Biểu hiện mức độ kỹ năng hoạt động nhóm trong học tập của sinh viên Trường Đại học Quy Nhơn

11,Tr.<br /> Số133-142<br /> 2, 2017<br /> Tạp chí Khoa học - Trường ĐH Quy Nhơn, ISSN: 1859-0357, Tập 11, Số 2,Tập<br /> 2017,<br /> BIỂU HIỆN MỨC ĐỘ KỸ NĂNG HOẠT ĐỘNG NHÓM TRONG HỌC TẬP<br /> CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN<br /> NGUYỄN THỊ NHƯ HỒNG*, TRẦN THỊ BA<br /> Khoa Tâm lý - Giáo dục & CTXH, Trường Đại học Quy Nhơn<br /> TÓM TẮT<br /> Kỹ năng hoạt động nhóm trong học tập của sinh viên trường Đại học Quy Nhơn được đánh giá dựa<br /> trên 05 kỹ năng thành phần: kỹ năng lắng nghe, kỹ năng thuyết trình, kỹ năng thảo luận, kỹ năng giải quyết<br /> vấn đề và kỹ năng hợp tác chia sẻ. Kết quả nghiên cứu cho thấy, kỹ năng hoạt động nhóm trong học tập của<br /> sinh viên trường Đại học Quy Nhơn chỉ đạt mức TB theo thang đánh giá đã xác lập. Trong đó, sinh viên<br /> thực hiện tốt nhất ở KN hợp tác, chia sẻ và kém nhất ở kỹ năng thảo luận. Việc nâng cao KN HĐN trong<br /> học tập cho SV cần có biện pháp tác động cả từ phía sinh viên, giảng viên và nhà trường để mang lại hiệu<br /> quả cao nhất.<br /> Từ khóa: Kỹ năng hoạt động nhóm, sinh viên<br /> ABSTRACT<br /> Demonstration of Group Activity Skills of Quy Nhon University Students<br /> The group-study activity skill of students of Quy Nhon university is assessed based on five component<br /> skills: listening skill, presentation skill, discussion skill, problem solving skill and sharing cooperation<br /> skill. According to the research result, the group-study activity skill of students of Quy Nhon university<br /> only gains the average level based on the established rating scale. Of these skills, students perform best<br /> in collaboration skill, sharing skill and worst in discussion skill. Improving group activity skills in the<br /> learning for students needs to take measures to impact from the students, lecturers and the university to<br /> bring the highest efficiency.<br /> Key words: The group activity skill, students<br /> <br /> 1.<br /> <br /> Đặt vấn đề<br /> <br /> Ngày nay, mọi lĩnh vực trong đời sống xã hội luôn vận động, biến đổi không ngừng với<br /> một tốc độ lớn. Ðể tồn tại và phát triển buộc con người phải có những kỹ năng (KN) cần thiết để<br /> thích ứng với những biến động này. Các công trình nghiên cứu trước đó cho thấy, KN có vai trò<br /> rất quan trọng trong việc giúp tăng năng suất lao động, tạo ra tính hiệu quả trong công việc, giúp<br /> giảm stress, góp phần tích cực vào quá trình phát triển nhân cách của con người nói chung và sinh<br /> viên (SV) nói riêng.<br /> Hiện nay các trường Đại học, Cao đẳng đã chuyển đổi phương thức đào tạo theo niên chế<br /> sang phương thức đào tạo theo hệ thống tín chỉ. Đặc điểm của đào tạo theo hệ thống tín chỉ là<br /> *Email: nguyennhuhong88@gmail.com<br /> Ngày nhận bài: 26/7/2016; Ngày nhận đăng: 17/8/2016<br /> <br /> 133<br /> <br /> Nguyễn Thị Như Hồng, Trần Thị Ba<br /> giảm số giờ lý thuyết và tăng số giờ thảo luận, thí nghiệm, thực hành. Để đảm bảo yêu cầu này, SV<br /> cần đổi mới phương pháp học tập theo hướng tự học, tự nghiên cứu. Hoạt động nhóm (HĐN) là<br /> một trong những cách học tạo ra sự tương tác giữa các thành viên giúp tất cả các thành viên trong<br /> nhóm hợp tác, trao đổi và giúp đỡ lẫn nhau, đồng thời phát huy tối đa sự tự giác, tích cực và chủ<br /> động của người học. Học tập theo nhóm tạo cơ hội cho SV chủ động tham gia, chia sẻ kiến thức<br /> và cùng nhau đưa ra quyết định, điều đó khiến họ cảm thấy mình là chủ, là người điều khiển quá<br /> trình học, đây là động lực tích cực giúp SV hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập của mình.<br /> Trên thực tế tại trường Đại học Quy Nhơn (ĐHQN), HĐN trong học tập vẫn diễn ra thường<br /> xuyên. Tuy nhiên, KN HĐN của SVvẫn còn nhiều hạn chế và chưa được quan tâm một cách đúng<br /> mức. Điều này dẫn đến SV chậm thích ứng với phương thức học tập mới, từ đó làm giảm hiệu<br /> quả của hoạt động học tập.<br /> Xuất phát từ những lý do đó, việc tìm hiểu “Kỹ năng hoạt động nhóm trong học tập của<br /> sinh viên trường Đại học Quy Nhơn” là cần thiết và khả thi.<br /> 2.<br /> <br /> Nội dung nghiên cứu<br /> <br /> Nghiên cứu được thực hiện trên 240 SV năm 1, 2 và 3 thuộc các khoa trường ĐHQN.<br /> Phương pháp chính để đánh giá mức độ KN HĐN trong học tập của SV là phương pháp<br /> điều tra bằng bảng hỏi (ngoài ra, chúng tôi còn dùng các phương pháp bổ trợ như: phỏng vấn,<br /> quan sát,…). Thang đo đánh giá KN HĐN của SV gồm 75 item (thuộc câu 9 của bảng hỏi) được<br /> chia làm 5 KN thành phần:<br /> - KN lắng nghe: từ item 9.1 đến 9.15<br /> - KN thuyết trình: từ item 9.16 đến 9.30<br /> - KN thảo luận: từ item 9.31 đến 9.45<br /> - KN giải quyết vấn đề: từ item 9.46 đến 9.60<br /> - KN hợp tác, chia sẻ: từ item 9.60 đến 9.75<br /> Cách cho điểm: Mỗi câu có 05 mức độ lựa chọn: không bao giờ (1 điểm), hiếm khi<br /> (2 điểm), thỉnh thoảng (3 điểm), thường xuyên (4 điểm), rất thường xuyên (5 điểm).<br /> Đối với các câu mang ý nghĩa tiêu cực: 9.8, 9.10, 9.13, 9.24, 9.26, 9.29, 9.30, 9.32, 9.36,<br /> 9.40, 9.41, 9.42, 9.45, 9.49, 9.52, 9.53, 9.55, 9.58, 9.60, 9.63, 9.65, 9.67, 9.69, 9.70, 9.71, 9.74,<br /> 9.75 thì cách cho điểm sẽ ngược lại để phù hợp với thang đo.<br /> Cách tính điểm các KN thành phần và KN HĐN:<br /> KN thành phần = Tổng điểm của 15 item/15<br /> KN HĐN = Tổng điểm của 5 KN thành phần/5<br /> Cách quy điểm các mức độ cho thang đo<br /> <br /> 134<br /> <br /> Tập 11, Số 2, 2017<br /> <br /> TT<br /> <br /> Mức độ<br /> <br /> Thang điểm<br /> <br /> Biểu hiện<br /> <br /> 1<br /> <br /> Rất thấp<br /> <br /> 1 < ĐTB ≤ 1,8<br /> <br /> Hoàn toàn không thực hiện các thao tác, hành động cần có khi tham<br /> gia HĐN.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Thấp<br /> <br /> 1,8 < ĐTB ≤ 2,6<br /> <br /> Thực hiện đầy đủ và chính xác một phần nhỏ các thao tác, hành<br /> động khi tham gia HĐN.<br /> <br /> 3<br /> <br /> Trung<br /> bình<br /> <br /> 2,6 < ĐTB ≤ 3,4<br /> <br /> Thực hiện tương đối đầy đủ và chính xác các thao tác, hành động<br /> khi tham gia HĐN, còn nhiều thiếu sót.<br /> <br /> 4<br /> <br /> Cao<br /> <br /> 3,4 < ĐTB ≤ 4,2<br /> <br /> Thực hiện đầy đủ, chính xác và ổn định phần lớn các thao tác, hành<br /> động khi tham gia HĐN, có thiếu sót nhưng không đáng kể.<br /> <br /> 5<br /> <br /> Rất cao<br /> <br /> 4,2 < ĐTB ≤ 5<br /> <br /> Thực hiện đầy đủ, chính xác, thành thạo một cách ổn định và<br /> thường xuyên các thao tác, hành động khi HĐN, hầu như không<br /> có thiếu sót.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> Kết quả nghiên cứu<br /> <br /> 3.1. Thực trạng biểu hiện mức độ KN HĐN trong học tập của SV trường ĐHQN<br /> Kết quả nghiên cứu cho thấy, ĐTB tìm được là 3,23 tương ứng với mức TB theo thang đánh<br /> giá Likert 5 mức độ đã được xây dựng. Như vậy, nhìn chung KN HĐN trong học tập của SV đạt<br /> ở mức TB, được biểu hiện cụ thể ở 5 KN thành phần (xem bảng 1).<br /> Bảng 1. Mức độ KN HĐN trong học tập của SV trường ĐHQN<br /> TT<br /> <br /> Kỹ năng HĐN<br /> <br /> ĐTB<br /> <br /> Xếp hạng<br /> <br /> 1<br /> <br /> Lắng nghe<br /> <br /> 3,23<br /> <br /> 2<br /> <br /> 2<br /> <br /> Thuyết trình<br /> <br /> 3,18<br /> <br /> 4<br /> <br /> 3<br /> <br /> Thảo luận<br /> <br /> 3,14<br /> <br /> 5<br /> <br /> 4<br /> <br /> Giải quyết vấn đề<br /> <br /> 3,23<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5<br /> <br /> Hợp tác, chia sẻ<br /> <br /> 3,36<br /> <br /> 1<br /> <br /> ĐTB = 3,23<br /> <br /> Trong các KN thành phần thuộc KN HĐN, KN có ĐTB thấp nhất là KN thảo luận, KN có<br /> ĐTB cao nhất là KN hợp tác, chia sẻ. Điều này cho thấy, SVSP thích ứng tốt hơn ở khâu hợp tác<br /> chia sẻ trong HĐN, ngược lại khi thử sức trong các nhiệm vụ học tập đòi hỏi nhiều KN tổ chức<br /> nhóm, phân công công việc cho từng thành viên thì SV bắt đầu lúng túng.<br /> Thống kê trên tỉ lệ phần trăm (%) cho thấy, đa số SV trường Đại học Quy Nhơn có KN<br /> HĐN trong học tập ở mức TB (chiếm 62,7%), mức cao (chiếm 23,5%). Đây là một con số đáng<br /> mừng, do đó cần có những biện pháp để duy trì và tiếp tục phát huy số lượng SV có KN HĐN<br /> trong học tập cao này (xem biểu đồ 1).<br /> <br /> 135<br /> <br /> Nguyễn Thị Như Hồng, Trần Thị Ba<br /> <br /> Biểu đồ 1. KN HĐN trong học tập của SV trường ĐHQN<br /> Tuy nhiên có đến 13,8% SV có KN HĐN trong học tập ở mức thấp và rất thấp. Điều này<br /> cho thấy bên cạnh những SVSP thích ứng tốt vẫn có nhiều SV có KN HĐN trong học tập còn hạn<br /> chế. Đặc biệt và đáng chú ý là không có SV nào có mức độ thích ứng “rất cao”. Đây là vấn đề<br /> đáng lưu tâm, cho thấy KN HĐN trong học tập của SV vẫn chưa được quan tâm rèn luyện một<br /> cách đúng mức.<br /> 3.2. Biểu hiện mức độ KN HĐN trong học tập của SV trường ĐHQN thể hiện ở từng KN<br /> thành phần<br /> 3.2.1. Kỹ năng lắng nghe<br /> Mức độ biểu hiện về KN lắng nghe của SV có ĐTB là 3,23 ứng với mức TB theo thang<br /> đánh giá đã xác lập. Như vậy, SV đã có khuynh hướng thể hiện sự lắng nghe của mình đối với<br /> các thành viên trong nhóm học tập, tuy nhiên mới chỉ dừng lại ở mức tương đối đầy đủ và chính<br /> xác (xem bảng 2)<br /> Bảng 2. Mức độ biểu hiện KN lắng nghe của SV trường ĐHQN<br /> TT<br /> <br /> BIỂU HIỆN CỦA KN LẮNG NGHE<br /> <br /> ĐTB<br /> <br /> XH<br /> <br /> 1<br /> <br /> Tôi ngừng nói.<br /> <br /> 3,17<br /> <br /> 10<br /> <br /> 2<br /> <br /> Im lặng tập trung chú ý trong khoảng thời gian người nói trình bày.<br /> <br /> 3,43<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> <br /> Tôi thể hiện sự chú ý bằng cách “gật đầu”, hoặc nói “à”, “ừ”, “vâng, tôi hiểu”,<br /> “bạn cứ tiếp tục nói”.<br /> <br /> 3,34<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> Tôi tập trung chú ý ngay cả khi tôi bất đồng quan điểm.<br /> <br /> 3,16<br /> <br /> 11<br /> <br /> 5<br /> <br /> Tôi chú ý tới ngôn ngữ không lời (cảm xúc, cử chỉ, điệu bộ) của người nói.<br /> <br /> 3,23<br /> <br /> 9<br /> <br /> 6<br /> <br /> Tôi chú ý lắng nghe giọng nói của họ.<br /> <br /> 3,16<br /> <br /> 11<br /> <br /> 7<br /> <br /> Không ngắt lời người nói nếu họ nói quá dài hoặc nhàm chán.<br /> <br /> 3,07<br /> <br /> 13<br /> <br /> 8<br /> <br /> Tôi làm việc riêng (đọc báo, nghe điện thoại, nói chuyện…)*.<br /> <br /> 3,52<br /> <br /> 1<br /> <br /> 9<br /> <br /> Tôi chỉ đặt câu hỏi khi cần thiết<br /> <br /> 2,95<br /> <br /> 14<br /> <br /> 136<br /> <br /> Tập 11, Số 2, 2017<br /> <br /> 10<br /> <br /> Tôi không giữ được bình tĩnh khi nghe những điều mà tôi cho là không đúng*<br /> <br /> 3,30<br /> <br /> 7<br /> <br /> 11<br /> <br /> Tôi ghi lại những thông tin cơ bản.<br /> <br /> 2,83<br /> <br /> 15<br /> <br /> 12<br /> <br /> Tôi nhớ những thông tin cơ bản, cần thiết.<br /> <br /> 3,32<br /> <br /> 5<br /> <br /> 13<br /> <br /> Tôi không muốn suy nghĩ về những điều đã nghe*.<br /> <br /> 3,33<br /> <br /> 4<br /> <br /> 14<br /> <br /> Tư thế ngồi hướng về người nói một cách Tự nhiên, thoải mái.<br /> <br /> 3,28<br /> <br /> 8<br /> <br /> 15<br /> <br /> Tôi duy trì giao tiếp bằng mắt với người nói.<br /> <br /> 3,32<br /> <br /> 5<br /> <br /> ĐTB = 3,23<br /> <br /> Ghi chú: (*) là những câu điểm được mã hóa ngược lại cho phù hợp với thang đo<br /> Phân tích ĐTB ở từng nội dung cho thấy, các ĐTB cao nhất lần lượt là 3,52; 3,43 và 3,34<br /> ứng với các biểu hiện “Tôi làm việc riêng (đọc báo, nghe điện thoại, nói chuyện…)*”; “Im lặng<br /> tập trung chú ý trong khoảng thời gian người nói trình bày”; “Tôi thể hiện sự chú ý bằng cách<br /> “gật đầu”, hoặc nói “à”, “ừ”, “vâng, tôi hiểu”, “bạn cứ tiếp tục nói”. Cho thấy phần lớn SV<br /> thực hiện khá tốt các biểu hiện trên. Qua phương pháp quan sát chúng tôi cũng nhận thấy rằng,<br /> khi các thành viên trong nhóm trình bày, sinh viên dường như không làm việc riêng, họ giữ trật<br /> tự, tập trung chú ý vào người trình bày và thường xuyên gật đầu khích lệ người nói.<br /> Các biểu hiện có ĐTB thấp nhất là “Tôi ghi lại những thông tin cơ bản”; “Tôi chỉ đặt câu<br /> hỏi khi cần thiết”(ĐTB lần lượt là 2,83; 2,95). Điều này cho thấy, khi lắng nghe, SV chưa có thói<br /> quen cần ghi lại những thông tin cơ bản, đây là biểu hiện khá quan trọng khi lắng nghe người<br /> khác. Bên cạnh đó, SV cũng thiếu chủ động đặt câu hỏi cho người trình bày và thỉnh thoảng ngắt<br /> lời người nói. Biết lắng nghe đã khó, nhưng tỏ thái độ tôn trọng người nói bằng cách không ngắt<br /> lời họ thì càng khó hơn, đòi hỏi sinh viên phải kiên nhẫn và thường xuyên luyện tập.<br /> 3.2.2. Kỹ năng thuyết trình<br /> Kết quả mức độ biểu hiện về KN thuyết trình của SV có ĐTB tìm được là 3,18 tương ứng<br /> với mức TB theo thang đo đã được xây dựng. Cho thấy, SV có khuynh hướng biết trình bày, thuyết<br /> trình trước nhóm và người khác trong học tập, tuy nhiên mới chỉ dừng lại ở mức tương đối đầy<br /> đủ và chính xác (xem bảng 3)<br /> Bảng 3. Mức độ biểu hiện KN thuyết trình của SV trường ĐHQN<br /> TT<br /> <br /> BIỂU HIỆN CỦA KN THUYẾT TRÌNH<br /> <br /> ĐTB<br /> <br /> XH<br /> <br /> 1<br /> <br /> Tôi xác định mục đích, nội dung<br /> <br /> 2,99<br /> <br /> 14<br /> <br /> 2<br /> <br /> Tôi thu thập thông tin, tài liệu có liên quan<br /> <br /> 3,07<br /> <br /> 12<br /> <br /> 3<br /> <br /> Tôi sử dụng ngôn từ đơn giản, dễ hiểu<br /> <br /> 3,28<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> Tôi lập dàn ý tóm tắt<br /> <br /> 3,16<br /> <br /> 10<br /> <br /> 5<br /> <br /> Tôi phát âm rõ ràng, chính xác<br /> <br /> 3,36<br /> <br /> 1<br /> <br /> 6<br /> <br /> Tôi sử dụng trang phục phù hợp với hoàn cảnh<br /> <br /> 3,26<br /> <br /> 4<br /> <br /> 7<br /> <br /> Tôi luyện tập trước khi thuyết trình<br /> <br /> 3,26<br /> <br /> 4<br /> <br /> 8<br /> <br /> Tôi chuẩn bị các câu hỏi có liên quan<br /> <br /> 3,11<br /> <br /> 11<br /> <br /> 9<br /> <br /> Tôi nói với giọng đều đều, tẻ nhạt*<br /> <br /> 3,21<br /> <br /> 8<br /> <br /> 137<br /> <br />