Đánh giá kết quả phẫu thuật điều trị chứng táo bón do sa trực tràng kiểu túi

ÑAÙNH GIAÙ KEÁT QUAÛ PHAÃU THUAÄT ÑIEÀU TRÒ CHÖÙNG TAÙO BOÙN<br /> DO SA TRÖÏC TRAØNG KIEÅU TUÙI<br /> Nguyeãn Ñình Hoái*, Döông Phöôùc Höng*, Nguyeãn Vaên Haäu*, Traàn Vaên Phôi*,<br /> Nguyeãn Trung Tín*, Nguyeãn Hoaøng Baéc*<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Ñaët vaán ñeà: Sa tröïc traøng kieåu tuùi laø tình traïng thoaùt vò thaønh tröôùc tröïc traøng vaøo aâm ñaïo. Ñeå xaùc<br /> ñònh thöông toån naøy caàn phaûi coù phöông tieän chaån ñoaùn hình aûnh laø X quang tröïc traøng hoaït ñoäng. Veà<br /> ñieàu trò, caàn ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò qua caùc phöông phaùp phaãu thuaät: phuïc hoài thaønh sau aâm ñaïo baèng<br /> maûnh gheùp, khaâu phuïc hoài cô naâng haäu moân qua tröïc traøng.<br /> Phöông phaùp: -Tieâu chuaån choïn beänh: caùc beänh nhaân ñeán khaùm ôû khoa haäu moân coù trieäu chöùng<br /> khoù ñi caàu, thaêm aâm ñaïo phaùt hieän tuùi sa tröïc traøng vaøo aâm ñaïo. -Xaùc ñònh chaån ñoaùn vôùi X quang tröïc<br /> traøng hoaït ñoäng. -Ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò cuûa 2 phöông phaùp phaãu thuaät: phuïc hoài thaønh sau aâm ñaïo<br /> baèng maûnh gheùp, khaâu phuïc hoài cô naâng haäu moân qua tröïc traøng.<br /> Keát quaû: Töø 19/03/2004 ñeán 30/11/2004: 56 ca chaån ñoaùn vaø phaãu thuaät sa tröïc traøng kieåu tuùi qua<br /> laâm saøng vaø X quang tröïc traøng hoaït ñoäng, löùa tuoåi maéc beänh töø 19 ñeán 84 tuoåi, 26 ca ôû löùa tuoåi thanh<br /> nieân, 18 ca chöa sanh ñeû, 13 ca sanh treân 3 laàn, 25 ca sanh 1-2 con. 36 ca phaãu thuaät phuïc hoài thaønh sau<br /> aâm ñaïo baèng maûnh gheùp, 19 khaâu phuïc hoài cô naâng haäu moân qua tröïc traøng. Bieán chöùng sau moå: 1 ca roø<br /> tröïc traøng aâm ñaïo, 1 ca chaûy maùu sau moå 2 tuaàn. Keát quaû toát, caûi thieän ñöôïc trieäu chöùng khoù ñi caàu 23<br /> ca/23 ca ñeán taùi khaùm.<br /> Keát luaän: X quang tröïc traøng hoaït ñoäng laø phöông tieän chaån ñoaùn chính xaùc thöông toån sa tröïc<br /> traøng kieåu tuùi. Phaãu thuaät phuïc hoài thaønh sau aâm ñaïo baèng maûnh gheùp, khaâu phuïc hoài cô naâng haäu moân<br /> qua tröïc traøng cho keát quaû toát, ít bieán chöùng.<br /> <br /> SUMMARY<br /> ASSESSMENT OF SURGICAL MANAGEMENT<br /> FOR CONSTIPATION DUE TO RECTOCELE<br /> Nguyen Dinh Hoi, Duong Phuoc Hung, Nguyen Van Hau, Tran Van Phoi, Nguyen Trung Tin,<br /> Nguyen Hoang Bac * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 10 – 16<br /> <br /> Introduction: Rectocele is hernia of the anterior rectal wall into the vagina. Defecography is the<br /> Xray method to evaluate this defect. Assessment of two surgical approaches: transperineal-vaginal mesh<br /> graft and transanal myorrhaphy for surgical repair.<br /> Methods: Criteria for surgery include the patients who had difficult evacuation and rectocele in the<br /> vagina during digital examination. Evaluate of rectocele by defecography Assessment of two surgical<br /> approaches: transperineal-vaginal mesh graft and transanal myorrhaphy for surgical repair.<br /> Results Since March 19,2004 to November 30, 2004, of the 56 patients who had rectocele were<br /> evaluated by defecography and surgical repaired, the age from 19 to 84; 18 patients who have not childbearing yet, 13 patients who had more three times of child-birth, 25 patients who had from 1 to 2 times of<br /> child-birth; 36 patients who had transperineal-vaginal mesh graft, 19 patients who had trans-anal<br /> * Beänh vieän Đại học Y Dược TPHCM<br /> <br /> 10<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> myorrhaphy. 1 patients who had recto-vagina fistula, 1 bleeding two-weeks post-operation. Excellent<br /> result, improve the evacuation in 23 cases / 23 cases who had visited the office.<br /> Conclusion Transperineal-vaginal mesh graft and transanal myorrhaphy for surgical repair of<br /> rectocele improve the difficult evacuation, good result and less complications<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> <br /> KEÁT QUAÛ<br /> <br /> Sa tröïc traøng kieåu tuùi (rectocele) laø tình traïng<br /> thoaùt vò thaønh tröôùc tröïc traøng vaøo aâm ñaïo. Beänh<br /> thöôøng thaáy ôû ngöôøi phuï nöõ sanh ñeû nhieàu laàn, hôn<br /> 40% phuï nöõ sanh ñeû nhieàu coù khoái sa tröïc traøng kieåu<br /> tuùi lôùn hôn 1cm. Tuy nhieân cuõng coù nhieàu beänh nhaân<br /> coù sa tröïc traøng kieåu tuùi nhöng khoâng coù trieäu chöùng.<br /> Khi ngöôøi phuï nöõ bò sa tröïc traøng kieåu tuùi ñeán khaùm<br /> phuï khoa, baùc só haàu nhö khoâng ñeå yù ñeán trieäu chöùng<br /> ôû haäu moân tröïc traøng. Ngöôïc laïi, khi caùc phuï nöõ naøy<br /> ñeán khaùm haäu moân tröïc traøng thì caùc baùc só khoâng<br /> quan taâm ñeán caùc trieäu chöùng ôû aâm ñaïo3.<br /> <br /> Trong thôøi gian 8 thaùng töø 19/03/2004 ñeán<br /> 30/11/2004, chuùng toâi thöïc hieän phaãu thuaät cho 56 ca<br /> sa tröïc traøng kieåu tuùi (chæ coù ôû giôùi nöõ), keát quaû nhö<br /> sau:<br /> <br /> Do coù nhieàu baøn caõi veà thöông toån naøy, neân caàn<br /> phaûi coù caùc phöông tieän chaån ñoaùn hình aûnh ñeå<br /> chöùng minh. Khoa haäu moân tröïc traøng BVÑHYD<br /> TPHCM ñaõ thöïc hieän phöông phaùp chuïp X quang<br /> tröïc traøng hoaït ñoäng (Cinedefecography) ñeå chöùng<br /> minh thöông toån sa tröïc traøng kieåu tuùi.<br /> <br /> MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU<br /> -Phöông phaùp chuïp X quang tröïc traøng hoaït<br /> ñoäng trong phaùt hieän sa tröïc traøng kieåu tuùi.<br /> <br /> Tuoåi<br /> 15-30 t<br /> <br /> 13<br /> <br /> 31-45 t<br /> <br /> 26<br /> <br /> 45-60 t<br /> <br /> 14<br /> <br /> >60 t<br /> <br /> 3<br /> <br /> Tieàn söû saûn khoa sanh qua ñöôøng töï<br /> nhieân<br /> 0<br /> <br /> 18<br /> <br /> 1 laàn<br /> <br /> 13<br /> <br /> 2 laàn<br /> <br /> 12<br /> <br /> 3 laàn<br /> <br /> 5<br /> <br /> 4 laàn<br /> <br /> 5<br /> <br /> >4 laàn<br /> <br /> 3<br /> <br /> Tieàn söû taùo boùn<br /> < 1 naêm<br /> <br /> 10<br /> <br /> -Ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò phaãu thuaät beänh sa<br /> tröïc traøng kieåu tuùi.<br /> <br /> 1-3 naêm<br /> <br /> 20<br /> <br /> 3-6 naêm<br /> <br /> 11<br /> <br /> PHÖÔNG PHAÙP<br /> <br /> 6-9 naêm<br /> <br /> 3<br /> <br /> >9 naêm<br /> <br /> 12<br /> <br /> -Tieâu chuaån choïn beänh: caùc beänh nhaân ñeán<br /> khaùm ôû khoa haäu moân coù trieäu chöùng khoù ñi caàu<br /> (phaûi raën nhieàu, caûm giaùc ñi caàu khoâng heát phaân,<br /> caûm giaùc khoù chòu ôû vuøng aâm ñaïo vaø taàng sinh moân,<br /> phaûi uoáng thuoác xoå hay duøng tay moùc phaân ...), thaêm<br /> aâm ñaïo phaùt hieän tuùi sa tröïc traøng vaøo aâm ñaïo.<br /> <br /> Trieäu chöùng khoù ñi caàu: taát caû 56 beänh<br /> nhaân ñeàu coù ít nhaát 2 trieäu chöùng theo<br /> tieâu chuaån Rome II<br /> Caûm giaùc ñi caàu khoâng heát phaân<br /> <br /> 53/56<br /> <br /> Phaûi raën nhieàu khi ñi caàu<br /> <br /> 52/56<br /> <br /> -Xaùc ñònh chaån ñoaùn vôùi X quang tröïc traøng hoaït<br /> ñoäng. Ñaùnh giaù keát quaû theo phaân loaïi Marti (7)<br /> <br /> Naëng vuøng taàng sinh moân<br /> <br /> 45/56<br /> <br /> Phaûi moùc phaân khi ñi caàu<br /> <br /> 12/56<br /> <br /> -Ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò cuûa 2 phöông phaùp<br /> phaãu thuaät (phuïc hoài thaønh sau aâm ñaïo baèng maûnh<br /> gheùp, khaâu phuïc hoài cô naâng haäu moân qua tröïc<br /> traøng) döïa treân söï caûi thieän trieäu chöùng khoù ñi caàu.<br /> <br /> Phaûi bôm thuoác môùi ñi caàu ñöôïc<br /> <br /> 9/56<br /> <br /> Phaûi uoáng thuoác xoå<br /> <br /> 27/56<br /> <br /> Ñi caàu < 3 laàn /tuaàn<br /> <br /> 27/56<br /> <br /> 11<br /> <br /> Thaêm tröïc traøng phaùt hieän tuùi phoàng<br /> vaøo aâm ñaïo<br /> 56/56 ca<br /> X quang tröïc traøng hoaït ñoäng<br /> Keát quaû X quang ñeàu coù hình aûnh tuùi sa tröïc<br /> traøng vaøo aâm ñaïo. Chuùng toâi phaân loaïi keát quaû theo<br /> phaân loaïi cuûa taùc giaû Marti,<br /> -Loaïi I: Tuùi sa hình ngoùn tay hay thoaùt vò ñôn ñoäc<br /> qua vaùch tröïc traøng aâm ñaïo.<br /> -Loaïi II: Tuùi sa lôùn, giaõn vaùch tröïc traøng aâm ñaïo,<br /> nieâm maïc thaønh tröôùc tröïc traøng sa vaøo aâm ñaïo, tuùi<br /> cuøng Douglas haï thaáp, ñoâi khi coù keøm theo sa ruoät<br /> non vaøo tuùi cuøng.<br /> <br /> Marti II<br /> <br /> B/n Traàn Thò L. 44t & B/n Trònh Ngoïc C.42t<br /> <br /> -Loaïi III: Sa tröïc traøng kieåu tuùi coù keøm theo loàng<br /> tröïc traøng oáng haäu moân hay sa tröïc traøng.<br /> <br /> Marti III<br /> <br /> B/n Töø Kim L. 24t & B/n Höùa Thò H. 50t<br /> Loaïi I<br /> <br /> Loaïi II<br /> <br /> Loaïi III<br /> <br /> Baûng phaân loaïi X quang theo Marti<br /> <br /> Keát quaû X quang tröïc traøng hoaït ñoäng döïa theo<br /> phaân loaïi cuûa Marti loâ nghieân cöùu cuûa chuùng toâi:<br /> -Marti I<br /> <br /> 33 ca (59%)<br /> <br /> -Marti II<br /> <br /> 8 ca (14%)<br /> <br /> -Marti III<br /> <br /> 15 ca (27%)<br /> <br /> Ñieàu trò<br /> - Chæ ñònh phaãu thuaät: khi coù 3 yeáu toá sau<br /> Coù ít nhaát 2 trieäu chöùng taùo boùn theo tieâu chuaån<br /> Rome II<br /> Marti I<br /> <br /> B/n Hoaøng T Nguyeät A 47t & B/n Taï Thò N. 49t<br /> <br /> Tuùi phoàng to treân 3 cm<br /> Coøn söï hieän dieän tuùi phoàng ngaám baryùt sau khi<br /> raën heát<br /> - Chuùng toâi thöïc hieän moå 56 ca.<br /> - Phöông phaùp moå:<br /> Moå qua ñöôøng aâm ñaïo:<br /> - Khaâu phuïc hoài cô naâng haäu moân<br /> - Ñaët maûnh gheùp Prolene<br /> <br /> 12<br /> <br /> 27 ca<br /> <br /> 1 ca<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> - Ñaët maûnh gheùp Vicryl<br /> <br /> 9 ca<br /> <br /> hôn, daãn ñeán caêng daõn thaàn kinh vuøng chaäu gaây ra<br /> tình traïng ñi caàu maát töï chuû(7).<br /> <br /> 7 ca<br /> <br /> Veà cô cheá gaây beänh, sa tröïc traøng kieåu tuùi gioáng<br /> nhö tình traïng sa ñaùy chaäu, tuøy thuoäc nhieàu vaøo yeáu<br /> toá nguy cô veà beänh lyù thaàn kinh vaø suy yeáu cuûa moâ<br /> lieân keát1. Yeáu toá aûnh höôûng ñeán söï sa naøy tuøy thuoäc<br /> vaøo tuoåi, soá laàn sinh nôû, beùo phì, taùo boùn, coù tieàn söû<br /> phaãu thuaät vuøng chaäu, huùt thuoác vaø beänh lyù hoâ haáp<br /> maïn tính. Yeáu toá saûn khoa nhö thôøi gian sanh ñeû keùo<br /> daøi vaø cô cheá chaán thöông tröïc tieáp ñeán vaùch tröïc<br /> traøng aâm ñaïo vaø cô vuøng ñaùy chaäu, keøm theo sang<br /> chaán thaàn kinh ôû caùc cô naâng ñôõ ñaùy chaäu seõ gaây ra<br /> haäu quaû yeáu vaø daõn thaønh sau aâm ñaïo vaø thaønh tröôùc<br /> tröïc traøng. Veà phaàn caùc nhaø haäu moân hoïc thì söï thoaùt<br /> phaân khoù khaên nhö raën nhieàu vaø gaéng söùc khi ñi caàu<br /> seõ laøm ñaùy chaäu sa xuoáng vaø keùo theo sang chaán thaàn<br /> kinh vuøng ñaùy chaäu naøy4, treân 25% phuï nöõ coù tình<br /> traïng roái loaïn ñi caàu bò sa tröïc traøng kieåu tuùi(2). Caùc<br /> hieän töôïng naøy keùo daøi nhieàu naêm seõ taïo neân tình<br /> traïng sa tröïc traøng kieåu tuùi.<br /> <br /> Moå qua ñöôøng tröïc traøng:<br /> - Khaâu phuïc hoài cô naâng<br /> <br /> - Khaâu phuïc hoài cô naâng + Delorme 12 ca<br /> Keát quaû<br /> Chuùng toâi chæ theo doõi ñöôïc 23 ca /56 ca. Khoâng<br /> coù tröôøng hôïp naøo coù bieán chöùng nhieãm truøng vaø<br /> maùu tuï thaønh aâm ñaïo, caûi thieän trieäu chöùng khoù ñi<br /> caàu caû 23 ca coù taùi khaùm. Coù 2 tröôøng hôïp coù bieán<br /> chöùng sau moå laø 1 ca bò roø tröïc traøng aâm ñaïo sau moå<br /> 2 tuaàn, chuùng toâi ñaõ moå laïi keát quaû ñaõ heát roø sau 1<br /> thaùng theo doõi, 1 ca chaûy maùu qua aâm ñaïo sau moå 2<br /> tuaàn do beänh nhaân ñi ñaùnh caàu loâng vaø ñaõ ñöôïc khaâu<br /> caàm maùu, keát quaû oån ñònh khoâng chaûy maùu laïi.<br /> <br /> BAØN LUAÄN<br /> Sa tröïc traøng kieåu tuùi laø tình traïng thoaùt vò cuûa<br /> tröïc traøng qua choå yeáu cuûa vaùch tröïc traøng aâm ñaïo<br /> theo höôùng vaøo aâm ñaïo. Xaûy ra ña soá ôû phuï nöõ nhöng<br /> vaãn coù 1 soá tröôøng hôïp xaûy ra ôû phaùi nam thoaùt vò qua<br /> caân Denouvillier.<br /> Söï baát thöôøng veà cô theå hoïc cuûa vaùch tröïc traøng<br /> aâm ñaïo do nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau(7):<br /> -Söï suy yeáu vaùch tröïc traøng aâm ñaïo baåm sinh ôû<br /> phuï nöõ treû chöa sanh ñeû<br /> -Söï suy yeáu vaùch tröïc traøng aâm ñaïo maéc phaûi xaûy<br /> ra ôû phuï nöõ sau sanh ñeû vaø sang chaán<br /> ù trong luùc sanh.<br /> -Do haäu quaû cuoái cuøng cuûa söï raën quaù söùc do taùo<br /> boùn maïn tính.<br /> Khoái sa tröïc traøng kieåu tuùi caøng to daàn laø do haäu<br /> quaû cuûa söï thoaùt phaân khoù khaên, taùo boùn maïn tính.<br /> Beänh nhaân coù caûm giaùc coù khoái phoàng leân ôû aâm ñaïo<br /> vaø khoái phaân toàn taïi ôû khoái naøy ôû aâm ñaïo hay taàng<br /> sinh moân, vôùi ngoùn tay ñeø leân khoái naøy ôû aâm ñaïo vaø<br /> taàng sinh moân seõ giuùp cho sö thoaùt phaân ñöôïc deã<br /> daøng hôn. Neáu trieäu chöùng naøy keùo daøi nhieàu naêm vaø<br /> sau thôøi kyø maõn kinh, luùc ñoù thaønh aâm ñaïo vaø taàng<br /> sinh moân teo laïi, khoái sa naøy seõ daøi vaø to hôn laøm<br /> phaàn tröôùc cuûa cô voøng daõn ra. Haäu quaû laø maát töï chuû<br /> ñi caàu, moùt caàu vaø ñi caàu khaån caáp. Ngoaøi ra vieäc raën<br /> gaéng söùc keùo daøi laøm saøn chaäu daõn vaø sa xuoáng nhieàu<br /> <br /> Trong loâ nghieân cöùu cuûa chuùng toâi duø soá lieäu coøn<br /> ít nhöng ñaëc bieät coù caùc tröôøng hôïp chöa sanh ñeû qua<br /> ñöôøng aâm ñaïo vaãn coù sa tröïc traøng kieåu tuùi (18/56)<br /> (32%), xaûy ra nhieàu ôû löùa tuoåi 30-45 tuoåi laø löùa tuoåi ít<br /> ñöôïc moâ taû treân y vaên (26/56) (46%), tyû leä sanh nhieàu<br /> laàn cuõng chieám tyû leä thaáp (13/56 sanh treân 3 laàn)<br /> (23%), tyû leä sanh 1-2 laàn chieám tyû leä ca0 (25/56)<br /> (45%). Do soá lieäu coøn ít, chöa thuyeát phuïc nhöng<br /> cuõng laøm chuùng toâi chuù yù ñeán nguyeân nhaân khaùc vôùi<br /> nguyeân nhaân sanh ñeû nhieàu laàn, nhö tình traïng roái<br /> loaïn ñi caàu keùo daøi. Theo Van Dam JH vaø<br /> W.R.Schouten(11), trong baùo caùo veà sa tröïc traøng kieåu<br /> tuùi ôû Phaàn Lan, coù 89 ca töø 1988-1996 coù tuoåi trung<br /> bình 55 (35-81 tuoåi). Trong baùo caùo Van Larrhoven10<br /> 1999 coù 26 ca moå sa tröïc traøng kieåu tuùi 1990-1995 vôùi<br /> tuoåi trung bình 50 tuoåi (31-81 tuoåi).<br /> Trieäu chöùng sa tröïc traøng kieåu tuùi bao goàm trieäu<br /> chöùng cuûa haäu moân tröïc traøng vaø aâm ñaïo, ñaëc bieät ôû<br /> ngöôøi lôùn tuoåi vaø phuï nöõ sanh nhieàu. Tuy nhieân<br /> ngöôøi ta vaãn phaùt hieän sa tröïc traøng kieåu tuùi ôû caû<br /> nhöõng phuï nöõ khoâng sanh qua ngaõ aâm ñaïo. Nhöõng<br /> trieäu chöùng ñoù laø: caûm giaùc coù khoái phoàng ôû aâm ñaïo,<br /> taùo boùn, caûm giaùc ñi caàu khoâng heát phaân, caàn duøng<br /> <br /> 13<br /> <br /> tay laøm caùc ñoäng taùc ñeå deã daøng thoaùt phaân, khoâng töï<br /> chuû ñi caàu, ñau haäu moân, ñi caàu coù maùu, roái loaïn<br /> chöùc naêng tình duïc vaø ñau löng. Trong loâ beänh cuûa<br /> chuùng toâi trieäu chöùng taùo boùn laø trieäu chöùng coù treân<br /> taát caû caùc tröôøng hôïp (100%), tyû leä taùo boùn treân 3<br /> naêm 26 (46%), coù 12 tröôøng hôïp treân 10 naêm (21%).<br /> Trieäu chöùng caûm giaùc ñi caàu khoâng heát phaân (53 ca –<br /> 94%) vaø phaûi raën nhieàu khi ñi caàu (52ca-93%). Trong<br /> 56 ca coù 27 ca (48%) phaûi uoáng thuoác xoå môùi ñi caàu<br /> ñöôïc, 12 ca(21%) phaûi duøng tay ñeå giuùp cho söï thoaùt<br /> phaân vaø 9 ca (16%) phaûi bôm thuoác môùi ñi caàu ñöôïc.<br /> Nhöõng trieäu chöùng veà aâm ñaïo, aûnh höôûng ñeán hoaït<br /> ñoäng tình duïc raát khoù khai thaùc ôû beänh nhaân do tính<br /> kín ñaùo cuûa phuï nöõ Vieät Nam. Do ñoù caùc trieäu chöùng<br /> naøy khoâng thaáy xuaát hieän trong baùo caùo (nhö giao<br /> hôïp ñau, khoù khaên trong giao hôïp ...)<br /> Hieän nay chöa coù baûn tieâu chuaån trong nghieân<br /> cöùu sa tröïc traøng kieåu tuùi bôûi vì coù nhieàu ñaëc thuø caù<br /> bieät veà trieäu chöùng ôû caùc phuï nöõ. Ñaùnh giaù keát quaû<br /> phaãu thuaät cuõng raát khoù khaên do söï khoâng ñoàng nhaát<br /> trong nghieân cöùu daân cö 3. Ñaùnh giaù tình traïng sa<br /> tröïc traøng kieåu tuùi döïa treân beänh söû chi tieát cuûa trieäu<br /> chöùng vaø caùc thaêm khaùm laâm saøng vuøng chaäu vaø haäu<br /> moân, tuy nhieân ñeå ñaùnh giaù chính xaùc thöông toån<br /> phaûi döïa treân caùc phöông tieän chaån ñoaùn caän laâm<br /> saøng nhö ño caùc thoâng soá aùp löïc haäu moân tröïc traøng<br /> (anorectal manometry), sieâu aâm ñaàu doø trong loøng<br /> haäu moân (endoanal ultrasonography) vaø X quang tröïc<br /> traøng hoaït ñoäng(cinedefecography). Treân laâm saøng ñeå<br /> ñaùnh giaù khoái sa töø tröïc traøng vaøo aâm ñaïo, ta phaûi<br /> khaùm khi beänh nhaân ñang raën gaéng söùc ôû tö theá ngoài<br /> xoãm hay ñöùng. Ño khoái sa vaøo aâm ñaïo phaûi döïa treân<br /> moác laø veát tích maøng trinh, ví duï nhö sa tröïc traøng<br /> kieåu tuùi ñoä 1 laø phaàn xa khoái phoàng treân thaønh sau<br /> aâm ñaïo laø > 1cm treân moác maøng trinh vaø ñoä 4 laø<br /> khoái phoàng chieám heát chieàu daøi thaønh sau aâm ñaïo.<br /> Theo Kevin coù 8% sa tröïc traøng kieåu tuùi khoâng phaùt<br /> hieän ñöôïc treân khaùm laâm saøng vaø 4% treân X quang<br /> ñaïi traøng hoaït ñoäng(5). Trong 56 ca cuûa chuùng toâi ñeàu<br /> phaùt hieän ñöôïc sa tröïc traøng kieåu tuùi tröôùc khi laøm X<br /> quang tröïc traøng hoaït ñoäng, kích thöôùc khoái sa naøy<br /> ñeàu treân 3 cm. Do ñoù neáu chuùng ta hoûi beänh söû coù<br /> caùc trieäu chöùng nhö taùo boùn > 1 naêm, phaûi raën nhieàu<br /> <br /> 14<br /> <br /> khi ñi caàu, caûm giaùc ñi caàu khoâng heát phaân, phaûi<br /> duøng thuoác hay thuû thuaät môùi ñi caàu ñöôïc, caûm giaùc<br /> naëng khoù chòu ôû aâm ñaïo hay taàng sinh moân thì ta<br /> phaûi thaêm khaùm haäu moân ñeå phaùt hieän khoái sa naøy<br /> vaø göûi beänh nhaân ñi laøm X quang tröïc traøng hoaït<br /> ñoäng ñeå chöùng minh thöông toån treân hình aûnh moät<br /> caùch khaùch quan.<br /> -X quang tröïc traøng hoaït ñoäng: giuùp ta xaùc ñònh<br /> thöông toån sa tröïc traøng kieåu tuùi döïa treân: kích thöôùc<br /> vaø vò trí cuûa khoái phoàng vaøo aâm ñaïo, söï troáng ñi cuûa<br /> khoái phoàng sau khi ñi caàu, söï sa thaáp cuûa taàng sinh<br /> moân, loàng trong tröïc traøng vaø daáu hieäu X quang cuûa<br /> söï taéc ngheûn khoái phaân. Kích thöôùc cuûa khoái sa tröïc<br /> traøng kieåu tuùi ñöôïc ño baèng chieàu saâu cuûa khoái phoàng<br /> so vôiù ñieåm moác laø ñöôøng thaúng ñi doïc thaønh tröôùc<br /> cuûa tröïc traøng. Ngaøy nay vaãn coøn nhieàu tranh caûi ñaày<br /> maâu thuaån veà söï töông quan giöõa kích thöôùc vaø trieäu<br /> chöùng cuûa sa tröïc traøng kieåu tuùi, coù tröôøng hôïp khoái<br /> phoàng raát to treân X quang ñaïi traøng hoaït ñoäng nhöng<br /> trieäu chöùng laïi raát ngheøo naøn vaø ngöôïc laïi. Chuùng toâi<br /> tieán haønh chuïp X quang tröïc traøng hoaït ñoäng cho taát<br /> caû beänh nhaân ñeán khaùm coù trieäu chöùng khoù ñi caàu<br /> >1 naêm vaø treân laâm saøng phaùt coù tuùi sa tröïc traøng<br /> vaøo aâm ñaïo. Trong 56 ca phaãu thuaät sa tröïc traøng<br /> kieåu tuùi, chuùng toâi phaân loaïi thöông toån X quang döïa<br /> theo phaân loaïi cuûa taùc giaû Marti nhö sau:<br /> -Loaïi I: Tuùi sa hình ngoùn tay hay thoaùt vò ñôn ñoäc<br /> qua vaùch tröïc traøng aâm ñaïo.<br /> -Loaïi II: Tuùi sa lôùn, giaõn vaùch tröïc traøng aâm ñaïo,<br /> nieâm maïc thaønh tröôùc tröïc traøng sa vaøo aâm ñaïo, tuùi<br /> cuøng Douglas haï thaáp, ñoâi khi coù keøm theo sa ruoät<br /> non vaøo tuùi cuøng.<br /> -Loaïi III: Sa tröïc traøng kieåu tuùi coù keøm theo loàng<br /> tröïc traøng oáng haäu moân hay sa tröïc traøng.<br /> Keát quaû X quang tröïc traøng hoaït ñoäng trong loâ<br /> beänh cuûa chuùng toâi laø Marti I coù 33 ca (59%), Marti<br /> II coù 8 ca (14%), Marti III coù 15 ca (27%). Trong 15<br /> ca thuoäc nhoùm Marti III, chuùng toâi coù 12 ca ngoaøi<br /> khaâu cô naâng haäu moân qua ngaõ tröïc traøng, chuùng<br /> toâi keát hôïp laøm phaãu thuaät Delorme, coøn 3 ca coøn<br /> laïi do trong thôøi gian ñaàu chuùng toâi chöa maïnh<br /> daïn thöïc hieän.<br /> <br />