Chuyên đề ôn thi Vật lý 2011 - Dao động

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

226
lượt xem 92
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'chuyên đề ôn thi vật lý 2011 - dao động', tài liệu phổ thông, vật lý phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chuyên đề ôn thi Vật lý 2011 - Dao động

DAO ð NG ðI N T DAO ð NG CƠ 1. M ch dao ñ ng LC: 1. ð nh nghĩa dao ñ ng ñi u hòa: • M ch dao ñ ng là m t m ch ñi n kín g m cu n c m có ñ • Dao ñ ng là s chuy n ñ ng l p ñi l p l i quanh v trí cân t c m L và t ñi n C ñã tích ñi n. b ng • Nguyên t c ho t ñ ng c a m ch LC d a trên hi n tư ng t • Dao ñ ng tu n hoàn là dao ñ ng mà tr ng thái dao ñ ng ñư c l p l i như cũ sau nh ng kho ng th i gian b ng nhau. cm • ði n tích t c th i c a t ñi n: q = Q0cos (ωt + ϕ ) (C) • Dao ñ ng ñi u hòa là chuy n ñ ng có phương trình tuân theo quy lu t sin ho c cosin theo th i gian. Chú ý: Hình chi u Q0: ði n tích c c ñ i c a t ñi n (ñi n tích ban ñ u ñư c n p c a m t chuy n ñ ng tròn ñ u lên m t tr c ñi qua m t ph ng qu cho t ñi n) ñ o cũng là m t dao ñ ng ñi u hòa. • Cư ng ñ dòng ñi n t c th i trong m ch: π  i = q ' = Q0ωcos  ωt + ϕ +  (A) 2. Phöông trình dao ñoäng: 2  x = A cos (ωt + ϕ ) I 0 = Q0ω • ði n áp t c th i gi a hai hai ñ u cu n dây hay hai ñ u t o A: Biên ñ dao ñ ng ñi n - ð d i l n nh t c a v t so v i v trí cân b ng π  Q q u = = U0 cos  ωt + ϕ +  (V) v i U0 = 0 - Ph thu c vào cách kích thích dao ñ ng 2 C c 2π  ω = 2π f = o ω : T n s góc (rad/s) T o f: T n s (Hz): S dao ñ ng trên m t giây 1µ = 10−6 1m = 10−3 o T: Chu kì (s) 1n = 10−9 1p = 10−12 - Th i gian th c hi n m t dao ñ ng tu n hoàn - Th i gian ng n nh t v t l y l i tr ng thái ban ñ u. 1MHz = 106 Hz 1kHz = 103 Hz o (ωt + ϕ ) : Pha dao ñ ng, ñ c trưng cho tr ng thái dao ñ ng t i th i ñi m t o ϕ : Pha ban ñ u (ph thu c vào cách ch n g c th i gian) Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 24 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 1
3. V n t c, gia t c Ρ2 • Hieäu suaát cuûa maùy bieán theá: H= .100% Ρ1 V n t c: v = x’ = - Aωsin(ωt + ϕ) • vmax = Aω khi x = 0 (t i VTCB): Neáu H = 100% (maùy bieán theá lyù töôûng) thì U1 I2 N1 == Khi v t qua VTCB ñ l n v n t c c c ñ i U 2 I1 N 2 • v = 0 khi x = ± A (t i v trí biên): + Neáu thì Ρ 2 = H.Ρ1 ⇔ U 2 I2 = H.U1I1 H ≠ 100% Khi v t v trí biên, v n t c b ng không • Truyeàn taûi ñieän naêng ñi xa:Coâng suaát hao phí treân 2 P Gia t c: a = v’ = x’’ = – ω2Acos(ωt + ϕ) = – ω2x ñöôøng daây: ∆P = I.R =   .R (*)  U cos ϕ  • amax = ω2A khi x = ± A (t i v trí biên): • Coâng thöùc (*) cho thaáy, ñeå giaûm coâng suaát hao phí ta taêng Khi v t v trí biên ñ l n gia t c c c ñ i hieäu ñieän theá khi truyeàn taûi. • a = 0 khi x = 0 (t i VTCB): Khi v t qua VTCB, gia t c b ng không H th c ñ c l p: v2 v2 a2 A =x + = + 2 2 ω2 ω2 ω4 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 2 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 23
d. Ñoäng cô khoâng ñoàng boä 3 pha: Chú ý: • Thieát bò ñieän bieán ñieän naêng cuûa doøng ñieän xoay chieàu o Li ñ , v n t c, gia t c bi n thiên ñi u hòa cùng t n s thaønh cô naêng. π • Nguyeân taéc hoaït ñoäng: Döïa treân hieän töôïng caûm öùng ñieän o V n t c nhanh pha hơn li ñ m t góc 2 töø vaø töø tröôøng quay. o Li ñ ngư c pha v i gia t c • Caùch taïo töø tröôøng quay: 2 caùch: o Vector v n t c luôn cùng chi u chuy n ñ ng, vector gia * Cho nam chaâm quay. t c luôn hư ng v v trí cân b ng * Taïo baèng doøng xoay chieàu 3 pha (hay duøng). • Toác ñoä quay nhoû hôn toác ñoä quay cuûa töø tröôøng. (quay khoâng ñoàng boä) 4. Con l c lò xo treo th ng ñ ng: e. Maùy bieán theá – Truyeàn taûi ñieän naêng k g • ω= = ∆l m • Thieát bò duøng ñeå bieán ñoåi ñieän aùp xoay chieàu maø khoâng ℓo ℓcb mg • ∆l = laøm thay ñoåi taàn soá cuûa noù. k -A • Caáu taïo: 2 phaàn • lcb = l0 + ∆l ∆ℓ O (VTCB) + Moät loõi theùp goàm nhieàu laù theùp kó thuaät moûng gheùp • l = l0 + ∆l + x caùch ñieän ñeå traùnh doøng ñieän Phucoâ . x • lmax = l0 + ∆l + A +A + Hai cuoän daây ñoàng quaán caùch ñieän quanh loõi theùp vôùi • lmin = l0 + ∆l − A soá voøng daây khaùc nhau. Cuoän sô caáp coù N1 voøng daây noái vôùi lm ax + lmin maïng ñieän xoay chieàu. Cuoän thöù caáp coù N2 voøng daây noái vôùi taûi x • lcb = 2 tieâu thuï . l −l • A = m ax min • Nguyeân taéc hoaït ñoäng: Caûm öùng ñieän töø 2 U1 N1 = U2 N2 Chú ý: Các công th c trên ñ u áp d ng cho con l c lò xo Neáu N1 < N2 : Maùy taêng theá; neáu N1 > N2 : Maùy haï theá n m ngang nhưng ∆l = 0 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 22 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 3
5. Pha ban ñ u – g c th i gian b. Doøng ñieän xoay chieàu 3 pha: • Tìm ϕ : G c th i gian (t = 0) lúc v t ñi qua v trí x = x0 Doøng ñieän xoay chieàu ba pha laø moät heä thoáng goàm ba và theo chi u dương v >0 (chi u âm v < 0): doøng ñieän xoay chieàu, gaây bôûi ba suaát ñieän ñoäng xoay chieàu coù  x0 cuøng taàn soá, cuøng bieân ñoä nhöng leäch pha nhau töøng ñoâi moät laø cosϕ = ⇔ ϕ = ...? t = 0; x = x0 ; v > 0 (< 0) ⇒  2π A hay veà thôøi gian laø 1/3 chu kyø T. sin ϕ < 0 ( > 0 ) 3  Bieåu thöùc caùc suaát ñieän ñoäng töông öùng: 2π  2π    e1 = E 0 cos ωt ; e2 = E 0 cos  ωt −  ; e3 = E 0 cos  ωt +  • Có ϕ => tr ng thái ban ñ u (v t ñâu và di chuy n  3  3 Öùng duïng quan troïng cuûa doøng ñieän xoay chieàu ba pha laø theo chi u nào) taïo töø tröôøng quay. x(t = 0) = x0 G c th i gian lúc v t qua x0 và theo chi u dương (âm) c. Maùy phaùt ñieän xoay chieàu ba pha: v(t = 0) = v0 > 0 (< 0) Caáu taïo: Maùy phaùt ñieän xoay chieàu 3 pha goàm hai phaàn: 6. Th i ñi m – th i gian: - Phaàn caûm: Laø roâto, thöôøng laø nam chaâm ñieän. T T T T - Phaàn öùng: Laø stato, goàm 3 cuoän daây gioáng nhau 8 8 8 8 quaán quanh 3 loõi saét ñaët leäch nhau 1200 treân voøng troøn. -A 2 -A A2 A +A -A 2 2 2 2 T Caùch maéc doøng ñieän 3 pha: T T T 6 6 12 12 * Maéc hình sao: Maéc 4 daây goàm 3 daây pha vaø moät daây trung hoaø. Ud = 3 Up ; Id = Ip * Maéc hình tam giaùc : Maéc 3 daây. Ud = Up ; Id = 3 Ip Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 4 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 21
7. Thay ñ i R, L, C Nh n xét: T U2 • Thay ñ i R ñ Pmax: R = ZL − ZC ⇒ Pmax = o Th i gian ñ v t ñi t v trí biên ñ n v trí trung ñi m là 6 2R R2 + Z L T 2 • Thay ñ i C ñ UC(max): ZC = o Th i gian ñ v t ñi t v trí cân b ng ñ n v trí trung ñi m là 12 ZL T R 2 + ZC 2 o Quãng ñư ng l n nh t mà v t ñi ñư c trong th i gian là A • Thay ñ i L ñ UL(max) ZL = 6 ZC T o Quãng ñư ng l n nh t mà v t ñi ñư c trong th i gian là A 4 • Các trư ng h p còn l i => c ng hư ng. 2 T o Quãng ñư ng nh nh t mà v t ñi ñư c trong th i gian là A 3 8. Các d ng c ñi n: 7. Năng lư ng trong dao ñ ng ñi u hòa a. Maùy phaùt ñieän xoay chieàu moät pha: 1 1 • ð ng năng: Wd = mv2 = kA2cos2 (ωt + ϕ) 2 2 • Nguyeân taéc hoaït ñoäng: 1 1 Döïa treân hieän töôïng caûm öùng ñieän töø . • Th năng: Wt = kx 2 = kA2cos 2 (ωt + ϕ ) 2 2 • Caáu taïo: Goàm 2 phaàn phaàn caûm (Phaàn taïo ra töø tröôøng) vaø 1 1 • Cơ năng: W = Wd + Wt = kA2 = mω 2 A2 phaàn öùng (Phaàn taïo ra doøng ñieän) 2 2 • Hoaït ñoäng: Maùy phaùt ñieän xoay chieàu moät pha coù theå hoaït Nh n xét: ñoäng theo hai caùch: Caùch 1: Phaàn öùng quay (roâto), phaàn caûm coá ñònh (stato) • Khi ñ ng năng tăng thì th năng gi m, khi ñ ng năng ñ t Caùch 2: Phaàn öùng coá ñònh (stato), phaàn caûm quay (roâto) giá tr c c ñ i b ng cơ năng thì th năng ñ t giá tr c c ti u • Ñeå daãn doøng ñieän ra ngoaøi maùy phaùt ñieän, ta duøng boä goùp b ng 0 và ngư c l i. Cơ năng không ñ i theo th i gian. • Th năng và ñ ng năng c a v t bi n thiên ñi u hoà v i t n ñieän goàm 2 vaønh khuyeân vaø 2 choåi queùt. T np s f’ = 2f và chu kì T’ = • Taàn soá doøng ñieän xoay chieàu:2 f = 60 T p: soá caëp cöïc; n (voøng /phuùt)) • C sau kho ng th i gian thì ñ ng năng l i b ng th năng 4 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 20 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 5
6. Cu n dây không thu n c m: 8. L c kéo v - l c ñàn h i C L,R0 R L c kéo v : A B N M L c kéo v luôn hư ng v v trí cân b ng và t l v i ñ l n c a li ñ . ( R + R 0 ) + ( ZL − ZC ) Fk = k x • T ng tr : Z = 2 2 • T ng tr c a cu n dây: Zd = R 0 2 + ZL 2 Lúc v t qua v trí cân b ng: • Hi u ñi n th hi u d ng hai ñ u cu n dây: U d = I.Zd x = 0 → Fk (min) = 0 • ð l ch pha c a hi u ñi n th t c th i c a hai ñ u cu n dây Lúc v t v trí biên: và cư ng ñ dòng ñi n t c th i trong m ch: x = ± A → Fk = kA π ( max) ZL ( ϕd ≠ ) tan ϕd = 2 R0 Z − ZC • ð l ch pha c a u so v i i: tan ϕ = L L c ñàn h i: R + R0 • Công su t t a nhi t trên cu n dây: Pd = I 2 R 0 = U d .I.cosϕd L c ñàn h i Fdh là l c tác d ng vào v t khi lò xo b bi n R + R0 • H s công su t: cosϕd = d ng. Z Fdh = k ∆l + x • Công su t t a nhi t c a ño n m ch: Fdh ( max ) = k ( ∆l + A ) P = PR + Pd = I 2 ( R + R 0 ) = U.I.cosϕ Fdh (min) = k ( ∆l − A) n u ∆l > A • D u hi u nh n bi t cu n dây có R0: Fdh (min) = 0 n u ∆l ≤ A π so v i dòng ñi n i. o uMN không l ch pha 2 o U d ≠ I.ZL o D a vào hi u ñi n th trên các ño n c a m ch ñi n. Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 6 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 19
9. Con l c ñơn: 4. Công su t – h s công su t: • Dao ñ ng c a con l c ñơn ñư c xem là dao ñ ng ñi u hòa khi • Công su t c a m ch ñi n xoay chi u: P = I 2 R = UI cos ϕ biên ñ góc nh hơn 10o g l 1 g R UR U0R • ω= → T = 2π • H s công su t: cos ϕ = →f= = = 2π l g l Z U U0 • Chu kỳ và t n ch ph thu c vào chi u dài dây treo và gia t c • Nhi t lư ng t a ra trên ñi n tr R: tr ng trư ng g. (chú ý: càng lên cao gia t c g càng gi m) Q = Pt = I 2 R.t = UI cos ϕ.t 1 • Cơ năng c a con l c ñơn: W = mgl α0 ; α 0 là biên ñ góc, 2 2 tính b ng rad. 5. C ng hư ng: • A = lα 0 x = lα M ch R, L, C n i ti p khi x y ra c ng hư ng: 1 1 10. T ng h p dao ñ ng: • ZL = ZC ⇔ Lω = ⇔ 2πfL = Cω 2πfC • • Biên ñ dao ñ ng t ng h p: tan ϕ = 0 ⇔ ϕ = 0 : u và i cùng pha 2 U • Công su t c c ñ i: Pmax = A = A12 + A12 + 2 A1 A2 cos∆ϕ ∆ϕ = ϕ 2 − ϕ1 R R • H s công su t l n nh t: cosϕ = 1 ⇔ = 1 Z + ∆ϕ = ϕ 2 −ϕ 1 = k 2π : Hai dao ñ ng thành ph n cùng pha • T ng tr nh nh t: Zmin = R => U = U R thì dao ñ ng t ng h p có biên ñ c c ñ i: U • Cư ng ñ dòng ñi n ñ t giá tr c c ñ i: I max = A = Amax = A1 + A2 R + ∆ϕ = ϕ 2 −ϕ 1 = π + k 2π : Hai dao ñ ng thành ph n ngư c pha thì dao ñ ng t ng h p có biên ñ c c ti u: Chú ý: A = Amin = |A1 - A2| Chú ý: Amin ≤ A ≤ Amax 1 1 1 (C nt C2 ) → → Cnt < (C1 , C2 ) =+ A1 sin ϕ1 + A2 sin ϕ 2 o 1 Cnt C1 C2 • Pha ban ñ u: tan ϕ = A1cosϕ1 + A2 cosϕ2 (C // C2 ) → C/ / = C1 + C2 → C/ / > (C1 , C2 ) o 1 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 18 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 7
11. Dao ñ ng t t d n – cư ng b c, s c ng hư ng : 3. ð l ch pha gi a ñi n áp và dòng ñi n: a. Dao ñ ng t t d n: •ð l ch pha cu ñi n áp so v i cư ng ñ dòng ñi n: Z − ZC • Dao ñ ng t t d n là dao ñ ng có biên ñ gi m d n theo ϕ = ϕu − ϕi v i tan ϕ = L th i gian. R • Nguyên nhân: Do l c c n • ZL > ZC => ϕ > 0 : u s m pha (nhanh pha) hơn i. ðo n m ch • S t t d n c a dao ñ ng có khi có l i, có khi có h i tùy theo có tính c m kháng. • ZL < ZC => ϕ < 0 : u tr pha (ch m pha) hơn i. ðo n m ch có m c ñích và yêu c u c th . tính dung kháng. b. Dao ñ ng cư ng b c: • ϕ = 0 : u cùng pha i. Hi n tư ng c ng hư ng. (xét sau) • Chú ý: • Dao ñ ng cư ng b c là dao ñ ng c a v t do ch u tác d ng U L − U C U 0 L − U 0C tan ϕ = = c a ngo i l c cư ng b c tu n hoàn. UR U 0R • ð c ñi m : o Dao ñ ng cư ng b c là dao ñ ng ñi u hòa. o Dao ñ ng cư ng b c khi n ñ nh có t n s b ng t n s • M ch ch có R: c a l c cư ng b c. uR cùng pha i. ( ϕu − ϕi = 0 ) o Biên ñ c a dao ñ ng cư ng b c không ch ph thu c R • M ch ch có C: vào biên ñ c a l c cư ng b c, mà còn ph thu c vào c π π t n s c a ngo i l c. Khi t n s c a l c cư ng b c càng ( ϕu − ϕi = − ) uC ch m pha hơn i m t góc g n v i t n s riêng thì biên ñ c a l c cư ng b c càng 2 2 C l n. • M ch ch có L: π π ( ϕu − ϕi = uL nhanh pha hơn i m t góc ) c. C ng hư ng: 2 2 L • M ch ch có L và C: o ði u ki n: T n s riêng f0 c a h b ng t n s ngo i l c f. π so vơi i n u ZL > ZC u s m pha o ð c ñi m:Biên ñ dao ñ ng ñ t giá tr c c ñ i. 2 π so vơi i n u ZL < ZC u tr pha 2 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 8 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 17
DÒNG ðI N XOAY CHI U SÓNG CƠ 1. ð i cương v sóng cơ 1. ð i cương v dòng ñi n xoay chi u: • Sóng cơ là nh ng dao ñ ng cơ lan truy n trong môi trư ng • Nguyên t c t o ra dòng ñi n xoay chi u d a trên hi n tư ng v t ch t theo th i gian. c m ng ñi n t . (cho khung dây quay trong m t t trư ng • Sóng ngang: Sóng có phương dao ñ ng vuông góc v i ñ u) phương truy n sóng. • Sóng d c: Sóng có phương dao ñ ng trùng v i phương • Su t ñi n ñ ng xoay chi u: e = −φ ' = E0 cos (ω t + ϕ ) truy n sóng. • Chu kì (T), t n s (f) và biên ñ (a) là chu kỳ, t n s và biên E0 = N .B.S.ω : Su t ñi n ñ ng c c ñ i. ñ c a dao ñ ng. • Khi sóng truy n t môi trư ng này sang môi trư ng khác, t n φmax = B.S : T thông c c ñ i qua m t vòng dây s không thay ñ i. • Bi u th c ñi n áp: u = U 0 cos (ω t + ϕu ) • V n t c truy n sóng v : (v n t c truy n pha dao ñ ng): o V n t c truy n sóng ch ph thu c vào b n ch t môi trư ng • Bi u th c cư ng ñ dòng ñi n: i = I 0 cos (ω t + ϕi ) truy n sóng. o V n t c truy n sóng khác v n t c dao ñ ng c a các ph n t 2. M ch RLC n i ti p: Bư c sóng : • C m kháng: Z L = Lω = 2π fL (Ω) ; L: ñ t c m (H) o Quãng ñư ng sóng truy n ñư c trong m t chu kì. 1 1 • Dung kháng: ZC = (Ω) ; C: ði n dung (F) = o Kho ng cách ng n nh t gi a 2 ñi m trên phương Cω 2π fC truy n sóng mà dao ñ ng cùng pha. • T ng tr : Z = R 2 + ( Z L − ZC ) 2 λ v= =λf U0 U U UU U T • ð nh lu t Ohm: I 0 = ; I = = R = L = C = MN Z Z R Z L Z C Z MN • Chú ý: U = U R + (U L − U C ) 2 2 (V) Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 16 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 9
Quá trình truy n sóng: • Cư ng ñ âm I t i m t ñi m là ñ i lư ng ño b ng lư ng o Quá trình truy n sóng là m t quá trình truy n năng lư ng. năng lư ng mà sóng âm t i qua m t ñơn v di n tích ñ t o Quá trình truy n sóng là m t quá trình truy n tr ng thái t i ñi m ñó, vuông góc v i phuơng truy n sóng trong m t ñơn v th i gian. ðơn v cư ng ñ âm là W/m2. dao ñ ng (pha dao ñ ng). • Cư ng ñ âm t l ngh ch v i bình phương kho ng cách ñ n o Khi sóng truy n ñi, ch có pha dao ñ ng (tr ng thái dao ñ ng) ñư c truy n ñi còn các ph n t v t ch t c a môi trư ng ngu n. • M c Cư ng ñ âm : M c cư ng ñ âm L là ñ i lư ng ñ thì dao ñ ng t i ch . so sánh ñ to c a âm nghe ñư c có cư ng ñ I v i ñ to c a âm chu n có cư ng ñ I0. 2. ð l ch pha – phương trình truy n sóng: I L(db) = 10 lg 1B = 10dB. I0 • ð l ch pha gi a hai ñi m trên phương truy n sóng cách 2π d • Âm cơ b n và ho âm : Sóng âm do m t ngư i hay m t nhau m t ño n d: ∆ϕ = λ nh c c phát ra là t ng h p c a nhi u sóng âm phát ra cùng m t lúc. Các sóng này có t n s là f, 2f, 3f, …. Âm có t n • Các trư ng h p ñ c bi t: s f g i là ho âm cơ b n, các âm có t n s 2f, 3f, … g i là các ho âm th 2, th 3, …. T p h p các ho âm t o thành o Hai ñi m dao ñ ng cùng pha: ph c a nh c âm nói trên. d = k λ (cách nhau m t s nguyên l n bư c sóng) o Hai ñi m dao ñ ng ngư c pha:  1 d =  k +  λ (cách nhau s bán nguyên l n λ ) • ð cao c a âm: Ph vào t n s c a âm. Âm cao (ho c  2 thanh) có t n s l n, âm th p (ho c tr m) có t n s nh . • Phương trình sóng t i M do sóng t O truy n t i, cách • ð to c a âm: G n li n v i ñ c trưng v t lý m c cư ng ñ ngu n O m t ño n x: âm. 2π x   • Âm s c: Giúp ta phân bi t âm do các ngu n khác nhau phát u = a cos  ωt −  λ  ra. Âm s c có liên quan m t thi t v i ñ th dao ñ ng âm. Chú ý: x và λ cùng ñơn v Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 10 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 15
3. Giao thoa sóng: • S i dây v i m t ñ u là nút m t ñ u là b ng (m t ñ u dao • ði u ki n giao thoa: Hai ngu n thõa ñi u ki n k t h p: 1 ñ ng t do) thì chi u dài c a s i dây ph i b ng m t s l Cùng t n s , cùng phương dao ñ ng, có ñ l ch pha không 4 ñ i theo th i gian. bư c sóng. • Giao thoa là s t ng h p c a hai hay nhi u sóng k t h p λ l = ( 2n − 1) trong không gian, trong ñó có nh ng ch c ñ nh mà biên 4 ñ sóng ñư c tăng cư ng ho c b gi m b t. n = (S nút) = (s b ng) (các k t qu dư i ñây ñư c áp d ng cho hai ngu n cùng pha) 2π ( d2 − d1 ) 5. Sóng âm: • ð l ch pha t i M: ∆ϕ = λ M • Sóng âm là nh ng sóng cơ truy n trong môi trư ng khí, l ng, r n. Sóng âm có cùng t n s v i ngu n âm. d1 • C m giác v âm ph thu c vào ngu n âm và tai ngư i nghe. d2 • Âm nghe ñư c có t n s t 16Hz ñ n 20000Hz và gây ra S1 c m giác âm trong tai con ngư i. S2 • H âm có t n s nh hơn 16Hz, tai ngư i không nghe ñư c. • Biên ñ sóng t ng h p: • Siêu âm có t n s l n hơn 20000Hz, tai ngư i không nghe π ∆ϕ AM = 2 A cos ( d 2 − d1 ) = 2 A cos ñư c. λ • Nh c âm có t n s xác ñ nh. T p âm không có t n s xác 2 ñ nh. • Sóng âm truy n t t trong ch t r n, r i ñ n ch t l ng và sau • V trí các ñi m dao ñ ng v i biên ñ c c ñ i: (g n l i) d 2 − d1 = k λ cùng là ch t khí. Sóng âm không truy n ñư c trong chân không. + Hi u ñư ng ñi b ng s nguyên l n bư c sóng. • Khi âm truy n t môi trư ng này sang môi trư ng khác thì + V trí c c ñ i b c n ng v i k = n. n = 0; ± 1; ± 2... t n s không thay ñ i. • V trí các ñi m dao ñ ng v i biên ñ c c ti u: (g n lõm)  1 d 2 − d1 =  k +  λ  2 + Hi u ñư ng ñi b ng s bán nguyên l n bư c sóng + V trí c c ti u th n ng v i k = n - 1. n = 1; 2… Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 14 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 11
Hình nh giao thoa: • S i dây v i hai nút hai ñ u (hai ñ u c ñ nh ho c m t v trí ñư ng trung tr c c a S1 và S2 luôn là g n l i. o ñ u c ñ nh m t ñ u dao ñ ng v i biên ñ nh ) thì chi u o V 2 phía c a ñư ng trung tr c là nh ng g n l i lõm, xen dài c a s i dây ph i b ng m t s nguyên l n n a bư c sóng. k nhau hình d ng Hypecbol. λ l=n S dãy c c ñ i, c c ti u 2 S1S 2 S1S2 • S c c ñ i trên ño n S1S2: − k∈ℤ
Nh n xét: Phaûn öùng phaân haïch: o ði n áp t c th i u và ñi n tích t c th i q cùng pha. Moät haït nhaân naëng vôõ thaønh hai maõnh nheï hôn o o Cư ng ñ dòng ñi n t c th i i s m pha hơn ñi n áp u (ho c Phaûn öùng phaân haïch daây chuyeàn: π o ñi n tích q) m t góc (vuông pha) 0 n + 92 U → Z X1 + Z X2 + k 0 n 2 A A 1 135 1 1 2 1 2 Soá nôtron trung bình k ôû phaûn öùng treân coøn laïi sau moãi phaân o q, i và u cùng t n s và chu kỳ. haïch (heä soá nhaân nôtron) - Neáu k < 1 thì phaûn öùng daây chuyeàn khoâng xaûy ra. - Neáu k = 1 thì phaûn öùng daây chuyeàn xaûy ra vôùi maät ñoä 2π 1 = 2π LC T n s góc: ω = Chu kì: T = nôtron khoâng ñoåi. Ñoù laø phaûn öùng daây chuyeàn ñieàu khieån ω LC ñöôïc. (duøng trong nhaø maùy ñieän haït nhaân) - Neáu k > 1 thì doøng nôtron taêng lieân tuïc theo thôøi gian, 1 1 T ns :f = = daãn tôùi vuï noå nguyeân töû. Ñoù laø phaûn öùng daây chuyeàn khoâng T 2π LC ñieàu khieån ñöôïc. (duøng cheá taïo bom nguyeân töû) 2. Năng lư ng c a m ch dao ñ ng: Phaûn öùng nhieät haïch: 1 1 q2 EC = Cu 2 = • Năng lư ng ñi n trư ng t ñi n: 2 2C Hai haït nhaân raát nheï (coù soá khoái A < 10) nhö hiñroâ, heâli, … keát hôïp vôùi nhau thaønh moät haït nhaân naëng hôn. Vì söï toång hôïp 1 cu n c m: EL = Li 2 • Năng lư ng t trư ng haït nhaân chæ coù theå xaûy ra ôû nhieät ñoä cao neân phaûn öùng naøy goïi 2 laø phaûn öùng nhieät haïch. • Năng lư ng c a m ch dao ñ ng: 1 H + 1 H → 2 He + 0 n + 4MeV. 2 1 Q0 1 12 2 2 3 1 2 E = EC + EL = = CU 0 = LI 0 - Phaûn öùng nhieät haïch trong loøng Maët Trôøi vaø caùc ngoâi 2C 2 2 sao laø nguoàn goác naêng löôïng cuûa chuùng. • Chuù yù: p ≡ 1 p ; n ≡ 0 n ; β+ ≡ e ; β− ≡ e ; D ≡ 2 D ; T ≡ 31T ; α ≡ 4 He ; γ ≡ 0 γ 1 0 0 +1 −1 1 1 2 0 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 48 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 25
4. Phaûn öùng haït nhaân Nh n xét: • Phaûn öùng haït nhaân laø moïi quaù trình daãn ñeán söï bieán ñoåi Năng lư ng ñi n trư ng và năng lư ng t trư ng bi n thiên o haït nhaân. cùng t n s và chu kỳ. • Phoùng xaï cuõng laø moät phaûn öùng haït nhaân toûa naêng löôïng Năng lư ng ñi n trư ng và năng lư ng t trư ng bi n thiên o • Caùc ñònh luaät baûo toaøn trong phaûn öùng haït nhaân v i t n s b ng hai l n t n s c a ñi n tích trên t ñi n. o Ñònh luaät baûo toaøn soá nucloân (soá khoái A): Trong phaûn Năng lư ng ñi n trư ng tăng thì năng lư ng t trư ng gi m o öùng haït nhaân, toång soá nucloân cuûa caùc haït töông taùc và ngư c l i nhưng t ng năng lư ng ñi n trư ng và t baèng toång soá nucloân cuûa caùc haït saûn phaåm. trư ng luôn không ñ i (m ch LC lí tư ng) và ph thu c vào ñi n tích mà t ñi n C ñư c n p ban ñ u (Q0). o Ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích: Toång ñaïi soá ñieän tích cuûa T caùc haït töông taùc baèng toång ñaïi soá caùc ñieän tích cuûa thì năng lư ng ñi n trư ng l i C sau kho ng th i gian o 4 caùc haït saûn phaåm. b ng năng lư ng t trư ng. o Ñònh luaät baûo toaøn naêng löôïng toaøn phaàn (bao goàm ñoäng naêng vaø naêng löôïng nghæ): Toång naêng löôïng toaøn phaàn cuûa caùc haït töông taùc baèng toång naêng löôïng toaøn 3. ði n t trư ng phaàn cuûa caùc haït saûn phaåm. • M t t trư ng bi n thiên theo th i gian sinh ra m t ñi n o Ñònh luaät baûo toaøn ñoäng löôïng: Veùc tô toång ñoäng trư ng xoáy löôïng cuûa caùc haït töông taùc baèng veùc tô toång ñoäng • M t ñi n trư ng bi n thiên theo th i gian sinh ra m t t löôïng cuûa caùc haït saûn phaåm. trư ng xoáy • Vùng không gian ch a ñi n trư ng và t trư ng bi n Naêng löôïng trong phaûn öùng haït nhaân thiên theo th i gian g i là ñi n t trư ng (trư ng ñi n t ). Xeùt phaûn öùng haït nhaân: A + B → C + D. • ði n trư ng xoáy và t trư ng xoáy có ñư ng s c là M1 = mA + mB: Toång khoái löôïng caùc haït nhaân ban ñaàu. nh ng ñư ng cong khép kín M2 = mC + mD. Toång khoái löôïng caùc haït nhaân luùc sau. o M1 > M2: Phaûn öùng toûa ra moät naêng löôïng: Etoûa = (M1 – M2)c2 . o M1 < M2: Phaûn öùng thu naêng Ethu = (M2 – M1)c2 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 26 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 47
Yù nghóa caùc ñaïi löôïng: 4. Sóng ñi n t N0: Soá haït ban ñaàu N: Soá haït coøn laïi sau thôøi gian t m0: Khoái löôïng ban ñaàu m: Khoái löôïng coøn laïi sau thôøi • ði n t trư ng lan truy n trong không gian t o thành sóng gian t ñi n t . • Sóng ñi n t truy n ñư c trong chân không v i v n t c ln 2 0,693 λ= goïi laø haèng soá phoùng xaï = T T b ng v n t c ánh sáng. • Sóng ñi n t là sóng ngang. Trong quá trình truy n sóng Soá haït nhaân: ñi n t , vector ñi n trư ng E và vector c m ng t B vuông góc v i nhau và vuông góc v i phương truy n sóng. • Hai thành ph n ñi n trư ng và t trư ng cùng pha. m N= NA • Sóng ñi n t có bư c sóng là: λ = c.T = c2π LC (c: V n t c A ánh sóng ñi n t trong chân không, T: chu kì sóng sóng NA = 6,02 . 1023 haït/mol. ñi n t ) Ñoä phoùng xaï : SÓNG ÁNH SÁNG 1. Hi n tư ng tán s c ánh sáng: • Ñoä phoùng xaï cuûa moät löôïng chaát phoùng xaï taïi thôøi ñieåm t baèng tích cuûa haèng soá phoùng xaï vaø soá löôïng haït nhaân • Chi u chùm ánh sáng tr ng qua lăng kính, chùm sáng phoùng xaï chöùa trong löôïng chaát phoùng xaï vaøo thôøi ñieåm không nh ng b khúc x v phía ñáy c a lăng kính, mà còn ñoù. b tách ra thành nhi u chùm ánh sáng có màu s c khác nhau −t -λt -λt H = λN = λNo e = Ho e = Ho 2 bi n thiên t ñ ñ n tím. Tia tím b l ch nhi u nh t, tia ñ T H0: Ñoä phoùng xaï ban ñaàu H: Ñoä phoùng xaï sau thôøi gian t b l ch ít nh t. • Hi n tư ng tán s c ánh sáng: S phân tích chùm sáng • Ñoä phoùng xaï cuûa moät löôïng chaát phoùng xaï giaûm theo thôøi ph c t p thành các chùm sáng ñơn s c khác nhau. gian theo cuøng quy luaät haøm muõ gioáng nhö soá haït nhaân • Nguyên nhân: Do chi t su t c a m t môi trư ng trong su t (soá nguyeân töû) cuûa noù. ñ i v i các ánh sáng ñơn s c có màu s c khác nhau là khác nhau. Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 46 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 27
Caùc tia phoùng xaï o Tia α: Laø chuøm haït nhaân heâli 4 He, goïi laø haït α, tia α chæ ñi 2 Bư c sóng c a ánh sáng t l ngh ch v i chi t su t môi ñöôïc toái ña 8cm trong khoâng khí vaø khoâng xuyeân qua ñöôïc tôø λ λ' = bìa daøy 1mm. trư ng . n o Tia β: Tia β coù theå ñi ñöôïc quaõng ñöôøng haøng traêm meùt trong khoâng khí vaø coù theå xuyeân qua ñöôïc laù nhoâm daøy côõ vaøi mm. Coù hai loaïi tia β: Ánh sáng ñơn s c: tia β-. Ñoù chính laø caùc electron (kí hieäu −0 e). o Là ánh sáng không b tán s c khi qua lăng kính. 1 tia β+. Ñoù chính laø poâzitron (phaûn haït cuûa o M i ánh ñơn s c có m t màu s c xác ñ nh g i là màu electron), hay electron döông (kí hieäu +0 e, coù cuøng khoái löôïng ñơn s c 1 nhö electron nhöng mang ñieän tích nguyeân toá döông. o Tia γ: laø soùng ñieän töø coù böôùc soùng raát ngaén (döôùi 10-11m. Ánh sáng tr ng Là ánh sáng ñư c t ng h p t vô s ánh Trong phaân raõ α vaø β, haït nhaân con coù theå ôû trong traïng thaùi sáng ñơn s c khác nhau có màu s c bi n thiên liên t c t ñ kích thích vaø phoùng xaï ra tia γ ñeå trôû veà traïng thaùi cô baûn. ñ n tím. 7 màu cơ b n (ñ , cam, vàng, l c, lam, chàm, tím) Ñònh luaät phoùng xaï : • ng d ng c a hi n tư ng tán s c: o Trong quaù trình phaân raõ, soá haït nhaân phoùng xaï giaûm theo o Gi i thích hi n tư ng c u v ng. thôøi gian theo ñònh luaät haøm muõ. o Ch t o máy quang ph . o Sau moãi chu kyø baùn raõ T, moät nöûa (50%) chaát phoùng xaï bieán ñoåi thaønh chaát khaùc. −t Nhi u x ánh sáng: Hi n tư ng ánh sáng không tuân theo N = No 2 T = No e-λt Coâng thöùc theo soá nguyeân töû: ñ nh lu t truy n th ng, quan sát ñư c khi ánh sáng qua l nh , ho c g n mép nh ng v t trong su t ho c không trong −t su t. m = mo 2 T = mo e-λt Coâng thöùc theo khoái löôïng: Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 28 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 45
2. Ñoä huït khoái – naêng löôïng lieân keát 2. Giao thoa ánh sáng: • Heä thöùc Anhxtanh giöõa naêng löôïng vaø khoái löôïng: • Hi n tư ng khi hai E = mc2 . M chùm sáng k t h p g p d1 • Ñoä huït khoái: Hieäu soá giöõa toång khoái löôïng cuûa toång caùc nhau thì trong vùng g p x S1 nucloân caáu taïo neân haït nhaân vaø khoái löôïng haït nhaân ñoù. nhau có nh ng ñi m có d2 cư ng ñ sáng ñư c a ∆m = Zmp + (A – Z)mn – mhn O tăng cư ng (vân sáng) • Naêng löôïng lieân keát: Naêng löôïng toaû ra khi caùc nucloân S2 D và có nh ng ñi m rieâng leõ lieân keát thaønh haït nhaân vaø ñoù cuõng chính laø naêng cư ng ñ sáng tri t tiêu löôïng caàn cung caáp ñeå phaù vôû haït nhaân thaønh caùc nucloân (vân t i), t o thành các vân sáng và vân t i n m xen k l n rieâng leõ : nhau. Elk = ∆m.c2 • Hi n tư ng giao thoa ánh sáng là m t b ng ch ng th c • Naêng löôïng lieân keát rieâng: Naêng löôïng tính cho moät nghi m ch ng t ánh sáng có tính ch t sóng. nucloân ñaëc tröng cho söï beàn vöõng cuûa haït nhaân. Elk Elkr = V trí vân, kho ng vân A λD o Kho ng vân: i = Kho ng cách gi a hai vân sáng liên a 3. Phoùng xaï – ñoä phoùng xaï: ti p ho c hai vân t i liên ti p Hieän töôïng phoùng xaï o Phoùng xaï laø hieän töôïng moät haït nhaân khoâng beàn vöõng λD o V trí vân sáng: xs = k a = ki : töï phaùt phaân raõ, phaùt ra caùc tia phoùng xaï vaø bieán ñoåi thaønh haït nhaân khaùc. o Quaù trình phaân raõ phoùng xaï chæ do caùc nguyeân nhaân Vân sáng b c n: k = n (n ≥ 0, n ∈ N) beân trong gaây ra vaø hoaøn toaøn khoâng phuï thuoäc vaøo caùc taùc ñoäng beân ngoaøi nhö nhieät ñoä, aùp suaát, … 1  λD   1 xt =  k +  = k + i o Quaù trình phaân raõ phoùng xaï chính laø quaù trình daãn ñeán  2 a  2 o V trí vân t i: söï bieán ñoåi haït nhaân. Vân t i th n khi: k = n − 1 (n ≥ 1, n ∈ N) o Ngöôøi ta quy öôùc goïi haït nhaân phoùng xaï laø haït nhaân meï vaø haït nhaân phaân raõ laø haït nhaân con. Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 44 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 29
Xác ñ nh kho ng vân: Ñôn vò khoái löôïng nguyeân töû • Kho ng cách gi a n vân sáng ho c vân t i liên ti p có (n – 1) o Khoái löôïng nguyeân töû kyù hieäu laø u. kho ng vân. 1 o Moät ñôn vò u coù giaù trò baèng khoái löôïng cuûa ñoàng vò • Kho ng cách t vân sáng trung tâm ñ n vân sáng b c n có n 12 kho ng vân. cacbon C. 12 • Kho ng cách t vân sáng b c m ñ n vân sáng b c n có (m - 6 o 1u = 1,66055.10-27kg = 931,5MeV/c2 n) kho ng vân n u cùng bên và có (m + n) kho ng vân n u khác bên. Löïc haït nhaân Xác ñ nh vân sáng, vân t i: o Löïc töông taùc giöõa caùc nucloân trong haït nhaân, coù taùc ði m M trên màn giao thoa, kho ng cách t M ñ n VSTT là duïng lieân keát caùc nucloân laïi vôùi nhau. xM, M là vân sáng hay vân t i o Löïc haït nhaân khoâng phaûi laø löïc tónh ñieän, noù khoâng phuï xM Xét : t = thuoäc vaøo ñieän tích cuûa nucloân. i o Löïc haït nhaân coù cöôøng ñoä raát lôùn (coøn goïi laø löïc töông N u: t là s nguyên => t i M là vân sáng b c t. taùc maïnh) vaø chæ taùc duïng khi hai nucloân caùch nhau moät 1 N u: t = k + (k ∈ Z ) => t i M là vân t i th k + 1. khoaûng baèng hoaëc nhoû hôn kích thöôùc haït nhaân (khoaûng 2 10-15 m). Xác ñ nh s vân giao thoa: S vân sáng trong b r ng vùng giao thoa L ñ i x ng qua VSTT L = α (L: B r ng vùng giao thoa) 2i S vân sáng = (ph n nguyên c a α ) S vân t i = (làm tròn α ) Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 30 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 43
Sơ lư c v Laze: Giao thoa v i ánh sáng tr ng o Laze là là m t ngu n sáng phát ra chùm sáng song song, VSTT là vân sáng tr ng, hai bên VSTT là dãi màu bi n thiên k t h p, có tính ñơn s c r t cao và có cư ng ñ l n. liên t c t ñ ñ n tím, tím trong, ñ ngoài. o Tia Laze có nhi u ng d ng quan tr ng trong: Thông tin liên l c; trong y t (dao m ); ð c ñĩa CD… S b c x cho vân sáng t i M λD a.xM a.xM a.xM xM = k ⇒k = → kmin = và km ax = λD λmax D λmin D H T NHÂN NGUYÊN T a k∈Z kmin ≤ k ≤ kmax → s giá tr k ≡ s b c x cho vân sáng t i M.  1. C u t o h t nhân: • Haït nhaân ñöôïc caáu taïo töø nhöõng haït nhoû hôn goïi laø caùc B r ng vùng quang ph b c n. nucloân. • Coù hai loaïi nucloân: Proâton: kí hieäu p, ñieän tích +e vaø D ( λd − λt ) Ln = xs( nd) ) − xs( nt)) = n ( ( Nôtron: kí hieäu n, khoâng mang ñieän. a • Kí hieäu haït nhaân: Z X . A • Toång soá caùc nucloân trong haït nhaân goïi laø soá khoái, kí hieäu A. Vân sáng trùng nhau • Soá nôtron trong haït nhaân laø: N = A – Z. k1 λ2 • Neáu coi haït nhaân nhö moät quaû caàu baùn kính R thì R phuï thuoäc λ λ • V trí trùng: xs 1 = xs 2 ⇒ = = ... k2 λ1 1 vaøo soá khoái theo coâng thöùc gaàn ñuùng: R = 1,2.10-15A 3 m. • Bi n lu n t s trên ñ tìm k1 và k2. N u tìm vân sáng trùng nhau th nh t (vân sáng cùng màu v i vân sáng trung tâm Ñoàng vò và g n vân sáng trung tâm nh t ta ch n k1 và k2 là nhưng o Ñoàng vò laø nhöõng nguyeân töû maø haït nhaân chöùa cuøng soá giá tr nguyên nh nh t sao cho th a t l th c trên) proâtoân Z (coù cuøng vò trí trong baûng heä thoáng tuaàn • Có giá tr k1 ta thay vào x1 tìm v trí vân sáng trùng nhau. hoaøn), nhöng coù soá nôtron N khaùc nhau (s nuclon khách nhau). o Caùc ñoàng vò coù cuøng tính chaát hoùa hoïc. o Caùc ñoàng vò coøn ñöôïc chia laøm hai loaïi: ñoàng vò beàn vaø ñoàng vò phoùng xaï. Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 42 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 31
3. Quang ph : 9. H p th và ph n x l c l a ánh sáng Máy quang ph : H p th ánh sáng: • Máy quang ph là thi t b dùng ñ phân tích m t chùm sáng • H p th ánh sáng là hi n tư ng môi trư ng v t ch t làm ph c t p thành các thành ph n ñơn s c khác nhau. • Ho t ñ ng d a trên hi n tư ng tán s c ánh sáng (v i lo i gi m cư ng ñ c a chùm sáng truy n qua nó.Cư ng ñ c a chùm sáng gi m theo theo ñ nh lu t hàm mũ c a ñ dài d máy quang ph ng d ng hi n tư ng tán s c). c a ñư ng ñi tia sáng. • Các ánh sáng có bư c sóng khác nhau thì b môi trư ng h p Quang ph liên t c: th ho c ph n x nhi u ít khác nhau • Quang ph liên t c là g m nhi u d i màu t ñ ñ n tím, n i Quang phát quang li n nhau m t cách liên t c. • Các v t r n, l ng, khí áp su t l n khi b nung nóng s • M t s ch t có th h p th ánh sáng có bư c sóng màu này phát ra quang ph liên t c. • Không ph thu c vào thành ph n c u t o c a ngu n sáng, ñ phát ra ánh sáng có bư c sóng màu khác. Hi n tư ng này g i là hi n tư ng quang phát quang. ch ph thu c vào nhi t ñ c a ngu n sáng. • Tùy theo th i gian phát quang, ngư i ta chia làm hai l i • D a vào quang ph liên t c ñ xác ñ nh nhi t ñ các v t quang phát quang: Huỳnh quang và lân quang sáng do nung nóng. o Huỳnh quang: Th i gian phát quang ng n (dư i 10-8s). Thư ng x y ra ch t l ng ho c ch t khí. Quang ph v ch phát x : o Lân quang: Th i gian phát quang dài (trên 10-8s • Quang ph v ch phát x g m m t h th ng các v ch màu ). Thư ng x y ra ch t khí. riêng r n m trên m t n n t i. ð nh lu t Stock: • Các ch t khí hay hơi áp su t th p b kích thích (b ng cách nung nóng hay phóng tia l a ñi n…) phát ra quang Ánh sáng phát quang có bư c λ ' dài hơn bư c sóng c a ph v ch phát x . λ' > λ • Quang ph v ch phát x c a các nguyên t khác nhau thì ánh sáng kích thích λ : r t khác nhau v : s lư ng v ch ph , v trí v ch, màu s c và ñ sáng t ñ i gi a các v ch. • ng d ng ñ nh n bi t ñư c s có m t c a m t nguyên t trong các h n h p hay trong h p ch t; xác ñ nh thành ph n c u t o hay nhi t ñ c a v t. Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 32 Biên so n: Võ M nh Hùng (chuyên LTðH_0906138106) Trang 41