Chăm sóc sức khỏe phụ nữ (Bài 4)

Chia sẻ: Romano Romano | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

395
lượt xem 69
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng phương pháp Chăm sóc sức khỏe phụ nữ . Nội dung bài 4 trình bày về Giáo dục sức khỏe phụ nữ. Tài liệu dành cho sinh viên khoa điều dưỡng tham khảo học tập mở mang kiến thức.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chăm sóc sức khỏe phụ nữ (Bài 4)

B μi 4 Gi¸o dôc søc kháe phô n÷ Môc tiªu 1. Ph©n tÝch 3 néi dung cÇn t− vÊn cho ng−êi phô n÷ vÒ søc kháe sinh s¶n. 2. Thùc hiÖn t− vÊn ®Çy ®ñ vÒ søc kháe sinh s¶n cho tõng ®èi t−îng: vÞ thμnh niªn, phô n÷ trong tuæi sinh s¶n, phô n÷ tuæi m·n kinh Do ®Æc ®iÓm cÊu tróc gi¶i phÉu, bé phËn sinh dôc cña ng−êi phô n÷ n»m gi÷a lç niÖu ®¹o vμ hËu m«n; do ®Æc ®iÓm sinh lý, hμng th¸ng ng−êi phô n÷ cã kinh nguyÖt, nªn ng−êi phô n÷ dÔ bÞ nhiÔm khuÈn ®−êng sinh s¶n h¬n nam giíi. MÆt kh¸c, víi t©m lý ng−êi phô n÷ ng¹i nãi ra nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn bé phËn sinh dôc, nªn cã thÓ cã nh÷ng vÊn ®Ò bÊt th−êng, hä kh«ng ®Õn c¬ së y tÕ ngay. V× vËy, viÖc gi¸o dôc søc kháe sinh s¶n cho ng−êi phô n÷ lμ mét viÖc rÊt quan träng vμ cÇn lμm th−êng xuyªn - §ã lμ mét trong nh÷ng nhiÖm vô cña ng−êi hé sinh trung häc. 1. Gi¸o dôc søc kháe sinh s¶n cho phô n÷ nãi chung 1.1. VÖ sinh th©n thÓ vμ bé phËn sinh dôc ngoμi hμng ngμy Bé phËn sinh dôc n÷ tõ bªn ngoμi (lç ©m ®¹o) th«ng víi tö cung vμo æ bông qua vßi trøng, nªn vi khuÈn cã thÓ x©m nhËp tõ ©m hé vμo bªn trong, g©y viªm niªm m¹c tö cung, viªm vßi trøng, viªm tiÓu khung. Hμng ngμy, ®¹i tiÓu tiÖn nhiÒu lÇn, vïng sinh dôc ngoμi bÞ bÈn, nÕu ng−êi phô n÷ kh«ng vÖ sinh tèt, cã thÓ lμ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó vi khuÈn ph¸t triÓn vμ g©y viªm nhiÔm. ViÖc gi¸o dôc vÖ sinh th©n thÓ vμ bé phËn sinh dôc hμng ngμy, kh«ng ph¶i chØ lμ sù t− vÊn cho mét c¸ thÓ nμo ®ã, mμ ng−êi hé sinh cÇn cã ý thøc vμ biÖn ph¸p tuyªn truyÒn, gi¸o dôc tíi mäi ®èi t−îng trong céng ®ång, ®Ó kh«ng nh÷ng b¶n th©n ng−êi phô n÷ thùc hiÖn tèt, mμ chÝnh hä cã thÓ lμ tuyªn truyÒn viªn, h−íng dÉn viªn gióp chóng ta trong c«ng viÖc nμy. Trong qu¸ tr×nh truyÒn th«ng t− vÊn, ng−êi hé sinh cÇn quan t©m t×m hiÓu nh÷ng phong tôc, tËp qu¸n, thãi quen ¶nh h−ëng ®Õn viÖc ch¨m sãc søc kháe sinh s¶n ngoμi thêi kú thai nghÐn. Tõ ®ã, t×m ra nh÷ng phong tôc, thãi quen tèt ®Ó khuyÕn khÝch ng−êi phô n÷ ph¸t huy; nh÷ng phong tôc thãi quen kh«ng cã lîi, ®Ó h−íng dÉn, gi¶i thÝch vμ lμm thay ®æi nh÷ng thãi quen ®ã. 54
Néi dung cÇn t− vÊn bao gåm − Röa bé phËn sinh dôc ngoμi: + Dïng n−íc s¹ch: n−íc m¸y, n−íc giÕng hoÆc n−íc m−a. + Dïng xμ phßng cã ®é xót nhÑ ®Ó röa (xμ phßng t¾m). + Dïng vßi n−íc hoÆc g¸o móc n−íc ®Ó déi, chø kh«ng ngåi ng©m trong chËu. + Röa tõ tr−íc ra sau, röa ©m hé tr−íc, hËu m«n sau cïng. Chó ý trong khi röa kh«ng cho tay vμo trong ©m ®¹o, v× cã thÓ ®−a bÈn vμo trong ©m ®¹o hoÆc lμm x−íc niªm m¹c ©m ®¹o, dÔ dÉn ®Õn viªm nhiÔm. − Thay quÇn ¸o lãt s¹ch sÏ hμng ngμy, quÇn ¸o ph¶i réng, tho¸ng, tèt nhÊt lμ b»ng c¸c lo¹i v¶i b«ng. − Hμng ngμy, ph¶i röa bé phËn sinh dôc ngoμi, Ýt nhÊt mét lÇn tr−íc khi ®i ngñ vμ sau khi ®¹i tiÖn − C¸c em bÐ g¸i cÇn ph¶i th−êng xuyªn mÆc quÇn, ®Ó tr¸nh bôi ®Êt b¸m vμo ©m hé, ©m ®¹o. 1.2. VÖ sinh kinh nguyÖt Kinh nguyÖt lμ hiÖn t−îng ch¶y m¸u cã tÝnh chÊt chu kú hμng th¸ng, tõ buång tö cung ra ngoμi. HuyÕt kinh lμ m«i tr−êng thuËn lîi cho vi khuÈn ph¸t triÓn, v× vËy, nÕu trong nh÷ng ngμy kinh nguyÖt kh«ng vÖ sinh tèt, th× dÔ dÉn ®Õn nhiÔm khuÈn ®−êng sinh s¶n. 1.2.1. VÖ sinh vïng ©m hé − Mçi ngμy röa ©m hé nhiÒu lÇn tuú thuéc vμo l−îng huyÕt kinh ra nhiÒu hay Ýt, nh−ng Ýt nhÊt còng ph¶i röa 3 lÇn/ ngμy (s¸ng, tr−a, tèi). Mçi lÇn röa xong, ph¶i thay b¨ng vÖ sinh míi. − C¸ch röa nh− vÖ sinh hμng ngμy. − Dïng b¨ng vÖ sinh ®−îc s¶n xuÊt s½n, dïng 1 lÇn råi bá. NÕu dïng v¶i mμn th× ph¶i ®−îc giÆt b»ng n−íc s¹ch víi xμ phßng cã ®é xót cao ®Ó tÈy s¹ch, ph¬i kh« ë n¬i tho¸ng, cã ¸nh n¾ng mÆt trêi, xa c¸c c«ng tr×nh vÖ sinh (lμ kh« th× tèt h¬n). B¨ng vÖ sinh cÇn ®−îc b¶o qu¶n ë n¬i kh« r¸o, tr¸nh Èm mèc, ®Ò phßng khi dïng l¹i dÔ bÞ bÖnh nÊm. Nªn lμm vÖ sinh ë nhμ t¾m, kh«ng lμm vÖ sinh ë n¬i ®¹i, tiÓu tiÖn. 1.2.2. VÖ sinh th©n thÓ hμng ngμy Khi hμnh kinh vÉn cã thÓ t¾m röa nh− b×nh th−êng, tèt nhÊt lμ t¾m b»ng n−íc Êm, t¾m d−íi vßi n−íc hoÆc dïng g¸o móc déi ,kh«ng ng©m m×nh trong ao, hå, bÓ t¾m... 55
1.2.3. ChÕ ®é lμm viÖc − Trong nh÷ng ngμy hμnh kinh, kh«ng lao ®éng ng©m m×nh trong n−íc, v× dÔ bÞ nhiÔm khuÈn, nÕu bÞ l¹nh kÐo dμi, cã thÓ bÞ b¨ng kinh. − Tr¸nh lμm viÖc nÆng qu¸ søc, thêi gian lao ®éng kh«ng qu¸ dμi, qu¸ c¨ng th¼ng, dÔ lμm kinh nguyÖt ra nhiÒu vμ kÐo dμi. − Tr¸nh ®i l¹i nhiÒu, ®i xa, lμm viÖc l©u ë t− thÕ ®øng. Nªn nghØ gi÷a giê nhiÒu h¬n b×nh th−êng. − NÕu ra m¸u nhiÒu hoÆc ®au bông nhiÒu, ph¶i nghØ lμm viÖc ®Ó ®¶m b¶o søc kháe. 1.2.4. ChÕ ®é ¨n uèng, nghØ ng¬i − Kh«ng ¨n, uèng c¸c chÊt kÝch thÝch nh− ít, tiªu, cμ phª, thuèc l¸, r−îu, n−íc chÌ ®Æc, dÔ bÞ kÝch thÝch, lμm kinh nguyÖt ra nhiÒu vμ kÐo dμi. − Kh«ng thøc qu¸ khuya hoÆc dËy qu¸ sím. 1.2.5. Sinh ho¹t t×nh dôc Kh«ng sinh ho¹t t×nh dôc trong nh÷ng ngμy hμnh kinh, v× dÔ bÞ nhiÔm khuÈn do huyÕt kinh lμ m«i tr−êng rÊt thuËn lîi cho vi khuÈn ph¸t triÓn, ®ång thêi lμm cho ng−êi phô n÷ mÖt mái h¬n. 1.3. VÖ sinh t×nh dôc T×nh dôc lμ mét nhu cÇu sinh lý b×nh th−êng cña con ng−êi, nh−ng cÇn ph¶i ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng t×nh dôc ®óng møc, ®Ó ®¶m b¶o søc kháe chung vμ chøc n¨ng sinh s¶n, nghÜa lμ t×nh dôc ph¶i an toμn vμ cã tr¸ch nhiÖm. − ChØ sinh ho¹t t×nh dôc khi c¶ hai ng−êi cã nhu cÇu vμ thÊy ng−êi kháe m¹nh. − C¶ hai ph¶i röa bé phËn sinh dôc ngoμi tr−íc vμ sau giao hîp. − Kh«ng giao hîp trong khi èm, võa ¨n no, uèng r−îu say, v× cã thÓ bÞ chÕt ®ét tö (ph¹m phßng). − T×nh dôc an toμn: + Kh«ng ®Ó cã thai ngoμi ý muèn, ®Ó l¹i nh÷ng hËu qu¶ kh«ng tèt vÒ thÓ chÊt vμ tinh thÇn. + Kh«ng ®Ó cho b¶n th©n vμ b¹n t×nh bÞ l©y nhiÔm c¸c bÖnh LTQ§TD. − T×nh dôc cã tr¸ch nhiÖm: + Hai ng−êi ph¶i quan t©m th«ng c¶m víi nhau, lμm cho c¶ hai cïng tho¶i m¸i chø kh«ng v× ®Ó tho¶ m·n sù ham muèn, kho¸i c¶m cña mét ng−êi, mμ b¾t buéc hoÆc gß Ðp, lμm cho b¹n t×nh ®au ®ín, mÖt mái. + CÇn t«n träng nguyÖn väng cña b¹n t×nh vμ th−¬ng l−îng sö dông c¸c biÖn ph¸p tr¸nh thai phï hîp. 56
2. Gi¸o dôc søc kháe sinh s¶n ë tuæi vÞ thµnh niªn Khi t− vÊn vÒ søc kháe sinh s¶n cho tuæi vÞ thμnh niªn cÇn chó ý: vÞ thμnh niªn cÇn ®−îc ®èi xö nh− ng−êi lín. Hä sÏ “kh«ng nghe” nÕu hä c¶m thÊy hä ®ang ®−îc lªn líp. Trong khi t− vÊn cho vÞ thμnh niªn, vÊn ®Ò quan träng lμ chiÕm ®−îc lßng tin cña hä qua c¸ch thøc nhÑ nhμng vμ ch©n thμnh. Kh«ng lμm cho hä thÊy sî h·i vμ téi lçi, hoÆc t− vÊn theo kiÓu ¸p ®Æt, ®éc ®o¸n. Khi t− vÊn, b¹n cÇn ph¶i l¾ng nghe ý kiÕn cña kh¸ch hμng, l−u t©m ®Õn nh÷ng mèi lo, nhu cÇu cña hä. Gióp hä ®−a ra nh÷ng vÊn ®Ò r¾c rèi cña m×nh, nh−ng b»ng t×nh c¶m b×nh th−êng lμm cho hä yªn t©m lμ: nh÷ng nhu cÇu hiÓu biÕt vÒ c¬ thÓ, c¶m xóc, sù ph¸t triÓn, sù ch¸n n¶n vμ ham muèn t×nh dôc lμ b×nh th−êng. KhuyÕn khÝch hä nãi vÒ nh÷ng g× mμ hä ®· biÕt, hä ®· ®−a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh g×, lý do vÒ sù lùa chän ®ã. Nh÷ng lÜnh vùc cÇn t− vÊn bao gåm: − Nh÷ng thay ®æi vÒ thÓ chÊt, tinh thÇn vμ c¶m xóc xuÊt hiÖn trong tuæi vÞ thμnh niªn cña c¸c c« bÐ, cËu bÐ. C¶ hai giíi ph¶i tiÕp nhËn c¸c th«ng tin nμy. Nã bao gåm tr×nh bμy kiÕn thøc vÒ gi¶i phÉu cña bé phËn sinh dôc vμ nh÷ng thay ®æi b×nh th−êng cña nã vÒ kÝch th−íc vμ thêi gian cã nh÷ng thay ®æi ®ã. CÇn cung cÊp cho vÞ thμnh niªn kiÕn thøc vÒ kinh nguyÖt, nh÷ng viÖc cÇn lμm khi cã kinh nguyÖt vμ c¸c ho¹t ®éng giíi tÝnh. − Gi¶i thÝch vÒ sù thô thai, cã thai, sinh con vμ vai trß lμm cha mÑ. CÇn ph¶i nhÊn m¹nh nghÜa vô vμ tr¸ch nhiÖm cña vî chång víi nhau vμ víi con c¸i cña hä. §ång thêi, còng cÇn cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ nguy c¬ do thai s¶n ë tuæi vÞ thμnh niªn. − Th«ng tin ®Çy ®ñ vμ chÝnh x¸c vÒ c¸c biÖn ph¸p tr¸nh thai ngoμi ý muèn, ph¸ thai (an toμn vμ kh«ng an toμn). − Th«ng tin râ rμng vÒ vÖ sinh hμng ngμy, nguy c¬ nhiÔm khuÈn ®−êng sinh dôc vμ c¸c bÖnh LTQ§TD. − Ph©n tÝch nh÷ng nguy c¬ dÉn ®Õn v« sinh. − Gi¶i thÝch nh÷ng nguy c¬ nghiÖn ma tuý. − Gi¶i thÝch nh÷ng lêi ®ån ®¹i kh«ng ®óng vÒ vÞ thμnh niªn. (xem chi tiÕt trong bμi “ Søc kháe sinh s¶n vÞ thμnh niªn”) 3. Gi¸o dôc søc kháe sinh s¶n ë phô n÷ tuæi sinh s¶n ë ®é tuæi nμy, ng−êi phô n÷ hÇu hÕt ®· tr−ëng thμnh c¶ vÒ thÓ chÊt, sinh lý vμ t©m lý, phÇn lín ®· cã viÖc lμm æn ®Þnh, x©y dùng gia ®×nh vμ sinh con. Trong ch¨m sãc søc kháe sinh s¶n, kh«ng nh÷ng b¶n th©n ng−êi phô n÷, mμ c¶ ng−êi chång còng cã vai trß rÊt quan träng. V× vËy, ®èi t−îng truyÒn th«ng t− vÊn kh«ng chØ lμ chÞ em phô n÷, mμ ph¶i lμ c¸c cÆp vî chång. 57
Ngoμi thêi kú mang thai vμ sinh ®Î, ng−êi hé sinh cÇn t− vÊn cho hä nh÷ng vÊn ®Ò sau: VÖ sinh hμng ngμy, vÖ sinh giao hîp. Th«ng tin ®Çy ®ñ vμ chÝnh x¸c vÒ c¸c biÖn ph¸p tr¸nh thai, hç trî hä lùa chän biÖn ph¸p tr¸nh thai thÝch hîp víi b¶n th©n hä. Th«ng tin vÒ c¸c dÊu hiÖu thai nghÐn, lîi Ých cña ®¨ng ký thai nghÐn vμ kh¸m thai ®Þnh kú. Th«ng tin vÒ nguy c¬ cña ph¸ thai kh«ng an toμn. Th«ng tin ®Çy ®ñ vÒ nguy c¬ vμ c¸c dÊu hiÖu nhiÔm khuÈn ®−êng sinh dôc vμ c¸c bÖnh LTQ§TD. H−íng dÉn kh¸m phô khoa ®Þnh kú, ®Ó ph¸t hiÖn sím c¸c bÖnh phô khoa, ®iÒu trÞ kÞp thêi. CÇn chó ý, ®i ®«i víi gi¸o dôc, lμ cung cÊp c¸c dÞch vô ®¸p øng nhu cÇu ch¨m sãc søc kháe sinh s¶n, ®Æc biÖt lμ trong lÜnh vùc kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh. 4. Gi¸o dôc søc kháe sinh s¶n ë phô n÷ trong thêi kú thai nghÐn (Bμi: truyÒn th«ng t− vÊn phô n÷ cã thai - M«n häc Ch¨m sãc bμ mÑ thêi kú thai nghÐn). 5. Gi¸o dôc søc kháe sinh s¶n ë ng−êi phô n÷ tuæi m∙n kinh ë ng−êi phô n÷ cã tuæi, cã nhiÒu sù thay ®æi vÒ søc kháe sinh s¶n, nh−ng t©m lý ng−êi cã tuæi l¹i ng¹i nãi ra nh÷ng vÊn ®Ò bÊt th−êng cña m×nh, ng¹i ®i kh¸m bÖnh, nÕu nh− cßn chÞu ®ùng ®−îc. V× vËy, kh«ng nh÷ng chØ t− vÊn cho ng−êi phô n÷ cã tuæi, mμ cßn cÇn t− vÊn cho nh÷ng ng−êi th©n cña hä, ®Ó nh÷ng ng−êi th©n cã thÓ gÇn gòi vμ ®ång c¶m víi ng−êi cã tuæi h¬n, khi ®ã, ng−êi cã tuæi thÊy dÔ dμng kÓ ra nh÷ng bÊt th−êng, nh÷ng b¨n kho¨n, lo l¾ng vÒ søc kháe cña m×nh víi nh÷ng ng−êi th©n. Néi dung t− vÊn gåm: − H−íng dÉn chÕ ®é nghØ ng¬i, lao ®éng, tËp luyÖn phï hîp. − H−íng dÉn chÕ ®é ¨n thÝch hîp phßng c¸c bÖnh tim m¹ch, lo·ng x−¬ng. − T− vÊn vÒ vÊn ®Ò t×nh dôc ë ng−êi cã tuæi. Chó ý ®Õn t©m lý ng−êi cã tuæi lμ rÊt ng¹i thæ lé vÒ vÊn ®Ò nμy, mét sè ng−êi cho r»ng ë tuæi nμy kh«ng nªn sinh ho¹t vî chång; hoÆc ë mét sè n¬i cã phong tôc tuæi giμ, bè mÑ kh«ng ë cïng nhμ, mμ ë riªng theo c¸c con… − H−íng dÉn ng−êi cã tuæi vμ ng−êi th©n cña hä ph¸t hiÖn mét sè vÊn ®Ò bÊt th−êng vÒ søc kháe cña ng−êi cã tuæi. ( Xem chi tiÕt trong bμi “ Søc kháe sinh s¶n ë ng−êi phô n÷ tuæi m·n kinh”) 58
Tù l−îng gi¸ C©u 1. KÓ 4 vÊn ®Ò cÇn chó ý vÒ chÕ ®é lao ®éng, khi ng−êi phô n÷ cã kinh nguyÖt. A. B. C. D. C©u 2. KÓ 2 néi dung cña t×nh dôc an toμn. A. B. Thùc hiÖn ®ãng vai trong c¸c bµi tËp sau Bμi tËp 1: B¹n lμ hé sinh lμm viÖc t¹i phßng kh¸m cña khoa s¶n, bÖnh viÖn ®a khoa tØnh. Khi s¾p hÕt giê lμm viÖc buæi chiÒu, cã 1 em g¸i kho¶ng 15 - 16 tuæi ®Õn, rôt rÌ ®Ò nghÞ b¹n gióp em gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò, mμ em kh«ng biÕt nãi cïng ai. B¹n sÏ lμm g× khi em g¸i ®Ò nghÞ nh− vËy? NÕu em g¸i ®ã ®ang ph©n v©n th¾c m¾c vÒ vÊn ®Ò kinh nguyÖt vμ t×nh dôc, b¹n cÇn t− vÊn nh− thÕ nμo? Bμi tËp 2: Trong mét lÇn ®i kh¸m ngo¹i viÖn cïng c¸c ®ång nghiÖp t¹i céng ®ång, tr¹m y tÕ x· yªu cÇu b¹n trao ®æi víi mét nhãm chÞ em phô n÷ trong ®é tuæi 25 - 30 vÒ søc kháe sinh s¶n. B¹n thùc hiÖn nh− thÕ nμo? Bμi tËp 3: §Õn th¨m mét ng−êi b¹n cïng häc phæ th«ng mμ ®· l©u ch−a cã dÞp gÆp l¹i, khi ®−îc giíi thiÖu b¹n lμ mét hé sinh, bμ cña b¹n häc ®· 65 tuæi rÊt vui vμ muèn t©m sù víi b¹n mét sè vÊn ®Ò vÒ søc kháe. B¹n cÇn trao ®æi víi bμ nh÷ng vÊn ®Ò g× vμ thùc hiÖn nh− thÕ nμo? 59