Tài liệu Chương trình môn địa lý

Chia sẻ: Bùi Văn Tiến | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:30

Thêm vào BST

Báo xấu

199
lượt xem 39
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Môn Địa lí trong nhỡ trờng phổ thông giúp học sinh có đợc những hiểu biết cơ bản, hệ thống về Trái Đất – môi trờng sống của con ngời, về thiên nhiên vỡ những hoạt động kinh tế của con ngời trên phạm vi quốc gia, khu vực vỡ thế giới ; rèn luyện cho học sinh những kĩ năng hỡnh động, ứng xử thích hợp với môi trờng tự nhiên, xã hội. Đó lỡ một phần của học vấn phổ thông cần thiết cho mỗi ngời lao động trong xã hội hiện đại, trong thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc. Trên nền...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu Chương trình môn địa lý

Ch-¬ng tr×nh m«n §Þa lÝ I. VÞ trÝ M«n §Þa lÝ trong nhµ tr-êng phæ th«ng gióp häc sinh cã ®-îc nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n, hÖ thèng vÒ Tr¸i §Êt – m«i tr-êng sèng cña con ng-êi, vÒ thiªn nhiªn vµ nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ cña con ng-êi trªn ph¹m vi quèc gia, khu vùc vµ thÕ giíi ; rÌn luyÖn cho häc sinh nh÷ng kÜ n¨ng hµnh ®éng, øng xö thÝch hîp víi m«i tr-êng tù nhiªn, x· héi. §ã lµ mét phÇn cña häc vÊn phæ th«ng cÇn thiÕt cho mçi ng-ê i lao ®éng trong x· héi hiÖn ®¹i, trong thêi k× c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. Trªn nÒn t¶ng nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng trang bÞ cho häc sinh, m«n §Þa lÝ gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc thùc hiÖn môc tiªu gi¸o dôc phæ th«ng. II. Môc tiªu 1. KiÕn thøc Cung cÊp cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc phæ th«ng, c¬ b¶n, cÇn thiÕt vÒ : Tr¸i §Êt, c¸c thµnh phÇn cÊu t¹o cña Tr¸i §Êt, c¸c hiÖn t-îng, sù vËt ®Þa lÝ vµ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a chóng ; mét sè quy luËt ph¸t t riÓn cña m«i tr-êng tù nhiªn trªn Tr¸i §Êt ; d©n c- vµ c¸c ho¹t ®éng cña con ng-êi trªn Tr¸i §Êt ; mèi quan hÖ gi÷a d©n c-, ho¹t ® éng s¶n xuÊt vµ m«i tr-êng ; sù cÇn thiÕt ph¶i khai th¸c hîp lÝ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ m«i tr-êng nh»m ph¸t triÓn bÒn v÷ng. §Æc ®iÓm tù nhiªn, d©n c-, kinh tÕ x· héi cña mét sè khu vùc kh¸c nhau vµ cña mét sè quèc gia trªn thÕ giíi ; mét sè ®Æc ®iÓm cña thÕ giíi ®-¬ng ®¹i. §Æc ®iÓm tù nhiªn, d©n c- vµ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ViÖt Nam ; nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi c¶ n-íc nãi chung vµ c¸c vïng, c¸c ®Þa ph-¬ng n¬i häc sinh ®ang sinh sèng nãi riªng. 2. KÜ n¨ng H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ë häc sinh : KÜ n¨ng häc tËp vµ nghiªn cøu ®Þa lÝ : quan s¸t, nhËn xÐt, ph©n tÝch, so s¸nh, ®¸nh gi¸ c¸c sù vËt, hiÖn t-î ng ®Þa lÝ ; ph©n tÝch, sö dông b¶n ®å, Atlat ; vÏ vµ ph©n tÝch biÓu ®å, ®å thÞ, l¸t c¾t ; ph©n tÝch sè liÖu thèng kª... KÜ n¨ng thu thËp, xö lÝ vµ th«ng b¸o th«ng tin ®Þa lÝ. KÜ n¨ng vËn dông tri thøc ®Þa lÝ ®Ó gi¶i thÝch c¸c hiÖn t-îng, sù vËt ®Þa lÝ vµ b-íc ®Çu tham gia gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cña cuéc sèng phï hîp víi kh¶ n¨ng cña häc sinh. 3. Th¸i ®é, t×nh c¶m Gãp phÇn båi d-ìng cho häc sinh : T×nh yªu thiªn nhiªn, quª h-¬ng, ®Êt n-íc th«ng qua viÖc øng xö thÝch hîp víi tù nhiªn vµ t«n träng c¸c thµnh qu¶ kinh tÕ  v¨n ho¸ cña nh©n d©n ViÖt Nam còng nh- cña nh©n lo¹i. NiÒm tin vµo khoa häc, ham häc hái, høng thó, say mª t×m hiÓu c¸c sù vËt, hiÖn t-îng ®Þa lÝ. 1
Cã ý chÝ tù c-êng d©n téc, niÒm tin vµo t-¬ng lai cña ®Êt n-íc, cã t©m thÕ s½n sµng tham gia x©y dùng, b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn ®Êt n-íc ; cã ý thøc tr¸ch nhiÖm vµ tham gia tÝch cùc vµo c¸c ho¹t ®éng sö dông hîp lÝ, b¶o vÖ, c¶i t¹o m«i tr-êng ; n©ng cao chÊt l-îng cuéc sèng cña gia ®×nh, céng ®ång. III. quan ®iÓm x©y dùng vµ ph¸t triÓn ch-¬ng tr×nh 1. H-íng vµo viÖc h×nh thµnh c¸c n¨ng lùc cÇn thiÕt cho ng-êi häc Môc tiªu cña gi¸o dôc §Þa lÝ kh«ng chØ nh»m cung cÊp cho häc sinh c¸c tri thøc cña khoa häc §Þa lÝ mét c¸ch cã hÖ thèng, mµ c ßn ph¶i h-íng tíi viÖc ph¸t triÓn nh÷ng n¨ng lùc cÇn thiÕt cña ng-êi lao ®éng, ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc trong giai ®o¹n míi. §ã lµ c¸c n¨ng lùc ho¹t ®éng, tham gia, hoµ nhËp víi céng ®ång vµ biÕt vËn dông kiÕn thøc, kÜ n¨ng cña m«n §Þa lÝ ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng v Ên ®Ò ®Æt ra trong cuéc sèng phï hîp víi kh¶ n¨ng cña häc sinh. 2. TiÕp cËn víi nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc §Þa lÝ, ®ång thêi ®¶m b¶o tÝnh võa søc víi häc sinh Ngµy nay, §Þa lÝ häc ®· chuyÓn tõ viÖc m« t¶ c¸c hiÖn t-îng, sù vËt ®Þa lÝ sang t×m hiÓu nguyªn nh©n, b¶n chÊt cña chóng vµ q uan t©m h¬n tíi c¸c gi¸ trÞ nh©n v¨n, c¸ch øng xö cña con ng-êi tr-íc mét thÕ giíi ®ang thay ®æi nhanh chãng c¶ vÒ ph-¬ng diÖn tù nhi ªn lÉn kinh tÕ x· héi. Ch-¬ng tr×nh m«n §Þa lÝ trong tr-êng phæ th«ng mét mÆt ph¶i tiÕp cËn ®-îc víi nh÷ng thµnh tùu míi nhÊt c ña khoa häc §Þa lÝ vµ mÆt kh¸c, cÇn cã sù chän läc sao cho phï hîp víi tr×nh ®é nhËn thøc vµ t©m sinh lÝ løa tuæi cña häc sinh. 3. T¨ng tÝnh hµnh dông, tÝnh thùc tiÔn Ch-¬ng tr×nh m«n §Þa lÝ cÇn t¨ng c-êng tÝnh hµnh dông, tÝnh thùc tiÔn qua viÖc t¨ng thêi l-îng vµ néi dung thùc hµnh, g¾n néi dung m«n häc víi thùc tiÔn nh»m rÌn luyÖn cho häc sinh kÜ n¨ng vËn dông tri thøc ®Þa lÝ vµo viÖc t×m hiÓu vµ gi¶i quyÕt ë møc ®é n hÊt ®Þnh mét sè vÊn ®Ò cña thùc tiÔn, gãp phÇn ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái cña cuéc sèng. 4. Quan t©m tíi nh÷ng vÊn ®Ò vÒ ®Þa lÝ ®Þa ph-¬ng Ch-¬ng tr×nh m«n §Þa lÝ còng cÇn quan t©m tíi c¸c vÊn ®Ò vÒ ®Þa lÝ ®Þa ph-¬ng nh»m gióp häc sinh cã nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ n¬i c¸c em ®ang sinh sèng, tõ ®ã chuÈn bÞ cho häc sinh t©m thÕ s½n sµng tham gia vµo ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph-¬ng. 5. Chó träng ®æi míi ph-¬ng ph¸p gi¸o dôc m«n häc ViÖc ®æi míi ph-¬ng ph¸p gi¸o dôc m«n häc nh»m gãp phÇn ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, tù gi¸c, chñ ®éng vµ s¸ng t¹o cña häc sinh tr ong häc tËp §Þa lÝ ; båi d-ìng ph-¬ng ph¸p häc tËp m«n §Þa lÝ ®Ó häc sinh cã thÓ tiÕp tôc t×m hiÓu, më réng vèn v¨n ho¸ cÇn thiÕt cho b¶n th©n ; rÌn luyÖn kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc ®Þa lÝ vµo thùc tiÔn. IV. Néi dung 1. M¹ch néi dung C¸c chñ ®Ò Líp 4 Líp 5 Líp 6 Líp 7 Líp 8 Líp 9 Líp10 Líp11 Líp12 I. §Þa lÝ ®¹i c-¬ng 2
1. B¶n ®å * * * 2. §Þa lÝ tù nhiªn ®¹i c-¬ng * * 3. §Þa lÝ kinh tÕ  x· héi * * ®¹i c-¬ng 4. M«i tr-êng ®Þa lÝ vµ ho¹t ®éng cña con ng-êi trªn Tr¸i §Êt * II. §Þa lÝ thÕ giíi 1. Thiªn nhiªn, con ng-êi ë c¸c ch©u lôc * * * 2. Kh¸i qu¸t chung vÒ nÒn kinh tÕ  x· héi thÕ giíi * 3. §Þa lÝ khu vùc vµ quèc gia * * * * III. §Þa lÝ ViÖt Nam 1. Thiªn nhiªn vµ con ng-êi ViÖt Nam * 2. §Þa lÝ tù nhiªn ViÖt Nam * * * 3. §Þa lÝ kinh tÕ x· héi * * * ViÖt Nam 4. C¸c vÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ  x· héi theo ngµnh vµ * * * theo vïng cña ViÖt Nam 5. §Þa lÝ ®Þa ph-¬ng * * * * 2. KÕ ho¹ch d¹y häc CÊp häc Líp Sè tiÕt/tuÇn Sè phót/ tiÕt Sè tuÇn Tæng sè tiÕt/n¨m 3
4 1 40 35 35 TiÓu häc 5 1 40 35 35 6 1 45 35 35 7 2 45 35 70 Trung häc c¬ së 8 1,5 45 35 52,5 9 1,5 45 35 52,5 10 1,5 45 35 52,5 Trung häc phæ th«ng 11 1 45 35 35 12 1,5 45 35 52,5 3. Néi dung d¹y häc tõng líp Líp 10 : §Þa lÝ ®¹i c-¬ng Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó §Æc ®iÓm l-íi kinh, KiÕn thøc : PhÇn mét : Ph©n biÖt ®-îc mét sè phÐp chiÕu h×nh b¶n ®å c¬ b¶n : phÐp chiÕu ph-¬ng vÞ, vÜ tuyÕn cña phÐp chiÕu §Þa lÝ tù nhiªn ph-¬ng vÞ ®øng, h×nh phÐp chiÕu h×nh nãn, phÐp chiÕu h×nh trô. I. B¶n ®å Ph©n biÖt ®-îc mét sè ph-¬ng ph¸p biÓu hiÖn c¸c ®èi t-îng ®Þa lÝ trªn b¶n ®å. nãn ®øng, h×nh trô HiÓu vµ tr×nh bµy ®-îc ph-¬ng ph¸p sö dông b¶n ®å, Atlat ®Þa lÝ ®Ó t×m hiÓu ®Æc ®øng. Ph-¬ng ph¸p : kÝ ®iÓm cña c¸c ®èi t-îng, hiÖn t-îng vµ ph©n tÝch c¸c mèi quan hÖ ®Þa lÝ. hiÖu, kÝ hiÖu ®-êng KÜ n¨ng : NhËn biÕt ®-îc mét sè phÐp chiÕu h×nh b¶n ®å qua m¹ng l-íi kinh, vÜ tuyÕn. chuyÓn ®éng, chÊm  NhËn biÕt mét sè ph-¬ng ph¸p phæ biÕn ®Ó biÓu hiÖn c¸c ®èi t-îng ®Þa lÝ trªn b¶n ®iÓm, b¶n ®å – biÓu ®å. ®å vµ Atlat. II. Vò Trô, KiÕn thøc : HiÓu ®-îc kh¸i qu¸t Vò Trô, hÖ MÆt Trêi trong Vò Trô, Tr¸i §Êt trong hÖ MÆt hÖ qu¶ cña c¸c chuyÓn ®éng Trêi. chÝnh cña Tr¸i Tr×nh bµy vµ gi¶i thÝch ®-îc c¸c hÖ qu¶ chñ yÕu cña chuyÓn ®éng tù quay quanh §Êt trôc vµ chuyÓn ®éng quanh MÆt Trêi cña Tr¸i §Êt : + ChuyÓn ®éng tù quay : sù lu©n phiªn ngµy ®ªm, giê trªn Tr¸i §Êt, sù chuyÓn ®éng lÖch h-íng cña c¸c vËt thÓ. + ChuyÓn ®éng quanh MÆt Trêi : chuyÓn ®éng biÓu kiÕn h»ng n¨m cña MÆt Trêi, hiÖn t-îng mïa vµ hiÖn t-îng ngµy ®ªm dµi, ng¾n theo mïa. KÜ n¨ng : 4
Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó Sö dông tranh ¶nh, h×nh vÏ, m« h×nh ®Ó tr×nh bµy, gi¶i thÝch c¸c hÖ qu¶ chuyÓn ®éng cña Tr¸i §Êt. 5
III. CÊu tróc KiÕn thøc : Nªu ®-îc sù kh¸c nhau gi÷a c¸c líp cÊu tróc cña Tr¸i §Êt (líp vá, líp Manti, nh©n Vá lôc ®Þa vµ ®¹i cña Tr¸i §Êt. th¹ch quyÓn Tr¸i §Êt) vÒ tØ lÖ thÓ tÝch, ®é dµy, thµnh phÇn vËt chÊt cÊu t¹o chñ yÕu, tr¹ng th¸i. d-¬ng ; tÇng Manti trªn BiÕt ®-îc kh¸i niÖm th¹ch quyÓn ; ph©n biÖt ®-îc th¹ch quyÓn vµ vá Tr¸i §Êt. vµ Manti d-íi ; nh©n Tr×nh bµy ®-îc néi dung c¬ b¶n cña thuyÕt KiÕn t¹o m¶ng vµ vËn dông thuyÕt ngoµi vµ nh©n trong. KiÕn t¹o m¶ng ®Ó gi¶i thÝch s¬ l-îc sù h×nh thµnh c¸c vïng nói trÎ ; c¸c vµnh ®ai ®éng ®Êt, nói löa. Vïng nói trÎ Hi-ma-  Tr×nh bµy ®-îc kh¸i niÖm néi lùc, ngo¹i lùc vµ nguyªn nh©n cña chóng. BiÕt ®-îc lay-a ; vµnh ®ai ®éng t¸c ®éng cña néi lùc vµ ngo¹i lùc ®Õn sù h×nh thµnh ®Þa h×nh bÒ mÆt Tr¸i §Êt. ®Êt vµ nói löa Th¸i B×nh BiÕt mét sè thiªn tai do t¸c ®éng cña néi lùc, ngo¹i lùc g©y ra : ®éng ®Êt, nói löa. D-¬ng. KÜ n¨ng : T¸c ®éng cña c¸c vËn NhËn biÕt cÊu tróc bªn trong cña Tr¸i §Êt qua h×nh vÏ. ®éng kiÕn t¹o vµ c¸c Sö dông tranh ¶nh, h×nh vÏ ®Ó tr×nh bµy vÒ thuyÕt KiÕn t¹o m¶ng. qu¸ tr×nh ngo¹i lùc. NhËn xÐt t¸c ®éng cña néi lùc, ngo¹i lùc qua tranh ¶nh.  X¸c ®Þnh trªn b¶n ®å c¸c vïng nói trÎ, c¸c vïng cã nhiÒu ®éng ®Êt, nói löa vµ nªu nhËn xÐt. §Æc ®iÓm : ®é dµy, IV. KhÝ quyÓn KiÕn thøc : BiÕt kh¸i niÖm khÝ quyÓn. mËt ®é, thµnh phÇn Tr×nh bµy ®-îc ®Æc ®iÓm cña c¸c tÇng khÝ quyÓn : tÇng ®èi l-u, tÇng b×nh l-u, tÇng kh«ng khÝ, nhiÖt ®é cña c¸c tÇng khÝ quyÓn. khÝ quyÓn gi÷a (tÇng trung l-u), tÇng nhiÖt (tÇng ion), tÇng khÝ quyÓn ngoµi. Liªn hÖ víi c¸c khèi HiÓu ®-îc nguyªn nh©n h×nh thµnh vµ tÝnh chÊt cña c¸c khèi khÝ : cùc, «n ®íi, chÝ khÝ th-êng ¶nh h-ëng tuyÕn, xÝch ®¹o. BiÕt kh¸i niÖm fr«ng vµ c¸c fr«ng ; hiÓu vµ tr×nh bµy ®-îc sù di chuyÓn cña c¸c ®Õn thêi tiÕt, khÝ hËu cña ViÖt Nam. khèi khÝ, fr«ng vµ ¶nh h-ëng cña chóng ®Õn thêi tiÕt, khÝ hËu. C¸c nh©n tè : vÜ ®é Tr×nh bµy ®-îc nguyªn nh©n h×nh thµnh nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ c¸c nh©n tè ¶nh ®Þa lÝ, lôc ®Þa vµ ®¹i h-ëng ®Õn nhiÖt ®é kh«ng khÝ. d-¬ng, ®Þa h×nh. Ph©n tÝch ®-îc mèi quan hÖ gi÷a khÝ ¸p vµ giã ; nguyªn nh©n lµm thay ®æi khÝ ¸p. Nguyªn nh©n : ®é BiÕt ®-îc nguyªn nh©n h×nh thµnh mét sè lo¹i giã thæi th-êng xuyªn trªn Tr¸i §Êt, cao, nhiÖt ®é, giã mïa vµ mét sè lo¹i giã ®Þa ph-¬ng. ®é Èm. Ph©n biÖt ®-îc ®é Èm tuyÖt ®èi vµ ®é Èm t-¬ng ®èi. Mét sè lo¹i giã thæi Gi¶i thÝch ®-îc hiÖn t-îng ng-ng tô h¬i n-íc trong khÝ quyÓn : s-¬ng mï, m©y, 6
m-a. th-êng xuyªn trªn Tr¸i Ph©n tÝch ®-îc c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn l-îng m-a vµ sù ph©n bè m-a trªn thÕ §Êt : giã T©y «n ®íi, TÝn phong. Giã ®Þa giíi. BiÕt ®-îc sù h×nh thµnh vµ ph©n bè cña c¸c ®íi, c¸c kiÓu khÝ hËu chÝnh trªn Tr¸i ph-¬ng (Giã ®Êt, giã biÓn, giã ph¬n). Liªn hÖ §Êt. c¸c lo¹i giã nµy ë ViÖt KÜ n¨ng : Nam. Sö dông b¶n ®å KhÝ hËu thÕ giíi ®Ó tr×nh bµy sù ph©n bè c¸c khu ¸p cao, ¸p thÊp ; C¸c nh©n tè : khÝ ¸p, sù vËn ®éng cña c¸c khèi khÝ trong th¸ng 1 vµ th¸ng 7. hoµn l-u, dßng biÓn, TÝnh ®-îc ®é Èm t-¬ng ®èi. ®Þa h×nh. Ph©n tÝch b¶n ®å vµ ®å thÞ ph©n bè l-îng m-a theo vÜ ®é. C¸c nh©n tè : ®Þa V. Thuû quyÓn KiÕn thøc : BiÕt kh¸i niÖm thuû quyÓn. chÊt, ®Þa h×nh, chÕ ®é HiÓu vµ tr×nh bµy ®-îc vßng tuÇn hoµn n-íc trªn Tr¸i §Êt. m-a, thùc vËt, hå, ®Çm. §Æc ®iÓm : ®é dµi, Ph©n tÝch ®-îc c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng tíi chÕ ®é n-íc cña s«ng. BiÕt ®-îc ®Æc ®iÓm vµ sù ph©n bè cña mét sè s«ng lín trªn thÕ giíi. l-u vùc, thuû chÕ. M« t¶ vµ gi¶i thÝch ®-îc nguyªn nh©n sinh ra hiÖn t-îng sãng biÓn, thuû triÒu ; N¬i xuÊt ph¸t, h-íng ph©n bè vµ chuyÓn ®éng cña c¸c dßng biÓn nãng vµ l¹nh trong ®¹i d-¬ng thÕ giíi. ch¶y vµ tÝnh chÊt cña Ph©n tÝch ®-îc vai trß cña biÓn vµ ®¹i d-¬ng trong ®êi sèng. c¸c dßng biÓn. KÜ n¨ng : Sö dông b¶n ®å c¸c dßng biÓn trong ®¹i d-¬ng thÕ giíi ®Ó tr×nh bµy vÒ c¸c dßng biÓn lín. C¸c nh©n tè : ®¸ mÑ, VI. Thæ nh-ìng KiÕn thøc : BiÕt kh¸i niÖm ®Êt (thæ nh-ìng), thæ nh-ìng quyÓn. Tr×nh bµy ®-îc vai trß cña c¸c quyÓn vµ khÝ hËu, ®Þa h×nh, sinh sinh quyÓn vËt, thêi gian, con ng-êi. nh©n tè h×nh thµnh ®Êt. C¸c nh©n tè : khÝ hËu, HiÓu kh¸i niÖm sinh quyÓn vµ c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn sù ph¸t triÓn, ph©n bè ®Êt, ®Þa h×nh, sinh vËt, cña sinh vËt. HiÓu ®-îc quy luËt ph©n bè cña mét sè lo¹i ®Êt vµ th¶m thùc vËt chÝnh trªn Tr¸i con ng-êi. C¸c th¶m thùc vËt : §Êt. ®µi nguyªn, tai ga, rõng KÜ n¨ng : Sö dông tranh ¶nh ®Ó nhËn biÕt c¸c th¶m thùc vËt chÝnh trªn Tr¸i §Êt. l¸ réng, th¶o nguyªn... Sö dông b¶n ®å ®Ó tr×nh bµy vÒ sù ph©n bè c¸c th¶m thùc vËt vµ c¸c lo¹i ®Êt chÝnh 7
trªn Tr¸i §Êt. C¸c thµnh phÇn cÊu VII. Mét sè KiÕn thøc : HiÓu kh¸i niÖm líp vá ®Þa lÝ. quy luËt t¹o cña líp vá ®Þa lÝ : chñ yÕu cña líp HiÓu vµ tr×nh bµy ®-îc mét sè biÓu hiÖn cña quy luËt thèng nhÊt vµ hoµn chØnh, ®Þa h×nh, khÝ hËu, n-íc, vá ®Þa lÝ ®Êt, sinh vËt. quy luËt ®Þa ®íi vµ phi ®Þa ®íi cña líp vá ®Þa lÝ. KÜ n¨ng : Sö dông h×nh vÏ, s¬ ®å, l¸t c¾t ®Ó tr×nh bµy vÒ líp vá ®Þa lÝ vµ c¸c quy luËt chñ yÕu cña líp vá ®Þa lÝ. 8
PhÇn hai : §Þa lÝ kinh tÕ-x· héi T×nh h×nh gia t¨ng tù nhiªn cña I. §Þa lÝ d©n c- KiÕn thøc : Tr×nh bµy vµ gi¶i thÝch ®-îc xu h-íng biÕn ®æi quy m« d©n sè thÕ d©n sè toµn cÇu. giíi vµ hËu qu¶ cña nã. BiÕt ®-îc c¸c thµnh phÇn t¹o nªn sù gia t¨ng d©n sè lµ gia t¨ng tù nhiªn (sinh th«, tö th«) vµ gia t¨ng c¬ häc (nhËp c-, xuÊt c-). HiÓu vµ tr×nh bµy ®-îc c¬ cÊu sinh häc (tuæi, giíi) vµ c¬ cÊu x· héi D©n sè giµ, d©n sè trÎ, th¸p (lao ®éng, tr×nh ®é v¨n ho¸) cña d©n sè. d©n sè. Tr×nh bµy ®-îc kh¸i niÖm ph©n bè d©n c-, gi¶i thÝch ®-îc ®Æc ®iÓm Nguån lao ®éng vµ c¬ cÊu d©n ph©n bè d©n c- theo kh«ng gian, thêi gian. Ph©n tÝch ®-îc c¸c nh©n tè sè theo khu vùc kinh tÕ. C¸c nh©n tè : ph-¬ng thøc s¶n ¶nh h-ëng ®Õn sù ph©n bè d©n c-. Ph©n biÖt ®-îc ®Æc ®iÓm, cña quÇn c- n«ng th«n vµ quÇn c- thµnh thÞ. xuÊt, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc Tr×nh bµy ®-îc c¸c ®Æc ®iÓm cña ®« thÞ ho¸, nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ l-îng s¶n xuÊt, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, lÞch sö khai th¸c l·nh thæ... tiªu cùc cña qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸.  QuÇn c- n«ng th«n : n«ng KÜ n¨ng : VÏ ®å thÞ, biÓu ®å vÒ d©n sè. nghiÖp, phi n«ng nghiÖp ; quÇn c- Ph©n tÝch biÓu ®å vµ b¶ng sè liÖu vÒ d©n sè. thµnh thÞ : c«ng nghiÖp, dÞch vô, trung t©m kinh tÕ, hµnh chÝnh, Ph©n tÝch vµ gi¶i thÝch b¶n ®å ph©n bè d©n c- thÕ giíi. chÝnh trÞ... §å thÞ vÒ sù gia t¨ng d©n sè thÕ giíi, biÓu ®å c¬ cÊu d©n sè. II. C¬ cÊu KiÕn thøc : Tr×nh bµy ®-îc kh¸i niÖm nguån lùc ; ph©n biÖt ®-îc c¸c lo¹i nguån Nguån lùc tù nhiªn, nguån lùc nÒn kinh tÕ kinh tÕ x· héi ; nguån lùc bªn lùc vµ vai trß cña chóng. Tr×nh bµy ®-îc kh¸i niÖm c¬ cÊu nÒn kinh tÕ, c¸c bé phËn hîp thµnh trong, nguån lùc bªn ngoµi C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ, c¬ cÊu c¬ cÊu nÒn kinh tÕ. KÜ n¨ng : thµnh phÇn kinh tÕ, c¬ cÊu l·nh thæ. NhËn xÐt, ph©n tÝch s¬ ®å nguån lùc vµ c¬ cÊu nÒn kinh tÕ. TÝnh to¸n, vÏ biÓu ®å c¬ cÊu nÒn kinh tÕ theo ngµnh cña thÕ giíi vµ 9
c¸c nhãm n-íc ; nhËn xÐt. Vai trß : cung cÊp l-¬ng thùc, III. §Þa lÝ KiÕn thøc :  Tr×nh bµy ®-îc vai trß vµ ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp : n«ng nghiÖp thùc phÈm cho con ng-êi, nguyªn liÖu cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. + Vai trß §Æc ®iÓm : ®Êt lµ t- liÖu s¶n + §Æc ®iÓm Ph©n tÝch ®-îc c¸c nh©n tè tù nhiªn vµ c¸c nh©n tè kinh tÕ x· héi xuÊt ; ®èi t-îng lao ®éng lµ c©y trång, vËt nu«i ; tÝnh mïa vô, phô ¶nh h-ëng ®Õn sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè n«ng nghiÖp. thuéc vµo tù nhiªn. Tù nhiªn : ®Êt, n-íc, khÝ hËu, sinh vËt ; kinh tÕ  x· héi : d©n c- vµ nguån lao ®éng, quan hÖ së h÷u ruéng ®Êt, tiÕn bé khoa häc, kÜ thuËt, thÞ tr-êng. Tr×nh bµy ®-îc vai trß, ®Æc ®iÓm sinh th¸i, sù ph©n bè c¸c c©y l-¬ng C©y l-¬ng thùc chÝnh : lóa m×, thùc chÝnh vµ c¸c c©y c«ng nghiÖp chñ yÕu. lóa g¹o, ng« ; c©y c«ng nghiÖp Tr×nh bµy vµ gi¶i thÝch ®-îc vai trß, ®Æc ®iÓm vµ sù ph©n bè cña c¸c chñ yÕu : c©y lÊy ®-êng ; c©y lÊy sîi ; c©y lÊy dÇu ; c©y cho chÊt ngµnh ch¨n nu«i : gia sóc, gia cÇm. kÝch thÝch ; c©y lÊy nhùa.  Gia sóc : tr©u, bß, lîn, dª, cõu. Tr×nh bµy ®-îc vai trß cña rõng ; t×nh h×nh trång rõng. Môc ®Ých s¶n xuÊt, quy m« ®Êt Tr×nh bµy ®-îc vai trß cña thuû s¶n ; t×nh h×nh nu«i trång thuû s¶n. ®ai, vèn, c¬ së vËt chÊt  kÜ thuËt, BiÕt ®-îc mét sè h×nh thøc tæ chøc l·nh thæ n«ng nghiÖp chñ yÕu : c¸ch thøc tæ chøc s¶n xuÊt. Liªn hÖ víi c¸c h×nh thøc tæ trang tr¹i, thÓ tæng hîp n«ng nghiÖp vµ vïng n«ng nghiÖp chøc l·nh thæ n«ng nghiÖp ë ViÖt KÜ n¨ng : Sö dông b¶n ®å ®Ó ph©n tÝch vµ gi¶i thÝch sù ph©n bè c¸c c©y trång, Nam. vËt nu«i. Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu ; vÏ vµ ph©n tÝch biÓu ®å vÒ mét sè ngµnh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. 10
 Vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh IV. §Þa lÝ KiÕn thøc : Tr×nh bµy ®-îc vai trß vµ ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt c«ng nghiÖp : c«ng nghiÖp tÕ quèc d©n ; cung cÊp t- liÖu s¶n xuÊt, x©y dùng c¬ së vËt chÊt  kÜ + Vai trß + §Æc ®iÓm thuËt cho c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c ; Ph©n tÝch ®-îc c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè t¹o ra c¸c s¶n phÈm tiªu dïng. §Æc ®iÓm : hai giai ®o¹n s¶n c«ng nghiÖp : + §iÒu kiÖn tù nhiªn, tµi nguyªn thiªn nhiªn. xuÊt ; tÝnh chÊt tËp trung cao ®é ; + D©n c-, kinh tÕ  x· héi nhiÒu ngµnh phøc t¹p. §iÒu kiÖn tù nhiªn : kho¸ng Tr×nh bµy vµ gi¶i thÝch ®-îc vai trß, ®Æc ®iÓm vµ sù ph©n bè mét sè s¶n, khÝ hËu, n-íc, c¸c ®iÒu kiÖn ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu trªn thÕ giíi. Ph©n biÖt ®-îc mét sè h×nh thøc tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp : ®iÓm kh¸c. Kinh tÕ  x· héi : d©n c- lao c«ng nghiÖp, khu c«ng nghiÖp tËp trung, trung t©m c«ng nghiÖp, vïng ®éng, tiÕn bé khoa häc, kÜ thuËt, c«ng nghiÖp. thÞ tr-êng, vèn, c¬ së h¹ tÇng, c¬ KÜ n¨ng : së vËt chÊt  kÜ thuËt, ®-êng lèi Sö dông b¶n ®å ®Ó nhËn xÐt sù ph©n bè mét sè ngµnh c«ng nghiÖp. VÏ vµ ph©n tÝch biÓu ®å t×nh h×nh s¶n xuÊt cña mét sè ngµnh c«ng chÝnh s¸ch. C«ng nghiÖp n¨ng l-îng, luyÖn nghiÖp ( biÓu ®å cét, biÓu ®å miÒn). kim, c¬ khÝ, ho¸ chÊt, ®iÖn tö  tin häc, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vµ c«ng nghiÖp thùc phÈm. VÞ trÝ, vai trß vµ ®Æc ®iÓm cña mçi h×nh thøc. Liªn hÖ víi c¸c h×nh thøc tæ chøc l·nh thæ c«ng nghiÖp ë ViÖt Nam. C¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn : ®Þa V. §Þa lÝ KiÕn thøc : Tr×nh bµy ®-îc vai trß, c¬ cÊu vµ c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng tíi sù ph¸t dÞch vô h×nh, m¹ng l-íi s«ng ngßi, thêi tiÕt, khÝ hËu... ; c¸c ®iÒu kiÖn kinh triÓn vµ ph©n bè c¸c ngµnh dÞch vô. tÕ x· héi : sù ph¸t triÓn vµ ph©n Tr×nh bµy ®-îc vai trß, ®Æc ®iÓm cña ngµnh giao th«ng vËn t¶i. Ph©n bè c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n ; tÝch ®-îc c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng tíi sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè ngµnh sù ph©n bè d©n c-, c¸c thµnh phè giao th«ng vËn t¶i.  Tr×nh bµy ®-îc vai trß, ®Æc ®iÓm ph©n bè cña c¸c ngµnh giao th«ng lín, c¸c chïm ®« thÞ. 11
§-êng s¾t, ®-êng «t«, ®-êng vËn t¶i cô thÓ. Tr×nh bµy ®-îc vai trß, ®Æc ®iÓm vµ sù ph©n bè cña ngµnh th«ng tin s«ng  hå, ®-êng biÓn, ®-êng liªn l¹c. hµng kh«ng, ®-êng èng. Tr×nh bµy ®-îc vai trß cña ngµnh th-¬ng m¹i. HiÓu vµ tr×nh bµy ®-îc mét sè kh¸i niÖm (thÞ tr-êng, c¸n c©n xuÊt nhËp khÈu), ®Æc ®iÓm cña thÞ tr-êng thÕ giíi vµ mét sè tæ chøc th-¬ng m¹i thÕ giíi. KÜ n¨ng : Ph©n tÝch c¸c b¶ng sè liÖu vÒ mét sè ngµnh dÞch vô. VÏ biÓu ®å kÕt hîp gi÷a biÓu ®å cét vµ biÓu ®å ®-êng. Dùa vµo b¶n ®å vµ t- liÖu ®· cho, viÕt b¸o c¸o ng¾n vÒ mét ngµnh dÞch vô.  Nhãm n-íc ph¸t triÓn vµ ®ang VI. M«i tr-êng KiÕn thøc : HiÓu vµ tr×nh bµy ®-îc c¸c kh¸i niÖm : m«i tr-êng, tµi nguyªn thiªn vµ sù ph¸t triÓn ph¸t triÓn VÝ dô : m«i tr-êng n-íc, m«i nhiªn, ph¸t triÓn bÒn v÷ng. bÒn v÷ng Tr×nh bµy ®-îc mét sè vÊn ®Ò vÒ m«i tr-êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng tr-êng ®Êt, r¸c th¶i, tiÕng ån. trªn ph¹m vi toµn cÇu vµ ë c¸c nhãm n-íc. KÜ n¨ng : Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu, tranh ¶nh vÒ c¸c vÊn ®Ò m«i tr-êng. BiÕt c¸ch t×m hiÓu mét vÊn ®Ò m«i tr-êng ë ®Þa ph-¬ng. 12
Líp 11 : ®Þa lÝ thÕ giíi Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó §Æc ®iÓm ph¸t triÓn d©n sè, tæng GDP, A. Kh¸i qu¸t KiÕn thøc : BiÕt sù t-¬ng ph¶n vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ  x· héi cña chung vÒ nÒn kinh GDP/ng-êi ; c¬ cÊu kinh tÕ ph©n theo khu tÕ - vùc cña c¸c nhãm n-íc. c¸c nhãm n-íc : ph¸t triÓn, ®ang ph¸t triÓn, n-íc c«ng nghiÖp x· héi thÕ giíi Bïng næ c«ng nghÖ cao víi 4 ngµnh míi (NIC). I. Sù t-¬ng ph¶n vÒ Tr×nh bµy ®-îc ®Æc ®iÓm næi bËt cña c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ chÝnh lµ c«ng nghÖ sinh häc, tr×nh ®é ph¸t triÓn c«ng nghÖ vËt liÖu, c«ng nghÖ n¨ng l-îng c«ng nghÖ. cña c¸c nhãm n-íc Tr×nh bµy ®-îc t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng vµ c«ng nghÖ th«ng tin. Ngµnh míi : s¶n xuÊt phÇn mÒm, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ : xuÊt hiÖn ngµnh kinh tÕ nghÖ gen. míi ; chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ; h×nh thµnh nÒn kinh tÕ tri ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h-íng thøc. KÜ n¨ng : t¨ng tØ träng cña dÞch vô, gi¶m tØ träng cña NhËn xÐt sù ph©n bè c¸c nhãm n-íc trªn b¶n ®å. c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp. NÒn kinh tÕ tri thøc : nÒn kinh tÕ víi c¸c Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu vÒ kinh tÕ x· héi cña tõng nhãm ngµnh kÜ thuËt, c«ng nghÖ cao ph¸t triÓn n-íc. dùa trªn tri thøc. II. Xu h-íng KiÕn thøc : Tr×nh bµy ®-îc c¸c biÓu hiÖn cña toµn cÇu ho¸. Ph¸t triÓn th-¬ng m¹i quèc tÕ ; Tæ chøc toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ Tr×nh bµy ®-îc hÖ qu¶ cña toµn cÇu ho¸. th-¬ng m¹i quèc tÕ (WTO) ; t¨ng ®Çu t- Tr×nh bµy ®-îc biÓu hiÖn cña khu vùc ho¸. quèc tÕ ; më réng thÞ tr-êng tµi chÝnh ; vai trß cña c«ng ti xuyªn quèc gia. BiÕt lÝ do h×nh thµnh tæ chøc liªn kÕt kinh tÕ khu vùc vµ mét  Kinh tÕ t¨ng tr-ëng ; t¨ng c-êng hîp t¸c sè tæ chøc liªn kÕt kinh tÕ khu vùc. kinh tÕ vµ hÖ qu¶ : t¨ng kho¶ng c¸ch gi÷a KÜ n¨ng : n-íc giµu, n-íc nghÌo. Sö dông b¶n ®å thÕ giíi ®Ó nhËn biÕt l·nh thæ cña c¸c liªn kÕt Liªn kÕt kinh tÕ khu vùc vµ hÖ qu¶ ; tù kinh tÕ khu vùc. do ho¸ th-¬ng m¹i, lËp thÞ tr-êng khu vùc Ph©n tÝch sè liÖu, t- liÖu ®Ó nhËn biÕt quy m«, vai trß ®èi víi ; vÊn ®Ò tù chñ kinh tÕ. thÞ tr-êng quèc tÕ cña c¸c liªn kÕt kinh tÕ khu vùc. HiÖp héi c¸c n-íc §«ng Nam ¸ (ASEAN), Khu vùc hîp t¸c kinh tÕ ch©u ¸ Th¸i B×nh D-¬ng (apec) ; Liªn minh ch©u ¢u (EU),.. 13
Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó III. Mét sè vÊn ®Ò KiÕn thøc : Gi¶i thÝch ®-îc bïng næ d©n sè ë c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn vµ Quy m« d©n sè, tèc ®é gia t¨ng d©n sè, mang tÝnh toµn cÇu giµ ho¸ d©n sè ë c¸c n-íc ph¸t triÓn. c¬ cÊu d©n sè theo nhãm tuæi. BiÕt vµ gi¶i thÝch ®-îc ®Æc ®iÓm d©n sè cña thÕ giíi, cña TÝch hîp gi¸o dôc d©n sè, gi¸o dôc m«i nhãm n-íc ph¸t triÓn, nhãm n-íc ®ang ph¸t triÓn vµ hÖ qu¶ cña tr-êng. D©n sè trÎ, d©n sè giµ ; nguån nh©n lùc nã.  Tr×nh bµy ®-îc mét sè biÓu hiÖn, nguyªn nh©n vµ ph©n tÝch vµ vÊn ®Ò chÊt l-îng cuéc sèng. ®-îc hËu qu¶ cña « nhiÔm m«i tr-êng ; nhËn thøc ®-îc sù cÇn thiÕt ph¶i b¶o vÖ m«i tr-êng. HiÓu ®-îc nguy c¬ chiÕn tranh vµ sù cÇn thiÕt ph¶i b¶o vÖ hoµ b×nh. Xung ®ét s¾c téc, xung ®ét t«n gi¸o, KÜ n¨ng : Thu thËp vµ xö lÝ th«ng tin, viÕt b¸o c¸o ng¾n gän vÒ mét sè khñng bè. vÊn ®Ò mang tÝnh toµn cÇu. TiÒm n¨ng vÒ tµi nguyªn kho¸ng s¶n, vÒ IV. Mét sè vÊn ®Ò KiÕn thøc : BiÕt ®-îc tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n-íc ë ch©u cña ch©u lôc vµ nguån lùc con ng-êi. khu vùc Mét sè vÊn ®Ò cña ch©u Phi : Phi, MÜ La-tinh ; khu vùc Trung ¸ vµ T©y Nam ¸. Tr×nh bµy ®-îc mét sè vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt ®Ó ph¸t triÓn + ChiÕn tranh vµ xung ®ét s¾c téc, + ChÊt l-îng cuéc sèng (gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi cña c¸c quèc gia ë ch©u Phi, MÜ La -tinh ; d©n sè). khu vùc Trung ¸ vµ T©y Nam ¸. Mét sè vÊn ®Ò cña MÜ La-tinh :  Ghi nhí mét sè ®Þa danh + Nî n-íc ngoµi, KÜ n¨ng : + Vai trß cña c¸c c«ng ti t- b¶n n-íc Sö dông b¶n ®å thÕ giíi ®Ó ph©n tÝch ý nghÜa vÞ trÝ ®Þa lÝ cña ngoµi. c¸c khu vùc Trung ¸ vµ T©y Nam A Mét sè vÊn ®Ò cña khu vùc Trung¸vµ Ph©n tÝch sè liÖu, t- liÖu vÒ mét sè vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi T©y Nam A cña ch©u Phi, MÜ La-tinh ; khu vùc Trung, T©y Nam A + Xung ®ét s¾c téc, xung ®ét t«n gi¸o, khñng bè. + Vai trß cung cÊp dÇu má ®èi víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. 14
Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó  Nam Phi, A-ma-d«n, Giª-ru-sa-lem, A- rËp. Hoa K× n»m ë T©y b¸n cÇu, kh«ng bÞ B. §Þa lÝ khu vùc KiÕn thøc : BiÕt vÞ trÝ ®Þa lÝ, ph¹m vi l·nh thæ Hoa K×. vµ quèc gia chiÕn tranh thÕ giíi tµn ph¸, ®Êt n-íc réng 1. Hoa K×  Tr×nh bµy ®-îc ®Æc ®iÓm tù nhiªn, tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ lín víi c¸c miÒn ®Þa h×nh kh¸c biÖt tõ T©y sang §«ng, nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn ph©n tÝch ®-îc thuËn lîi, khã kh¨n cña chóng ®èi víi sù ph¸t ®a d¹ng. triÓn kinh tÕ. PhÇn lín lµ d©n nhËp c-, tr×nh ®é d©n trÝ Ph©n tÝch ®-îc c¸c ®Æc ®iÓm d©n c- vµ ¶nh h-ëng cña chóng vµ khoa häc cao, mËt ®é d©n sè thÊp ; vÊn tíi kinh tÕ. Tr×nh bµy vµ gi¶i thÝch ®-îc ®Æc ®iÓm kinh tÕ  x· héi cña ®Ò cña ng-êi nhËp c- da mµu. C-êng quèc kinh tÕ, GDP lín nhÊt thÕ Hoa K×, vai trß cña mét sè ngµnh kinh tÕ chñ chèt, sù chuyÓn giíi. dÞch c¬ cÊu ngµnh vµ sù ph©n ho¸ l·nh thæ cña nÒn kinh tÕ Hoa K×.  Ghi nhí mét sè ®Þa danh  D·y A-pa-lat, d·y Cooc-®i-e, s«ng Mi- KÜ n¨ng : Sö dông b¶n ®å Hoa K× ®Ó ph©n tÝch ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh vµ sù xi-xi-pi, Hå Lín ; thñ ®« Oa -sinh-t¬n, Niu Ioãc, Xan Phran-xi-xc«. ph©n bè kho¸ng s¶n, d©n c-, c¸c ngµnh kinh tÕ vµ c¸c vïng kinh tÕ. Ph©n tÝch sè liÖu, t- liÖu vÒ ®Æc ®iÓm tù nhiªn, d©n c-, kinh tÕ Hoa K× ; so s¸nh sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c vïng.  KiÕn thøc : 2. Liªn minh Tr×nh bµy ®-îc lÝ do h×nh thµnh, quy m«, vÞ trÝ, môc tiªu, thÓ BiÓu hiÖn trong l-u th«ng dÞch vô, hµng ch©u ¢u (EU) chÕ ho¹t ®éng cña EU vµ biÓu hiÖn cña mèi liªn kÕt toµn diÖn ho¸, tiÒn tÖ, lao ®éng ; hîp t¸c trong s¶n gi÷a c¸c n-íc trong EU. xuÊt vµ dÞch vô. Ph©n tÝch ®-îc vai trß cña EU trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi : trung t©m kinh tÕ vµ tæ chøc th-¬ng m¹i hµng ®Çu thÕ giíi. Sè liÖu biÓu hiÖn sù ph¸t triÓn vµ vÞ trÝ Ph©n tÝch CHLB §øc nh- mét vÝ dô vÒ thµnh viªn cã nÒn kinh cña CHLB §øc trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi. tÕ thÞ tr-êng vµ x· héi ph¸t triÓn : vÞ thÕ cña CHLB §øc trong EU vµ trªn thÕ giíi. Lu©n §«n, Bec-lin, vïng Max¬  Rain¬. Ghi nhí mét sè ®Þa danh. KÜ n¨ng : 15
Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó Sö dông b¶n ®å ®Ó nhËn biÕt c¸c n-íc thµnh viªn EU, ph©n tÝch liªn kÕt vïng ë ch©u ¢u. Ph©n tÝch sè liÖu, t- liÖu ®Ó thÊy ®-îc ý nghÜa cña EU thèng nhÊt, vai trß cña EU trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi ; vai trß cña CHLB §øc trong EU vµ trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi. DiÖn tÝch lín nhÊt thÕ giíi, n»m ë c¶ hai KiÕn thøc : 3. Liªn bang BiÕt vÞ trÝ ®Þa lÝ, ph¹m vi l·nh thæ LB Nga. Nga ch©u lôc, thiªn nhiªn ®a d¹ng, cã sù kh¸c Tr×nh bµy ®-îc ®Æc ®iÓm tù nhiªn, tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ nhau gi÷a c¸c khu vùc phÝa t©y vµ phÝa ®«ng d·y Uran, c¸c s«ng, hå lín ; c¸c ph©n tÝch ®-îc thuËn lîi, khã kh¨n cña chóng ®èi víi sù ph¸t kiÓu khÝ hËu ; giµu tµi nguyªn víi tr÷ triÓn kinh tÕ. Ph©n tÝch ®-îc c¸c ®Æc ®iÓm d©n c- vµ ¶nh h-ëng cña chóng l-îng lín : than, dÇu má, quÆng s¾t, thuû n¨ng, rõng ; thiªn nhiªn kh¾c nghiÖt. tíi kinh tÕ. D©n sè kh¸ ®«ng, tËp trung ë phÇn §«ng Tr×nh bµy vµ gi¶i thÝch ®-îc t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ¢u, d©n sè ®ang giµ ®i ; c-êng quèc v¨n LB Nga : vai trß cña LB Nga ®èi víi Liªn X« tr-íc ®©y, nh÷ng ho¸ vµ khoa häc  kÜ thuËt. khã kh¨n vµ nh÷ng thµnh qu¶ cña sù chuyÓn ®æi sang nÒn kinh Mét sè ngµnh kinh tÕ cña LB Nga ®· cã tÕ thÞ tr-êng ; mét sè ngµnh kinh tÕ chñ chèt vµ sù ph©n ho¸ l·nh thæ kinh tÕ LB Nga. vai trß quyÕt ®Þnh trong nÒn kinh tÕ cña HiÓu quan hÖ ®a d¹ng gi÷a LB Nga vµ ViÖt Nam. Liªn X« (cò). Quan hÖ hîp t¸c, b×nh ®¼ng trong qu¸ So s¸nh ®-îc ®Æc tr-ng cña mét sè vïng kinh tÕ tËp trung cña khø vµ hiÖn t¹i gi÷a LB Nga vµ ViÖt Nam. LB Nga : vïng Trung -¬ng, vïng Trung t©m ®Êt ®en, vïng U-  §ãng gãp cña nh÷ng vïng quan träng ran, vïng ViÔn §«ng.  Ghi nhí mét sè ®Þa danh. vµo nÒn kinh tÕ ®Êt n-íc. D·y U-ran, vïng Xi-bia, s«ng V«n-ga, KÜ n¨ng : Sö dông b¶n ®å ®Ó nhËn biÕt vµ ph©n tÝch ®Æc ®iÓm tù nhiªn, hå Bai-can, thñ ®« Mat-xc¬-va, TP. Xanh Pª-tec-bua. ph©n bè d©n c-, mét sè ngµnh vµ vïng kinh tÕ cña LB Nga.  Ph©n tÝch sè liÖu, t- liÖu vÒ biÕn ®éng d©n c-, vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña LB Nga.  §Êt n-íc quÇn ®¶o, dÔ giao l-u víi n-íc KiÕn thøc : 4. NhËt B¶n BiÕt vÞ trÝ ®Þa lÝ, ph¹m vi l·nh thæ NhËt B¶n. ngoµi b»ng ®-êng biÓn, ®Þa h×nh nói trung  Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm tù nhiªn, tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ ph©n b×nh vµ thÊp, khÝ hËu giã mïa, nghÌo tµi nguyªn, l¾m thiªn tai : nói löa, ®éng ®Êt, tÝch ®-îc nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n cña chóng ®èi víi sù ph¸t sãng thÇn. 16
Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó §«ng d©n, d©n sè ®ang giµ ®i, phÇn lín triÓn kinh tÕ. Ph©n tÝch ®-îc c¸c ®Æc ®iÓm d©n c- vµ ¶nh h-ëng cña chóng d©n c- tËp trung ë thµnh phè vµ ®ång b»ng tíi kinh tÕ. ven biÓn, tr×nh ®é d©n trÝ vµ khoa häc cao. Tr×nh bµy vµ gi¶i thÝch ®-îc sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè cña Ng-êi d©n lao ®éng cÇn cï, ®¹t hiÖu qu¶ nh÷ng ngµnh kinh tÕ chñ chèt. cao. Tr×nh bµy vµ gi¶i thÝch ®-îc sù ph©n bè mét sè ngµnh s¶n Khu vùc dÞch vô : th-¬ng m¹i, tµi chÝnh. C«ng nghiÖp nÆng, c«ng nghiÖp ®iÖn tö, xuÊt t¹i vïng kinh tÕ ph¸t triÓn ë ®¶o H«n-su vµ Kiu-xiu.  Ghi nhí mét sè ®Þa danh. c«ng nghiÖp x©y dùng, c«ng nghiÖp dÖt. Nguyªn nh©n : thuËn lîi cña vÞ trÝ ®Þa lÝ, KÜ n¨ng : Sö dông b¶n ®å ®Ó nhËn biÕt vµ tr×nh bµy mét sè ®Æc ®iÓm ®Þa nh©n c«ng lao ®éng cã tr×nh ®é, ®Çu t- n-íc ngoµi, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ®Êt n-íc. h×nh, tµi nguyªn kho¸ng s¶n, sù ph©n bè mét sè ngµnh c«ng  §¶o H«n-su, ®¶o Kiu-xiu, nói Phó SÜ, nghiÖp, n«ng nghiÖp cña NhËt B¶n. NhËn xÐt c¸c sè liÖu, t- liÖu vÒ thµnh tùu ph¸t triÓn kinh tÕ Thñ ®« T«-ki-«, c¸c thµnh phè : C«-bª, Hi- r«-si-ma. cña NhËt B¶n. N-íc l¸ng giÒng phÝa b¾c ViÖt Nam, KiÕn thøc : 5. Trung Quèc BiÕt ®-îc vÞ trÝ ®Þa lÝ, ph¹m vi l·nh thæ Trung Quèc. diÖn tÝch chiÕm phÇn lín §«ng ¸ vµ Trung  Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm tù nhiªn tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ ph©n ¸. DiÖn tÝch lín víi duyªn h¶i më réng, tÝch ®-îc nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n cña chóng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ. thuËn lîi cho giao l-u víi n-íc ngoµi ; Ph©n tÝch ®-îc c¸c ®Æc ®iÓm d©n c- vµ ¶nh h-ëng cña chóng miÒn §«ng vµ miÒn T©y cã sù kh¸c biÖt tíi kinh tÕ. lín vÒ khÝ hËu, s«ng hå, nguån kho¸ng s¶n HiÓu vµ ph©n tÝch ®-îc ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ, mét sè ; tµi nguyªn thiªn nhiªn ®a d¹ng, song ngµnh kinh tÕ chñ chèt vµ vÞ thÕ cña nÒn kinh tÕ Trung Quèc còng nhiÒu thiªn tai (b·o c¸t, lò lôt). D©n sè ®«ng nhÊt thÕ giíi t¹o nªn nguån trªn thÕ giíi ; ph©n tÝch ®-îc nguyªn nh©n ph¸t triÓn kinh tÕ. Gi¶i thÝch ®-îc sù ph©n bè cña kinh tÕ Trung Quèc ; sù tËp lao ®éng vµ thÞ tr-êng tiªu thô lín ; cã trung c¸c ®Æc khu kinh tÕ t¹i vïng duyªn h¶i. truyÒn thèng lao ®éng ; d©n c- tËp trung HiÓu ®-îc quan hÖ ®a d¹ng gi÷a Trung Quèc vµ ViÖt Nam. chñ yÕu ë miÒn §«ng. Kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh, liªn tôc trong Ghi nhí mét sè ®Þa danh nhiÒu n¨m, c¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn ®æi theo KÜ n¨ng : Sö dông b¶n ®å ®Ó nhËn biÕt vµ tr×nh bµy sù kh¸c biÖt vÒ tù h-íng hiÖn ®¹i, cã vai trß ngµy cµng lín trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi. nhiªn, vÒ sù ph©n bè d©n c- vµ kinh tÕ gi÷a miÒn §«ng vµ miÒn 17
Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó Nguyªn nh©n : æn ®Þnh chÝnh trÞ, khai T©y cña Trung Quèc. Ph©n tÝch c¸c sè liÖu, t- liÖu vÒ thµnh tùu ph¸t triÓn kinh tÕ th¸c nguån lùc trong, ngoµi n-íc ; ph¸t triÓn vµ vËn dông khoa häc  kÜ thuËt. cña Trung Quèc. Mét sè ngµnh s¶n xuÊt chiÕm thÞ phÇn lín trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi.  Hîp t¸c h÷u nghÞ, æn ®Þnh, l©u dµi.  Hoµng Hµ, Tr-êng Giang, Thñ ®« B¾c Kinh, Tp. Th-îng H¶i, Hång C«ng, khu chÕ xuÊt Th©m QuyÕn. Nh÷ng ®iÓm chung vµ riªng trong tù nhiªn 6. Khu vùc §«ng KiÕn thøc : BiÕt ®-îc vÞ trÝ ®Þa lÝ, ph¹m vi l·nh thæ khu vùc §NA Nam A cña khu vùc lôc ®Þa vµ khu vùc h¶i ®¶o,  Tr×nh bµy ®-îc ®Æc ®iÓm tù nhiªn, tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ thiªn nhiªn nhiÖt ®íi giã mïa, kh¸ giµu ph©n tÝch ®-îc nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n cña chóng ®èi víi sù kho¸ng s¶n ; nhiÒu thiªn tai (®éng ®Êt, nói löa, b·o, sãng thÇn, ch¸y rõng). ph¸t triÓn kinh tÕ. Ph©n tÝch ®-îc c¸c ®Æc ®iÓm d©n c- vµ ¶nh h-ëng cña chóng D©n sè trÎ, sè d©n lín vµ gia t¨ng t-¬ng ®èi nhanh, nguån lao ®éng dåi dµo, thÞ tíi kinh tÕ. Tr×nh bµy vµ gi¶i thÝch ®-îc mét sè ®Æc ®iÓm kinh tÕ. tr-êng tiªu thô lín. HiÓu ®-îc môc tiªu cña HiÖp héi c¸c n-íc §«ng Nam ¸ N«ng nghiÖp nhiÖt ®íi, ngµnh thuû, h¶i s¶n cã vai trß quan träng, ph¸t triÓn c«ng (asean) ; c¬ chÕ ho¹t ®éng, mét sè hîp t¸c cô thÓ trong kinh nghiÖp vµ dÞch vô ; c¬ cÊu kinh tÕ ®ang tÕ, v¨n ho¸ ; thµnh tùu vµ th¸ch thøc cña c¸c n-íc thµnh viªn. chuyÓn dÞch ; c¸c khu kinh tÕ ph¸t triÓn ë HiÓu ®-îc sù hîp t¸c ®a d¹ng cña ViÖt Nam víi c¸c n-íc vïng duyªn h¶i. trong HiÖp héi. Hîp t¸c khai th¸c c¸c lîi thÕ ®Ó ph¸t  Ghi nhí mét sè ®Þa danh triÓn c¸c quèc gia trong khu vùc, x©y dùng KÜ n¨ng : khu vùc hoµ b×nh, æn ®Þnh. Sö dông b¶n ®å ®Ó nhËn biÕt vµ tr×nh bµy ®-îc vÞ trÝ c¸c n-íc BiÓu hiÖn vµ kÕt qu¶ cña sù hîp t¸c ®a thµnh viªn, ®Æc ®iÓm chung vÒ ®Þa h×nh, kho¸ng s¶n, ph©n bè d¹ng : trao ®æi hµng ho¸, hîp t¸c trong v¨n mét sè ngµnh kinh tÕ cña c¸c n-íc ASEAN. ho¸, gi¸o dôc, thÓ thao, du lÞch. NhËn xÐt c¸c sè liÖu, t- liÖu vÒ kÕt qu¶ ph¸t triÓn kinh tÕ cña  Tªn 11 quèc gia ë §«ng Nam ¸. c¸c n-íc ASEAN. 18
Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó §Êt n-íc chiÕm c¶ mét lôc ®Þa ë b¸n KiÕn thøc : 7. ¤-xtr©y-li-a BiÕt ®-îc vÞ trÝ ®Þa lÝ, ph¹m vi l·nh thæ cÇu Nam, thiªn nhiªn ®a d¹ng, giµu tµi ¤-xtr©y-li-a. nguyªn nh-ng khÝ hËu cña phÇn lín l·nh  Tr×nh bµy ®-îc c¸c ®Æc ®iÓm tù nhiªn, tµi nguyªn thiªn nhiªn thæ rÊt kh« h¹n. vµ ph©n tÝch ®-îc nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n cña chóng ®èi víi Gia t¨ng d©n sè c¬ giíi, sù ®an xen cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Ph©n tÝch ®-îc c¸c ®Æc ®iÓm d©n c- vµ ¶nh h-ëng cña chóng nhiÒu d©n téc ®Õn tõ c¸c quèc gia, møc ®é ®« thÞ ho¸ cao. tíi kinh tÕ. HiÓu vµ chøng minh ®-îc sù ph¸t triÓn n¨ng ®éng cña nÒn C¸c ngµnh c«ng nghÖ cao ; n«ng nghiÖp kinh tÕ ; tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cao, chó ý ph¸t triÓn kinh tÕ hiÖn ®¹i ; th-¬ng m¹i vµ dÞch vô. B¶o vÖ m«i tr-êng (®éng vËt quý hiÕm). vµ b¶o vÖ m«i tr-êng.  Ghi nhí mét sè ®Þa danh  Hoang m¹c Vich-to-ri-a, thñ ®« Can-be- KÜ n¨ng : ra, c¸c thµnh phè : Xit-ni. Sö dông b¶n ®å ¤-xtr©y-li-a ®Ó tr×nh bµy vÞ trÝ ®Þa lÝ, ®Æc ®iÓm tù nhiªn, ph©n bè d©n c- vµ kinh tÕ. NhËn xÐt c¸c sè liÖu, t- liÖu vÒ vÊn ®Ò d©n c- cña ¤-xtr©y-li- a. 19
Líp 12 : §Þa lÝ ViÖt Nam Chñ ®Ò Møc ®é cÇn ®¹t Ghi chó BiÕt c«ng cuéc §æi míi ë n-íc ta lµ mét cuéc c¶i c¸ch toµn diÖn vÒ kinh tÕ Vïng ®Êt (l·nh thæ) bao ViÖt Nam trªn ®-êng ®æi míi vµ – x· héi ; mét sè ®Þnh h-íng chÝnh ®Ó ®Èy m¹nh c«ng cuéc §æi míi. gåm ®Êt liÒn vµ h¶i ®¶o. BiÕt bèi c¶nh vµ c«ng cuéc héi nhËp quèc tÕ vµ khu vùc cña n-íc ta. Vïng biÓn víi c¸c giíi h¹n héi nhËp quy ®Þnh chñ quyÒn cã diÖn KiÕn thøc : tÝch kho¶ng 1 triÖu km2.. Tr×nh bµy vÞ trÝ ®Þa lÝ, giíi h¹n ph¹m vi l·nh thæ ViÖt Nam : c¸c ®iÓm cùc KhÝ hËu nhiÖt ®íi Èm, giã B¾c, Nam, §«ng, T©y cña phÇn ®Êt liÒn ; ph¹m vi vïng ®Êt, vïng biÓn, vïng I. §Þa lÝ tù nhiªn mïa ; tµi nguyªn thiªn nhiªn trêi vµ diÖn tÝch l·nh thæ. 1. VÞ trÝ ®Þa lÝ, Ph©n tÝch ®-îc ¶nh h-ëng cña vÞ trÝ ®Þa lÝ, ph¹m vi l·nh thæ ®èi víi tù ®a d¹ng, phong phó ; nhiÒu ph¹m vi l·nh thæ nhiªn, kinh tÕ – x· héi vµ quèc phßng. thiªn tai.  H×nh d¹ng l·nh thæ t-¬ng KÜ n¨ng : BiÕt vÏ l-îc ®å ViÖt Nam. ®èi chÝnh x¸c. 2. LÞch sö h×nh KiÕn thøc : Tr×nh bµy ®-îc ®Æc ®iÓm ba giai ®o¹n ph¸t triÓn cña tù nhiªn ViÖt Nam : §Æc ®iÓm vÒ thêi gian, c¸c thµnh vµ ph¸t tiÒn Cambri h×nh thµnh nÒn mãng l·nh thæ, Cæ kiÕn t¹o vËn ®éng chÝnh triÓn l·nh thæ vËn ®éng chÝnh, khÝ hËu vµ t¹o ®Þa h×nh c¬ b¶n vµ T©n kiÕn t¹o mét sè t¸c ®éng chÝnh ®· ®Þnh h×nh mét sè nÐt vÒ thiªn nhiªn cña tõng giai ®o¹n. l·nh thæ ViÖt Nam ngµy nay. BiÕt ®-îc mèi quan hÖ gi÷a lÞch sö ®Þa chÊt víi c¸c ®iÒu kiÖn ®Þa lÝ cña n-íc ta. KÜ n¨ng : §äc l-îc ®å cÊu tróc ®Þa chÊt ViÖt Nam. C¸c thµnh phÇn tù nhiªn : KiÕn thøc : 3. §Æc ®iÓm Ph©n tÝch c¸c thµnh phÇn tù nhiªn ®Ó thÊy ®-îc c¸c ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña tù chung cña ®Þa h×nh, khÝ hËu, thuû v¨n, thæ nh-ìng vµ sinh vËt. tù nhiªn nhiªn ViÖt Nam. §Æc ®iÓm : ®Êt n-íc nhiÒu Ph©n tÝch vµ gi¶i thÝch ®-îc ®Æc ®iÓm cña c¶nh quan ba miÒn tù nhiªn ë ®åi nói, chñ yÕu lµ ®åi nói n-íc ta : miÒn B¾c vµ §«ng B¾c B¾c Bé, miÒn T©y B¾c vµ B¾c Trung Bé, thÊp ; thiªn nhiªn chÞu ¶nh miÒn Nam Trung Bé vµ Nam Bé. h-ëng s©u s¾c cña BiÓn KÜ n¨ng : Sö dông b¶n ®å Tù nhiªn ViÖt Nam ®Ó tr×nh bµy c¸c ®Æc ®iÓm næi bËt vÒ §«ng ; thiªn nhiªn nhiÖt ®íi giã mïa Èm ; thiªn nhiªn ®Þa h×nh, khÝ hËu, s«ng ngßi, ®Êt ®ai, thùc ®éng vËt vµ nhËn xÐt mèi quan hÖ ph©n ho¸ ®a d¹ng. t¸c ®éng qua l¹i gi÷a chóng. 20