch n·o; nÕu cã thªm ®Çy h¬i, t¸o bãn; hÖ m¹ch ë ruét bÞ c¶n trë, nh÷ng yÕu tè nguy c¬ kh¸c, nh− tiÓu ®−êng týp nªn dÔ bÞ trÜ. 2, t¨ng huyÕt ¸p, lo¹n lipid m¸u, th× ®ét quþ cã - BÐo ph× ë thiÕu niªn nhi ®ång: "TrÎ em thÓ x¶y ra víi ng−êi cã BMI thÊp h¬n (25,0 - bÐo ph× h«m nay cã thÓ sÏ lµ ng−êi lín bÐo ph× 29,9). bÖnh ho¹n ngµy mai" 50% trÎ bÐo ph× lóc 6 - Søc khoÎ sinh s¶n ë n÷: ë ng−êi bÐo ph×, tuæi vµ 70 - 80% trÎ bÐo ph× ë qu¸ 10 tuæi còng m« mì lµm rèi lo¹n buång trøng, hµng th¸ng sÏ bÐo ph× khi tr−ëng thµnh, trong khi ®ã chØ trøng kh«ng lín lªn ®−îc, kh«ng rông ®−îc, 10% trÎ cïng tuæi nh−ng thÓ träng b×nh th−êng chÊt l−îng trøng kÐm, nªn kh«ng t¸c ®éng lµ sÏ bÞ bÐo ph× khi tr−ëng thµnh. TrÎ bÞ bÐo ph× ®−îc lªn niªm m¹c tö cung ®ñ ®Ó ch¶y m¸u khi tr−ëng thµnh sÏ t¨ng gÊp ®«i nguy c¬ bÖnh kinh nguyÖt, nªn rèi lo¹n kinh nguyÖt. Mì qu¸ m¹ch vµnh, t¨ng gÊp 7 lÇn nguy c¬ v÷a x¬ nhiÒu sÏ lÊp kÝn buång trøng vµ bÞ mÊt kinh. m¹ch m¸u, t¨ng gÊp 13 lÇn nguy c¬ tai biÕn BÐo ph× còng dÔ g©y héi chøng ®a u nang, khã m¹ch m¸u n·o. thô tinh, dÔ sÈy thai. CÇn l−u ý khi m·n kinh, BÐo ph× ë thanh thiÕu niªn nhi ®ång hiÖn mét sè n÷ dÔ t¨ng bÐo bông. nay ®· lªn ®Õn møc b¸o ®éng. N¨m 1999, tÝnh - Chøc n¨ng h« hÊp: mì tÝch ë c¬ hoµnh, theo BMI > 30, thÊy tØ lÖ toµn bé vÒ bÐo ph× ë lµm c¬ hoµnh kÐm uyÓn chuyÓn, sù th«ng khÝ trÎ 15 - 24 tuæi lµ 11% ë Hy L¹p, 8% ë Ireland, gi¶m, ng−êi bÐo ph× bÞ khã thë, n·o thiÕu oxy, tiÕp sau lµ ¸o (5,2%), Hµ Lan (4,8%), BØ t¹o héi chøng "Pickwick" nh− ngñ c¸ch qu·ng (4,2%), Anh quèc (3,5%), Luxemburg (3,3%), suèt ngµy ®ªm, lóc ngñ lóc tØnh. Ngõng thë khi §øc (3%) ... NhiÔm "®¹i dÞch" qu¸ c©n vµ bÐo ngñ lµ vÊn ®Ò hay gÆp ë ng−êi bÐo ph× nÆng, ph× nµy cßn ph¶i kÓ ®Õn trÎ em ë Malta, ý, Hoa 113
TCNCYH 28 (2) - 2004 Kú, Chile, Australia, Vªnªzuela, Singapore, 1.1. C¸c thuèc lµm t¨ng tiÕt serotonin: bao Ph¸p, Hungari, Hång K«ng... gåm fenfluramin vµ dexfenfluramin, ®· bÞ cÊm Ngay ë NhËt, n¬i mµ c¸ch ®©y 20 n¨m dïng tõ 1997 do g©y tæn th−¬ng van tim. N¨m kh«ng ai nghÜ ®Õn bÐo ph× ë trÎ em th× hiÖn nay 2002, mét sè ng−êi Singapore ®· chÕt v× dïng ë häc sinh trung häc ®· gÆp 8/100.000 (1976 - Slim 10, mét thuèc "th¶o méc Trung Quèc" 1980), vµ 14/100.000 (1991 - 1995) trÎ bÐo nh−ng thùc tÕ l¹i chøa dexfenfluramin. ph×. Gia ®×nh vµ thÇy thuèc cÇn quan t©m ng¨n 1.2. C¸c thuèc lµm t¨ng tiÕt noradrenalin: ngõa "®¹i dÞch" nµy ngay b¾t ®µu tõ trÎ nhá Amphetamin, dexamphetamin cã nhiÒu t¸c tuæi, khuyÕn khÝch c¸c ch¸u theo chÕ ®é dinh dông ngo¹i ý nguy hiÓm, kh«ng ®−îc dïng ®Ó d−ìng lµnh m¹nh vµ khoa häc, tr¸nh cuéc gi¶m thÓ träng. Chóng g©y nghiÖn, do ®ã ®−îc sèng thiÕu vËn ®éng, ®Æc biÖt chó ý ®Õn c¸c coi lµ c¸c chÊt ma tuý. Phentermin vµ tiÕt tËp thÓ dôc thÓ thao trong tr−êng häc. diethylpropion còng thuéc nhãm amphetamin, * Víi mäi løa tuæi, khi ®· trãt cã BMI qu¸ cì, nh−ng Ýt t¸c dông ngo¹i ý h¬n nªn ®−îc FDA chØ cÇn gi¶m 5 - 10% thÓ träng (tøc gi¶m Hoa Kú cho phÐp dïng ®Ó ®iÒu trÞ bÖnh bÐo kho¶ng 30% mì bông, gi¶m vßng eo), nhê ph×, nh−ng chØ ®−îc dïng ng¾n h¹n (d−íi 12 nh÷ng biÖn ph¸p tæng hîp (nh− chÕ ®é dinh tuÇn). d−ìng hîp lý, ho¹t ®éng thÓ lùc ®Òu ®Æn vµ khi 1.3. Thuèc øc chÕ t¸i hÊp thu serotonin vµ thËt cÇn th× uèng mét lo¹i thuèc gi¶m bÐo ph× noradrenalin: sibutramine nµo ®· ®−îc b¶o ®¶m vÒ hiÖu lùc vµ ®é an 2. Thuèc t¸c dông lªn hÖ tiªu ho¸ toµn) th× ng−êi bÖnh sÏ ®−îc c¶i thiÖn vÒ h×nh 2.1. Thuèc øc chÕ men lipase: Orlistat d¸ng, lipid m¸u, t¨ng nh¹y c¶m víi insulin, 2.2. Thuèc lµm t¨ng dung n¹p glucose: gi¶m ®−êng huyÕt, gi¶m insulin m¸u, gi¶m Metformin. Dïng ®Ó h¹n chÕ bÐo ph× ë ng−êi mÉn c¶m víi chøng huyÕt khèi, tr¸nh tiÓu tiÓu ®−êng týp 2, gi¶m dung n¹p glucose, hoÆc ®−êng týp 2, gi¶m nguy c¬ bÖnh m¹ch vµnh ë ng−êi cã héi chøng bÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tim vµ bÖnh tim m¹ch nãi chung. tÝnh. Nh−ng cÇn thËn träng khi suy tim mÊt bï Thuèc ch÷a bÐo ph× hoÆc cã bÖnh gan thËn. Thuèc cã thÓ g©y Trong mét sè tr−êng hîp còng cÇn ph¶i nhiÔm acid lactic dïng thuèc chèng bÐo ph× ®Ó hç trî cho nh÷ng 3. C¸c thuèc kh¸c: ng−êi ta ®· sö dông biÖn ph¸p kh¸c. Kh«ng nªn phèi hîp nhiÒu lo¹i nhiÒu lo¹i thuèc kh¸c ®Ó ch÷a bÐo ph× nh−ng thuèc, dïng thuèc ph¶i l©u dµi ®Ó cã hiÖu qu¶ ®é an toµn vµ hiÖu qu¶ cña chóng kh«ng ®−îc mong muèn vµ chØ dïng khi: nh− mong muèn, nªn kh«ng ®−îc Tæ chøc Y tÕ - Cã kÌm nguy c¬ cïng m¾c mét sè bÖnh thÕ giíi c«ng nhËn. Theo Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi nh− gi¶m dung n¹p glucose, rèi lo¹n lipid m¸u, (WHO): t¨ng huyÕt ¸p. - Thuèc lîi niÖu, nhuËn trµng, - Cã nh÷ng biÕn chøng cña bÐo ph×, nh− gonadotrophin nhau thai ng−êi lµ kh«ng cã viªm x−¬ng khíp nÆng, ng¹t thë t¾c nghÏn khi hiÖu qu¶ vµ kh«ng nªn dïng ®Ó chèng bÐo ngñ, trµo ng−îc thùc qu¶n, héi chøng vÒ hµnh ph×. §¸ng l−u ý hiÖn nay trªn thÞ tr−êng vÉn cã vi. mét sè lo¹i th¶o méc ghi cã t¸c dông lîi tiÓu - §ãi lu«n lu«n, ¨n v« ®é lµm t¨ng thÓ nh−ng l¹i qu¶ng c¸o dïng ch÷a bÐo ph×. träng. - C¸c thuèc cã nguån gèc th¶o méc vµ chÊt Thuèc ch÷a bÐo ph× cã thÓ chia lµm 3 x¬: hiÖu lùc chèng bÐo ph× ch−a ®−îc chøng lo¹i chÝnh minh b»ng c¸c thö nghiÖm l©m sµng thÝch hîp. §Æc biÖt cuèi n¨m 2003, FDA Hoa Kú ®· cÊm 1. C¸c thuèc t¸c dông lªn thÇn kinh trung l−u hµnh c¸c lo¹i thuèc gi¶m bÐo th¶o méc −¬ng: gåm 3 nhãm chøa ma hoµng (mét d−îc liÖu víi ho¹t chÊt 114
TCNCYH 28 (2) - 2004 chÝnh lµ ephedrin) do g©y nhiÒu t¸c dông ngo¹i t¸c dông ngo¹i ý cña orlistat lµ g©y ph©n ý nÆng. nhiÔm mì, dÔ bÞ tiªu ch¶y vµ hËu m«n nhµy - Hormon tuyÕn gi¸p (thyroxin) cã nhiÒu t¸c nhít, c¶n trë hÊp thu c¸c vitamin tan trong dông ngo¹i ý nguy hiÓm, kh«ng ®−îc dïng ®Ó lipid. Mét sè nghiªn cøu l©m sµng cho thÊy cã gi¶m thÓ träng. sù t¨ng nguy c¬ ung th− vó ë c¸c bÖnh nh©n dïng orlistat mÆc dï ®iÒu nµy kh«ng ®−îc C¸c thuèc ®−îc c«ng nhËn lµ hiÖu qu¶ chøng minh trong c¸c nghiªn cøu tiÕp theo. vµ an toµn ®Ó ®iÒu trÞ bÐo ph× dµi h¹n §èi víi thuèc gi¶m bÐo nµo còng cÇn Cho ®Õn nay, Côc Thùc vµ D−îc phÈm Hoa chèng chØ ®Þnh cho trÎ em, ng−êi qu¸ giµ vµ Kú (FDA) vµ Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi (WHO) míi èm yÕu, ng−êi cã tiÒn sö mÉn c¶m víi nh÷ng chØ c«ng nhËn 2 thuèc ®−îc dïng ®Ó ®iÒu trÞ thuèc ®ã, ng−êi mang thai vµ thêi kú cho con bÐo ph× dµi h¹n lµ sibutramine (tªn biÖt d−îc lµ bó. Ng−êi ®ang dïng c¸c thuèc vÒ t©m thÇn Reductil, Meridia) vµ orlistat. cÇn ph¶i cã chØ ®Þnh cña b¸c sü tr−íc khi dïng Thuèc Reductil (Sibutramine) trong c¸c thuèc. nghiªn cøu l©m sµng cho thÊy cã thÓ gióp Dï thuèc chèng bÐo cã hiÖu lùc cao ®Õn gi¶m c©n > 2kg sau mét th¸ng vµ 4,4 - 6,3 kg mÊy, th× cïng víi thuèc, ng−êi bÖnh còng ph¶i trong 6 th¸ng ë 94% ng−êi dïng. Reductil lµm gi÷ nÕp sèng lµnh m¹nh, bá thuèc l¸, bá r−îu, mau no gióp ¨n Ýt h¬n, nªn thÝch hîp cho ng−êi dinh d−ìng theo ®óng khoa häc vµ lu«n lu«n lóc nµo còng ®ãi vµ thÌm ¨n. Reductil còng ph¶i "®éng ®Ëy" ch©n tay th©n thÓ. N¾m v÷ng gióp gi¶m chØ sè eo/m«ng (WHR) gióp c¶i ®−îc hËu qu¶ nghiªm träng cña bÐo ph×, mçi thiÖn lipid m¸u vµ glucose m¸u. T¸c dông ng−êi cÇn kiªn tr× phÊn ®Êu thùc hiÖn khÈu ngo¹i ý th−êng gÆp lµ kh« miÖng, t¸o bãn, hiÖu "Th¾t l−ng cµng ng¾n, cuéc ®êi cµng dµi nhøc ®Çu nhÑ, cã thÓ cã c¶m gi¸c håi hép, vµ cµng t−¬i ®Ñp". ®¸nh trèng ngùc, t¨ng nhÞp tim vµ huyÕt ¸p, mÊt ngñ ë mét sè ng−êi bÖnh, tuy nhiªn nh÷ng Tµi liÖu tham kh¶o chÝnh hiÖn t−îng nµy th−êng gi¶m ®i khi dïng l©u 1. Intern. J. Obesity: Vol. 26, Suppl -4; dµi. Cã thÓ dïng Reductil cho ng−êi t¨ng huyÕt 12/2002 ¸p ®· æn ®Þnh, nh−ng cÇn kiÓm tra th−êng 2. Medline: 2000 - 2004 xuyªn vµ kh«ng ®−îc dïng cho ng−êi t¨ng 3. WHO (2/2000): Asia Pacific perspective huyÕt ¸p kh«ng æn ®Þnh hoÆc cã bÖnh m¹ch (redefining obesity and treatment). vµnh. Kh¸c víi c¸c thuèc nhãm amphetamin, Reductil do kh«ng g©y t¨ng tiÕt adrenalin nªn 4. WHO ; Geneva; 3 - 5/6/1997 Report of kh«ng g©y ch¸n ¨n vµ kh«ng g©y nghiÖn nªn WHO consultation on obesity ®−îc sö dông réng r·i. Trªn thÕ giíi, cho ®Õn 5. Revue Praticien; 2003; 53; tr.525 - 534. th¸ng 5/2003 ®· cã trªn 12 triÖu ng−êi sö dông Reductil ®Ó ®iÒu trÞ bÐo ph×. Reductil còng ®· ®−îc Bé Y tÕ ViÖt Nam cÊp phÐp l−u hµnh tõ th¸ng 2/2003. Thuèc Orlistat cã t¸c dông øc chÕ lipase tuþ t¹ng khi uèng tr−íc b÷a ¨n lµm gi¶m thuû ph©n triglycerid cña thøc ¨n t¹i ruét, gióp gi¶m 1/3 sù hÊp thu lipid ¨n vµo nªn lµm gi¶m cung cÊp n¨ng l−îng. Còng nh− sibutramine, orlistat kh«ng g©y ch¸n ¨n vµ kh«ng g©y nghiÖn. C¸c 115

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.11: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Tài Chính Ngân Hàng

172 tài liệu

829 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.