Chuyển giao công nghệ nuôi cá đối mục (Mugil cephalus Linnaeus, 1758 ) thương phẩm cho tỉnh Quảng Ninh

Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 4/2015<br /> <br /> THOÂNG BAÙO KHOA HOÏC<br /> <br /> CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ NUÔI CÁ ĐỐI MỤC (Mugil cephalus<br /> Linnaeus, 1758 )THƯƠNG PHẨM CHO TỈNH QUẢNG NINH<br /> TECHNOLOGY TRANSFER OF RAISING COMMERCIAL FLATHEAD GREY MULLET<br /> (Mugil cephalus Linnaeus, 1758) IN QUANG NINH PROVINCE<br /> Phạm Xuân Thủy1<br /> Ngày nhận bài: 22/4/2015; Ngày phản biện thông qua: 22/5/2015; Ngày duyệt đăng: 15/12/2015<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Cá đối là loài rộng muối và rộng nhiệt, chúng sinh trưởng nhanh ở độ mặn 15-25‰ và nhiệt độ 12-25 0C.<br /> Cá đối mục thường được ngư dân các tỉnh miền bắc và miền trung nuôi thương phẩm.<br /> Trường Đại học Nha Trang đã chuyển giao thành công công nghệ sản xuất giống cá đối mục (Mugil<br /> cephalus Linnaeus, 1758) cho tỉnh Quảng Ninh với với các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật như sau:<br /> - Diện tích 2 ao nuôi là 3,5 ha, mật độ nuôi 3con/m2; sản lượng thu được 31,5 tấn, tỷ lệ sống 70,1%, khối<br /> lượng trung bình cá thu hoạch là 428g/con; năng suất 9 tấn/ha<br /> Từ khoá: cá đối mục<br /> ABSTRACT<br /> Mullet is wide salt, wide temperature fish, they grow fastest in the salinity 15-25‰ and temperature 12250C. So flathead grey mullet is usually the province of North, and central provinces of Vietnam coastline of<br /> commercial breeding.<br /> Nha Trang University has successfully technology transfer of flathead grey mullet seed production (Mugil<br /> cephalus Linnaeus, 1758) for Quang Ninh province with the technical and economic indicators as follows:<br /> - Area of two pond is 3.5 ha; Density 3 individual / m2 ; Yields were 31.5 tons; survival rate of 70.1% ;<br /> Average weight of fish harvested is 428g / individual; Yield 9 tons / ha;<br /> Keywords: flathead grey mullet, Mugil cephalus<br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Cá đối mục (Mugil cephalus Linnaeus, 1758)<br /> có nhiều ưu điểm: là loài rộng muối, rộng nhiệt<br /> có thể chịu đựng được độ mặn từ 0-90‰, sinh<br /> trưởng tốt ở độ mặn từ: 10-30‰ [2;3]. Cá đối<br /> mục chịu nhiệt độ thấp tốt hơn một số loài cá<br /> biển khác như cá chẽm, cá mú, cá có thể sống<br /> được ở nhiệt độ 3 – 350C, nhưng nhiệt độ thích<br /> hợp nhất là 12 – 250C [1;2;3]. Nhiệt độ gây chết<br /> là 00C. Cá đối mục là loaì ăn tạp thiên về tảo và<br /> <br /> 1<br /> <br /> mùn bã hữu cơ nên có thể nuôi xen canh trong<br /> các ao tôm và cua. Cá đối mục có tốc độ sinh<br /> trưởng tương đối nhanh, sau 8-10 tháng nuôi cá<br /> đạt khối lượng 450-600g/con [3], vì vậy cần mở<br /> rộng mô hình nuôi đối tượng này trong cả nước.<br /> Phát triển nuôi cá đối mục thương phẩm sẽ<br /> tạo ra một mặt hàng thủy sản quan trọng cho<br /> tiêu thụ nội địa, đồng thời tạo ra nguồn trứng<br /> cho chế biến món ăn cao cấp phục vụ du lịch<br /> và xuất khẩu.<br /> <br /> TS. Phạm Xuân Thủy: Khoa Kinh tế - Trường Đại học Nha Trang<br /> <br /> 62 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 4/2015<br /> <br /> Được sự đồng ý của Bộ Khoa học và<br /> Công nghệ và Sở thủy sản tỉnh Quảng Ninh,<br /> Trường Đại học Nha Trang đã thực hiện dự án:<br /> “Chuyển giao công nghệ nuôi cá đối mục<br /> thương phẩm cho tỉnh Quảng Ninh”, nhằm<br /> giúp cho tỉnh Quảng Nình khai thác hết được<br /> tiềm năng về diện tích, từng bước đưa loài cá<br /> đối mục trở thành đối tượng nuôi kinh tế góp<br /> phần xoá đói giảm nghèo cho ngư dân ở các<br /> vùng ven biển.<br /> <br /> xây dựng được mô hình nuôi cá đối mục<br /> thương phẩm phù hợp với điều kiện môi<br /> trường, khí hậu, thời tiết tại tỉnh Quảng Ninh.<br /> 3. Phương pháp chuyển giao<br /> 3.1. Phương pháp chuyển giao:<br /> - Khảo sát và nắm được điều kiện địa hình,<br /> thời tiết, khí hậu, đất đai diện tích mặt nước,<br /> nguồn nước ngọt, một số yếu tố môi trường<br /> liên quan đến sản xuất giống nhân tạo và ương<br /> nuôi cá đối mục. Trên cơ sở đó xác định mùa<br /> vụ nuôi, lựa chọn ao nuôi, trại sản xuất giống<br /> và quy trình sản xuất cho phù hợp.<br /> - Cung cấp tài liệu (các quy trình kỹ thuật<br /> nuôi cá đối mục thương phẩm), tập huấn,<br /> hướng dẫn trực tiếp cho cán bộ kỹ thuật của<br /> Trung tâm Khoa học Kỹ thuật và Sản xuất giống<br /> Thủy sản tỉnh Quảng Ninh và người nuôi.<br /> 3.2. Phương pháp kiểm tra các yếu tố môi<br /> trường ao nuôi<br /> Khảo sát và nắm được điều kiện địa hình,<br /> thời tiết, khí hậu, đất đai diện tích mặt nước,<br /> nguồn nước ngọt, một số yếu tố môi trường<br /> liên quan đến nuôi cá đối mục thương phẩm.<br /> Trên cơ sở đó xác định mùa vụ nuôi, lựa chọn<br /> ao nuôi, và quy trình sản xuất cho phù hợp.<br /> Phương pháp xác định các yếu tố môi<br /> trường được tóm tắt qua bảng 1<br /> <br /> II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 1. Đối tượng, thời gian, địa điểm nghiên cứu<br /> Cá đối mục (Mugil cephalus Linnaeus, 1758)<br /> Thời gian: tháng 12/2012 – 12/2014<br /> Địa điểm: - Trung tâm KHKT & Sản xuất<br /> Giống Thủy sản tỉnh Quảng Ninh<br /> - Trại Thực nghiệm Nuôi trồng Thủy sản<br /> Nước mặn, lợ tại Minh Thành, Quảng Yên,<br /> Quảng Ninh (Trường Cao đẳng Thủy sản).<br /> 2. Mục tiêu chuyển giao<br /> Tìm hiểu điều kiện khí hậu, thời tiết môi<br /> trường tỉnh Quảng Ninh để chuyển giao thành<br /> công “Quy trình công nghệ nuôi cá đối mục<br /> thương phẩm cho tỉnh Quảng Ninh”.<br /> - Đơn vị nhận chuyển giao phải nắm được<br /> quy trình nuôi cá đối mục thương phẩm và<br /> <br /> Bảng 1. Cách xác định các yếu tố môi trường<br /> STT<br /> <br /> Yếu tố môi trường<br /> <br /> Dụng cụ<br /> <br /> Độ chính xác<br /> <br /> 1<br /> <br /> Nhiệt độ ( C)<br /> <br /> Nhiệt kế<br /> <br /> 1 0C<br /> <br /> 2<br /> <br /> Độ mặn (‰ )<br /> <br /> Khúc sạ kế<br /> <br /> 1‰<br /> <br /> 3<br /> <br /> pH<br /> <br /> pH kế<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> 4<br /> <br /> Độ trong<br /> <br /> Đĩa secchi<br /> <br /> 1cm<br /> <br /> 5<br /> <br /> Độ kiềm (mg CaCO3 /lít)<br /> <br /> Test độ kiềm<br /> <br /> 0,01<br /> <br /> 6<br /> <br /> Ôxy hòa tan (mg O2 /lít)<br /> <br /> Máy đo ôxy<br /> <br /> 0,1<br /> <br /> o<br /> <br /> - Thu mẫu định kỳ 2 lần/ngày vào 6h sáng và 14 h chiều<br /> 3.3. Phương pháp xử lý số liệu<br /> Các số liệu nghiên cứu được xử lý theo phương pháp thống kê sinh học dựa trên phần mềm<br /> Microsoft Exel<br /> Số liệu dùng trong báo cáo là những số liệu nghiên cứu của dự án và có sử dụng tư liệu của các<br /> báo đã được công bố.<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 63<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 4/2015<br /> <br /> III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN<br /> <br /> + Địa điểm đào tạo: Trung tâm KHKT và<br /> SX giống thủy sản Quảng Ninh và thực hành<br /> 1. Tập huấn cho cán bộ kỹ thuật công nghệ<br /> thực tế tại xã Hải Lạng - huyện Tiên Yên.<br /> nuôi cá đối mục thương phẩm<br /> + Đối tượng đào tạo: Là các cán bộ<br /> - Tổ chức tập huấn quy trình công nghệ<br /> của Trung tâm có kinh nghiệm về lĩnh vực<br /> nuôi cá đối mục thương phẩm:<br /> nuôi thương phẩm của các đối tượng thủy,<br /> + Thời gian đào tạo: 20 ngày (từ ngày<br /> 11/4/2013 đến ngày 10/5/2013).<br /> hải sản.<br /> Bảng 1. Danh sách cán bộ tiếp nhận công nghệ nuôi cá đối mục thương phẩm<br /> Họ và tên<br /> <br /> Nam/nữ<br /> <br /> Học vị<br /> <br /> 1. Lục Văn Long<br /> <br /> Nam<br /> <br /> Kỹ sư NTTS<br /> <br /> Cộng tác viên dự án<br /> <br /> 2. Trần Thị Thức<br /> <br /> Nữ<br /> <br /> Kỹ sư NTTS<br /> <br /> Cán bộ KT Trại Đông Mai<br /> <br /> Nam<br /> <br /> Kỹ sư NTTS<br /> <br /> Cán bộ KT Trại Đông Mai<br /> <br /> Nữ<br /> <br /> Kỹ sư NTTS<br /> <br /> Phó phòng Khoa học<br /> <br /> Nam<br /> <br /> Kỹ sư NTTS<br /> <br /> Cán bộ KT Trại Đông Mai<br /> <br /> 3. Nguyễn Danh Thuyên<br /> 4. Nguyễn Thị Ngần<br /> 5. Nguyễn Văn Thắng<br /> <br /> Tập huấn cho nông dân:<br /> - Trung tâm đã phối hợp với đơn vị chuyển<br /> giao tổ chức 02 lớp tập huấn tại 02 địa phương:<br /> phường Hà An, thị xã Quảng Yên và xã Hải<br /> Lạng, huyện Tiên Yên, với tổng số người tham<br /> gia là 50 nông dân.<br /> - Thời gian tập huấn:<br /> + Lớp tại phường Hà An, thị xã Quảng Yên:<br /> 02 ngày, từ 13-14/5/2013.<br /> + Lớp tại xã Hải Lạng, huyện Tiên Yên: 02<br /> ngày, từ 15-16/5/2013.<br /> 2. Mô hình nuôi thương phẩm cá đối mục<br /> 2.1. Chuẩn bị và cải tạo ao nuôi<br /> Công tác cải tạo ao được thực hiện theo<br /> đúng quy trình chuyển giao. Tổng số vôi sử<br /> dụng 10 tấn, saponin diệt tạp 1 tấn và 200 kg<br /> chlorin khử trùng.<br /> <br /> Hình 1. Bón vôi cải tạo ao nuôi<br /> <br /> 64 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> Nhiệm vụ<br /> <br /> 2.2. Chọn giống, vận chuyển và thả giống<br /> Chọn giống: đã chọn được 105.000 con<br /> đạt tiêu chuẩn có kích cỡ từ 6-12 cm từ kết<br /> quả của mô hình sản xuất giống để thả nuôi<br /> mô hình nuôi thương phẩm tại 02 hộ dân tại xã<br /> Hải Lạng, huyện Tiên Yên.<br /> <br /> Hình 2. Cá đối mục giống thả nuôi (6-12cm)<br /> <br /> Vận chuyển:<br /> Giống cá đối mục có tập tính vận động rất<br /> mạnh, do vậy sử dụng thùng composit có sục<br /> khí đặt trong xe chuyên dụng để vận chuyển<br /> hở, dùng tấm xốp đậy kín thùng để cá không<br /> nhảy ra ngoài.<br /> Mật độ: 3.500 con/m3 nước vận chuyển.<br /> Thả giống:<br /> - Thời gian: Giống cá đối mục được thả<br /> nuôi mô hình vào ngày 5/7/2013, cá thả vào<br /> buổi sáng và chiều tối, khi nhiệt độ nước không<br /> quá cao, tránh gây sốc cho cá.<br /> - Mật độ thả nuôi: 3 con/m2.<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 4/2015<br /> <br /> - Thuần dưỡng: Độ mặn ao ương 18-19‰, độ mặn ao nuôi 13-14‰ nên không phải thuần độ<br /> mặn trước khi thả giống.<br /> - Môi trường nước: Trước khi thả giống kiểm tra các thông số môi trường. Kết quả kiểm tra cho<br /> thấy, các thông số đạt yêu cầu, có thể thả giống.<br /> Bảng 2. Điều kiện môi trường ao ương khi thả giống<br /> Các yếu tố môi trường ao nuôi<br /> Ao nuôi<br /> <br /> DO<br /> (mg/l)<br /> <br /> 1. Ao Ô. Lộc Cá Pắn<br /> 2. Ao Ô. Lưu Văn Ba<br /> <br /> pH<br /> <br /> NH3<br /> (mg/l)<br /> <br /> NO2<br /> (mg/l)<br /> <br /> H 2S<br /> (mg/l)<br /> <br /> 4,3<br /> <br /> 8,1<br /> <br /> 0,02<br /> <br /> 0,014<br /> <br /> 3,8<br /> <br /> 7,8<br /> <br /> 0,03<br /> <br /> 0,012<br /> <br /> - Số lượng cá giống thả nuôi: 105.000 con<br /> <br /> Độ mặn<br /> (‰)<br /> <br /> COD<br /> <br /> BOD<br /> <br /> 0,003<br /> <br /> 14<br /> <br /> 35<br /> <br /> 23<br /> <br /> 0,004<br /> <br /> 13<br /> <br /> 31<br /> <br /> 25<br /> <br /> 2.3. Chăm sóc và quản lý ao nuôi<br /> Thức ăn và cách cho ăn:<br /> - Thức ăn: sử dụng thức ăn công nghiệp<br /> Uni-President (Công ty TNHH Uni-Preisident<br /> Việt Nam) dùng cho các loài cá biển, giúp công<br /> tác quản lý được dễ dàng, tiện lợi khi cho ăn,<br /> tiết kiệm thời gian và lao động.<br /> <br /> thả nuôi cho 3,5 ha, trong đó:<br /> + Mô hình hộ ông Lộc Cá Pắn: Diện tích 2<br /> ha, số lượng giống thả 60.000 con.<br /> + Mô hình hộ ông Lưu Văn Ba: Diện tích<br /> 1,5 ha, số lượng giống thả 45.000 con.<br /> <br /> Bảng 3. Thông tin thức ăn công nghiệp UP<br /> Độ ẩm tối đa<br /> <br /> Protein thô tối<br /> thiểu<br /> <br /> Béo thô tối<br /> thiểu<br /> <br /> Tro tối đa<br /> <br /> Xơ tối đa<br /> <br /> Kích cỡ (mm)<br /> <br /> Đóng gói<br /> <br /> 11%<br /> <br /> 43%<br /> <br /> 7%<br /> <br /> 16%<br /> <br /> 3%<br /> <br /> 2,3-5,3<br /> <br /> 20kg/bao<br /> <br /> + Bổ sung vitamin C: liều lượng 2g vitaminC/10kg thức ăn, để ráo, cho cá ăn, ngày cho ăn 1 bữa<br /> trộn vitaminC, cho ăn liên tục 5 ngày/đợt/tháng.<br /> - Cách cho ăn: Cho ăn theo kích cỡ cá:<br /> Bảng 4. Khẩu phần ăn của cá theo kích cỡ<br /> Kích cỡ cá<br /> <br /> Khẩu phần thức ăn<br /> <br /> 20-100 g/con<br /> <br /> 5% trọng lượng thân<br /> <br /> 100-300 g/con<br /> <br /> 3% trọng lượng thân<br /> <br /> 300-600 g/con<br /> <br /> 2% trọng lượng thân<br /> <br /> Thời gian cho ăn<br /> <br /> Sáng (7h),<br /> Chiều (17h)<br /> <br /> Kích cỡ viên thức ăn<br /> <br /> 2,3-3,3<br /> 3,3-4,3<br /> 4,3-5,3<br /> <br /> Tổng hợp lượng thức ăn sử dụng và tính toán hệ số thức ăn qua tổng sản lượng cá thu hoạch<br /> được thể hiện trong bảng 5.<br /> Bảng 5. Tổng lượng thức ăn và hệ số thức ăn<br /> Địa điểm nuôi<br /> <br /> Diện tích (ha)<br /> <br /> Lượng thức ăn (tấn)<br /> <br /> Hệ số thức ăn<br /> <br /> 1. Ao ông Lộc Cá Pắn<br /> <br /> 2<br /> <br /> 26,445<br /> <br /> 1,44<br /> <br /> 2. Ao ông Lưu Văn Ba<br /> <br /> 1,5<br /> <br /> 19,880<br /> <br /> 1,51<br /> <br /> 3,5<br /> <br /> 46,325<br /> <br /> 1,47<br /> <br /> Tổng cộng<br /> <br /> Qua Bảng 5 cho thấy rằng hệ số thức ăn<br /> của cá đối mục là 1,47, thấp hơn so với chỉ<br /> tiêu FCR trong thuyết minh dự án. Chứng tỏ<br /> việc quản lý thức ăn hợp lý, chất lượng thức<br /> ăn đảm bảo chất lượng.<br /> <br /> Quản lý môi trường trong ao nuôi<br /> Định kỳ 1 tháng thay 30% nước và cấp bổ<br /> sung khi mực nước trong ao thất thoát. Sau khi<br /> cấp nước bón Bio-DW liều lượng 200g/3000m3<br /> nước.<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 65<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 4/2015<br /> <br /> Sau khi mưa to, bón vôi với liều lượng<br /> 5kg/1000m3 nước.<br /> Các yếu tố môi trường được theo dõi<br /> định kỳ. Trong quá trình nuôi, các yếu tố môi<br /> <br /> trường nước luôn nằm trong phạm vi cho<br /> phép (Thông tư số 45/2010/TT-BNNPTNT<br /> ngày 22/7/2010 của Bộ trưởng Bộ Nông<br /> nghiệp và PTNT).<br /> <br /> Bảng 6. Khoảng dao động các yếu tố môi trường ao nuôi (6/2013-6/2014)<br /> Các yếu tố môi trường ao nuôi<br /> Ao nuôi<br /> <br /> DO<br /> (mg/l)<br /> <br /> pH<br /> <br /> NH3<br /> (mg/l)<br /> <br /> NO2<br /> (mg/l)<br /> <br /> H2S<br /> (mg/l)<br /> <br /> Độ mặn<br /> (‰)<br /> <br /> Ao Ô. Pắn<br /> <br /> 3,0-4,4<br /> <br /> 6,7-8,1<br /> <br /> 0,02-0,06<br /> <br /> 0,013-0,017<br /> <br /> 0,002-0,006<br /> <br /> 12-17<br /> <br /> 35-74 19-29<br /> <br /> Ao Ô. Ba<br /> <br /> 3,0-4,4<br /> <br /> 6,6-8,0<br /> <br /> 0,02-0,05<br /> <br /> 0,011-0,018<br /> <br /> 0,002-0,007<br /> <br /> 12-17<br /> <br /> 31-76 13-29<br /> <br /> COD<br /> <br /> BOD<br /> <br /> - Chất lượng cá giống tốt;<br /> - Trong quá trình nuôi đã quản lý tốt môi<br /> trường ao nuôi;<br /> - Sử dụng và quản lý thức ăn thích hợp, thức<br /> ăn đảm bảo đầy đủ chất dinh dưỡng cho cá;<br /> - Cá đối mục có khả năng kháng bệnh tốt.<br /> Theo dõi tốc độ sinh trưởng<br /> - Hàng tháng, cân, đo trọng lượng 30 con<br /> cá để theo dõi tốc độ sinh trưởng của cá.<br /> <br /> Phòng, trị bệnh cho cá nuôi<br /> Trong quá trình nuôi, cá được phòng bệnh<br /> bằng cách trộn Vitamin C vào thức ăn cho cá<br /> ăn để tăng sức đề kháng của cá để chủ động<br /> phòng bệnh cho cá.<br /> Trong quá trình nuôi, thường xuyên quan<br /> sát, theo dõi các dấu hiệu bệnh lý của cá. Tuy<br /> nhiên trong cả quá trình nuôi chưa thấy hiện<br /> tượng cá bị bệnh. Kết quả đã khẳng định:<br /> <br /> Bảng 7. Khối lượng và chiều dài trung bình của cá nuôi từ tháng 8/2013 - 6/2014<br /> STT<br /> <br /> Ngày kiểm tra<br /> <br /> Thời gian<br /> nuôi (tháng)<br /> <br /> Khối lượng TB<br /> (g)<br /> <br /> Chiều dài TB<br /> (cm)<br /> <br /> 1<br /> <br /> 05/8/2013<br /> <br /> 1<br /> <br /> 98,8<br /> <br /> 12,1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 05/ 9/2013<br /> <br /> 2<br /> <br /> 169,2<br /> <br /> 14,7<br /> <br /> 3<br /> <br /> 04/10/2013<br /> <br /> 3<br /> <br /> 227,3<br /> <br /> 16,6<br /> <br /> 4<br /> <br /> 05/11/2013<br /> <br /> 4<br /> <br /> 287,3<br /> <br /> 18,6<br /> <br /> 5<br /> <br /> 05/12/2013<br /> <br /> 5<br /> <br /> 332,5<br /> <br /> 21,3<br /> <br /> 6<br /> <br /> Tháng 01/2014<br /> <br /> 6<br /> <br /> 7<br /> <br /> Tháng 02/2014<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> 05/3/2014<br /> <br /> 8<br /> <br /> 348,6<br /> <br /> 21,8<br /> <br /> 9<br /> <br /> 04/4/2014<br /> <br /> 9<br /> <br /> 356,8<br /> <br /> 22,2<br /> <br /> 10<br /> <br /> 05/5/2014<br /> <br /> 10<br /> <br /> 416,1<br /> <br /> 25,8<br /> <br /> 11<br /> <br /> 05/6/2014<br /> <br /> 11<br /> <br /> 443,1<br /> <br /> 27,3<br /> <br /> Trong 3 tháng mùa Đông cá tăng trưởng<br /> chậm, nhưng khối lượng trung bình của cá<br /> đối mục nuôi tại xã Hải Lạng, huyện Tiên<br /> Yên sau 11 tháng nuôi (443g/con) vẫn tương<br /> đương với cá nuôi tại Quảng Bình, điều này<br /> <br /> 66 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> Không cân đo do trời rét<br /> <br /> khẳng định cá đối mục là đối tượng nuôi phù<br /> hợp với điều kiện khí hậu thời tiết tại Quảng<br /> Ninh. Như vậy và có thể mở rộng quy mô<br /> nuôi đối tượng này tại các huyện ven biển<br /> tỉnh Quảng Ninh.<br /> <br />