Chọn lựa thuốc dãn cơ trong gây mê mổ cấp cứu tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Số 6 * 2015<br /> <br /> <br /> CHỌN LỰA THUỐC DÃN CƠ TRONG GÂY MÊ MỔ CẤP CỨU<br /> TẠI BỆNH VIỆN NGUYỄN TRI PHƯƠNG<br /> Nguyễn Thị Mỹ Xuyên*, Nguyễn Văn Chinh*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục đích: Thuốc dãn cơ thuộc nhóm không khử cực đầu tiên có thời gian khởi phát ngắn, tạo điều kiện<br /> thuận lợi cho đặt nội khí quản nhanh nhưng ít có tác dụng phụ đó là Rocuronium. Mặc dù đã có nhiều nghiên<br /> cứu về Rocuronium nhưng chưa có báo cáo về việc sử dụng thuốc này trong bối cảnh gây mê mổ cấp cứu. Nghiên<br /> cứu nhằm đánh giá hiệu quả của các thuốc dãn cơ trong mổ cấp cứu.<br /> Phương pháp: Nghiên cứu tiền cứu, thử nghiệm lâm sàng. Nghiên cứu ghi nhận các thông số về thời gian<br /> đặt nội khí quản, lý do chọn lựa thuốc dãn cơ, thời gian khởi phát liệt, các tai biến biến chứng. Sử dụng thang<br /> điểm 9 để đánh giá độ giãn cơ hàm, dây thanh âm và các đáp ứng đặt nội khí quản.<br /> Kết quả: Tỷ lệ phân loại theo ASA I, II: 85%. Rocuronium được sử dụng trên 69 trường hợp (86,25%),<br /> Vecuronium sử dụng trên 9 trường hợp (11,25%), và Atracurium được sử dụng trên 2 trường hợp (2,5%). Tình<br /> trạng đặt nội khí quản tốt: 95% theo lâm sàng và 90% theo máy TOF – Watch. Rocuronium khởi phát tác động<br /> nhanh và đánh tin cậy, thích hợp trong phẫu thuật cấp cứu. Không ghi nhận các tai biến biến chứng liên quan<br /> nghiên cứu.<br /> Kết luận: Sử dụng Rocuronium trong gây mê cho các phẫu thuật cấp cứu an toàn và hiệu quả. Đây là thuốc<br /> dãn cơ rất dễ mua và đang sử dụng rộng rãi trong nước. Việc chuẩn bị tốt trước phẫu thuật và theo dõi chặt chẻ<br /> trong và sau phẫu thuật sẽ làm giảm các tai biến biến chứng, đồng thời làm tằng tỷ lệ thành công của phẫu thuật.<br /> Từ khóa: Thuốc dãn cơ, mổ cấp cứu, thuốc dãn cơ không khử cực.<br /> ABSTRACT<br /> CHOOSING A MUSCLE RELAXANTS IN ANESTHESIA FOR EMERGENCY SURGERY AT<br /> NGUYEN TRI PHUONG HOSPITAL<br /> Nguyen Thi My Xuyen, Nguyen Van Chinh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 19 - No 6 - 2015: 66 - 72<br /> <br /> Purpose: Rocuronium is a recently synthesized non – depolarizing neuromuscular blocking agent that has<br /> been demonstrated to have a faster onset of action than any other non – depolarizing neuromuscular blocking<br /> agent. Although widely studied in the operating room, there are no reports regarding its use for rapid tracheal<br /> intubation in anesthesia for emergency surgery. This study is performed to look for the effects of muscle relaxants<br /> in anesthesia for emergency surgery.<br /> Methods: Prospective study was performed using a data collection form completed at the time of intubation.<br /> Data collected included the reason for the neuromuscular – blocking agent chosen, the time to onset of paralysis<br /> and any complications encoutered. The nine – point numerical descriptor scales recorded the degree of body<br /> movement, vocal cord movement and the physician’s overall satisfaction with the extent of paralysis.<br /> Results: Classify of ASA I & II: 85%. Rocuronium was used in 69 patients (86.25%), Vecuronium<br /> was used in 9 patients (11.25%) and Atracurium was used in 2 patients (2.5%). Good condition for<br /> rapid tracheal intubation: 95% in clinical appreciate and 90% in TOF – Watch. Rocuronium produced<br /> fast and reliable paralysis in anesthesia for emergency surgery. Of the complications reported, none<br /> <br /> * Bệnh viện Nguyễn Tri Phương<br /> Tác giả liên lạc: PGS. TS.BS. Nguyễn Văn Chinh, ĐT: 0903885497, Email: chinhnghiem2006@yahoo.com<br /> <br /> 66<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Số 6 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> appeared to be related to Rocuronium.<br /> Conclusions: Use of Rocuronium in anesthesia for emergency surgery is safe and effective. This is the drug<br /> to be buying easily and widely in condition of our country. A well – prepared surgery and a close careful<br /> monitoring during and after the surgery must be applied in order to detect and manage in time complications. It<br /> will contribute to succesful method.<br /> Key word: Muscle Relaxants, Emergency Surgery, Non – Depolarizing Neuromuscular Blocking<br /> Agent.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> Trong quá trình gây mê, giai đoạn khởi mê Phương pháp<br /> được xem là thời điểm nguy hiểm vì những Tiền cứu, thử nghiệm lâm sàng.<br /> phản xạ tự bảo vệ cơ thể của người bệnh bị ức<br /> chế nên khả năng trào ngược dịch dạ dày và hít<br /> Đối tượng<br /> phải chất nôn ói vào khí phế quản thường xảy ra, Những bệnh nhân được gây mê để phẫu<br /> nhất là trong những trường hợp gây mê để mổ thuật cấp cứu tại bệnh viện Nguyễn Tri Phương<br /> những trường hợp (TH) cấp cứu. Do đó, khoảng TP. Hồ Chí Minh từ tháng 01/2012 đến tháng<br /> thời gian này được mong muốn càng ngắn càng 01/2014, có:<br /> tốt mà Succinylcholine đã được xem là thuốc dãn Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> cơ duy nhất đáp ứng yêu cầu này(7). Chỉ định gây mê toàn diện qua NKQ.<br /> Tuy nhiên, Succinylcholine lại có những tác Bệnh nhân thuộc nhóm ASA I, II, III.<br /> dụng phụ bất lợi với nguy cơ phát triển thành<br /> Tuổi từ 15 tuổi trở lên.<br /> những biến chứng nghiêm trọng, đe dọa tính<br /> mạng người bệnh. Chính điều này đã làm hạn Tiêu chuẩn loại<br /> chế tính thông dụng của nó trên thực hành lâm Có tiên lượng đặt NKQ khó.<br /> sàng và là động lực thúc đẩy sự ra đời của Có bệnh lý thần kinh – cơ<br /> những thuốc dãn cơ mới khác. Đó là Đang dùng thuốc có tác dụng tương tác với<br /> Rocuronium, một loại thuốc dãn cơ thuộc nhóm thuốc dãn cơ.<br /> không khử cực có thời gian khởi phát ngắn, tạo<br /> Đang có thai.<br /> điều kiện thuận lợi cho đặt nội khí quản (NKQ)<br /> nhanh tương tự như Succinylcholine nhưng ít có Phương pháp tiến hành<br /> tác dụng phụ bất lợi như Succinylcholine(4). Mặc Thăm khám và chuẩn bị bệnh nhân như khi<br /> dù đã có nhiều nghiên cứu về Rocuronium gây mê - phẫu thuật cấp cứu thông thường.<br /> nhưng chưa có báo cáo nào về việc sử dụng Chuẩn bị trang thiết bị, dụng cụ và thuốc<br /> thuốc này trong bối cảnh gây mê phẫu thuật cấp men đầy đủ.<br /> cứu và đó cũng chính là lý do chúng tôi chọn Chuẩn bị người bệnh thuận lợi cho máy kích<br /> nghiên cứu đề tài này. thích thần kinh cơ hoạt động, kích thích tại thần<br /> Mục tiêu nghiên cứu kinh trụ và theo dõi những đáp ứng của cơ khép<br /> So sánh hiệu quả của các loại thuốc dãn cơ ngón cái.<br /> không khử cực trong gây mê để mổ cấp cứu. Thực hiện phương pháp gây mê toàn diện<br /> Xác định tỷ lệ các tác dụng phụ của các loại qua NKQ với:<br /> thuốc dãn cơ trong gây mê để mổ cấp cứu. Tiền mê: Midazolam 0,04 – 0,05 mg/kg và<br /> Đề xuất sử dụng thuốc dãn cơ thích hợp cho Fentanyl 1 – 2 mcg/kg<br /> người bệnh trong gây mê mổ cấp cứu. Dẫn đầu mê: Propofol hoặc Etomidate.<br /> <br /> <br /> 67<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Số 6 * 2015<br /> <br /> Khi người bệnh bắt đầu mất ý thức, chích đồng nhất và tính độc lập cho các biến ở một<br /> dãn cơ Rocuronium với liều 1 mg/kg. hoặc nhiều mẫu.<br /> Sau 60 giây, tiến hành đặt NKQ và đánh giá KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> tình trạng đặt NKQ trên lâm sàng và trên máy<br /> Từ tháng 01/2012 đến tháng 01/2014, chúng<br /> kích thích thần kinh cơ (TOF – Watch).<br /> tôi đã khảo sát, thực hiện, theo dõi gây mê toàn<br /> Duy trì mê bằng thuốc mê hô hấp Isoflurane, diện cho 80 trường hợp phẫu thuật cấp cứu tại<br /> Sevoflurane. bệnh viện Nguyễn Tri Phương. Kết quả nghiên<br /> Đánh giá tình trạng đặt NKQ trên lâm sàng: cứu như sau:<br /> Độ dãn cơ Dây thanh Đáp ứng đặt<br /> hàm âm NKQ<br /> Đặc điểm chung<br /> 0 điểm Không thể mở Đóng kín Ho, gồng dữ dội Bảng 1: Đặc điểm chung của bệnh nhân<br /> hàm Đặc điểm chung Số TH Tỷ lệ %<br /> 1 điểm Khó mở hàm Khép Ho nhẹ Nam 29 36,75<br /> Giới tính<br /> 2 điểm Mở được Cử động Cử động cơ hoành Nữ 51 63,75<br /> nhẹ 16-30 17 21,25<br /> 3 điểm Mở dể Mở Nằm im 31-45 33 41,25<br /> Tuổi<br /> 46-60 16 20,0<br /> Duy trì huyết động học ổn định trong phẫu >60 14 17,5<br /> thuật. N 80 100<br /> Theo dõi bệnh nhân trong, sau gây mê - Phân loại nguy cơ gây mê theo ASA<br /> phẫu thuật tới cho tới khi người bệnh xuất viện,<br /> Bảng 2: Bệnh kèm theo<br /> xử lý tình huống bất thường xảy ra.<br /> Phân loại ASA Số TH Tỷ lệ %<br /> Thu thập và xử lý số liệu Độ I 26 32,5<br /> Độ II 50 62,5<br /> Dữ liệu nghiên cứu Độ III 4 5,0<br /> Tuổi, giới, cân nặng, bệnh kèm theo, tình<br /> Các thuốc gây mê đã dùng<br /> trạng huyết động trước trong và sau mổ... Tất cả<br /> các số liệu đều được ghi lại trong phiếu theo dõi Bảng 3: Thuốc đã dùng trong gây mê<br /> Thuốc dùng Số TH Tỷ lệ %<br /> nghiên cứu và nhập vào máy vi tính. Quản lý và<br /> Thuốc duy trì gây mê<br /> xử lý tất cả các số liệu theo chương trình SPSS Sevoflurane 71 88,7<br /> 13.0. Isoflurane 9 11,3<br /> Tính trị số trung bình và độ lệch chuẩn cho Thuốc dãn cơ<br /> Vecuronium 9 11,25<br /> các biến liên tục. Các chỉ số được biểu hiện bằng<br /> Atracurium 2 2,5<br /> số trung bình  độ lệch chuẩn.<br /> Rocuronium 69 86,25<br /> Tính tần suất và tỷ lệ phần trăm cho các biến 85%. Rocuronium được sử dụng trên 69<br /> định tính. trường hợp (86,25%), Vecuronium sử dụng trên<br /> Tính trị số P value và khác biệt có ý nghĩa 9 trường hợp (11,25%), và Atracurium được sử<br /> thống kê khi p < 0,05. dụng trên 2 trường hợp (2,5%).<br /> Phép kiểm T được sử dụng để kiểm định Thay đổi huyết động học trong lúc mổ<br /> sự đồng nhất về giá trị trung bình cho các biến<br /> Bảng 4: Thay đổ huyết động trong lúc mổ<br /> liên tục phân phối chuẩn 2 mẫu phụ thuộc hay<br /> Thay đổ huyết động Mạch HA trung bình SpO2<br /> độc lập. Trước khi tiền mê 74,3  3,4 11,7  1,8 97,8  3,5<br /> Phép kiểm 2 để kiểm định các biến số rời Trước khi khởi mê 73,2  3,1 10,7  1,7 99,1  3,3<br /> rạc, mục đích là để kiểm tra tính phù hợp, tính Sau khi đặt NKQ 87,4  4,7 12,5  2,9 98,2  4,2<br /> Khi BN thở lại 79,5  5,2 10,3  1,8 97,2  3,7<br /> <br /> <br /> 68<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Số 6 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tình trạng đặt NKQ Rocuronium liên quan đến giới tính(11).<br /> Bảng 5: Tình trạng đặt NKQ - Đa số tập trung 80%) (bảng 1).<br /> Tình trạng đặt Lâm sàng TOF - Watch Đáp ứng của Rocuronium với nhóm cao tuổi<br /> NKQ Số TH Tỷ lệ % Số TH Tỷ lệ % (>60 tuổi) và nhóm trẻ tuổi cũng rất khó đánh<br /> Rất tốt 133 83,1 99 61,9 giá do số bệnh nhân >60 tuổi chiếm thấp<br /> Tốt 10 12,5 43 26,8<br /> (17,5%). Hơn nữa, quá trình tích tuổi cũng sẽ<br /> Đạt 7 4,4 18 11,3<br /> thay đổi sinh lý và giải phẫu cùng với những<br /> Sử dụng thang điểm 9 để đánh giá độ giãn<br /> bệnh lý đi kèm cũng nhiều hơn mà trong<br /> cơ hàm, dây thanh âm và các đáp ứng đặt NKQ:<br /> nhóm nghiên cứu chúng tôi chọn những bệnh<br /> Rất tốt: đạt 9 điểm nhân xếp loại ASA  III nên phần nào cũng<br /> Tốt: từ 6 đến 8 điểm hạn chế bệnh nhân cao tuổi.<br /> Đạt: từ 3 đến 5 điểm Phân loại nguy cơ gây mê theo ASA<br /> Không đạt: từ < 3 điểm Đa số thuộc nhóm ASA I và II: có 76 bệnh<br /> Phương pháp phẫu thuật nhân (85%) được đánh gía tình trạng chung tốt,<br /> trong đó số bệnh nhân được phân loại ASA II; có<br /> Bảng 6: Phương pháp phẫu thuật<br /> 50 bệnh nhân (62,5%) và số bệnh nhân được<br /> Phương pháp phẫu thuật Nội soi Mổ hở Tổng<br /> Số TH 37 43 80 phân loại ASA III (bảng 2): 4 (5,0%). tức là thuộc<br /> Tỷ lệ % 46,3 53,7 100 loại bệnh nhân có nguy cơ khi phải chịu cuộc<br /> Thời gian phẫu thuật gây mê – phẫu thuật. Điều này càng nói lên tính<br /> phức tạp của công tác gây mê cho những phẫu<br /> Bảng 7: Thời gian phẫu thuật<br /> thuật cấp cứu: bệnh nhân chưa được chuẩn bị<br /> Thời gian phẫu thuật 90 Tổng<br /> (phút) trước mổ, bệnh đi kèm chưa được kiểm soát, dạ<br /> Số TH 7 47 17 9 80 dày đầy…<br /> Tỷ lệ % 8,75 58,75 21,25 11,25 100<br /> Các thuốc gây mê đã dùng<br /> Các bệnh kèm theo Trong nghiên cứu, phần lớn các trường hợp<br /> Bảng 8: Bệnh kèm theo (gần 90%) (bảng 3), chúng tôi duy trì mê bằng<br /> Bệnh kèm theo Số TH Tỷ lệ % thuốc mê bay hơi Sevoflurane. Đây là loại thuốc<br /> Tuần hoàn 21 26,25 mê giúp ổn định huyết động học, tác dụng ức<br /> Hô hấp 6 7,5<br /> chế tim mạch ít nhất trong các thuốc mê hô hấp<br /> Tuần hoàn & Hô hấp 2 2,5<br /> Tiểu đường 7 8,75 họ Halogen, rất ít tính chất làm thiếu máu cơ tim<br /> Bệnh khác 2 2,5 do hiện tượng “ăn cắp“ lượng máu nuôi cơ tim,<br /> NHẬN XÉT VÀ BÀN LUẬN có lẽ đây là thuốc thích hợp để gây mê cho bệnh<br /> nhân cấp cứu, bệnh nhân phải phẫu thuật bệnh<br /> Đặc điểm chung nặng, một đặc điểm thuận lợi của thuốc<br /> Mẫu nghiên cứu của chúng tôi gồm các bệnh Sevoflurane là nó ít gây rối loạn nhịp tim khi<br /> nhân cấp cứu nhưng tỷ lệ nữ/nam vẫn không dùng chung với Epinephrine.<br /> khác biệt so với các nghiên cứu khác vì giới nữ Thuốc mê tĩnh mạch Propofol, chúng tôi sử<br /> thường bị các bệnh cấp cứu về ruột thừa và bệnh dụng trong 100% các TH (bảng 3), là thuốc gây<br /> đường mật nhiều hơn nam giới. Một số tác giả giảm huyết áp động mạch đáng kể nên khi dùng<br /> cho rằng, có sự khác biệt trong đáp ứng giữa cần chú trọng về đặc điểm này và nên bắt đầu<br /> nam và nữ đối với Rocuronium (nữ > nam) với liều lượng thấp và tăng lên từ từ để đạt được<br /> nhưng trong nghiên cứu của chúng tôi thì không kết quả mong muốn, tuy nhiên với kích thích khi<br /> có sự khác biệt nào trong đáp ứng của đặt nội khí quản hoặc phẫu thuật có thể làm đảo<br /> <br /> <br /> 69<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Số 6 * 2015<br /> <br /> ngược tác dụng dãn mạch của Propofol, thêm kèm bệnh lý gan mật. Có 2 TH (2,5%) (bảng 3)<br /> vào đó Propofol được biến dưỡng nhanh, ít gây dùng Atracurium trong nghiên cứu là cũng vì<br /> tích lũy thuốc và khi ngưng cung cấp thuốc thì mục đích đó(1,8).<br /> bệnh nhân sẽ tĩnh dậy trong thời gian ngắn cũng Thay đổi huyết động học trong thời gian<br /> như sự phục hồi tri giác hoàn toàn so với những<br /> phẫu thuật<br /> thuốc khác. Hơn nữa, hiện nay có phương pháp<br /> Trong nghiên cứu, thay đổi về SpO2 không<br /> gây mê tĩnh mạch kiểm soát nồng độ đích (TCI),<br /> đáng kể. Thay đổi về mạch và huyết áp tập trung<br /> vừa phát huy tác dụng tối ưu của Propofol, vừa<br /> vào thời điểm trước khi khởi mê và sau khi đặt<br /> hạn chế tối đa tác dụng phụ của thuốc này nên<br /> NKQ (bảng 4), tuy nhiên sự thay đổi này không<br /> nhiều tác giả khuyến cáo sử dụng(2).<br /> có ý nghĩa về mặt thống kê. Giải thích điều này<br /> Đa số các trường hợp dùng phối hợp<br /> có lẻ do còn phụ thuộc nhiều yếu tố như: kích<br /> Propofol + Rocuronium và duy trì Sevoflurane +<br /> thích lúc đặt NKQ, độ giảm đau, các thuốc gây<br /> Fentanyl (gần 90%) (bảng 3). Với hai tính chất<br /> mê, bệnh lý đi kèm… Theo đa số các tác giả thì<br /> giảm đau và dãn cơ thì hầu hết thuốc gây mê<br /> Rocuronium không có hoặc rất ít tác dụng lên hệ<br /> đều có, nhưng muốn đạt yêu cầu phải dùng một<br /> tim mạch ngay cả với liều cao 0,9 hoặc 1,2mg/kg,<br /> lượng thuốc mê rất cao, nên cách thuận lợi hơn<br /> thậm chí trong trường hợp Bệnh nhân đã có tăng<br /> hết là dùng kết hợp vừa thuốc giảm đau trung<br /> kali/máu(3). Điều này cũng phù hợp với nghiên<br /> ương và thuốc dãn cơ sẽ tăng mục đích yêu cầu<br /> cứu của chúng tôi. Ngoài ra, trong nghiên cứu<br /> và hạn chế những tác dụng không thuận lợi do<br /> chúng tôi cũng ghi nhận có 6 trường hợp phải<br /> thuốc mê gây ra. Với những chất thuốc mê, nhất<br /> dùng Atropine sau khởi mê do nhịp tim chậm<br /> là thuốc an thần Midazolam giúp cho người<br /> 140<br /> huyết động, lại có tính làm quên thuận chiều rất<br /> lần / phút.<br /> cao sẽ giúp ổn định được hệ thần kinh cao cấp,<br /> hệ thần kinh tự trị. Vì vậy, một cuộc gây mê Tình trạng đặt NKQ<br /> muốn đạt được cùng lúc nhiều mục đích: giảm Hiệu quả đặt NKQ nhanh trên lâm sàng<br /> đau, dãn cơ, an định thần kinh… trong hoàn đạt mức rất tốt và tốt là 95,6% (Bảng 5), có 7<br /> cảnh hiện tại chỉ có phương pháp gây mê phối trường hợp đặt NKQ sau 90 giây. Kết quả này<br /> hợp nhiều loại thuốc để sử dụng được tính chất cao hơn các tác giả khác, như theo Hoàng Thị<br /> chính, tính ưu việt của mỗi loại thuốc với liều Xuân là 93,2%, nhưng khác biệt không có ý<br /> lượng thích hợp của từng loại thuốc để hạn chế nghĩa thống kê. Hiệu quả đặt NKQ nhanh<br /> những tác dụng không mong muốn của những đánh giá theo máy TOF - Watch đạt mức rất<br /> thuốc này. tốt và tốt là 88,7% (Bảng 5) thấp hơn so với kết<br /> Thuốc dãn cơ Vecuronium được xem là ít quả đánh giá trên lâm sàng và tỉ lệ Đạt là 18<br /> phóng thích Histamin và ảnh hưởng lên tim trường hợp (11,3%) cao hơn so với kết quả<br /> mạch ít nhất trong các thuốc dãn cơ không khử đánh giá trên lâm sàng (4,4%)(9).<br /> cực mà chúng tôi đã sử dụng trong 9 TH Trong nghiên cứu này, đa số các trường hợp<br /> (11,25%) (bảng 3) cho những bệnh nhân có bệnh chúng tôi đặt nội khí quản dể dàng ở thời điểm<br /> lý về tim mạch. Ngoài ra, thuốc dãn cơ 60 giây sau chích dãn cơ với liều 1 mg/kg. So với<br /> Atracurium chuyển hoá hầu như không phụ các tác giả khác thì đây là liều trung bình để đặt<br /> thuộc chức năng gan và chức năng thận, hệ số nội khí quản nhanh, một số các tác giả(5), khi<br /> đào thải không giảm theo tuổi như hầu hết các dùng so sánh hiệu quả đặt nội khí quản nhanh<br /> thuốc dãn cơ khử cực khác, là thuốc dãn cơ thích của Rocuronium và Suxamethonium thì dùng<br /> hợp nhất để gây mê cho các bệnh nhân lớn tuổi liều Rocuronium lớn hơn (1 – 1,2 mg/kg) và cho<br /> <br /> <br /> 70<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Số 6 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> thấy Rocuronium có thể dùng thay thế hay mổ hở như mở thận ra da, dẩn lưu thận,<br /> Suxamethonium trong các trường hợp cần đặt viêm phúc mạc khu trú…thì thời gian phẫu<br /> nhanh nội khí quản trong gây mê để phẫu thuật thuật đều < 90 phút mà lại là những bệnh cấp<br /> cấp cứu(3). Như vậy, so sánh hiệu quả đặt nội khí cứu thường gặp. Hơn nữa, các loại phẫu thuật<br /> quản trên lâm sàng và trên máy TOF – Watch thì nội soi hiện nay do đa phần các phẫu thuật viên<br /> chúng tôi nhận thấy: thực tế lâm sàng có thể đặt đã quen với thao tác, thuần thục hơn nên cũng<br /> nội khí quản tốt và dể dàng khi giá trị trên máy rút ngắn rất nhiều thời gian phẫu thuật.<br /> chưa cho phép, nghĩa là khoảng giá trị dao động Bệnh kèm theo<br /> trên máy tương đối rộng để ta chọn lựa thời<br /> Kết quả thăm khám trước mổ cho thấy tỷ<br /> điểm thích hợp để đặt nội khí quản.<br /> lệ bệnh nhân mang những bệnh kèm theo khá<br /> Phương pháp phẫu thuật cao (47,5%), thường gặp là những bệnh thuộc<br /> Tỉ lệ mổ hở và mổ nội soi gần tương nhau, về các cơ quan tuần hoàn chiếm đa số như tim<br /> phẫu thuật nội soi trong nghiên cứu này có 37 mạch có 21 TH (26,25%) như: cao huyết áp,<br /> bệnh nhân (46,3%) (bảng 6) bao gồm: cắt ruột thiếu máu cơ tim, rối loạn nhịp tim, bệnh hô<br /> thừa, thủng dạ dày, tắc ruột do dính, thai ngoài hấp như viêm phổi, hen suyễn: có 6 bệnh nhân<br /> tử cung, cắt túi mật…(12). Với phương pháp phẫu (7,5%), bệnh tiểu đường: 7 TH (8,75%) và bệnh<br /> thuật nội soi có bơm thán khí vào ổ bụng; thời khác: 2 TH (2,5%) (bảng 8). Theo y văn, ở bệnh<br /> gian gần đây, phẫu thuật nội soi là một xu nhân cấp cứu thì các rối loạn về hệ thống tim<br /> hướng tiến bộ của ngoại khoa, đang được ưa mạch, hô hấp chiếm tỷ lệ hàng đầu trong các<br /> chuộng và áp dụng rộng rãi ở các ngoại quốc bệnh lý đi kèm với quá trình tích tuổi. Chỉ<br /> cũng như tại Việt nam, tỉ lệ phẫu thuật nội soi ở riêng những vấn đề bệnh lý kèm theo này đã<br /> các bệnh viện tại thành phố Hồ Chí Minh cũng gây nhiều khó khăn trong công tác gây mê hồi<br /> được áp dụng rộng rãi. sức nhằm giữ vững độ an toàn cho bệnh nhân,<br /> Phẫu thuật nội soi có nhiều ưu điểm như có chưa kể đến tình trạng bệnh lý mà bệnh nhân<br /> diễn tiến hậu phẫu khá nhẹ nhàng, ít gây đau đang có cần phải phẫu thuật(6).<br /> đớn cho người bệnh, giúp rút ngắn thời gian KẾT LUẬN<br /> nằm viện, giảm đáng kể chi phí điều trị cho bệnh<br /> Rocuronium có khởi phát tác động nhanh<br /> nhân…, nên đang được ưa chuộng, nhưng phẫu<br /> hơn các thuốc dãn cơ không khử cực khác mà<br /> thuật nội soi có bơm hơi vào ổ bụng gây ra nhiều<br /> chúng ta đang có và ít bệnh nhân cần đến thông<br /> xáo trộn, biến đổi các chức năng sinh học và<br /> khí trợ giúp trước khi đặt nội khí quản.<br /> cũng như gây ra nhiều tai biến, biến chứng so<br /> với phẫu thuật mở để điều trị bệnh cấp cứu như Rocuronium ít tác dụng phụ và không có<br /> từ trước đến nay nên cần nắm vững những biến chứng nào được ghi nhận trong nghiên cứu.<br /> nguyên tắc căn bản, những thay đổi về sinh lý, Do đó, chúng tôi nhận thấy sử dụng<br /> thực hiện phương pháp vô cảm, sử dụng thuốc Rocuronium đem lại sự an toàn, hiệu quả và<br /> mê thích hợp để hạn chế những nguy cơ, tai biến thích hợp cho các phẫu thuật cấp cứu.<br /> cho bệnh nhân(10). Nên chọn thuốc dãn cơ không khử cực thích<br /> hợp cho từng cơ địa bệnh nhân cấp cứu vì trong<br /> Thời gian phẫu thuật (phút)<br /> phẫu thuật cấp cứu thường bệnh nhân nằm<br /> Thời gian phẫu thuật đa số là < 90 phút,<br /> trong bệnh cảnh nhiễm trùng, sốc nhiễm trùng<br /> chiếm khoảng 89,75% (bảng 7). Điều này cũng<br /> hay thiếu khối lượng tuần hoàn, rất dễ đưa đến<br /> phù hợp cho các loại phẫu thuật cấp cứu. Những<br /> các biến chứng về tim mạch, hô hấp, rối loạn<br /> trường hợp như mổ nội soi như viêm ruột thừa,<br /> đông máu, suy chức năng gan, thận…<br /> cắt túi mật, thai ngoài tử cung, thủng dạ dày…<br /> <br /> <br /> <br /> 71<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Số 6 * 2015<br /> <br /> 8. Martyn JAJ, Standaert FG, Miller RD (2000). Neuromascular<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> physiology and pharmacology. Anesthesia. Fifth Edition, pp.<br /> 1. Chu Mạnh Khoa, Nguyễn Quang Bình (1997). Use of Esmeron 735 – 751. Churchill Livingstone.<br /> (Rocuronium) for intubation and it cardiovascular effect. The 9. Nguyễn Quang Bình (1998). Đánh giá tác dụng phong bế thần<br /> 10th Asean Congress of Anesthesiologist. Chiang Mai, kinh cơ của Esmeron bằng máy Monitoring dãn cơ TOF –<br /> Thailand, tr 3 – 7 Guard. Hội nghị gây mê hồi sức toàn quốc lần thứ III ở Huế,<br /> 2. Dufour DG, Larose DL, Clement SC (2005). Rapid sequence tr 49 – 54.<br /> intubation in the emergency department. J Emerg Med, 13: 10. Nguyễn Thế Hưng, Lê Văn Nghĩa (2006). “Phẫu thuật nội soi<br /> 705 – 710. điều trị viêm phúc mạc ruột thừa”. Y học TP. Hồ Chí Minh,<br /> 3. Erik GL, John CS, Edward AP, Aaron AR, Jason R (2000). 10(1), tr.430-434.<br /> Conparison of Succinylcholine and Rocuronium for Intubation 11. Nguyễn Thụ, Đào Văn Phan, Công Quyết Thắng (2000). Dược<br /> of Emergency Deparment Patients. Acad Emerg Med, 7: 1362 lý lâm sàng của các thuốc ức chế dẫn truyền thần kinh cơ (dãn<br /> – 1369. cơ) và các thuốc kháng Cholinesterase. Thuốc sử dụng trong<br /> 4. Hunter J (1996). Neuromuscular Blockade. Textbook of gây mê. Nhà xuất bản y học, tr 236 – 268.<br /> Anesthesia, third edition, A.R Aitkenhead. G. Smith, pp. 20 – 12. Sakles JC, Laurin EG, Rantapaa AA, Panacek EA (1998).<br /> 44. Airway management in the emergency department: a one –<br /> 5. Huizinga ACT, Vandenborm RHG, Wierda JMKH (1992). year study of 610 tracheal intubations. J Emerg Med, 31: 325 –<br /> Intubating conditions and onset of neuromuscular block of 332.<br /> Rocuronium (Org 9426), a comparison with suxamethonium.<br /> Acta Aneasth Scand, 36: 463 – 468.<br /> 6. Ma OJ, Bently BII, Debehnke DJ (1995). Airway management Ngày nhận bài báo: 27/09/2015<br /> practises in emergency medicine residencies. J Emerg Med, 13:<br /> 501 – 504. Ngày phản biện nhận xét bài báo: 02/11/2015<br /> 7. Morgan GE, Mikhail MS (1996). Muscle Relaxants. Clinical Ngày bài báo được đăng: 05/11/2015<br /> Aneasthesiology, second edition, pp.149 – 164.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 72<br />