Bước đầu ứng dụng điều trị gạn tách bạch cầu cấp cứu ở bệnh nhân bạch cầu mạn dòng tủy bằng máy cobe spectra

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> BƯỚC ĐẦU ỨNG DỤNG ĐIỀU TRỊ GẠN TÁCH BẠCH CẦU CẤP CỨU<br /> Ở BỆNH NHÂN BẠCH CẦU MẠN DÒNG TỦY<br /> BẰNG MÁY COBE SPECTRA<br /> Nguyễn Văn Thạo*, Suzanne MCB Thanh Thanh*, Hoàng Thị Thúy Hà*, Nguyễn Khắc Tùng,<br /> Trần Thanh Tùng*, Nguyễn Trường Sơn*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá hiệu quả điều trị gạn tách bạch cầu bằng máy Cobe Spectra ở bệnh nhân Bạch cầu mạn<br /> dòng tủy.<br /> Đối tượng: Tất cả bệnh nhân Bạch cầu mạn dòng tủy đã được chẩn đoán có biến chứng tắc mạch hay có<br /> nguy cơ tắc mạch, được điều trị gạn tách bạch cầu với máy Cobe Spectra.<br /> Phương pháp: Tiền cứu mô tả<br /> Kết quả và kết luận: Số lượng bạch cầu gạn tách ra khỏi cơ thể trung bình 100G/L. Các triệu chứng đe dọa<br /> tắc mạch cải thiện rất tốt sau điều trị gạn tách bạch cầu.<br /> Từ khóa: tăng bạch cầu, bạch cầu mạn dòng tủy, tắc mạch, điều trị gạn tách bạch cầu.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> APPLICATION OF EMERGENCY LEUKAPHERESIS TREATMENT IN PATIENTS<br /> WITH CHRONIC MYELOCYTIC LEUKEMIA BY COBE SPECTRA MACHINE<br /> Nguyen Van Thao, Suzanne MCB Thanh Thanh, Hoang Thi Thuy Ha, Nguyen Khac Tung,<br /> Tran Thanh Tung, Nguyen Truong Son<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - Supplement of No 2 - 2014: 120-123<br /> Aim: Evaluate effectiveness of leukapheresis by Cobe Spectra in patients with chronic myelocytic leukemia<br /> Objectives: All patients with diagnosed chronic myelocytic leukemia had complication or risk of leukostasis,<br /> treated with leukapheresis by Cobe Spectra.<br /> Method: Prospective study<br /> Results anhd Conclusion: The number of leukocytes cottage separated from the blood, an average of 100<br /> G/L. After leukapheresis, threatening symptoms of leukostasis were improvement very good.<br /> Keywords: leukocytosis, chronic myelocytic leukemia, leukostasis, leukapheresis<br /> trên bệnh nhân Bạch cầu mạn dòng tủy có biến<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> chứng của tăng số lượng bạch cầu và nhận thấy<br /> Máy Cobe Spectra là máy chuyên dụng trong<br /> có giảm những biến chứng gây tử vong và góp<br /> gạn tách tế bào, trong đó gạn tách bạch cầu là<br /> phần kiểm soát bệnh lý. Do đó chúng tôi thực<br /> một trong những ứng dụng điều trị để lấy bạch<br /> hiện nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu quả<br /> cầu ra khỏi cơ thể.<br /> của phương pháp điều trị gạn tách bạch cầu<br /> Trong thực hành lâm sàng tại Khoa Huyết<br /> bằng máy Cobe Spectra ở bệnh nhân Bạch cầu<br /> học Bệnh viện Chợ Rẫy, chúng tôi bước đầu điều<br /> mạn dòng tủy.<br /> trị gạn tách bạch cầu bằng máy Cobe Spectra<br /> <br /> * Khoa huyết học bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Tác giả liên lạc: BSCKI. Nguyễn Văn Thạo ĐT: 0949882126; Email: thaonguyeny99@gmail.com<br /> <br /> 120<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2013<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> TỔNG QUAN<br /> Tăng bạch cầu được định nghĩa khi số lượng<br /> bạch cầu máu >50.000/µL.<br /> Các biến chứng của tăng bạch cầu:<br /> - Tắc mạch.<br /> - Tăng độ nhớt máu.<br /> - Hội chứng ly giải khối u.<br /> - DIC.<br /> Trong đó, tắc mạch là biến chứng gây tử<br /> vong cao.<br /> Nguyên nhân thường gặp:<br /> - Bạch cầu cấp dòng tủy<br /> - Bạch cầu cấp dòng lympho<br /> - Bạch cầu mạn dòng tủy<br /> - Bạch cầu mạn dòng lympho<br /> - Bạch cầu mạn dòng mono<br /> Trong đó, Bạch cầu cấp dòng tủy và Bạch cầu<br /> mạn dòng tủy pha blast rất dễ xảy ra tắc mạch và<br /> tăng độ nhớt máu.<br /> Tăng bạch cầu có biến chứng là một cấp cứu,<br /> gây tử vong cao cần xử trí kịp thời bằng nhiều<br /> phương pháp như dịch truyền, kiềm hóa nước<br /> tiểu, thuốc hydrea, allopurinol và điều trị gạn<br /> tách bạch cầu bằng máy.<br /> Điều trị gạn tách bạch cầu bằng máy là tách<br /> bạch cầu ngoại vi ra khỏi hệ tuần hoàn bằng máy<br /> gạn tách tế bào chuyên dụng.<br /> Trên thế giới, điều trị gạn tách bạch cầu bằng<br /> máy đã được áp dụng rộng rãi và có nhiều<br /> nghiên cứu cho thấy hiệu quả điều trị của<br /> phương pháp này như Dean Buckner và cộng sự<br /> ứng dụng điều trị gạn tách bạch cầu ở bệnh nhân<br /> Bạch cầu mạn dòng tủy(1), D Tan và cộng sự ứng<br /> dụng điều trị gạn tách bạch cầu ở bệnh nhân<br /> bệnh bạch cầu có bạch cầu cao(3).<br /> Tại Việt Nam, theo tác giả Nguyễn Hà Thanh<br /> điều trị gạn tách bạch cầu bằng máy là một<br /> phương pháp điều trị bổ trợ rất hiệu quả để<br /> ngăn ngừa và điều trị biến chứng tắc mạch(2).<br /> Tại khoa Huyết học Bệnh viện Chợ Rẫy,<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> chúng tôi bước đầu điều trị gạn tách bạch cầu<br /> bằng máy Cobe Spectra ở bệnh nhân Bạch cầu<br /> mạn dòng tủy có biến chứng của tăng số lượng<br /> bạch cầu và nhận thấy có giảm những biến<br /> chứng gây tử vong và góp phần kiểm soát bệnh<br /> lý. Do đó chúng tôi thực hiện nghiên cứu này<br /> nhằm đánh giá hiệu quả của phương pháp điều<br /> trị gạn tách bạch cầu bằng máy Cobe Spectra ở<br /> bệnh nhân Bạch cầu mạn dòng tủy.<br /> <br /> Mục tiêu<br /> Mục tiêu tổng quát<br /> Đánh giá hiệu quả điều trị gạn tách bạch cầu<br /> bằng máy Cobe Spectra ở bệnh nhân Bạch cầu<br /> mạn dòng tủy.<br /> Mục tiêu cụ thể<br /> Khảo sát triệu chứng lâm sàng ở bệnh nhân<br /> Bạch cầu mạn dòng tủy trước và sau khi điều trị<br /> tách bạch cầu.<br /> Tỷ lệ % giảm số lượng bạch cạch cầu sau<br /> điều trị tách bạch cầu.<br /> Tỷ lệ bệnh nhân có các tác dụng phụ không<br /> mong muốn trong và sau điều trị gạn tách.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Tiền cứu mô tả.<br /> <br /> Đối tượng<br /> Tất cả bệnh nhân Bạch cầu mạn dòng tủy<br /> được điều trị tại Khoa Huyết học Bệnh viện Chợ<br /> Rẫy từ 02/2013.<br /> <br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> Bệnh nhân Bạch cầu mạn dòng tủy trên 15<br /> tuổi đã được chẩn đoán có:<br /> - Biến chứng tắc mạch với các triệu chứng:<br /> Rối loạn trị giác, co giật, thuyên tắc phổi.<br /> - Nguy cơ tắc mạch cao:<br /> + Lâm sàng: Nhức đầu, chóng mặt, khó thở.<br /> + WBC > 200 G/L.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Suy tuần hoàn.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2013<br /> <br /> 121<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> Suy hô hấp nặng.<br /> <br /> - Dịch truyền 1.000 – 1.500 ml<br /> <br /> Rối loạn đông máu tiến triển.<br /> <br /> Thiết lập qui trình trên máy Cobe Spectra:<br /> Chế độ điều trị tách tế bào bằng 3 bước:<br /> <br /> Rối loạn điện giải – chuyển hóa nặng.<br /> Không hợp tác.<br /> <br /> - Khởi động: Lắp kít bạch cầu và chạy mồi.<br /> <br /> Cân nhắc trong trường hợp cân nặng < 30kg.<br /> <br /> - Điều trị:<br /> <br /> Bệnh nhân và thân nhân không đồng ý.<br /> <br /> + Kết nối với bệnh nhân.<br /> <br /> Phương pháp<br /> Chọn lựa bệnh nhân theo tiêu chuẩn chọn<br /> bệnh.<br /> <br /> + Nạp thông tin bệnh nhân về chiều cao, cân<br /> nặng, Hct.<br /> + Tiến hành gạn tách bạch cầu.<br /> - Kết thúc: Hoàn máu cho bệnh nhân.<br /> <br /> Điều trị gạn tách bạch cầu theo SOPs.<br /> Số lần điều trị gạn tách bạch cầu lập lại khi<br /> còn triệu chứng lâm sàng tắc mạch.<br /> <br /> Theo dõi bệnh nhân và máy Cobe trong và<br /> sau điều trị gạn tách.<br /> <br /> Ngưng điều trị gạn tách bạch cầu khi hết<br /> triệu chứng lâm sàng tắc mạch hoặc WBC