Chuyên ngành Kế toán tài chính: Phần 2

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:279

Thêm vào BST

Báo xấu

209
lượt xem 74
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 2 Tài liệu Kế toán tài chính ( Tài liệu dùng cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp khối ngành kinh tế) do PGS.TS. Võ Văn Nhị (chủ biên) biên soạn gồm nội dung chương 12 trở đi. Tài liệusẽ giúp ích rất nhiều cho các nhân viên kế toán ở các doanh nghiệp cũng như giúp các bạn sinh viên học môn kế toán có Tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, học tập, ứng dụng kế toán tài chính. Mời bạn đọc tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chuyên ngành Kế toán tài chính: Phần 2

Chitting 12 KE TOAN BAT fitiNG SAN BAU Ttf ■ TRONG BOANH NGHIEP ____________________________________________________________ ■_________________________ A- KE TOAN BAT DONG SAN DAU TlT 1. KHAI NIEM B at dong san (BDS) dau ttf bao gom cac loai tai san: quyen sii dung dat, nha hoac mot phan nha hoac ca nha va dat, cor sof ha tang do ngtfdi chu sd hufu hoac ngifdi di thue tai san theo hop dong thue tai chinh ndm gift n h im muc dich thu lori tif viec cho thue hoac chcf tang gid, chuf khong phai de: - Suf dung trong san xuat, cung ufng hang hoa, dich vu hoac suf dung cho muc dich quan ly - Ban trong ky kinh doanh thong thtfdng Nhtf vay, cac loai BDS sau day khong dtfcfc coi la BDS dau ttf: + BDS mua de bdn trong ky kinh doanh thong thtfdng hoac xay dtfng de bdn trong ttfcfng lai gan + BDS xay dtfng cho ben thuf ba + BDS chu sd hufu suf dung + BDS dang trong qua trinh xay dtfng vdi muc dich de suf dung trong ttfcfng lai dtfdi dang BDS dau ttf 2. M 0T SO QUY DINH LIEN QUAN DEN KE TOAN BA T DONG s A n d a u TU (1) Mot bat dong san dau ttf dtfcfc ghi nhan la ta i san phai thoa man dong thdi hai dieu kien sau: a) C h ic chan thu dtfcrc ltfi Ich kinh te trong ttfcfng lai; b) Nguyen gid cua bat dong san dau ttf phai dtfcfc xdc dinh mot cach dang tin cay. (2) Bat dong san dau ttf phai dtfcfc xdc dinh gid tri ban dau theo nguyen gid. Nguyen gid cua bat dong san dau ttf bao gom ca cdc chi phi giao dich lien quan trufc tiep ban dau. (3) Cac chi phi lien quan den bat dong san dau ttf phat sinh sau ghi nhan ban dau phai dtfcfc ghi nhan la chi phi san xuat, kinh doanh trong ky, trif khi chi phi nay c6 kha nang chac ch in 1dm cho bat dong san dau ttf tao ra lori Ich kinh te trong ttfcfng lai nhieu horn 336
mtic hoat dong dirge danh gia ban dau thi dirge ghi tdng nguyen gia bat dong san dau tir. (4) Sau ghi nhan ban diu, trong thoi gian nam giuf, cho thue hoat dong bat dong san dau tir dirge xac dinh theo nguyen gia, so khau hao luy ke va gia tri con lai. (5) Viec chuyen tir bat dong sdn d£u tuf sang bat dong san chu sd hufu suf dung hay hang ton kho va ngtfgc lai chi dirge thtfc hien khi co sir thay doi ve muc dich suf dung nhuf cac trtfdng hgp sau: a) B at dong san dau tir chuyen sang bat dong san chu sd hufu suf dung khi chu sd hufu bat dau suf dung tai san nay; b) B at dong san diu tir chuyen sang hang ton kho khi chu sd hufu bat dau trien khai cac cong viec sufa chufa, cai tao nang cap odn thiet cho muc dich ban; c) B at dong san chu sd hufu suf dung chuyen sang bat dong san dau tuf khi chu sd hufu ket thuc suf dung tai san do; d) Hang ton kho chuyen sang bat dong san dau tir khi chu sd hufu bat dau cho ben khac thue hoat dong; e) B at dong san xay dtfng chuyen sang bat dong san dau ttf khi ket thuc giai doan xay dtfng, ban giao dtfa vao dau ttf (trong giai doan xay dtfng phai tuan theo Chuan mtfc ke toan so' 03 - "Tai san co dinh hufu hinh"). (6) Khi mot doanh nghiep quyet dinh ban mot bat dong san dau ttf ma khong co giai doan sda chufa, cai tao nang cap thi doanh nghiep vdn tiep tuc ghi nhan Id bat dong san d&u ttf cho den khi bat dong san dau ttf do dtfgc ban ma khong chuyen thanh hang ton kho. (7) Doanh thu tir viec ban bat dong san dau ttf dtfgc ghi nhan la toan bo gia ban (gia ban chtfa co thue GTGT doi vdi trtfdng hgp doanh nghiep ap dung phtfcfng phap tinh thue GTGT theo phtfcfng phap khau trir thue). Trtfdng hgp ban bat dong san dau ttf theo phtfang thufc tra cham thi doanh thu dirge xae dinh theo gia ban tr a ngay (gia ban chtfa co thue GTGT doi vdi trtfdng hgp doanh nghiep ap dung phtfang phdp tinh thue GTGT theo phtfang phap khau trir thue). Khoan chenh lech giufa gia ban tra cham va gia ban tra ngay vd thue GTGT dtfgc ghi nhan la doanh thu tien lai chtfa thtfc hien theo quy dinh cua. Chuan mtfc ke todn so 14 - "Doanh thu va thu nhap khac". (8) Doi vdi cac dan vi chuyen kinh doanh bat dong san thi dtfgc ke todn theo cac trtfdng hgp sau: - Doi vdi cac bat dong san khi mua ve da xac dinh ro muc dich de bdn trong ky dtfgc ke toan tuan theo Chuan mtfc ke todn so' 02 “Hang ton kho”; 337
- Doi vdi bat dong san khi mua ve chua xac dinh ro difac muc dich siif dung trong tifang lai hoac mua v4 de chuyen cho thue hoat dong (thoa man di§u kien ghi nhan BDS dau tif) thi dufo’c ke toan tuan theo Chuan mifc ke toan so 05 “Bat. dong san dau tuf”. (9) Rieng doi vdi cac doanh nghiep la ngan hang, to chufc tin dung va to chufc tai chlnh khac, viec ke toan BD S dau tif dufcfc hifdng d§n trong mot v&n ban rieng ma khong ap dung theo quy dinh tai thong tif nay. 3. TINH GlA BAT DONG SAN DAU TlT Bat dong san dau tif difac ghi nhan theo nguyen gia. Nguyen gia cua bat dong san dau tif la toan bo cac chi phi (tien mat hoac tifang difang tien) ma doanh nghiep bo ra hoac gia tri hap ly cua cac khoan khac difa ra trao doi de co difcrc bat dong san d&u tif tinh den thdi diem mua hoac xay difng hoan thanh bat dong san dau tif do. Tuy thuoc vao tifng trifdng hcrp, nguyen gia cua bat dong san d&u tif difac xac dinh nhuf sau: 3.1. Mua s&m - Nguyen gia cua bat dong san dau tif difac mua bao gom gia mua va cac chi phi lien quan trifc tiep den viec mua, nhif: Phi dich vu tu van v§ luat phap lien quan, thue trifdc ba va chi phi giao dich lien quan khac,... - Trifdng hap mua bat dong san dau tif thanh toan theo phifang thufc tra cham, nguyen gia cua bat dong san dau tif difac phan anh theo gia mua tra tien ngay tai thdi diem mua. Khoan chenh lech gitfa gia mua tra cham va gia mua tra tien ngay difac hach toan vao chi phi tai chlnh theo ky han thanh toan, trif khi so" chenh lech do difac tinh vao nguyen gia bat dong san dau tif theo quy dinh cua Chuan mufc ke toan so" 16- "Chi phi di vay"; 3.2. X ay dtfng Nguyen gia cua bat dong san dau tuf tif xay difng la gia thanh thifc te va cac chi phi lien quan trifc tiep cua bat dong san dau tuf tinh den ngay hoan thanh cong viec xay difng; 3.3. Thue ta i chlnh - Trifdng hap b at dong san thue tai chlnh vdi muc dich de cho thue hoat dong thoa man tieu chuan ghi nhan la b at dong san dau tif thi nguyen gi& cua bat dong san dau tif do ta i thdi diem khdi dau thue difac thifc hien theo quy dinh cua Chuan mifc ke" toan so" 06 - “Thue ta i san”. Cac chi phi sau khong difac tinh vao nguyen gia cua bat dong san dau tuf: 338
- Chi phi phat sinh ban dau (trir trudng hop cac chi phi nay la can thiet de dua bat dong san dau tu vao trang thai s&n samg suf dung); - Cac chi phi khi mdi dua bat dong san d§u tu vao hoat dong lan dau trudc khi bat dong san dau tu dat tdi trang thai hoat dong binh thudng theo du kien; - Cac chi phi khong binh thudng ve nguyen vat lifeu. lao dong hoac cac nguon luc kh&c trong qua trinh xay dung bat dong s an d&u tu. 4. KHAU HAO BAT DONG SAN DAU TIJ Trong qua trinh nam giuf chd tang gia, hoac cho thue hoat dong phai tien hanh trich khau hao bat dong san dau tu. Khau hao bat dong san dau tu duac ghi nhan la chi phi kinh doanh trong ky. Doanh nghiep co the dua vao cac bat dong san chii sd hufu s;uf dung cung loai de udc tinh thdi gian suf dung htfu Ich va xac dinh phuang phap khau hao cua bat dong san dau tu. 5. KE TOAN CHI TIET Ke toan chi tiet BDS dau tu dugc thuc hien tu nhir' TSCD. 6. K E TOAN TONG H 0 P 6.1. T ai k h oan sii dung Ke toan tong hcfp BDS dau tu sii dung TK 217 “B>at dong san dau tu \ Ket cau tai khoan nay nhu sau: B en N g: Nguyen gia bat dong san dau tu tang len. B en Co: Nguyen gia bat dong san dau tu giam xuong. S d d u ben N g: Nguyen gia bat dong san dau tu hien cd. 6.2. Phtfcfng p h ap phan anh (1) Khi mua bat dong san dau tu theo phuang thufc tra ti§n ngay: a) Neu doanh nghiep nop thue GTGT theo phuong phap khau truf, ghi: Ng TK 217 - Bat dong san dau tu Ng TK 133 - Thue GTGT dugc khau trif (13312) Cd cac TK 111, 112, 331. b) Neu doanh nghiep nop thue GTGT theo phiftfng phap tinh true tiep tren, ghi: Ng TK 217 - Bat dong san d?lu tu Cd cac TK 111, 112, 331. (2) Khi mua bat dong san dau tu theo phuang thufc tra cham: Ke toan ghi: - Neu doanh nghiep nop thue GTGT theo phuang phap khau trif se ghi: N g TK 217 —» Ghi theo gia tra tien ngay Ng TK 242 —> Lai tra cham N g TK 133 -> Thue GTGT dau vao Cd TK 331 —> Tong so' tien phai thanh toan 339
- Neu doanh nghiep nop thue theo phifong phap true tiep, se ghi: No TK 217 —> Ghi theo gia tra tien ngay (da co thue) No TK 242 —> Lai tra cham Co TK 331 —> Tong so' tiln phai thanh toan (3) Khi nhan difcrc BDS dau tif cho XDCB hoan thanh, k£ toan ghi: No TK 217 Co TK 241 (4) Khi chuyen BDS chu sd huU sif dung (tufc la TSCD) thanh BDS dau tu, ke toan se ghi: - Chuyen NG: Ncr TK 217 Co TK 211, 213 - Chuyen gia tri hao mon: No TK 2141 (2143) C6 TK 2147 (5) Khi chuyen hang hoa BDS thanh BDS dau tif, ke toan ghi: No TK 217 Co TK 156 (1567) (6) Khi ban BDS dau tif, ke toan phan anh cac noi dung: - Ghi nhan doanh thu: No TK 111, 112, 131 C6 TK 511 (5117) -» Gi£ b in Co TK 333 (3331) -> Thue GTGT Neu doanh nghiep nop thue theo phtfOng phap trifc tiep, ke toan ghi: No TK 111, 112, 131 Co TK 511 (5117) - Ghi giam BD S dau tif: No TK 214 (2147) -> Gia tri hao m6n No TK 632 —> G ia tri con lai C6 TK 217 —> Nguyen gia (7) Khi chuyen BDS dau tif thanh hang h6a BDS, ke toan ghi: No TK 156 (1567) -> G ia tri c6n lai No TK 214 (2147) -> G ia tri hao mon C6 TK 217 —> Nguy§n gia (8) Khi chuyen BDS dau tuf thanh BDS chu scr httu suf dung, kg' toan ghi: - Chuyen NG: No TK 211 (213) Co TK 217 340
- Chuyen gia tri hao mon: No TK 2147 Co TK 2141 (2143) (9) Khi khau hao BDS dau ttf dang nim giuf chd tang gid va dang cho thue hoat d
Sau do khi phan bo dan vao gia von hang ban se ghi: No TK 632 Co TK 142 (242) - Neu can theo doi chi phi de tinh gid thanh dich vu cho thue thi phan anh ttfong ttf trong phan ke toan TSCD cho thuehoat dong da giOi thieu of chuong K§' toan tai san co dinh (11) Khi nhtfong ban hoac thanh ly BDS dau tu, ke toan phan anh cdc noi dung: - Phan anh BDS ddu tu giam xuong No TK 214 (2147) —> Gia tri hao mon No TK 632 —> Gia tri con lai Co TK 217 —> Nguyen gia - Ghi nhan khoan tien thu dtfgc do nhtfgng ban hoac thanh ly No TK 111, 112, 131 Co TK 511 (5117) -> Gia ban Co TK 333 (3331) -> Thue GTGT Neu doanh nghiep n6p thue theo phuong phap tru'c tiep, ke toan se ghi: No TK 111, 112, 131 Co TK 511 (5117) - Truong hop ban theo phuong thufc tra cham, tra gop ke toan se ghi: No TK 111, 112, 131 Co TK 511 (5117) —> Gia ban tinh theo gia tra ngay Co TK 338 (3387) Lai tra cham Co TK 333 (3331) Thue GTGT Dinh ky ket chuyen khoan lai tra cham: No TK 338 (3387) Co TK 515 Neu doanh nghiep nop thue GTGT theo phuong phap true tiep, kt; toan se ghi: No TK 111, 112, 131 Co TK 511 (5117) —> Gia ban tra ngay co thue GTGT Co TK 338 (3387) Lai tra cham Dinh ky cung ket chuyen lai tra cham: No TK 338 (3387) Co TK 515 - Cac khoan chi phi phuc vu cho viec nhtfgng ban, thanh ly BDS dau ttf, ke toan se ghi: No TK 632 No TK 133 Thue GTGT dau vao (neu co) Co TK 111, 112, 331,... 342
Chitting 13 KE TOAN HOAT BONG BAO TO TAI CHINH ■ ■ TRONG DOANH NGHIEP Dau tuf tai chinh la hoat dong khai thac, suf dung nguon luc tiln cua doanh nghiep de dau tu ra ngoai doanh nghiep nham tang thu nhap va nang cao hieu qua hoat dong kinh doanh cua doanh nghiep. Noi cach khac, tien von dugc huy dong tu' moi nguon lire cua doanh nghiep, ngoai viec suf dung de thufc hien hoat dong san xuat kinh doanh tai doanh nghiep thi doanh nghiep con co the dau tu* vao cac doanh nghiep, linh vUc khac de nang cao hieu qua suf dung dong von, lam sinh lgi von nhiT: dau tuf vao thi trUo'ng chufng khoan, gop von lien doanh, cho vay von... 1. K E TOAN CAC KHOAN DAU TU CHLfNG KHOAN 1.1. Noi dung Dau tuf chufng khoan la hoat dong dau tir tai chinh dung von nhan roi de mua cac loai chufng khoan nham muc dich hudng lai hoac chia se lgi Ich va ca trach nhiem vo’i doanh nghiep khac cung nhir suf dung chufng khoan lam doi tirgng kinh doanh. Chufng khoan bao g6m: Co phieu va trai phieu. * Co phieu: la chufng chi phap ly xac nhan phan von gop ciia chu sd hufu vao cac cong ty co phan, cac chu sa hufu nay dirge goi la cac co dong. Co dong dufgc hudng lgi trie co phan - goi la co trie, c&n cuf vao ket qua hoat dong kinh doanh cua cong ty co ph&n, nhirng dong thdi cung phai chiu rui ro khi cong ty bi thua 16, giai the hoac pha san theo dieu lc cong ty co phan hoac luat pha san doanh nghiep. * Trai phieu: La chting chi vay ng co ky han va cd lai do Nha nuftic hoac cua doanh nghiep phat hanh nham vay von de dau tir phdt trien. Trai phieu gom cac loai sau: - Trai phieu Chinh phu: La chting chi vay ng cua Chinh phu do Bo Tai chinh phat hanh dirdi cac hinh thufc: Tin phieu kho bac Nha nirdc, trai phieu kho bac Nha nirdc, trai phieu cong trinh. + Tin phieu kho bac nha nude: la mot loai trai phieu ngan han (dudi 1 nam) dugc phat hanh thong qua dau thau do Bo Tai chinh va Ngan hang nha nude to chtic. 343
Loai trai phieu nky khong phai chi nham muc dich vay vo"n cho Ngan sach quoc gia ma muc dich cao hcfn cua no la thifc hien chlnh sach tien te, khac phuc tinh hinh lam phat, nham bao dam hgp ly khoi lifgng tien te trong lifu thong. + Trai phieu kho bac Nha mfdc la loai tr&i phieu trung han va dai han phat hanh cho ngan sach nha mfdc. + Trai phieu cong trinh: \k m6t loai trai phieu Chlnh phu difcfe phat hanh de xay difng c&c cong trinh, dif an do Chlnhphuva dia phifcfng thifc hien. Von hoan tra trai phieu (goc va lai) difgc lay tif ngu6n thu cua cong trinh khi difa vao suf dung. - Trai phieu cong ty: la chufng chi vay ng do cong ty co phan ph&t hanh de vay von cua quin chung trong thcfi gian dai. Trai phieu difgc phat hanh khi cong ty co phan can them von hoat dong (sau khi da gop du von co phan) nhifng khong chon giai phap tang von vi thu tuc phien phufc hoac khong muon nhan them co dong. Chu sd hufu trai phieu goi la trai chu - dufgc hiforng mot khoan tien ldi nhat dinh bat ke ket qua hoat d6ng cong ty ldi hay 16. T iln goc cua trai phieu difgc thanh toan 1 lan khi den han. Tien lai dufgc thanh toan theo mot trong cac phifofng thufc: thanh toan ngay khi phat hanh trai phieu, thanh toan theo dinh ky, thanh toan mot ldn cung vdi tien goc cua trai phieu. - Trai phieu Ngan hang: La trai phieu do cac Ngan hang thifcfng mai phat hanh de huy dong von qua sif cho phep cua Ngan hang Trung ifo'ng. • Gia tri cac loai chufng khoan dau tif phai difgc ghi so theo gia thifc te mua chufng khoan (gia goc) Gia goc = Gia mua + Chi phi dau tif (hoa hong moi gidi, le phi,...) • Cuo'i nien do ke toan, neu gia thi trifdng cua chufng kho&n bi giam xuong thap han gia goc, ke toan phai lap dif phong giam gia dau tif chufng khoan. 1.2. Ke to an dau tuf CK ng&n h an 1.2.1. T a i k h o a n sit d u n g TK 121 “Dau tuf chufng khoan ngan han” - Ben Ng: Tri gia chrtng khoan dau tif ngan han mua vao hoac chuyen doi tif chufng khoan dau tuf dai han. - B en Co: Tri gia chufng khoan dau tif ngan han chuyen nhifgng, d&o han hoac difgc thanh toan. S d d u ben Ng: Tri gia chufng khoan dau tif ng^n han doanh nghiep dang nam giuf. TK 121 co 2 tai khoan cap 2: TK 1211 “Cd phieu”; TK 1212 “T r£i phieu, tin phieu, ky phieu”. 344
1.2.2. Noi d u n g vd phxitfng p h d p p h d n dnh • Mua chtfng khoan dau tu* ngan han Ncr TK 121 Theo gia goc = gia mua Co TK 111. 112, 331 + chi phi dau tuf • Dinh ky thu lai tir hoat dong d§u tiT chtfng khoan Ncf TK 111, 112: thu lai bang tien mat da nhap quy hoac tien gtfi Ngan hang Ntf TK 138 (1388): Xac dinh khoan lai se thu nhtfng chtfa thu dtftfc Ntf TK 121: Stf dung lai de bo sung chtfng khodn d&u tir Co TK 515: So lai thu dinh ky. • Trufdng htfp doanh nghiep can von va phai nhtftfng ban trtfdc han: - Neu gia nhtftfng ban > gia goc —> Lai: Ke toan hach toan khoan lai vao doanh thu hoat dong tai chinh Ntf TK 111, 112: Gia ban: Co TK 121: gia goc. Co TK 515: Lai do gia ban > gia goc. - Neu gia nhiTtfng ban < gia goc —» L6: Ke toan hach toan khoan 16 nay vao chi phi tai chinh: Ntf TK 111, 112: Gia ban Ntf TK 635: L6 do gia ban < gia goc. Co TK 121: gia goc. • Chi phi phat sinh (hoa hong, moi gidi, le phi...) khi nhiTtfng ban dtftfc hach toan vao chi phi hoat dong tai chinh. Ntf TK 635 Co TK 111, 112, 141. • Khi thanh toan trai phieu den han: Ntf TK 111, 112: So tien nhan dtftfc khi thanh toan trai phieu den han Co TK 121: gia goc Co TK 515: Lai nh^n dtftfc khi dao han (lieu co) 1.3. Ke toan d au tu" chufng khoan dai han 1.3.1. Tdi k h o d n silt d u n g Ke toan dau ttf dai han khac stf dung TK 228 “Ddu ttf dai han khac”. Ket cau tai khoan nay nhtf sau: Ben N o: Gia tri thtfc te cac khoan d&u ttf dai han khac tang. B en Co: Gia tri thtfc te cac khoan dau tuf dai han khac giam. So d u ben N o: Gia tri thtfc te cac khoan dau ttf dai han khde hien co cua doanh nghiep. Tai khoan 228 co 3 tai khoan cap 2: 345
- Tai khoan 2281 - Co phieu: Phan anh gia tri hien co va tinh hinh bien dong cua c&c loai co phieu diu tuf dai han hoac gop von ma doanh nghiep nam giuf it hern 20% quyen bieu quyet cr doanh nghiep khac. - Tai khoan 2282 - Trai phieu: Phan anh gia tri hien co va tinh hinh bi£n dong cua cac loai trai phieu dau ttf dai han cua doanh nghiep. - Tai khoan 2283 - Dau tu" dai han khac: Phan anh gia tri hien co va tinh hinh bien dong cua von cho vay hoac dau tuf dai han khac cua doanh nghiep. 1.3.2 N oi d u n g va phUctng p h a p p h a n a n h (1) Khi doanh nghiep mua cd phieu hoac gop von vao dcm vi khac (dutfi 20% quyen bieu quyet), ke toan ghi: Nor TK 228 Co TK 111, 112,... (2) Khi mua trai phieu can cuf vao chufng tif chi tien va trai phieu da mua, ghi: Nor TK 228 Co TK 111, 112,... (3) Neu lai trai phieu, co tufc, lai nhuan dtfcrc nhan dinh ky, ke toan phan anh: No’ TK: 111, 112; hoac 131 (neu chu'a nhan). hoac Nof TK 228 (neu bo sung vao von). Co TK 515 (4) Khi thanh toan trai phieu den han, ke toan ghi: No TK 111, 112 Co TK 228 —> Sd tien goc Co TK 515 Tien lai (5) Khi thanh toan trai phieu trifdc han hoac ban trai phieu, ke todn ghi: No TK 111,112 No TK 635 —> Chenh lech gia ban < giagoc hoac Co TK 515 —> Chenh lech gia b&n > gia goc Co TK 228 gia goc. (6) Khi chuyen doi chufng khoan d&u tu dai han thanh chufng khoan dau ttf ngan han, ghi: Ng TK 121 Co TK 228 (7) Cac khoan chi phi lien quan den hoat dong dau tuf dai han khac phat sinh, ke toan ghi: Ncr TK 635 Co TK 111, 112 346
Sd do 1: 111,112,331,... 121 111,112 Vi du: 1. Mua 500 co phieu co menh gia 100.000/cp va tra = TGNH 2. Ban 200 co phieu, gia goc la 100.000/cp, gia ban la 105.000/cp va thu = ti§n mat. 3. Ban 100 co phieu, gia goc la 108.000/cp, gia ban ’ila 90.000/cp va thu = TGNH Cac NVKT tren dUcfc dinh khoan nhu sau: (1) No TK 121 (1211): 500 x 100.000 Co TK 112 (1121): 500 xlOO.OOO (2) Nd TK 111 (1111): 200 x 105.000 Co TK 121 (1211): 200 x 100.000 Co TK 515: 200 x 5000 (3) No TK 112 (1121): 100 x 90.000 No TK 635: 100 x 18.000 Co TK 121 (1211): 100 x 108.000 Sff 2; 515 111,1.12,131 Thu lai dinh kjf tii hoat dong dau tu chufng khoan ng^n han Lai ------------------------------------- Thanh toan trai phieu 121 (ngan han) den han Gia goc 347
Sd do 3: , 111 112 228 Khi mua cd phieu hoSc gop von vao dan vj khac (chiem di/6i 20% quyen bieu quyet) Khi mua trai phieu (dai han) Stf do 4: 515 111,112,131 Nhap ve Lai trai phieu, co Me, ldi nhuan dugc nhan dinh ky 228 bo sung von gop 2. KE TOAN DAU T tf VAO CONG TY CON Khoan dau tif vao cong ty con bao gom: (1) Cd phieu doanh nghiep la chufng chi xac nhan von gop cua cong ty me vao cong ty con hoat dong theo loai hinh cong ty cd phan. Cd phieu co the gom cd phieu thifdng, cd phieu tfu dai. Cong ty me la chu sd hufu cd phieu thifdng tai Cong ty con c6 quyen tham gia Dai hoi cd dong, co the ufng cuf va bau cuf vao Hoi ddng quan tri, co quyen bieu quyet cac van de quan trong ve sufa ddi, bd sung dieu le, phufang an kinh doanh, phan chia lgi nhuan theo quy dinh trong dieu le hoat dong cua doanh nghiep. Cong ty me la chu sd hufu cd phieu dugc hifdng cd ttfc tren ket qua hoat dong kinh doanh cua cong ty con, nhifng dong thdi chu sd hufu cd phieu cung phai chiu rui ro khi cong ty con thua 16, giai the (hoac pha san) theo dieu le ciia doanh nghiep va Luat pha san doanh nghiep. (2) Khoan dau tif von v&o cong ty con hoat dong theo loai hinh cong ty Nha mfdc, cong ty TNHH mot thanh vien, cong ty cd phan Nha mfdc va cac loai hinh doanh nghiep khac. 2.1. Mpt so" quy dinh ve ke to an dau tif vao c a c con g ty con (1) Von dau tif vao cong ty con phai difgc phan anh theo gia goc, bao gom gia mua cong (+) cac chi phi mua (neu co), nhuf: Chi phi moi gidi, giao dich, le phi, thue va phi Ngan hang... (2) Ke to&n phai md sd chi tiet theo doi khoan dau tuf vao tifng cong ty con theo menh gia, gia thifc te mua cd phieu, chi phi thifc te dau tif vao cac cong ty con... 348
(3) Phai hach todn ddy du, kip thdi cdc khoan thu nhap til cong ty con (lai co phieu, lai kinh doanh) cua ndm tai chinh vao bdo cdo tai chinh rieng ciia cong ty me. Co tufc, lai nhuan duac chia tuf cong ty con duac hach todn vao doanh thu hoat dong tai chinh hang nam cua cong ty me. 2.2. Tai k h oan stif d un g Ke todn dau tu vao cdc cong ty con sit dung Tai khoan 221 - Dau tu vao cong ty con. Ket cau tai khoan nay nhu sau: B en Ng: Gid tri thuc te cdc khoan dau tu vao cong ty con tdng. B en Co: Gia tri thuc te cac khoan dau tu vao cong ty con giam. S d d u ben N g: Gid tri thuc te cac khoan dau tu vao cong ty con hien co cua cong ty me. Tai khoan 221 - Ddu tu vao cong ty con, co 2 tai khoan cap 2: - Tai khoan 2211 - Dau tu co phieu: Phan anh gid tri hien co va tinh hinh bien dong cua cdc loai co phieu dau tu vao cong ty con cua cong ty me. - Tai khoan 2212 - Ddu tu khac: Phan anh gid tri hien co va tinh hinh bien dong cua cdc loai dau tu khac vao cong ty con ciia cong ty me. 2.3. Npi dung va phufdng phap phan anh (1) Khi cong ty me mua co phieu hoac dau tu vao cong ty con bang tien theo cam ket gop von ddu tu, hoac mua khoan ddu tu tai cong ty con, cdn cuf vao khoan tien thuc te dau tu vao cong ty con, ghi: Na TK 221 - Dau tu vao cong ty con Co TK 111 - T iln mat; hoac Co TK 112 - Tien gufi Ngan hang Co TK 341 - Vay dai han. Dong thdi md so chi tiet de theo doi tufng loai co phieu theo menh gid (neu ddu tu vdo cong ty con bdng mua co phieu ciia cong ty con). (2) Neu co chi phi phdt sinh ve thong tin, moi gidi, giao dich mua, bdn trong qud trinh mua co phi§u, hodc thuc hifen dau tUvdo congty con, ghi: Na TK 221 - Dau tu vao cong ty con Co cdc TK 111, 112,... (3) Trudng hap chuyen khoan dau tu vao cong ty lien ket, lien doanh, cong cu tai chinh thanh khoan dau tu vao cong ty con, ghi: Na TK 221 - Dau tu vdo cong ty con Co TK 222 - Von gop lien doanh Co TK 223 - Dau tu vao cong ty lien ket Cd TK 228 - Dau tu dai han khde Cd TK 121 - Dau tu chufng khodn ngan han. 349
(4) Cuoi n&m ta i chinh nhan dufgc thong bao chia co ttfc, lai kinh doanh, hoac nhan difgc tien ve cac khoan lai dufcfc chia tit cong ty con, ghi: Ncf TK 111, 112 Ng TK 131 - Phai thu khach hang; hoac Ng TK 221 - Dau tif vao cong ty con (Trufrng hcfp lai dirge chia de lai tang von dau tif vao cong ty con - neu co) Co TK 515 - Doanh thu hoat dong tai chlnh. (5) Khi chuyen doi khoan dau tif vao cong ty con thanh khoan dau tif vao cong ty lien ket, hoac trd thanh khoan dau tuf la cong cu tai chlnh, ghi: Ncf TK 121 - Dau tif chufng khoan ngan han Ng TK 223 - Dau tuf vao cong ty lien ket Ng TK 228 - Dau tif dai han khac Co TK 221 - Dau tif vao cong ty con. (6) Khi thu hoi, thanh ly von dau tif vao cong ty con, phat sinh 16 ve thu hoi von dau tif, ghi: Na cac TK 111, 112 Ncf TK 131 - Phai thu khach hang Ng TK 635 - Chi phi tai chlnh (doi vdi cac khoan 16 dau tif khong the thu hoi) Co TK 221 - Dau tif vao cong ty con. (7) Khi thu hoi, thanh ly von dau tif vao cong ty con, phat sinh lai ve thu hoi von dau tif, ghi: Ng cac TK 111, 112 Ng TK 138 - Phai thu khac Co TK 221 - Dau tif v&o cong ty con Co TK 515 - Doanh thu hoat dong tai chlnh (doi vdi cac khoan chenh lech lai dau tif thu hoi) (8) Khi cong ty me gop von vao cong ty con bkng cac loai tai san difdi dang hien vat (hang ton kho, TSCD) thi ke toan phan anh nhif sau: - Neu gia tri ghi so < gia difgc dnah gia lai: Ng TK 224- giA danh gia lai Ng TK 214 - Gia tri hao mon Co TK 211, 213, 217 - Nguyen gia Co TK 711 - Chenh lech Hoac Ng TK 221 - Gia danh gia lai Co TK 152, 153... - Gia xuat kho Co TK 711 - Chenh lech 350
- Neu gia tri ghi so > Gia dtfo'c danh gia lai Ng TK 211 - Gia danh gia lai Ng TK 214 - Gia tri hao mon Nq TK 811- Chenh lech Co TK 211, 213, 217 - Nguyen gia Hoac Nq TK 211 - Gia danh gia lai Nor TK 811 - Chenh lech Co Tk 152, 153,... - Gia xuat kho 3. KE TOAN CAC KHOAN DAU T l/ VAO CONG TY L IE N K ET 3.1. K h ai niem - Cong ty lien ket la cong ty ma trong do nha dau ttf co anh htfcfng d&ng ke nhtfng khong phai la cong ty con hoac la cong ty lien doanh cua nha dau ttf. Dtfcfc coi la anh htfcfng dang ke khi nha dau ttf co quyen tham gia vao viec dtfa ra cac quyet dinh ve chinh sach tai chinh va hoat dong ciia ben nhan dau ttf nhtfng khong kiem soat cac chinh sach do. Nha dAu ttf co anh htfcfng dang ke khi nim giuf trtfc tiep hoac gi&n tiep thong qua cac cong ty con It nhat 20% quyen bieu quyetciia ben nhan d&u ttf, trif khi co quy dinh hoac thoa thuan khac. Nha dau ttf co anh htfdng dang ke dtfgc bieu hien thong qua 1 hoac cac trtfcfng hop sau: - Co dai dien trong hoi dong quan tri hoac cap quan tri ttfcfng dtfong cua cong ty lien ket - Co quy§n tham gia vao qua trinh hoach dinh chinh sach - Co cac giao dich quan trong gitfa nha dau ttf va ben nhan dau ttf - Co stf trao doi ve can bo quan ly - Co stf cung cap thong tin ky thuat quan trong 3.2, M pt so quy dinh lien quan den khoan dau tuf vao con g ty lien k e t - Viec ke toan khoan dau til vao COllg ty lion klTt khi lap va trinh bay bao cao tai chinh rieng ciia nha dau ttf dtfgc thtfc hien theo phtfang phdp gia goc. - Gia goc ciia khoan dau ttf vao cong ty lien ket bao gom phan von gop hoac gia thtfc te mua khoan dau ttf cong (+) cac chi phi mua (neu co), nhtf chi phi moi gidi, giao dich, thue, phi, le phi... - Trtfdng hgp gop von vao cong ty lien ket b&ng TSCD, vat ttf, hang hoa thi gia goc khoan dAu ttf dtfgc ghi nhan theo gia tri dtfgc cac ben gop von thong nhat dinh gia. Khoan chenh lech gitfa gia tri ghi so ciia TSCD, vat ttf, hang hoa va gia tri danh gia lai dtfgc ghi nhan va xuf ly nhtf sau: 351
+ Khoan chenh lech ldn han giufa gia danh gia lai va gia tri ghi s6 cua vat tif, hang hoa dugc hach toan vao thu nhap khac; Khoan chenh lech nho hcfn giufa gia danh gia lai va gia tri ghi so cua vat tif, h&ng hoa difgc hach toan vao chi phi khac; + Khoan chenh lech ldn hcfn giifa gia danh gia lai va gia tri con lai cua TSCD difgc hach toan toan bo vao thu nhap khac; Khoan chenh lech nho hcfn gitfa gia danh gia lai va gia tri con lai cua TSCD difgc hach toan toan bo vao chi phi khac; - Khi ke to&n khoan dau tif vao cong ty lien ket theo phifcfng phap gia goc, gia tri khoan dau tif khong dufgc thay doi trong suot qua trinh dau tif, trif trifdng hgp nha dau tif mua them hoac thanh 1 y (toan b6 hoac mot phan) khoan dau tif do hoac nhan difgc cac khoan lgi ich ngoai lgi nhuan difgc chia. - Ke toan phai md so ke toan chi tiet theo doi gia tri khoan dau tif vao tifng cong ty lien ket. - TCr thdi diem nha dau tif khong con difgc coi la co anh hifdng dang ke doi vdi cong ty lien ket, nha dau tif phai ket chuyen gia tri ghi sd cua khoan dau tif vao cong ty lien ket sang cac tai khoan khac co lien quan. 3.3. T ai k h oan suf dung Ke toan dau tif vao cong ty lien ket suf dung Tai khoan 223 - Dau tif vao cong ty lien ket. Ket cau cua tai khoan nay nhif sau: B en Ng: Gia goc khoan dau tif tang; B en Co: - Gia goc khoan dau tif giam do thu difgc cac khoan lgi Ich ngoai lgi nhuan difgc chia; - Gid goc kho&n dau tif giam do ban, thanh ly toan bo hoac mot phan khoan dau tif; So du ben No: Gid goc khoan dau tif vao cong ty lien ket hien dang nam giuf cuoi ky. 3.4. Npi dung va phifcfng phap phan anh 1- Khi dau tif vao cong ty lien ket difdi hinh thufc mua co phieu hoac gop von bang tien, can cuf vao so tien thifc t£ chi, nha dau tif ghi: Ng TK 223 - Dau tif vao cong ty lien ket Co cdc TK 111, 112. 2- Trifdng hgp nha dau tif da nam giuf mot khoan dau tif du’di 20% quyen bieu quyet vao mot cong ty xac dinh, khi nha dau tif mua them co phieu hoac g6p them von vao cong ty dd de dat difgc dieu kien co anh hufdng dang ke doi vdi ben nhan dau tif, nha dau tuf ghi: 352
Ng TK 223 - Dau tu vao cong ty lien ket Co TK 228 - Dau tu dai han khac (toan bo khoan dau tu dudi 20%) Co TK 111, 112,... 3- Khi dau tu vao cong ty lien ket dudi hinh thufc chuyen ng thanh von co phan (chuyen trai phieu co the chuyen doi hoac khoan cho vay thanh vonco phan), can cuf vao thoa thuan giufa nha dau tu va cong ty lien ket vegia tri thuc te cua khoan ng dugc chuyen thanh vdn cd plh&n, ghi: Ng TK 223 - Dau tu vao cong ty lien ket (Gia tri khoan ng dtugc chuyen thanh von co phan); Ng TK 635 - Chi phi tai chinh (Neu gia tri khoan ng 16n hcfn gia tri von cd phan) Co TK 128 - Dau tu ngan han khac Co TK 228 - Dau tu dai han khac hoac Co TK 515 - Doanh thu hoat dong tai chinh (Neu gia tri khoan ng nho hcfn von co phan). 4. Khi dau tu vao cong ty lien ket bang vat lieu, hang hoa thi can cuf vao gia tri dugc danh gia lai de ghi: Ng TK 223 —» Gia dugc danh gia lai No' TK 811 —> Chenh lech gia xuat kho > gia dugc danh gia lai Co TK 152, 156,... -» Gia xuat kho hoac: Ng TK 223 Co TK 711 —> Chenh lech gia xuat kho < gia dugc danh gia lai Co TK 152, 156,... Neu dau tu vao cong ty lien ket bang TSCD, ke todn se ghi: Ng TK 214 —> Gia tri hao m6n Ng TK 223 -> Gia dufgc dinh gia lai Ng TK 811 —> Chenh lech gid tri con lai > gid dugc danh gia lai Co TK 211 (213)—» Nguyen gia Con neu gia tri con lai < gia dugc danh gia lai thi chenh lech dugc ghi Co TK 711. 5. Khi dugc chia cd tu'c hoac lgi nhuan tif cong ty lien ket, ke toan se ghi: Ng TK 131 (hoac 111, 112) —> Neu nhan ve de suf dung Ng TK 223 —> Neu nhan bang cd phieu Co TK 515 353
6. Khi nhugng ban hoac thanh ly khoan dau tu v&o cong ty lien ket, ke toan se ghi: - Neu gia goc > gia bdn (16) Ng TK 111, 112,... Ng TK 635 —> Chenh lech gia goc > Gia ban Co TK 223 -> Gia goc - Neu gia goc < gia ban (lai) Ng TK 111, 112,... Ng TK 635 —» Chenh lech gia goc < Gia ban Co TK 223 -> Gia goc 7. Cac khoan chi phi phuc vu cho viec thanh ly, nhap ban, ke toan se ghi: Ng TK 635 Ng TK 133 Thue GTGT (neu co) Co TK 111, 112,... 4. KE TOAN HOAT D 0 N G LIEN DOANH 4.1. H oat dong lien doanh dtfcfc dong kiem so a t bofi c a c ben gop von lien doanh Hoat dong kinh doanh dugc dong kiem soat la hoat dong cua mot so lien doanh dugc thifc hien bang cach suf dung tai san va nguon life khac cua cac ben gop von lien doanh ma khong thanh lap mot ca sd kinh doanh mdi. M6i ben gop von lien doanh tuf quan ly va suf dung tai san ciia minh, chiu trach nhiem ve cac nghia vu tai chlnh va cac chi phi phat sinh trong qua trinh hoat dong. 4 .1 .1 . Mot so quy d in h ch u n g a) Hgp dong hgp tac kinh doanh dudi hinh thufc hoat dong kinh doanh dong kiem so&t la hoat dong lien doanh khong thanh lap mot ccf sd kinh doanh mdi. Cac ben lien doanh co nghia vu va dufgc hufdng quyen lgi theo thoa thuan trong hgp d6ng. Hoat dong cua hgp dong lien doanh dugc cac ben gop von thifc hien cung vdi cac hoat dong kinh doanh thong thudng khac ciia tifng ben. b) Hgp dong hgp t&c kinh doanh quy dinh cac khoan chi phi phat sinh rieng cho hoat dong kinh doanh dong kiem soat do moi ben lien doanh bo ra thi ben do phai ganh chiu; Doi vdi cac khoan chi phi chung (neu co) thi can cuf vao cac thoa thuan trong hgp dong de phan chia cho cac ben gop von. c) Cac ben tham gia lien doanh phai md so ke toan de ghi chep va phan anh trong bao cdo tai chlnh cua minh cac noi dung sau day: + Tai san gop von lien doanh va chiu sU kiem soat cua ben gop von lien doanh; 354
+ Cac khoan ntf phai tra phai ganh chiu; + Doanh thu dtftfc chia tif viec ban hang hoac cung cap dich vu cua lien doanh; + Chi phi phai ganh chiu. d) Khi ben lien doanh co phat sinh chi phi chung phai md sd ke toan de ghi chep, tap htfp toan bo cac chi phi chung do. Dinh ky c&n cuf vao cac thoa thuan trong htfp dong lien doanh ve viec phan bd cac chi phi chung, ke toan lap Bang phan bd chi phi chung (Bieu so" 04), diftfc cac ben lien doanh xac nhan, giao cho moi ben giuf mot ban (ban chinh). Bang phan bd chi phi chung kem theo cac chufng tuf goc htfp phap la can cuf de mdi ben lien doanh ke toan chi phi chung dUtfc phan bd tuf htfp dong. d) Trudng htfp htfp dong lien doanh quy dinh chia san pham, dinh ky theo thoa thuan trong htfp dong lien doanh, cac ben lien doanh phai lap Bang phan chia san pham (Bieu sd 05) cho cac ben gop von va duftfc cac ben xac nhan sd ltftfng, quy cach san pham diftfc chia tif htfp dong, giao cho mdi ben giuf mot ban (ban chinh). Mdi khi thifc giao san pham, cac ben lien doanh phai lap Phieu giao nhan san pham (hoac phieu xuat kho) lam 2 ban, giao cho mdi ben giuf mot ban. Phieu giao nhan san pham la can cuf de cac ben lien doanh ghi sd ke toan, theo doi va la can cuf thanh ly htfp dong. 355