Chiến lược thu hút “FDI sạch” cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

41
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bên cạnh những tác động tích cực của FDI đến Việt Nam nói riêng và các quốc gia khác nói chung, Việt Nam cũng đang đối mặt với một số thách thức, khó khăn và yếu kém trước tác động hai mặt của FDI và yêu cầu phát triển bền vững và tái cấu trúc nền kinh tế trong giai đoạn phát triển mới như: Tăng dòng nhập siêu, mất đi nhiều việc làm truyền thống, ô nhiễm môi trường tự nhiên và khai thác lãng phí tài nguyên thiên nhiên…

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chiến lược thu hút “FDI sạch” cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam

CHIẾN LƢỢC THU HÖT “FDI SẠCH” CHO SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CỦA NỀN KINH TẾ VIỆT NAM ThS. Nguyễn Thị Mai Trường Đại học Kinh tế Kĩ thuật Công nghiệp Tóm tắt Bên cạnh những tác động tích cực của FDI đến Việt Nam nói riêng và các quốc gia khác nói chung, Việt Nam cũng đang đối mặt với một số thách thức, khó khăn và yếu kém trước tác động hai mặt của FDI và yêu cầu phát triển bền vững và tái cấu trúc nền kinh tế trong giai đoạn phát triển mới như: tăng dòng nhập siêu, mất đi nhiều việc làm truyền thống, ô nhiễm môi trường tự nhiên và khai thác lãng phí tài nguyên thiên nhiên… Để hạn chế những mặt trái mà FDI mang lại, rất cần có sự tham gia tích cực của các nhà kinh tế, các nhà hoạch định chính sách và các chuyên gia trong việc phân tích những tác động tiêu cực mà FDI mang lại, từ đó đưa ra các chiến lược thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) sạch phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội của đất nước. Từ khóa: FDI sạch, Phát triển bền vững I. KHÁI NIỆM “FDI SẠCH” VÀ “PHÁT TRIỂN KINH TẾ BỀN VỮNG” FDI không phải là một khái niệm mới, nhưng trong xu hướng toàn cầu hóa hiện nay thì FDI không chỉ được xem xét ở khía cạnh tích cực mà còn ở khía cạnh tiêu cực. Một khái niệm cần phải được đề cập đến hiện nay là “FDI sạch” trong mối quan hệ đến sự phát triển bền vững nền kinh tế của một quốc gia. Trước hết, khái niệm “FDI sạch” được hiểu là nguồn vốn đầu tư đảm bảo sự tăng trưởng bền vững của nền kinh tế, phải đáp ứng được các yêu cầu sau: - Lợi ích kinh tế: Nguồn vốn đầu tư phải là đầu tư kinh doanh và không nhằm mục đích trục lợi nào khác. Một khi tiến hành thực hiện đầu tư thì phải đảm bảo lợi ích cho cả nước đầu tư và nước tiếp nhận đầu tư. Đối với nước đầu tư khi tiến hành đầu tư phải nhận được các lợi ích kinh tế như nguồn lao động và nguyên vật liệu rẻ hơn, tạo ra được lợi nhuận trong quá trình đầu tư. Đối với nước tiếp nhận đầu tư phải đảm bảo tăng trưởng kinh tế cao, ổn định và bền vững; cân bằng cán cân thương mại, cơ cấu đầu tư phát triển toàn diện các ngành, phát triển sản xuất theo hướng thân thiện môi trường, công nghiệp hóa, phát triển nông nghiệp - nông thôn bền vững, phát triển công nghiệp sạch. - Lợi ích xã hội: Nguồn vốn đầu tư nước ngoài phải đảm bảo đóng góp vào quá trình thực hiện đồng bộ các biện pháp nhằm đẩy nhanh các mục tiêu quốc gia như: tiến bộ và công bằng xã hội; phát triển nguồn nhân lực; giữ vững ổn định chính trị; đảm bảo quốc phòng an ninh; xóa đói giảm nghèo; giải quyết việc làm, tăng thu nhập; nâng cao chất lượng giáo dục, nâng cao dân trí, trình độ nghề nghiệp, chăm sóc sức khỏe…Với mục đích tạo điều kiện cho con người sinh sống bất kì nơi đâu trong quốc gia hay trên cả hành tinh đều được thỏa mãn các nhu cấu sống, đều có 192
mức tiêu thụ hàng hóa và dịch vụ tốt, đều có trình độ học vấn cao, đều được hưởng những thành tựu về văn hóa và tinh thần, đều có đủ tài nguyên cho một cuộc sống sung túc. - Bảo vệ môi trường: Nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài này phải giúp cải thiện môi trường tự nhiên và có thể xuất hiện trong bất kì lĩnh vực công nghiệp nào và ở mọi giai đoạn cũng như trình độ công nghệ của chuỗi giá trị. Dòng vốn này được các công ty nước ngoài đầu tư vào các dự án thân thiện môi trường cũng như thiết lập một hình thức đầu tư sạch hơn, hiệu quả hơn trong quy trình sản xuất. Vấn đề bảo vệ môi trường, xử lý, khắc phục ô nhiễm, phục hồi và cải thiện chất lượng môi trường, phòng chống cháy nổ và chặt phá rừng; khai thác tài nguyên bừa bãi, đảm bảo sử dụng nguồn năng lượng một cách hợp lý là trách nhiệm của cả chủ đầu tư và của nước nhận đầu tư. Nâng cao tính tự giác của mỗi cá nhân đầu tư trong công tác bảo vệ môi trường vì một xã hội phát triển bền vững. Đây là vấn đề hết sức quan trọng để cấu thành nên một FDI thân thiện với môi trường. Đòi hỏi các dự án FDI không chỉ có phương án đầu tư mà phải kèm theo phương án bảo vệ môi trường trong quá trình thực hiện đầu tư cũng như vận hành kết quả đầu tư. Tiếp theo, khái niệm “phát triển bền vững” là một sự phát triển lành mạnh, trong đó sự phát triển của cá nhân, cộng đồng này không làm thiệt hại đến lợi ích của cá nhân, cộng đồng khác, sự phát triển của thế hệ hôm nay không xâm phạm đến lợi ích của thế hệ mai sau và sự phát triển của loài người không đe dọa sự sống còn hoặc làm suy giảm nơi sinh sống của các loài khác trên hành tinh (các loài cộng sinh). Hay nói rõ hơn, phát triển bền vững là sự phát triển cân đối giữa ba cực: Tăng trưởng kinh tế, Xã hội, Môi trường. Đối với cực môi trường thì đòi hỏi trong quá trình phát triển phải luôn giải đáp được bài toán do môi trường đặt ra; đối với cực kinh tế phải đảm bảo sự tăng trưởng, hiệu quả, ổn định; đối với cực xã hội thì phải nâng cao và cải thiện chất lượng cuộc sống cho tất cả mọi người, xây dựng được một nền văn hóa hòa nhập nhưng không hòa tan với văn hóa nhân loại. Tóm lại, phát triển bền vững là một bài toán hết sức phức tạp, không phải lúc nào cũng có thể giải quyết một cách tối ưu được, số lượng không đi kèm chất lượng. Chúng ta muốn có nguồn vốn FDI dồi dào nhưng không có nghĩa là phải chấp nhận những vấn đề như ô nhiễm môi trường, bất ổn tình hình kinh tế do ảnh hưởng từ các doanh nghiệp FDI. Bởi vậy việc thu hút dòng vốn “FDI sạch” sẽ giúp cho nước ta dễ dàng trong việc kiểm soát được các hoạt động đầu tư nước ngoài không minh bạch, lợi dụng hình thức này để rửa tiền xuyên quốc gia gây ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế trong nước, giảm các xung đột xảy ra giữa nhà đầu tư nước ngoài và người dân cũng như sẽ hạn chế được tình trạng ô nhiễm môi trường trầm trọng đang diễn ra khá phổ biến ở các nước đang phát triển…do vậy mà đảm bảo được tính ổn định về cả mặt kinh tế và xã hội. Từ đó tạo lập một nền kinh tế tăng trưởng bền vững, nâng cao chất lượng sống của con người trong dài hạn. 193
II. THỰC TRẠNG TRÀN LAN CÁC DÒNG VỐN “FDI KHÔNG SẠCH” GÂY HẬU QUẢ NGHIÊM TRỌNG CHO QUỐC GIA FDI không chỉ bổ sung nguồn vốn mà còn mang đến Việt Nam công nghệ, kỹ thuật hiện đại, kinh nghiệm quản lý tiên tiến, tạo thêm nhiều ngành nghề, sản phẩm mới, qua đó góp phần khai thác tốt hơn các nguồn lực trong nước, thúc đẩy tích cực chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Nhưng bên cạnh những đóng góp tích cực đó, thì FDI cũng đã và đang tạo ra nhiều vấn đề ảnh hưởng tiêu cực đến tính bền vững của tăng trưởng và chất lượng cuộc sống của dân cư. Đây chính là những dự án “FDI không sạch” và đáng buồn là số lượng những dự án này khá lớn. Theo số liệu thống kê của bộ Tài nguyên và môi trường, trong số hơn 100 khu công nghiệp ở Việt Nam có đến 80% đang vi phạm các quy định về môi trường. Trong đó điển hình kể đến các trường hợp sau:  Gây ô nhiễm môi trường - Formosa Hà Tĩnh là thủ phạm gây ra thảm họa môi trường lớn nhất tại Việt Nam trong nhiều năm qua, gây ô nhiễm môi trường biển nghiêm trọng khiến cá chết hàng loạt tại bốn tỉnh khu vực miền Trung từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên - Huế. Theo kết quả điều tra của Chính phủ, những vi phạm và sự cố trong quá trình thi công, vận hành thử nghiệm tổ hợp nhà máy của Công ty là nguyên nhân gây ra tình trạng này. Công ty Formosa Hà Tĩnh đã nhận trách nhiệm và cam kết bồi thường thiệt hại 500 triệu USD. - Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2, dự án nhiệt điện than lớn đầu tiên của khu vực miền Nam đặt tại tỉnh Bình Thuận đưa vào thử nghiệm vận hành từ tháng 1/2015 đã gây phát tán bụi, ảnh hưởng đến môi trường xung quanh. Tháng 10/2015 và tháng 1/2016, tiếp tục có sự cố khiến nước từ bãi xỉ thải tràn ra ngoài khu dân cư, gió lốc khiến bụi phát tán ra môi trường xung quanh. Đoàn thanh tra của Tổng cục Môi trường đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với chủ đầu tư do gây ô nhiễm môi trường. - Veda Việt Nam sau hơn 1 năm bị phát hiện xả nước thải “chui” ra sông Thị Vải (tháng 9/2008), tháng 12/2009, Viện Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh đã công bố kết quả nghiên cứu dựa trên các quan trắc kỹ thuật cho thấy công ty bột ngọt Vedan đã gây ra 80% - 90% ô nhiễm cho sông Thị Vải, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai. Trước đó, năm 2006, đoàn kiểm tra của Bộ Tài nguyên và Môi trường từng thanh tra đột xuất và phát hiện công ty Vedan xả trực tiếp nước thải không qua xử lý vào sông Thị Vải. Kết quả xử lý sai phạm tại Vedan đã tính đến các tình tiết tăng nặng. Tổng mức phạt hành chính với Vedan là 267,5 triệu đồng cho 12 lỗi vi phạm. Ngoài ra, Vedan phải nộp 127 tỷ đồng truy thu phí bảo vệ môi trường. Công ty Vedan Việt Nam xây dựng nhà máy vào năm 1991 tại xã Phước Thái, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai, với tổng diện tích 120 hecta. Sau khi nộp phạt và xử lý các vi phạm môi trường, Vedan vẫn tiếp tục hoạt động. 194
- Mei Sheng Textiles Việt Nam: Mặc dù không được cấp phép cho sản phẩm nhuộm nhưng công ty 100% vốn Đài Loan chuyên về dệt sợi này vẫn tự ý hoạt động nhuộm và xả thải trực tiếp vào hồ Đá Đen, nguồn cung nước sinh hoạt cho khoảng 1 triệu người dân trong tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. 6 lần bị phạt do vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường nhưng công ty không chấp hành. - Thuộc da Hào Dương: Trong thời gian dài, từ năm 2008, Công ty cổ phần Thuộc da Hào Dương bị phát hiện nhiều lần xả thải gây ô nhiễm môi trường ở kênh Đông Điền, huyện Nhà Bè, TP. Hồ Chí Minh, với lượng chất thải vượt 10 lần quy chuẩn kỹ thuật. Năm 2014, công ty bị đình chỉ hoạt động và phải nộp phạt 6,39 tỷ đồng nhưng công ty chây ỳ không nộp. - Sonadezi Long Thành: Năm 2011, cục Cảnh sát môi trường (C49) bắt quả tang Sonadezi Long Thành, doanh nghiệp về xây dựng hạ tầng khu công nghiệp đã xả nước thải không đạt chuẩn ra rạch Bà Chèo. Đến năm 2012, kết luận của viện Môi trường và tài nguyên cho thấy, 113,6 hectha trong tổng số 682,8 hecta rạch Bà Chèo bị ô nhiễm là do nước thải từ nhà máy xử lý nước thải tập trung của khu công nghiệp Long Thành, thuộc công ty cổ phần Sonadezi Long Thành. Điều này gây thiệt hại nặng nề về sản lượng đánh bắt thủy sản tự nhiên là 95. - Huyndai Vinashin: Từ năm 2007 đến 2011, UBND tỉnh Khánh Hòa ba lần xử phạt hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường với công ty Huyndai Vinashin vì hành vi xả chất thải có chứa chất độc nguy hại. Thay vì làm sạch vỏ tàu bằng công nghệ phun cát như dự kiến ban đầu, Huyndai Vinashin lại xin chuyển đổi công nghệ phun hạt nix (phế thải công nghiệp luyện đồng) nhập từ nước ngoài. Tính ra, có tới 800 nghìn tấn hạt nix không được xử lý, thải ra môi trường ảnh hưởng sức khỏe người dân. - Dệt nhuộm Pangrim Neotex: Đây là công ty nhiều năm gây ô nhiễm môi trường ở tỉnh Phú Thọ. Năm 2003, doanh nghiệp dệt nhuộm Hàn Quốc này bị đưa vào danh sách “Các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng”. Vào Việt Nam từ năm 1992 đến năm 2006, Pangrim Neotex mới xây dựng hệ thống xử lý nước thải với công suất xử lý theo thiết kế 3.500m3 nước/ngày đêm nhưng hệ thống nước thải dần dần xuống cấp và không thể đáp ứng nhu cầu mở rộng liên tục của công ty. Năm 2009, cơ quan chức năng ở Phú Thọ tiếp tục khuyến cáo Pangrim Neotex gây ô nhiễm ở mức cao. Năm 2010, cảnh sát môi trường bắt quả tang công ty không vận hành hệ thống xử lý nước thải theo đúng thiết kế, xả 2.000 – 2.200m3/ngày đêm nước thải chưa xử lý trực tiếp ra sông Hồng. Kết quả phân tích mẫu nước cho thấy, nồng độ chất rắn lơ lửng vượt 16,5 lần; ô nhiễm chất hữu cơ như COD vượt 10,5 lần, đặc biệt nồng độ crôm VI vượt gần 7 lần, độ màu vượt gần 25 lần. Công ty bị phạt 370 triệu đồng. Năm 2016, Pangrim Neotex tiếp tục lập đề án mở rộng sản xuất.  Bị thổi phồng quá mức để che đậy thực chất, đồng thời dự án FDI trở thành cái cớ để chiếm dụng đất đai và các nguồn tài nguyên khác xảy ra nhiều trên các tỉnh trong các năm liên tiếp gần đây. Điển hình phải kể đến: 195
- Nhà máy Gang thép Eminence ở Thanh Hóa (30 tỉ đô la), Khu du lịch sinh thái Bãi biển Rồng tại Quảng Nam (4,15 tỉ đô la), - Nhà máy Thép Guang Lian ở Quảng Ngãi (4,5 tỉ đô la), - Khu liên hợp thép Cà Ná ở tỉnh Ninh Thuận (9,8 tỉ đô la).  Chậm triển khai hoặc thậm chí án binh bất động do địa phương chưa sẵn sàng hấp thụ một lượng vốn quá lớn, khiến cho tỷ lệ vốn thực hiện so với vốn giải ngân ngày càng thấp như: - Dự án Liên hợp thép Tata - Việt Nam Steel tại Hà Tĩnh (5 tỉ đô la), - Khu liên hợp gang thép và cảng nước sâu Sơn Dương của tập đoàn Formosa cũng ở Hà Tĩnh (16 tỉ đô la), - Saigon Atlantic Hotel ở Bà Rịa - Vũng Tàu (4,1 tỉ đô la) Bên cạnh sự giống nhau về quy mô đầu tư khổng lồ, các dự án này còn giống nhau ở một điểm quan trọng khác, đó là chúng đều hướng đến việc khai thác tài nguyên giá rẻ của Việt Nam. Tài nguyên này có thể là đất, là nước, là môi trường - tất cả đều với chi phí quá thấp, hay là điện năng với mức giá quá rẻ so với các điểm đến đầu tư khác, do được nhà nước trợ cấp. Vô hình trung, các dự án FDI khai thác tài nguyên một cách bất hợp lí. III. GIẢI PHÁP THU HÚT FDI SẠCH CHO PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG NỀN KINH TẾ VIỆT NAM Một là, hoàn thiện cơ chế chính sách về quản lý FDI sạch. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường. Cần phải có một hệ thống quản lý theo ngành dọc thống nhất để có thể quản lý chặt chẽ hơn công tác bảo vệ môi trường ở từng cơ sở, trong và ngoài khu công nghiệp. Ngoài việc cụ thể hóa những qui định pháp luật và xem xét tính hợp lý của một số chỉ tiêu về môi trường, cần nâng cao hiệu lực của Luật Bảo vệ môi trường. Các cơ quan quản lý cần cung cấp đầy đủ thông tin pháp luật cho các doanh nghiệp FDI, và tư vấn cho doanh nghiệp về thực thi pháp luật môi trường. Hai là có cơ chế chính sách khuyến khích đầu tư FDI sạch. Dựa trên một số tiêu chí cơ bản để đánh giá một doanh nghiệp thực hiện giải pháp môi trường tốt nhất như: - Vận hành với các chuẩn môi trường cao mang tính toàn cầu. - Tích cực gắn kết với các đối tác địa phương. - Chuyển giao kỹ năng và công nghệ thân môi trường tới đối tác tại nước chủ nhà. - Đảm bảo để nước chủ nhà nhận được những lợi ích hợp lý trong FDI, đặc biệt trong các lĩnh vực tài nguyên thiên nhiên. 196
Các cơ quan quản lý FDI cũng như quản lý môi trường cần tham khảo danh sách hướng dẫn do Tổ chức Quỹ động vật hoang dã thế giới (WWF) xây dựng, nhằm xác định hành vi thực hiện giải pháp môi trường tốt nhất của doanh nghiệp FDI. Ba là nâng cao vai trò quản lý của nhà nước và sự tham gia của xã hội. Trong lĩnh vực FDI bền vững môi trường, vai trò của Chính phủ thường thể hiện ở hai khía cạnh là tạo lập chính sách và trọng tài trong các xung đột môi trường giữa hoạt động công nghiệp và người dân nhằm kiểm soát chống ô nhiễm môi trường và bảo vệ điều kiện sống của con người. Bốn là thúc đẩy, khuyến khích sự tham gia của toàn xã hội. Trong bảo vệ môi trường đầu tư. Kinh nghiệm cho thấy vai trò của cộng đồng và các tổ chức xã hội dân sự có tầm quan trọng trong việc hài hòa lợi ích về kinh tế, xã hội và môi trường. Theo xu hướng trên thế giới hiện nay, người tiêu dùng có thể tạo áp lực buộc các doanh nghiệp FDI phải quan tâm nhiều hơn đến kết quả môi trường của mình. Cộng đồng dân cư nơi có doanh nghiệp FDI hoạt động có thể tạo sức ép với doanh nghiệp để họ nâng cao chất lượng môi trường của mình. Năm là thu phí hoặc thuế các doanh nghiệp gây ô nhiễm môi trường. Để xây dựng một cơ chế phát triển bền vững, nhiều nghiên cứu đã đề nghị phải lồng ghép chi phí môi trường vào hệ thống tài khoản quốc gia , nghĩa là phải đánh giá bằng tiền tệ đối với sự suy thoái môi trường như gây ô nhiễm và làm cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên. Khi đối mặt với vấn đề ô nhiễm không khí, nước hoặc đất đai, chính phủ có một số lựa chọn để cân nhắc nhằm cân bằng giữa nhu cầu có một môi trường sạch hơn với các chi phí kinh tế của việc làm sạch môi trường. Sáu là quy định giới hạn ô nhiễm. Trong thời gian tới Việt Nam cần phải thực hiện giải pháp kiểm soát ô nhiễm dựa trên thị trường bằng cách ban hành hạn ngạch ô nhiễm, quy định lượng khí thải được thải ra môi trường đối với các doanh nghiệp. Để thực hiện được điều này đòi hỏi Việt Nam cần có một đội ngũ chuyên gia về môi trường để có thể xác định được lượng khí thải nào và khối lượng bao nhiêu được phép thải ra môi trường. Bên cạnh đó là một tổ chức thực sự minh bạch để không xảy ra những tiêu cực trong vấn đề mua bán, cấp phép hạn ngạch. Bảy là giải pháp trong quy trình đầu tư FDI. Trong lựa chọn đối tác đầu tư. Cần ưu tiên chọn những đối tác doanh nghiệp FDI từ những nước phát triển có các chuẩn môi trường cao, nơi có quy định chặt chẽ về công tác môi trường. Những doanh nghiệp này, ngoài khả năng sử dụng các công nghệ sạch, thường áp dụng các biện pháp quản lý môi trường tốt hơn, còn có thể gắn kết chặt chẽ giữa hoạt động FDI và nền kinh tế nước chủ nhà, đặc biệt là thông qua quá trình chuyển giao tri thức và công nghệ sạch cho các nhà thầu phụ địa phương. Cần thể chế hoá các công cụ kinh tế để khuyến khích doanh nghiệp FDI có thái độ thân thiện hơn với môi trường, nếu không doanh nghiệp chỉ thực hiện không vi phạm những qui định về tiêu chuẩn môi trường, mà không cố gắng tìm cách giảm tổng lượng chất thải và áp dụng các giải pháp phòng ngừa hiệu quả. Trong khâu cấp phép đầu tư, cần chú ý chỉ cấp phép cho các dự án khai thác tài nguyên thiên nhiên nào có công nghệ cao, trình độ quản lý tốt và có uy tín, hạn chế tối đa việc cấp phép cho những dự án có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đầu tư vào Việt Nam như dự án sản xuất giấy, 197
thép… , những dự án không phù hợp với quy hoạch phát triển của Việt Nam, tạo dư thừa công suất quá lớn mà khó có triển vọng khai thác sử dụng. Trong khâu quy hoạch đầu tư, cần phải quy hoạch theo tính toán tăng trưởng của thu nhập trong nước, sự phát triển FDI để tính ra dung lượng thị trường cho sản phẩm từ đó đưa ra một số lượng dự án hợp lý. Tám là giải pháp về xúc tiến đầu tư. Cần tổ chức các hội nghị xúc tiến đầu tư cho các nhà đầu tư nước ngoài nhằm cung cấp thông tin về môi trường đầu tư, đồng thời tạo cơ hội để trao đổi trực tiếp với các nhà đầu tư đang hoạt động tại Việt Nam về môi trường đầu tư của VN. Kết luận: Để FDI “sạch hơn”, chúng ta cần thiết phải có cái nhìn khách quan hơn ở nhiều góc độ khác nhau đối với hiệu quả của dòng vốn này mang lai cho nền kinh tế đất nước để từ đó có cách ứng xử phù hợp hơn nhằm đáp ứng cho nhu cầu tăng trưởng bền vững nền kinh tế Việt Nam. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. PGS. TS. Nguyễn Thế Chinh, Giáo trình Kinh tế và quản lý môi trường, NXB Đại học Kinh tế quốc dân. 2. TS. Phạm Ngọc Linh , TS. Nguyễn Thị Kim Dung, Giáo trình Kinh tế phát triển, NXB Đại học Kinh tế quốc dân. 3. World Investment Report 2016 của UNCTAD 4. Global and Regional FDI Trends Report in 2016 5. Cục đầu tư nước ngoài - Bộ kế hoạch đầu tư Việt Nam 198