Chương trình môn địa lý

Chia sẻ: Bùi Văn Tiến | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:128

Thêm vào BST

Báo xấu

263
lượt xem 38
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Môn địa lý trong nhà trường phổ thông giúp học sinh có được những hiểu biết cơ bản, hệ thống về trái đất, môi trường sống của con người, về thiên nhiên và những hoạt động kinh tế của con người trên phạm vi quốc gia, khu vực và trên thế giới, rèn luyện cho học sinh những kĩ năng hành động, ứng xử thích hợp với môi trường tự nhiên, xã hội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chương trình môn địa lý

Chương trình môn địa lý
Ch-¬ng tr×nh m«n §Þa lÝ I. VÞ trÝ M«n §Þa lÝ trong nhµ tr-êng phæ th«ng gióp häc sinh cã ®-îc nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n, hÖ thèng vÒ Tr¸i §Êt – m«i tr-êng sèng cña con ng-êi, vÒ thiªn nhiªn vµ nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ cña con ng-êi trªn ph¹m vi quèc gia, khu vùc vµ thÕ giíi ; rÌn luyÖn cho häc sinh nh÷ng kÜ n¨ng hµnh ®éng, øng xö thÝch hîp víi m«i tr-êng tù nhiªn, x· héi. §ã lµ mét phÇn cña häc vÊn phæ th«ng cÇn thiÕt cho mçi ng-êi lao ®éng trong x· héi hiÖn ®¹i, trong thêi k× c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. Trªn nÒn t¶ng nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng trang bÞ cho häc sinh, m«n §Þa lÝ gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc thùc hiÖn môc tiªu gi¸o dôc phæ th«ng. II. Môc tiªu 1. KiÕn thøc Cung cÊp cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc phæ th«ng, c¬ b¶n, cÇn thiÕt vÒ : Tr¸i §Êt, c¸c thµnh phÇn cÊu t¹o cña Tr¸i §Êt, c¸c hiÖn t-îng, sù vËt ®Þa lÝ vµ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a chóng ; mét sè quy luËt ph¸t triÓn cña m«i tr-êng tù nhiªn trªn Tr¸i §Êt ; d©n c- vµ c¸c ho¹t ®éng cña con ng-êi trªn Tr¸i §Êt ; mèi quan hÖ gi÷a d©n c-, ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ m«i tr-êng ; sù cÇn thiÕt ph¶i khai th¸c hîp lÝ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ m«i tr-êng nh»m ph¸t triÓn bÒn v÷ng. §Æc ®iÓm tù nhiªn, d©n c-, kinh tÕ x· héi cña mét sè khu vùc kh¸c nhau vµ cña mét sè quèc gia trªn thÕ giíi ; mét sè ®Æc ®iÓm cña thÕ giíi ®-¬ng ®¹i. 5
§Æc ®iÓm tù nhiªn, d©n c- vµ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ViÖt Nam ; nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi c¶ n-íc nãi chung vµ c¸c vïng, c¸c ®Þa ph-¬ng n¬i häc sinh ®ang sinh sèng nãi riªng. 2. KÜ n¨ng H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ë häc sinh : KÜ n¨ng häc tËp vµ nghiªn cøu ®Þa lÝ : quan s¸t, nhËn xÐt, ph©n tÝch, so s¸nh, ®¸nh gi¸ c¸c sù vËt, hiÖn t-îng ®Þa lÝ ; ph©n tÝch, sö dông b¶n ®å, Atlat ; vÏ vµ ph©n tÝch biÓu ®å, ®å thÞ, l¸t c¾t ; ph©n tÝch sè liÖu thèng kª... KÜ n¨ng thu thËp, xö lÝ vµ th«ng b¸o th«ng tin ®Þa lÝ. KÜ n¨ng vËn dông tri thøc ®Þa lÝ ®Ó gi¶i thÝch c¸c hiÖn t-îng, sù vËt ®Þa lÝ vµ b-íc ®Çu tham gia gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cña cuéc sèng phï hîp víi kh¶ n¨ng cña häc sinh. 3. Th¸i ®é, t×nh c¶m Gãp phÇn båi d-ìng cho häc sinh : T×nh yªu thiªn nhiªn, quª h-¬ng, ®Êt n-íc th«ng qua viÖc øng xö thÝch hîp víi tù nhiªn vµ t«n träng c¸c thµnh qu¶ kinh tÕ  v¨n ho¸ cña nh©n d©n ViÖt Nam còng nh- cña nh©n lo¹i. NiÒm tin vµo khoa häc, ham häc hái, høng thó, say mª t×m hiÓu c¸c sù vËt, hiÖn t-îng ®Þa lÝ. Cã ý chÝ tù c-êng d©n téc, niÒm tin vµo t-¬ng lai cña ®Êt n-íc, cã t©m thÕ s½n sµng tham gia x©y dùng, b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn ®Êt n-íc ; cã ý thøc tr¸ch nhiÖm vµ tham gia tÝch cùc vµo c¸c ho¹t ®éng sö dông hîp lÝ, b¶o vÖ, c¶i t¹o m«i tr-êng ; n©ng cao chÊt l-îng cuéc sèng cña gia ®×nh, céng ®ång. III. quan ®iÓm x©y dùng vµ ph¸t triÓn ch-¬ng tr×nh 1. H-íng vµo viÖc h×nh thµnh c¸c n¨ng lùc cÇn thiÕt cho ng-êi häc Môc tiªu cña gi¸o dôc §Þa lÝ kh«ng chØ nh»m cung cÊp cho häc sinh c¸c tri thøc cña khoa häc §Þa lÝ mét c¸ch cã hÖ thèng, mµ cßn ph¶i h-íng tíi viÖc ph¸t triÓn nh÷ng n¨ng lùc cÇn thiÕt cña ng-êi lao ®éng, ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc trong giai ®o¹n míi. §ã lµ c¸c n¨ng lùc ho¹t ®éng, tham gia, hoµ nhËp víi céng ®ång vµ biÕt vËn dông kiÕn thøc, kÜ n¨ng cña m«n §Þa lÝ ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra trong cuéc sèng phï hîp víi kh¶ n¨ng cña häc sinh. 6
2. TiÕp cËn víi nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc §Þa lÝ, ®ång thêi ®¶m b¶o tÝnh võa søc víi häc sinh Ngµy nay, §Þa lÝ häc ®· chuyÓn tõ viÖc m« t¶ c¸c hiÖn t-îng, sù vËt ®Þa lÝ sang t×m hiÓu nguyªn nh©n, b¶n chÊt cña chóng vµ quan t©m h¬n tíi c¸c gi¸ trÞ nh©n v¨n, c¸ch øng xö cña con ng-êi tr-íc mét thÕ giíi ®ang thay ®æi nhanh chãng c¶ vÒ ph-¬ng diÖn tù nhiªn lÉn kinh tÕ x· héi. Ch-¬ng tr×nh m«n §Þa lÝ trong tr-êng phæ th«ng mét mÆt ph¶i tiÕp cËn ®-îc víi nh÷ng thµnh tùu míi nhÊt c ña khoa häc §Þa lÝ vµ mÆt kh¸c, cÇn cã sù chän läc sao cho phï hîp víi tr×nh ®é nhËn thøc vµ t©m sinh lÝ løa tuæi cña häc sinh. 3. T¨ng tÝnh hµnh dông, tÝnh thùc tiÔn Ch-¬ng tr×nh m«n §Þa lÝ cÇn t¨ng c-êng tÝnh hµnh dông, tÝnh thùc tiÔn qua viÖc t¨ng thêi l-îng vµ néi dung thùc hµnh, g¾n néi dung m«n häc víi thùc tiÔn nh»m rÌn luyÖn cho häc sinh kÜ n¨ng vËn dông tri thøc ®Þa lÝ vµo viÖc t×m hiÓu vµ gi¶i quyÕt ë møc ®é nhÊt ®Þnh mét sè vÊn ®Ò cña thùc tiÔn, gãp phÇn ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái cña cuéc sèng. 4. Quan t©m tíi nh÷ng vÊn ®Ò vÒ ®Þa lÝ ®Þa ph-¬ng Ch-¬ng tr×nh m«n §Þa lÝ còng cÇn quan t©m tíi c¸c vÊn ®Ò vÒ ®Þa lÝ ®Þa ph-¬ng nh»m gióp h äc sinh cã nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ n¬i c¸c em ®ang sinh sèng, tõ ®ã chuÈn bÞ cho häc sinh t©m thÕ s½n sµng tham gia vµo ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph-¬ng. 5. Chó träng ®æi míi ph-¬ng ph¸p gi¸o dôc m«n häc ViÖc ®æi míi ph-¬ng ph¸p gi¸o dôc m«n häc nh»m gãp phÇn ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, tù gi¸c, chñ ®éng vµ s¸ng t¹o cña häc sinh trong häc tËp §Þa lÝ ; båi d-ìng ph-¬ng ph¸p häc tËp m«n §Þa lÝ ®Ó häc sinh cã thÓ tiÕp tôc t×m hiÓu, më réng vèn v¨n ho¸ cÇn thiÕt cho b¶n th©n ; rÌn luyÖn kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc ®Þa lÝ vµo thùc tiÔn. 7
IV. Néi dung 1. M¹ch néi dung C¸c chñ ®Ò Líp 4 Líp 5 Líp 6 Líp 7 Líp 8 Líp 9 Líp10 Líp11 Líp12 I. §Þa lÝ ®¹i c-¬ng 1. B¶n ®å * * * 2. §Þa lÝ tù nhiªn ®¹i c-¬ng * * 3. §Þa lÝ kinh tÕ  x· héi ®¹i c-¬ng * * 4. M«i tr-êng ®Þa lÝ vµ ho¹t ®éng cña con ng-êi trªn Tr¸i §Êt * II. §Þa lÝ thÕ giíi 1. Thiªn nhiªn, con ng-êi ë c¸c ch©u lôc * * * 2. Kh¸i qu¸t chung vÒ nÒn kinh tÕ  x· héi thÕ giíi * 3. §Þa lÝ khu vùc vµ quèc gia * * * * 8
III. §Þa lÝ ViÖt Nam 1. Thiªn nhiªn vµ con ng-êi ViÖt Nam * 2. §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam * * * 3. §Þa lÝ kinh tÕ x· héi ViÖt Nam * * * 4. C¸c vÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ  x· héi theo ngµnh vµ theo vïng cña ViÖt Nam * * * 5. §Þa lÝ ®Þa ph-¬ng * * * * 2. KÕ ho¹ch d¹y häc CÊp häc Líp Sè tiÕt/tuÇn Sè phót/ tiÕt Sè tuÇn Tæng sè tiÕt/n¨m 4 1 40 35 35 TiÓu häc 5 1 40 35 35 6 1 45 35 35 7 2 45 35 70 Trung häc c¬ së 8 1,5 45 35 52,5 9 1,5 45 35 52,5 10 1,5 45 35 52,5 Trung häc phæ th«ng 11 1 45 35 35 12 1,5 45 35 52,5 9
3. Néi dung d¹y häc tõng líp Líp 4 : Thiªn nhiªn vµ ho¹t ®éng cña con ng-êi ë c¸c vïng, miÒn viÖt nam 1 tiÕt/tuÇn  35 tuÇn = 35 tiÕt §Þa lÝ ®¹i c-¬ng §Þa lÝ thÕ giíi §Þa lÝ viÖt nam B¶n ®å vµ c¸ch sö dông 1. B¶n ®å h×nh thÓ ViÖt Nam 2. Thiªn nhiªn vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña con ng-êi ë miÒn nói vµ trung du (d·y Hoµng Liªn S¬n, Trung du B¾c Bé, T©y Nguyªn) 3. Thiªn nhiªn vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña con ng-êi ë miÒn ®ång b»ng (®ång b»ng B¾c Bé, ®ång b»ng Nam Bé, ®ång b»ng Duyªn h¶i miÒn Trung) 4. Vïng biÓn ViÖt Nam ; c¸c ®¶o, quÇn ®¶o 10
Líp 5 : §Þa lÝ viÖt Nam vµ ®Þa lÝ thÕ giíi 1 tiÕt/tuÇn  35 tuÇn = 35 tiÕt §Þa lÝ ®¹i c-¬ng §Þa lÝ thÕ giíi §Þa lÝ viÖt nam 1. B¶n ®å c¸c ch©u lôc vµ ®¹i d-¬ng I. Tù nhiªn trªn thÕ giíi 1. VÞ trÝ ®Þa lÝ, diÖn tÝch, h×nh d¹ng l·nh thæ 2. Mét sè ®Æc ®iÓm cña tõng ch©u lôc, 2. Mét sè ®Æc ®iÓm næi bËt vÒ ®Þa h×nh, kho¸ng tõng ®¹i d-¬ng trªn thÕ giíi s¶n, khÝ hËu, s«ng, biÓn, ®Êt, rõng 3. Kh¸i qu¸t vÒ khu vùc §«ng Nam ¸ II. D©n c- 4. Mét sè quèc gia tiªu biÓu ë c¸c ch©u lôc : Trung Quèc, Lµo, Cam-pu-chia, 1. Sè d©n, sù gia t¨ng d©n sè vµ hËu qu¶ cña nã LB N ga, Ph¸p, Ai CËp, Hoa K × vµ 2. Mét sè ®Æc ®iÓm næi bËt vÒ c¸c d©n téc ViÖt ¤-x tr©y-li-a (vÞ trÝ, thñ ®« vµ mét sè Nam ; d©n c- vµ sù ph©n bè d©n c- ®Æc ®iÓm næi bËt cña mçi quèc gia) III. Kinh tÕ 1. §Æc ®iÓm næi bËt vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn vµ sù ph©n bè n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng- nghiÖp 2. §Æc ®iÓm næi bËt vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn vµ sù ph©n bè c«ng nghiÖp 3. §Æc ®iÓm næi bËt vÒ giao th«ng, th-¬ng m¹i, du lÞch 11
Líp 6 : tr¸i ®Êt m«i tr-êng sèng cña con ng-êi 1tiÕt/tuÇn  35 tuÇn = 35 tiÕt §Þa lÝ ®¹i c-¬ng §Þa lÝ thÕ giíi §Þa lÝ viÖt nam I. Tr¸i §Êt 1. Tr¸i §Êt trong hÖ MÆt Trêi. H×nh d¹ng Tr¸i §Êt vµ c¸ch thÓ hiÖn bÒ mÆt Tr¸i §Êt trªn b¶n ®å 2. C¸c chuyÓn ®éng cña Tr¸i §Êt vµ hÖ qu¶ 3. CÊu t¹o cña Tr¸i §Êt II. C¸c thµnh phÇn tù nhiªn cña Tr¸i §Êt 1. §Þa h×nh 2. Líp vá khÝ 3. Líp n-íc 4. Líp ®Êt vµ líp vá sinh vËt 12
líp 7 : c¸c M«i tr-êng ®Þa lÝ. thiªn nhiªn vµ con ng-êi ë c¸c ch©u lôc 2 tiÕt/tuÇn  35 tuÇn = 70 tiÕt §Þa lÝ ®¹i c-¬ng §Þa lÝ thÕ giíi §Þa lÝ viÖt nam c¸c m«i tr-êng ®Þa lÝ thiªn nhiªn vµ con ng-êi ë c¸c ch©u lôc ThÕ giíi réng lín vµ ®a d¹ng I. Thµnh phÇn nh©n v¨n cña I. Ch©u Phi m«i tr-êng 1. Thiªn nhiªn 1. D©n sè 2. D©n c-, x· héi 2. Sù ph©n bè d©n c-. C¸c chñng téc trªn 3. Kinh tÕ thÕ giíi 4. C¸c khu vùc 3. QuÇn c-, ®« thÞ ho¸ II. C¸c m«i tr-êng ®Þa lÝ vµ ho¹t ®éng II. Ch©u MÜ kinh tÕ cña con ng-êi 1. M«i tr-êng ®íi nãng vµ ho¹t ®éng A. Kh¸i qu¸t ch©u MÜ kinh tÕ cña con ng-êi ë ®íi nãng B. B¾c MÜ 2. M«i tr-êng ®íi «n hoµ vµ ho¹t ®éng 1. Thiªn nhiªn kinh tÕ cña con ng-êi ë ®íi «n hoµ 2. D©n c-, x· héi 3. M«i tr-êng ®íi l¹nh vµ ho¹t ®éng kinh 3. Kinh tÕ tÕ cña con ng-êi ë ®íi l¹nh 4. M«i tr-êng hoang m¹c vµ ho¹t ®éng C. Trung vµ Nam MÜ kinh tÕ cña con ng-êi ë m«i tr-êng 1. Thiªn nhiªn hoang m¹c 5. M«i tr-êng vïng nói vµ ho¹t ®éng kinh 2. D©n c-, x· héi tÕ cña con ng-êi ë m«i tr-êng vïng nói 3. Kinh tÕ 13
III. Ch©u Nam Cùc 1. Thiªn nhiªn 2. LÞch sö kh¸m ph¸ vµ nghiªn cøu ch©u Nam Cùc IV. Ch©u §¹i D-¬ng 1. Thiªn nhiªn 2. D©n c- vµ kinh tÕ V. Ch©u ¢u 1. Thiªn nhiªn 2. D©n c-, x· héi 3. Kinh tÕ 4. C¸c khu vùc 5. Liªn minh ch©u ¢u 14
Líp 8 : Thiªn nhiªn Vµ con ng-êi ë c¸c ch©u lôc (tiÕp theo). §Þa lÝ viÖt nam 1,5 tiÕt/ tuÇn  35 tuÇn = 52,5 tiÕt §Þa lÝ ®¹i c-¬ng §Þa lÝ thÕ giíi §Þa lÝ viÖt nam thiªn nhiªn vµ con ng-êi ë c¸c ch©u lôc I. §Þa lÝ tù nhiªn VI. Ch©u ¸ 1. VÞ trÝ ®Þa lÝ, giíi h¹n, h×nh d¹ng l·nh thæ. 1. Thiªn nhiªn Vïng biÓn ViÖt Nam 2. D©n c-, x· héi 2. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh l·nh thæ vµ ®Æc ®iÓm tµi 3. Kinh tÕ nguyªn kho¸ng s¶n 4. C¸c khu vùc 3. C¸c thµnh phÇn tù nhiªn §Þa h×nh VII. Tæng kÕt ®Þa lÝ tù nhiªn vµ ®Þa lÝ  KhÝ hËu Thuû v¨n c¸c ch©u lôc 1. §Þa h×nh víi t¸c ®éng cña néi vµ  §Êt, sinh vËt ngo¹i lùc 4. §Æc ®iÓm chung cña tù nhiªn ViÖt Nam 2. KhÝ hËu vµ c¶nh quan 5. C¸c miÒn tù nhiªn MiÒn B¾c vµ §«ng B¾c B¾c Bé 3. Con ng-êi vµ m«i tr-êng ®Þa lÝ MiÒn T©y B¾c vµ B¾c Trung Bé MiÒn Nam Trung Bé vµ Nam Bé 6. §Þa lÝ ®Þa ph-¬ng : T×m hiÓu mét ®Þa ®iÓm gÇn n¬i tr-êng ®ãng 15
Líp 9 : ®Þa lÝ viÖt nam (tiÕp theo) 1,5 tiÕt/tuÇn  35 tuÇn = 52,5 tiÕt §Þa lÝ ®¹i c-¬ng §Þa lÝ thÕ giíi §Þa lÝ viÖt nam II. §Þa lÝ d©n c- 1. Céng ®ång c¸c d©n téc ViÖt Nam 2. D©n sè vµ gia t¨ng d©n sè 3. Ph©n bè d©n c- vµ c¸c lo¹i h×nh quÇn c- 4. Lao ®éng vµ viÖc lµm. ChÊt l-îng cuéc sèng III. §Þa lÝ kinh tÕ 1. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ 2. §Þa lÝ c¸c ngµnh kinh tÕ N«ng nghiÖp L©m nghiÖp vµ thuû s¶n C«ng nghiÖp DÞch vô IV. Sù ph©n ho¸ l·nh thæ 1. Vïng Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé 2. Vïng §ång b»ng s«ng Hång 3. Vïng B¾c Trung Bé 4. Vïng Duyªn h¶i Nam Trung Bé 5. Vïng T©y Nguyªn 6. Vïng §«ng Nam Bé 7. Vïng §ång b»ng s«ng Cöu Long 8. Ph¸t triÓn tæng hîp kinh tÕ vµ b¶o vÖ tµi nguyªn m«i tr-êng biÓn, ®¶o. V. §Þa lÝ ®Þa ph-¬ng (tØnh/thµnh phè) 16
Líp 10 : §Þa lÝ ®¹i c-¬ng 1,5 tiÕt/tuÇn  35 tuÇn = 52,5 tiÕt §Þa lÝ ®¹i c-¬ng §Þa lÝ thÕ giíi §Þa lÝ viÖt nam I. §Þa lÝ tù nhiªn 1. B¶n ®å 2. Vò Trô. HÖ qu¶ c¸c chuyÓn ®éng chÝnh cña Tr¸i §Êt 3. CÊu tróc cña Tr¸i §Êt. Th¹ch quyÓn 4. KhÝ quyÓn 5. Thuû quyÓn 6. Thæ nh-ìng quyÓn vµ sinh quyÓn 7. Mét sè quy luËt chñ yÕu cña líp vá ®Þa lÝ II. §Þa lÝ kinh tÕ x· héi 1. §Þa lÝ d©n c- 2. C¬ cÊu nÒn kinh tÕ 3. §Þa lÝ n«ng nghiÖp 4. §Þa lÝ c«ng nghiÖp 5. §Þa lÝ dÞch vô 6. M«i tr-êng vµ sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng 17
Líp 11 : §Þa lÝ thÕ giíi 1 tiÕt/tuÇn  35 tuÇn = 35 tiÕt §Þa lÝ ®¹i c-¬ng §Þa lÝ thÕ giíi §Þa lÝ viÖt nam I. Kh¸i qu¸t chung vÒ nÒn kinh tÕ  x· héi thÕ giíi 1. Sù t-¬ng ph¶n vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¸c nhãm n-íc 2. Xu h-íng toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ 3. Mét sè vÊn ®Ò mang tÝnh toµn cÇu 4. Mét sè vÊn ®Ò cña ch©u lôc vµ khu vùc II. §Þa lÝ khu vùc vµ quèc gia 1. Hoa K× 2. Liªn minh ch©u ¢u 3. Liªn bang Nga 4. NhËt B¶n 5. Trung Quèc 6. Khu vùc §«ng Nam ¸ 7. ¤-xtr©y-li-a 18
Líp 12 : §Þa lÝ viÖt nam 1,5 tiÕt/tuÇn  35 tuÇn = 52,5 tiÕt §Þa lÝ ®¹i c-¬ng §Þa lÝ thÕ giíi §Þa lÝ viÖt nam I. §Þa lÝ tù nhiªn 1. VÞ trÝ ®Þa lÝ, ph¹m vi l·nh thæ 2. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn l·nh thæ 3. §Æc ®iÓm chung cña tù nhiªn 4. VÊn ®Ò sö dông vµ b¶o vÖ tù nhiªn II. §Þa lÝ d©n c- 1. §Æc ®iÓm d©n sè vµ ph©n bè d©n c- 2. Lao ®éng vµ viÖc lµm 3. §« thÞ ho¸ 4. ChÊt l-îng cuéc sèng III. §Þa lÝ c¸c ngµnh kinh tÕ 1. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ 2. Mét sè vÊn ®Ò ph¸t triÓn vµ ph©n bè n«ng nghiÖp 3. Mét sè vÊn ®Ò ph¸t triÓn vµ ph©n bè c«ng nghiÖp 4. Mét sè vÊn ®Ò ph¸t triÓn vµ ph©n bè c¸c ngµnh dÞch vô 19
IV. §Þa lÝ c¸c vïng 1. VÊn ®Ò khai th¸c thÕ m¹nh ë Trung du vµ miÒn nói B¾c Bé 2. VÊn ®Ò chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh ë §ång b»ng s«ng Hång 3. VÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ  x· héi ë B¾c Trung Bé 4. VÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ  x· héi ë Duyªn h¶i Nam Trung Bé 5. VÊn ®Ò khai th¸c thÕ m¹nh ë T©y Nguyªn 6. VÊn ®Ò khai th¸c l·nh thæ theo chiÒu s©u ë §«ng Nam Bé 7. VÊn ®Ò sö dông hîp lÝ vµ c¶i t¹o tù nhiªn ë §ång b»ng s«ng Cöu Long 8. VÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ, an ninh quèc phßng ë BiÓn §«ng vµ c¸c ®¶o, quÇn ®¶o 9. C¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm V. §Þa lÝ ®Þa ph-¬ng T×m hiÓu ®Þa lÝ ®Þa ph-¬ng theo chñ ®Ò 20
V. Gi¶i thÝch, h-íng dÉn 1. VÒ néi dung 1.1. M«n §Þa lÝ trong nhµ tr-êng phæ th«ng gåm ba m¹ch néi dung : §Þa lÝ ®¹i c-¬ng, §Þa lÝ thÕ giíi vµ §Þa lÝ ViÖt Nam. 1.2. ë cÊp TiÓu häc, mét sè yÕu tè ®Þa lÝ ®-îc bè trÝ trong c¸c chñ ®Ò cã néi dung gÇn gòi víi cuéc sèng h »ng ngµy cña häc sinh trong m«n Tù nhiªn X· héi cña c¸c líp 1, 2, 3 vµ mét sè kiÕn thøc ban ®Çu vÒ ®Þa lÝ tù nhiªn ®¹i c-¬ng trong m«n Khoa häc cña líp 4, 5, nh»m gióp c¸c em g¾n bã víi cuéc sèng ë ®Þa ph-¬ng h¬n. Nh÷ng kiÕn thøc ®Þa lÝ thÕ giíi vµ ®Þa lÝ ViÖt Nam cña cÊp häc nµy ®-îc xÕp trong ch-¬ng tr×nh m«n LÞch sö vµ §Þa lÝ cña líp 4, líp 5. 1.3. ë cÊp Trung häc, c¸c m¹ch néi dung cña ®Þa lÝ ®-îc ph¸t triÓn vµ hoµn chØnh dÇn trong ch-¬ng tr×nh m«n §Þa lÝ tõ líp 6 ®Õn líp 12. M¹ch néi dung §Þa lÝ ®¹i c-¬ng (tù nhiªn, kinh tÕ x· héi) ®-îc ®-a vµo ch-¬ng tr×nh c¸c líp ®Çu cÊp (líp 6, líp 10 vµ mét phÇn ë ®Çu líp 7), nh»m gióp häc sinh cã ®-îc mét hÖ thèng kiÕn thøc mang tÝnh phæ th«ng vÒ b¶n ®å, Tr¸i §Êt m«i tr-êng sèng cña con ng-êi, vÒ d©n c- vµ nh÷ng ho¹t ®éng cña d©n c- trªn Tr¸i §Êt lµm c¬ së cho viÖc häc ®Þa lÝ thÕ giíi vµ ®Þa lÝ ViÖt Nam. M¹ch néi dung §Þa lÝ thÕ giíi (ë c¸c líp 7, 8, 11) nh»m gióp cho häc sinh n¾m ®-îc nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt vÒ thiªn nhiªn, d©n c-, kinh tÕ x· héi cña c¸c ch©u lôc ; vÒ nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®-¬ng ®¹i, mét sè vÊn ®Ò mang tÝnh toµn cÇu vµ ®Þa lÝ mét sè khu vùc, quèc gia ®¹i diÖn cho c¸c tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ  x· héi kh¸c nhau trªn thÕ giíi, gãp phÇn chuÈn bÞ hµnh trang cho häc sinh b-íc vµo cuéc sèng trong thêi ®¹i bïng næ th«ng tin vµ më réng giao l-u, hîp t¸c gi÷a n-íc ta víi c¸c n-íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. M¹ch néi dung §Þa lÝ ViÖt Nam ®-îc s¾p xÕp ë nh÷ng líp cuèi cÊp (c¸c líp 8, 9, 12) nh»m gióp häc sinh n¾m ®-îc nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt vÒ thiªn nhiªn, d©n c-, kinh tÕ vµ c¸c vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi ®Êt n-íc, c¸c vïng, ®Þa ph-¬ng n¬i häc sinh ®ang sèng ; chuÈn bÞ cho phÇn lín häc sinh ra ®êi, tham gia lao ®éng s¶n xuÊt. Mçi m¹ch néi dung ®-îc chia thµnh c¸c chñ ®Ò vµ ®-îc s¾p xÕp theo nguyªn t¾c ®ång t©m víi møc ®é néi dung ®-îc ph¸t triÓn tõ líp d-íi lªn líp trªn. 1.4. Chñ ®Ò b¶n ®å cã vÞ trÝ quan träng trong ch-¬ng tr×nh §Þa lÝ. Ngoµi nhiÖm vô trang bÞ cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng t-¬ng ®èi hÖ thèng vÒ b¶n ®å tõ c¸c líp ®Çu cña mçi cÊp häc, nh÷ng kiÕn thøc, kÜ n¨ng b¶n ®å ®-îc ph¸t triÓn trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp cña häc sinh phæ th«ng, gãp phÇn n©ng cao tr×nh ®é khoa häc vµ tÝnh thùc tiÔn cña m«n §Þa lÝ. 21
1.5. Chñ ®Ò ®Þa lÝ ®Þa ph-¬ng ®-îc ®Ò cËp tõ cÊp TiÓu häc ®Õn cÊp Trung häc phæ th«ng, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh vËn dông nh÷ng ®iÒu ®· häc ®Ó t×m hiÓu, nghiªn cøu thiªn nhiªn, kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph-¬ng, qua ®ã hiÓu ®-îc s©u s¾c h¬n tri thøc ®Þa lÝ vµ gióp c¸c em g¾n bã h¬n víi cuéc sèng ë ®Þa ph-¬ng. Riªng ë cÊp TiÓu häc, c¸c kiÕn thøc vÒ ®Þa lÝ ®Þa ph-¬ng ®-îc tÝch hîp vµo phÇn thiªn nhiªn vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña con ng-êi ë c¸c vïng miÒn vµ phÇn ®Þa lÝ ViÖt Nam. 2. VÒ ph-¬ng ph¸p d¹y häc 2.1. Cïng víi c¸c ph-¬ng ph¸p d¹y häc chung (nh- thuyÕt tr×nh, ®µm tho¹i...), mét sè ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu cña khoa häc §Þa lÝ ®· ®-îc sö dông víi t- c¸ch lµ ph-¬ng ph¸p d¹y häc ®Æc tr-ng cña bé m«n trong qu¸ tr×nh d¹y häc ®Þa lÝ. §ã lµ ph-¬ng ph¸p sö dông b¶n ®å, biÓu ®å, ph©n tÝch sè liÖu thèng kª, ph©n tÝch tranh ¶nh... (thuéc nhãm c¸c ph-¬ng ph¸p lµm viÖc trong phßng) vµ ph-¬ng ph¸p quan s¸t, ®o vÏ trªn thùc ®Þa... (thuéc nhãm c¸c ph-¬ng ph¸p thùc ®Þa). C¸c ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc lùa chän phï hîp víi tr×nh ®é, kh¶ n¨ng nhËn thøc cña häc sinh t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o cña c¸c em. 2.2. ViÖc phèi hîp c¸c ph-¬ng ph¸p d¹y häc truyÒn thèng víi c¸c ph-¬ng ph¸p d¹y häc míi nh- ph-¬ng ph¸p th¶o luËn, ®iÒu tra kh¶o s¸t,... sÏ gãp phÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ë häc sinh n¨ng lùc tham gia, hoµ nhËp, kh¶ n¨ng vËn dông kiÕn thøc ®Þa l Ý trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ trong cuéc sèng. C¸c ph-¬ng ph¸p d¹y häc míi ®ßi hái cã sù thay ®æi trong viÖc tæ chøc d¹y häc. Do ®ã, cÇn sö dông nhiÒu h×nh thøc d¹y häc, phèi hîp h×nh thøc tæ chøc d¹y häc truyÒn thèng d¹y häc theo líp víi d¹y häc theo nhãm, theo cÆp hoÆc c¸ nh©n häc sinh, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t huy vai trß tÝch cùc, chñ ®éng cña tõng häc sinh ; kÕt hîp d¹y häc trªn líp vµ ngoµi thùc ®Þa. 2.3. C¸c ph-¬ng tiÖn d¹y häc ®Þa lÝ nh- b¶n ®å, tranh ¶nh, m« h×nh, mÉu vËt, phim gi¸o khoa... ®Òu cã chøc n¨ng kÐp : võa lµ nguån tri thøc ®Þa lÝ, võa lµ ph-¬ng tiÖn minh ho¹ néi dung d¹y häc. Trong qu¸ tr×nh d¹y häc, gi¸o viªn cÇn tæ chøc, h-íng dÉn ®Ó häc sinh biÕt khai th¸c vµ chiÕm lÜnh kiÕn thøc tõ c¸c ph-¬ng tiÖn d¹y häc ®Þa lÝ, qua ®ã häc sinh võa cã ® -îc kiÕn thøc, võa ®-îc rÌn luyÖn c¸c kÜ n¨ng ®Þa lÝ. 3. VÒ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh 3.1. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp lµ sù ph©n tÝch, ®èi chiÕu th«ng tin vÒ tr×nh ®é, kh¶ n¨ng häc tËp cña tõng häc sinh so víi môc tiªu d¹y häc ®· ®-îc x¸c ®Þnh. V× vËy, viÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh ph¶i xuÊt ph¸t tõ môc tiªu d¹y häc cña m«n häc. 22
C¸c th«ng tin thu ®-îc tõ kiÓm tra cÇn ph¶n ¸nh ®-îc chÝnh x¸c møc ®é ®¹t ®-îc cña häc sinh so víi môc tiªu d¹y häc cña m«n häc nãi chung, cña tõng cÊp, tõng líp nãi riªng. 3.2. §Ó ®¶m b¶o viÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp ®Þa lÝ cña häc sinh ®-îc kh¸ch quan, ®ñ ®é tin cËy cÇn thùc hiÖn ®óng quy tr×nh ®¸nh gi¸ còng nh- quy tr×nh so¹n ®Ò kiÓm tra. 3.3. Néi dung kiÓm tra bao gåm c¸c lÜnh vùc : kiÕn thøc, kÜ n¨ng, th¸i ®é ; tr-íc m¾t cÇn tËp trung vµo kiÕn thøc, kÜ n¨ng ®Þa lÝ. KiÕn thøc ®Þa lÝ bao gåm c¸c biÓu t-îng, kh¸i niÖm, c¸c mèi quan hÖ vµ c¸c quy luËt ®Þa lÝ. C¸c kÜ n¨ng ®Þa lÝ bao gåm kÜ n¨ng sö dông b¶n ®å, ph©n tÝch tranh ¶nh, ph©n tÝch sè liÖu ; kÜ n¨ng vÏ vµ ph©n tÝch biÓu ®å... V× vËy, trong c¸c bµi kiÓm tra cÇn cã kªnh h×nh hoÆc b¶ng sè liÖu,... ®Ó cã thÓ võa kiÓm tra ®-îc møc ®é n¾m v÷ng kiÕn thøc, võa kiÓm tra ®-îc kÜ n¨ng cña häc sinh ; néi dung kiÓm tra kh«ng chØ bao gåm néi dung lÝ thuyÕt, mµ cßn cÇn bao gåm c¶ néi dung thùc hµnh. 3.4. KiÕn thøc ®Þa lÝ cña häc sinh cÇn ®-îc ®¸nh gi¸ theo c¸c møc ®é : biÕt, hiÓu, vËn dông, ph©n tÝch, tæng hîp, ®¸nh gi¸. C¸c kÜ n¨ng ®Þa lÝ ®-îc ®¸nh gi¸ theo møc ®é thuÇn thôc vµ theo chÊt l-îng cña c«ng viÖc. Tuy nhiªn ph¶i c¨n cø vµo kh¶ n¨ng, tr×nh ®é nhËn thøc cña häc sinh ë tõng cÊp vµ líp häc mµ x¸c ®Þnh møc ®é ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cho phï hîp. 3.5. Trong viÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh cÇn phèi hîp viÖc theo dâi th-êng xuyªn ho¹t ®éng häc tËp cña c¸ c em víi viÖc ®¸nh gi¸ th«ng qua c¸c bµi kiÓm tra. Ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ cÇn kÕt hîp c¶ tr¾c nghiÖm tù luËn vµ tr¾c nghiÖm kh¸ch qu an. 3.6. CÇn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó häc sinh ®-îc tham gia vµo qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ vµ ®-îc tù ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña chÝnh m×nh. 4. VÒ viÖc vËn dông ch-¬ng tr×nh theo vïng miÒn vµ c¸c ®èi t-îng häc sinh 4.1. Ch-¬ng tr×nh m«n §Þa lÝ trong tr-êng phæ th«ng hiÖn nay, ngoµi môc tiªu vµ néi dung ch-¬ng tr×nh, cßn bao gåm c¶ nh÷ng ®Þnh h-íng vÒ ph-¬ng ph¸p, ph-¬ng tiÖn d¹y häc, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh. Trong qu¸ tr×nh d¹y häc, gi¸o viªn cÇn l-u ý vËn dông nh÷ng ®Þnh h-íng ®ã ®Ó thùc hiÖn ®-îc môc tiªu, néi dung cña ch-¬ng tr×nh. 4.2. VÒ chuÈn kiÕn thøc, kÜ n¨ng m«n häc : ®©y lµ nh÷ng kiÕn thøc, kÜ n¨ng tèi thiÓu, mµ mäi ®èi t-îng häc sinh ë c¸c vïng miÒn kh¸c nhau cÇn ®¹t ®-îc sau khi häc xong m«n §Þa lÝ ë tr-êng phæ th«ng. Tuy nhiªn, tuú ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ c¬ së vËt chÊt, ®éi ngò gi¸o viªn, vÒ ®èi t-îng häc sinh vµ thùc tiÔn cña ®Þa ph-¬ng cã thÓ n©ng cao h¬n møc ®é yªu cÇu cÇn ®¹t so víi chuÈn kiÕn thøc, kÜ n¨ng ®· quy ®Þnh trong ch-¬ng tr×nh. 23