YOMEDIA
Chăm sóc sức khỏe phụ nữ (Bài 10)
Chia sẻ: Romano Romano
| Ngày:
| Loại File: PDF
| Số trang:6
192
lượt xem
53
download
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
Bài giảng phương pháp Chăm sóc sức khỏe phụ nữ . Nội dung bài 10 trình bày về Rò bàng quang - âm đạo. Tài liệu dành cho sinh viên khoa điều dưỡng tham khảo học tập mở mang kiến thức.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Chăm sóc sức khỏe phụ nữ (Bài 10)
- Bμi 10
Rß bμng quang - ©m ®¹o
Môc tiªu
1. Nãi ®−îc 5 nguyªn nh©n g©y rß bμng quang - ©m ®¹o.
2. KÓ ®−îc c¸c triÖu chøng rß bμng quang - ©m ®¹o.
3. Tr×nh bμy ®−îc ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ rß bμng quang - ©m ®¹o.
Rß tiÕt niÖu lμ sù nèi th«ng gi÷a ®−êng tiÕt niÖu víi mét c¬ quan l©n
cËn, qua ®ã n−íc tiÓu cã thÓ tho¸t ra ngoμi. Th−êng gÆp nhÊt, ®ã lμ rß bμng
quang - ©m ®¹o.
1. Nguyªn nh©n
Cã thÓ m¾c ph¶i hoÆc bÈm sinh. Tuy nhiªn, nguyªn nh©n m¾c ph¶i,
chiÕm tû lÖ cao. C¸c nguyªn nh©n hay gÆp lμ:
− Thμnh ©m ®¹o vμ bμng quang bÞ r¸ch trong phÉu thuËt s¶n khoa,
nh− khi ®Èy bμng quang ®Ó mæ ngang ®o¹n d−íi lÊy thai, nhÊt lμ trong
tr−êng hîp cã vÕt mæ cò.
− Thμnh bμng quang bÞ ho¹i tö do ®Çu thai nhi chÌn Ðp vμo x−¬ng
mu, khi chuyÓn d¹ kÐo dμi vμ khã kh¨n.
− Forceps cao, bμng quang ch−a th«ng tiÓu.
− Vïng thμnh bμng quang béc lé bÞ r¸ch hoÆc bÞ xuyªn thñng, khi mæ
c¾t tö cung.
− Báng do bøc x¹ khi ®iÒu trÞ ung th− cæ tö cung. Lo¹i rß nμy th−êng
x¶y ra sau khi ®iÒu trÞ nhiÒu n¨m.
− Cã thÓ bÈm sinh: bμng quang hay niÖu qu¶n phô l¹c chç, cã thÓ ®æ vμo
©m ®¹o. BÖnh c¶nh nμy th−êng ®−îc ph¸t hiÖn ra trong thêi kú cßn th¬ Êu.
2. BÖnh häc
− NÕu nguyªn nh©n do r¸ch khi phÉu thuËt, sÏ thÊy ngay, v× n−íc
tiÓu sÏ theo ®−êng r¸ch ch¶y ra ngoμi.
− NÕu nguyªn nh©n lμ ho¹i tö do chÌn Ðp, vïng bÞ th−¬ng sÏ bÞ ho¹i
tö vμ n−íc tiÓu sÏ ch¶y ra sau ®Î khã vμi ngμy.
127
- C¸c lç rß bμng quang - ©m ®¹o cã xu h−íng tù liÒn, nhê tæ chøc h¹t
ph¸t triÓn, do x¬ hãa vμ do co rót l¹i. Song mét ®«i khi tån t¹i l©u, ¶nh
h−ëng ®Õn h¹nh phóc, søc kháe cña ng−êi bÖnh. C¸c yÕu tè c¶n trë sù liÒn
sÑo ®ã lμ: n−íc tiÓu ch¶y ra liªn tôc, nhiÔm khuÈn, hoÆc tån t¹i c¸c yÕu tè
g©y bÖnh, nh− ung th− hoÆc ho¹i tö do bøc x¹ ch¼ng h¹n.
3. TriÖu chøng vµ chÈn ®o¸n lç rß
− BÊt th−êng vÒ tiÓu tiÖn
+ ChÈn ®o¸n th−êng dÔ, sau mét sè yÕu tè nguy c¬, ng−êi bÖnh thÊy
n−íc ch¶y ra ë c¬ quan sinh dôc ngoμi, cã mïi khai.
+ Trong mét sè tr−êng hîp, ng−êi bÖnh vÉn cã thÓ ®i tiÓu ®−îc vμ vÉn
cã n−íc bÊt th−êng ch¶y ra, lμm bÈn −ít c¬ quan sinh dôc ngoμi, khiÕn
ng−êi bÖnh ph¶i ®Õn kh¸m.
+ Sãn tiÓu còng lμ mét triÖu chøng th−êng gÆp, cã thÓ xuÊt hiÖn ngay
sau khi bÞ chÊn th−¬ng, nh−ng th−êng ®¸i khã, ®¸i ra m¸u nhiÒu ngμy víi c¸c
triÖu chøng nhiÔm khuÈn ®−êng tiÕt niÖu, tr−íc khi cã dÊu hiÖu n−íc tiÓu
th−êng xuyªn ch¶y ra ngoμi ©m hé.
− DÞch ©m ®¹o bÊt th−êng
− §au r¸t da vïng ©m hé vμ tÇng sinh m«n.
− Da vïng tÇng sinh m«n cã thÓ bÞ báng, viªm ®á, cã thÓ bÞ loÐt. Ên
vμo rÊt ®au.
− Kh¸m b»ng má vÞt: khi ®Æt má vÞt cã thÓ lμm cho ng−êi bÖnh ®au, quan
s¸t thÊy vïng thμnh tr−íc ©m ®¹o, hoÆc ë cïng ®å tr−íc cña ©m ®¹o cã mét lç
rß n−íc tiÓu ®ang ch¶y, bê cña lç rß cã thÓ x¬ chai, nÕu bÖnh ®Ó l©u. KÝch th−íc
cña lç rß cã thÓ kh«ng thÊy cho ®Õn réng 2cm. Cã nhiÒu lç rß nhá cã thÓ tù liÒn
sau mét thêi gian (tõ 3 - 5 th¸ng).
− Tr−êng hîp lç rß khã thÊy, ta cã thÓ tiÕn hμnh th¨m dß víi viÖc
b¬m xanh methylen vμo bμng quang vμ quan s¸t chÊt mμu ch¶y ra ë ©m
®¹o. Cã thÓ chôp phim víi chÊt c¶n quang, ®Ó thÊy ®−êng rß trong tr−êng
hîp phøc t¹p.
128
- 1. Rß bµng quang - ©m ®¹o: lo¹i hay 7. Rß vßm ©m ®¹o sau phÉu thuËt
gÆp nhÊt c¾t tö cung
2. Rß niÖu ®¹o - bµng quang - ©m ®¹o:
sãn n−íc tiÓu do stress th−êng x¶y
ra sau khi ®ãng lç rß
3. Rß niÖu ®¹o - ©m ®¹o: ®©y lµ lo¹i lç
rß duy nhÊt kh«ng g©y ra hiÖn t−îng
sãn n−íc tiÓu
4. Rß quang quang - cæ tö cung - ©m
®¹o: do r¸ch tö cung khi ®Î
8. Rß niÖu qu¶n - ©m ®¹o: x¶y ra sau khi
5. Rß tö cung - bµng quang - ©m ®¹o: niÖu qu¶n bÞ tæn th−¬ng trong phÉu
do r¸ch ®o¹n d−íi vµ bµng quang. thuËt c¾t tö cung
6. Rß bµng quang - ruét: cã thÓ xuÊt
hiÖn do nhiÔm khuÈn sau phÉu thuËt
lín hoÆc do lao
H×nh 29: VÞ trÝ c¸c lç rß bµng quang - ©m ®¹o
4. Ch¨m sãc vµ §iÒu trÞ
Th−êng rß bμng quang - ©m ®¹o lμ ph¶i mæ. §©y lμ mét phÉu thuËt
t¹o h×nh ®ßi hái kü n¨ng cao, nh−ng viÖc ch¨m sãc còng kh«ng kÐm phÇn
quan träng.
− NÕu ph¸t hiÖn ngay sau ®Î, cã thÓ kh©u ngay.
− NÕu ph¸t hiÖn muén, ph¶i chê 2 th¸ng cho bê lç rß trë thμnh sÑo vμ
hÕt viªm nhiÔm, råi míi mæ (trªn thùc tÕ l©m sμng th−êng sau ®Î 4 - 6
th¸ng sÏ mæ).
+ Tr−íc mæ: cÇn ®iÒu trÞ kh¸ng sinh chèng nhiÔm khuÈn ®−êng tiÕt niÖu.
+ Sau mæ: vai trß cña ng−êi hé sinh rÊt quan träng, v× viÖc ch¨m sãc
lμ quan träng hμng ®Çu.
Ph¶i gi÷ èng dÉn l−u bμng quang liªn tôc trong 10 - 14 ngμy.
Hμng ngμy ph¶i b¬m röa bμng quang b»ng xanh methylen 2 lÇn, ®Ó
èng dÉn l−u kh«ng t¾c, ®ång thêi ®Ó chèng viªm bμng quang. Mçi lÇn röa,
b¬m kh«ng qu¸ 10ml, cho tho¸t hÕt, råi míi b¬m tiÕp.
129
- Tr¸nh lμm c¨ng bμng quang, v× sÏ ¶nh h−ëng ®Õn vÕt mæ ®ãng rß.
Dïng kh¸ng sinh phèi hîp chèng nhiÔm khuÈn.
5. Dù phßng
Theo dâi chuyÓn d¹, xö trÝ kÞp thêi, tr¸nh chuyÓn d¹ kÐo dμi .
TiÕn hμnh thñ thuËt ®óng chØ ®Þnh, ®óng kü thuËt.
6. Ch¨m sãc
Tuú tõng tr−êng hîp mμ cã chØ ®Þnh ch¨m sãc vμ ®iÒu trÞ kh¸c nhau.
Nh×n chung nÕu rß míi ph¸t hiÖn ra cã chØ ®Þnh v¸ rß lu«n. Tr−êng hîp nÕu
kh«ng ph¸t hiÖn sím, th−êng ch¨m sãc vμ phÉu thuËt v¸ rß sau 2 th¸ng. V×
vËy trong qu¸ tr×nh ch¨m sãc chia 2 giai ®o¹n: giai ®o¹n tr−íc vμ sau phÉu
thuËt. KÕt qu¶ cña cuéc v¸ rß ngoμi vÊn ®Ò kü thuËt th× ch¨m sãc cã vai trß
rÊt quan träng b¶o ®¶m sù thμnh c«ng cña kü thuËt nμy.
6.1. Ch¨m sãc tr−íc phÉu thuËt
6.1.1. NhËn ®Þnh
− Toμn tr¹ng ng−êi bÖnh
− VÞ trÝ rß, tr−êng hîp khã kh¨n ph¶i b¬m xanh methylen
− Nguyªn nh©n rß
− Thêi gian rß
− T×nh tr¹ng vÕt rß: ®¬n gi¶n hay phøc t¹p; to hay nhá; cã viªm
nhiÔm, loÐt kÌm theo kh«ng?...
6.1.2. ChÈn ®o¸n ch¨m sãc - nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ch¨m sãc
Tuú thêi gian rß mμ cã chØ ®Þnh kh¸c nhau.
+ NÕu rß míi, cã chØ ®Þnh ®ãng rß ngay.
+ NÕu ph¸t hiÖn ra muén, cÇn cã kÕ ho¹ch ch¨m sãc tuú cô thÓ tõng
ng−êi bÖnh.
Cô thÓ lμ:
− Ch¨m sãc toμn th©n nh− c¸c phÉu thuËt phô khoa kh¸c.
− Tinh thÇn lo l¾ng, mÖt mái, lu«n c¨ng th¼ng
− Ch¨m sãc t¹i chç: th−êng ng−êi bÖnh rß l©u cã biÓu hiÖn viªm loÐt
t¹i chç do cã n−íc tiÓu vμ ng−êi bÖnh ph¶i dïng b¨ng vÖ sinh kÐo dμi
6.1.3. LËp kÕ ho¹ch ch¨m sãc
− Ch¨m sãc tinh thÇn
− Chó ý chÕ ®é dinh d−ìng ®ñ chÊt ®Ó gióp liÒn lç rß nÕu nhá
− ChÕ ®é vÖ sinh toμn th©n vμ ®Æc biÖt lμ vÖ sinh t¹i chç tr¸nh viªm loÐt
130
- 6.1.4. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch
− §éng viªn gÇn gòi ng−êi bÖnh, th«ng c¶m vμ chia sÎ víi hä. §Æc
biÖt lμ nh÷ng tr−êng hîp rß do tai biÕn cña phÉu thuËt, thñ thuËt, bÖnh
nh©n lu«n cã xu h−íng cho r»ng ®ã lμ lçi cña nh©n viªn y tÕ.
− ¨n uèng ®ñ vÒ sè l−îng vμ chÊt l−îng. T¨ng c−êng ®¹m nh− thÞt, c¸,
trøng, s÷a.
− Röa, vÖ sinh bé phËn sinh dôc ngoμi, thay b¨ng vÖ sinh nhiÒu lÇn
trong ngμy. Chó ý dïng b¨ng vÖ sinh mÒm, s¹ch sÏ.
6.1.5. NhËn ®Þnh kÕt qu¶
− NÕu trong qu¸ tr×nh ch¨m sãc, vÕt rß nhá cã thÓ tù liÒn.
− NÕu lç rß lín kh«ng liÒn, thÓ tr¹ng tèt, t¹i chç kh«ng viªm nhiÔm
chç v¸ rß
6.2. Ch¨m sãc sau phÉu thuËt
6.2.1. NhËn ®Þnh
− NhËn ®Þnh chung: nh− mét phÉu thuËt phô khoa
− VÊn ®Ò quyÕt ®Þnh cho sù thμnh c«ng cña phÉu thuËt lμ bμng quang
ph¶i lu«n xÑp. V× vËy theo dâi èng th«ng niÖu ®¹o lμ cÇn thiÕt (l−îng n−íc
tiÓu l−u th«ng)
6.2.2. ChÈn ®o¸n ch¨m sãc vμ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ch¨m sãc
− Nguy c¬ do g©y mª gièng nh− mét phÉu thuËt phô khoa.
− Nguy c¬ kh«ng thμnh c«ng do t¾c èng th«ng niÖu ®¹o hoÆc do thiÓu d−ìng.
− Nguy c¬ nhiÔm khuÈn t¹i chç hoÆc nhiÔm khuÈn ng−îc dßng.
− T− vÊn cho bÖnh nh©n c¸ch ®Ó b¶o vÖ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ cña lÇn nμy.
6.2.3. LËp kÕ ho¹ch ch¨m sãc
− Nh− mét phÉu thuËt phô khoa th«ng th−êng: chó ý chÕ ®é ¨n uèng
vμ vËn ®éng.
− VÖ sinh toμn th©n vμ t¹i chç.
− Ch¨m sãc èng th«ng niÖu ®¹o
− ChÕ ®é thuèc theo y lÖnh b¸c sÜ
− T− vÊn ch¨m sãc sau ra viÖn vμ c¸ch b¶o vÖ nÕu cßn sinh ®Î lÇn sau.
6.2.4. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch
Ch¨m sãc chung nh− sau mét phÉu thuËt phô khoa th«ng th−êng. ¨n
®ñ chÊt cho vÕt rß nhanh liÒn. Uèng ®ñ n−íc. H−íng dÉn bÖnh nh©n vËn
®éng thÝch hîp v× bÖnh nh©n cã èng th«ng bμng quang nªn h¹n chÕ vËn
®éng h¬n c¸c phÉu thuËt kh¸c.
131
- − VÖ sinh toμn th©n vμ t¹i chç
− Ch¨m sãc th«ng tiÓu: l−u èng th«ng bμng quang liªn tôc 10-14
ngμy. Hμng ngμy theo dâi sè l−îng, mμu s¾c n−íc tiÓu. VÖ sinh b¬m röa
bμng quang b»ng xanh methylen. Mçi lÇn 10 ml sau ®ã th¸o s¹ch kh«ng ®Ó
bμng quang c¨ng.
− Dïng kh¸ng sinh toμn th©n chèng nhiÔm khuÈn.
− T− vÊn ch¨m sãc sau ra viÖn: nÕu lÇn sau cã thai ph¶i ®−îc ch¨m
sãc ë tuyÕn cã c¬ së phÉu thuËt, kh«ng ®Ó chuyÓn d¹ kÐo dμi, nÕu cÇn phÉu
thuËt lÊy thai ®Ó b¶o vÖ kÕt qu¶ phÉu thuËt lÇn tr−íc.
6.2.5. NhËn ®Þnh
− NÕu toμn tr¹ng kh¸ lªn, bÖnh nh©n ¨n uèng b×nh th−êng, n−íc tiÓu
trong, sè l−îng b×nh th−êng, kh«ng sèt lμ diÔn biÕn tèt.
− NÕu cã biÓu hiÖn nhiÔm khuÈn, èng th«ng tiÓu t¾c kh«ng xö trÝ kÞp
thêi, khi rót èng th«ng niÖu ®¹o vÉn rß n−íc tiÓu ... diÔn biÕn xÊu. CÇn
ph¸t hiÖn sím c¸c dÊu hiÖu bÊt th−êng ®Ó cã kÕ ho¹ch ch¨m sãc vμ ®iÒu trÞ
kÞp thêi.
Tù l−îng gi¸
Tr¶ lêi ng¾n c¸c c©u tõ 1- 3
C©u 1. KÓ 5 nguyªn nh©n g©y rß bμng quang - ©m ®¹o
C©u 2. M« t¶ 3 biÓu hiÖn bÊt th−êng vÒ tiÓu tiÖn trong rß bμng quang - ©m ®¹o.
C©u 3. M« t¶ 4 viÖc ph¶i lμm trong ch¨m sãc sau mæ rß bμng quang - ©m ®¹o.
Ph©n biÖt §óng - Sai trong c¸c c©u tõ 4 - 10
Néi dung §óng Sai
C©u 4. ChuyÓn d¹ kÐo dµi cã nguy c¬ cao g©y rß bµng quang - ©m ®¹o
C©u 5. Sau ®Î s¶n phô cã biÓu hiÖn sãn tiÓu, cÇn kiÓm tra xem cã rß
bµng quang ©m ®¹o kh«ng
C©u 6. TÊt c¶ c¸c lç rß bµng quang - ©m ®¹o nhá sau ®Î cã thÓ tù liÒn ®−îc.
C©u 7. TÊt c¶ c¸c lç rß bµng quang - ©m ®¹o ®Òu ph¶i mæ sau 2 th¸ng
C©u 8. Tr−íc mæ ®ãng lç rß bµng quang - ©m ®¹o bao giê còng ph¶i
®iÒu trÞ khái nhiÔm khuÈn ®−êng tiÕt niÖu
C©u 9. Mäi tr−êng hîp ®iÒu trÞ ung th− b»ng tia x¹ ®Òu cã thÓ g©y rß
bµng quang - ©m ®¹o
C©u 10. B¬m xanh methylen vµo bµng quang, võa cã gi¸ trÞ chÈn ®o¸n,
võa cã t¸c dông ®iÒu trÞ.
132
Thêm tài liệu vào bộ sưu tập có sẵn:
Báo xấu
LAVA
ERROR:connection to 10.20.1.100:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
ERROR:connection to 10.20.1.100:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
Đang xử lý...
Thêm vào BST
Báo xấu
