Đánh giá kết quả phẫu thuật nội soi trên chấn thương bụng kín có vỡ bàng quang trong phúc mạc

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHẪU THUẬT NỘI SOI TRÊN CHẤN THƯƠNG <br /> BỤNG KÍN CÓ VỠ BÀNG QUANG TRONG PHÚC MẠC <br /> Nguyễn Xuân Toàn*, Ngô Xuân Thái**, Trần Ngọc Sinh**, Lê Việt Hùng*, Tô Quốc Hân** <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Đặt vấn đề: chấn thương mạnh vào vùng bụng gây vỡ bàng quang trong phúc mạc cũng thường gây vỡ <br /> các tạng khác trong ổ bụng kèm theo, làm lu mờ triệu chứng, dễ bỏ sót thương tổn. <br /> Mục tiêu: Đánh giá kết quả phẫu thuật nội soi ổ bụng trên chấn thương bụng kín có vỡ bàng quang trong <br /> phúc mạc. <br /> Đối tượng – Phương pháp nghiên cứu: trong giai đoạn từ 09/2011 đến 06/2013 tại bệnh viện Chợ Rẫy và <br /> nhân dân Gia Định, 33 bệnh nhân chấn thương bụng kín có vỡ bàng quang trong phúc mạc được phẫu thuật nội <br /> soi ổ bụng khâu bàng quang. Phương pháp: tiến cứu mô tả hàng loạt trường hợp. <br /> Kết quả: Có 26/33 TH vỡ bàng quang trong phúc mạc đơn thuần và 7/33 TH có vỡ bàng quang trong phúc <br /> mạc phối hợp vỡ tạng trong ổ bụng. Phẫu thuật nội soi ổ bụng chẩn đoán được 7/7 TH có thương tổn phối hợp <br /> với vỡ bàng quang trong phúc mạc và điều trị thành công 5/7 trường hợp, không có trường hợp nào tử vong. <br /> Kết luận: PTNS ổ bụng trên bệnh nhân chấn thương bụng kín có vỡ bàng quang trong phúc mạc có giá trị <br /> trong chẩn đoán và điều trị, giảm mở bụng không cần thiết. <br /> Từ khóa: vỡ bàng quang trong phúc mạc, chấn thương bụng kín, phẫu thuật nội soi ổ bụng <br /> <br /> ABSTRACT <br /> LAPAROSCOPIC IN BLUNT ABDOMINAL TRAUMA PATIENT WITH INTRAPERITONEAL <br /> BLADDER RUPTURES <br /> Nguyen Xuan Toan, Ngo Xuan Thai, Tran Ngoc Sinh, Le Viet Hung , To Quoc Han <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 1 – 2014: 45 ‐ 50 <br /> Background:  A  serious  abdominal  trauma  does  not  only  result  in  bladder  rupture  but  also  other  intra‐<br /> abdominal organs injuries. The symptoms are not clear and may be easily overlooked.  <br /> Objective:  To  evaluate  the  role  of  laparoscopic  in  blunt  abdominal  trauma  patient  with  intra‐peritoneal <br /> bladder rupture. <br /> Method:  We  performed  prospective  case‐series  study,  from  September  2011  to  June  2013  in  Cho  Ray <br /> hospital and Gia Dinh People’s hospital; upon 33 patients who had intra‐peritoneal bladder rupture secondary to <br /> blunt abdominal trauma. All patient were evaluated by laparoscopic. <br />  Results: 26 over 33 isolated intra‐peritoneal bladder rupture and 7 over 33 intra‐peritoneal bladder rupture <br /> combined with other abdominal organs injury. (Out of 33 intra‐peritoneal cases, 26 cases involved only bladder <br /> rupture while the other 7 cases also involved other abdominal organs injury). Laparoscopy diagnosed 7 over 7 <br /> cases with intra‐abdominal organs trauma and treated 5 over 7 cases, no mortal. <br /> Conclusion:  Laparoscopy  proved  to  be  useful  for  blunt  abdominal  trauma  patients  with  intra‐peritoneal <br /> bladder rupture as a diagnostic and therapeutic tool. By applying Laparoscopy with the appropriate amount of <br /> expertise; medical experts could avoid unnecessary laparotomies. <br /> Keywords: intra‐peritoneal bladder rupture, blunt abdominal trauma, laparoscopic <br /> * Bệnh viện Nhân dân Gia Định TPHCM  ** Đại học Y Dược TPHCM <br /> Tác giả liên lạc: Nguyễn Xuân Toàn  ĐT: 0914038922  Email: toanxn@gmail.com <br /> <br /> Niệu Khoa <br /> <br /> 45<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> <br /> Ổ  bụng  là  một  khoang  lớn  trong  cơ  thể  và <br /> chứa  nhiều  tạng  nhưng  lại  không  có  cấu  trúc <br /> xương che đỡ xung quanh nên vùng bụng rất dễ <br /> bị  tổn  thương  khi  có  chấn  thương.  Tổn  thương <br /> ruột,  gan,  lách,  tụy,  thận  là  những  tổn  thương <br /> hay  gặp  trong  chấn  thương  bụng  kín  (CTBK). <br /> Riêng bàng quang nằm dưới thấp hơn và được <br /> bao quanh bởi các xương chậu nên được bảo vệ <br /> tốt hơn đối với các chấn thương vùng bụng. Bên <br /> cạnh đó chấn thương mạnh vào vùng bụng gây <br /> vỡ bàng quang trong phúc mạc (VBQTPM) cũng <br /> thường  gây  ra  các  chấn  thương  khác  kèm  theo <br /> như vỡ tạng đặc (gan, lách) hay tạng rỗng (ruột <br /> non,  đại  tràng),  làm  lu  mờ  triệu  chứng  đường <br /> tiết  niệu,  dễ  bỏ  sót  thương  tổn.  Chấn  thương <br /> bàng  quang  trong  chấn  thương  bụng  kín  hiếm <br /> khi nào là chấn thương đơn thuần, 80% đến 94% <br /> bệnh nhân có chấn thương ngoài hệ niệu(4,5).  <br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu <br /> <br /> Việc áp dụng kỹ thuật mổ nội soi trong phẫu <br /> thuật chương trình ngày càng rộng rãi trong chỉ <br /> định  và  chọn  bệnh,  riêng  phẫu  thuật  nội  soi <br /> trong cấp cứu niệu vẫn còn nhiều hạn chế và dè <br /> dặt. Đối với chấn thương bụng, thái độ xử trí có <br /> nhiều thay đổi nhằm đạt được mục đích: giảm tỉ <br /> lệ mở bụng thám sát hay mở  bụng  không  điều <br /> trị,  can  thiệp  đúng  thời  điểm,  giảm  tỉ  lệ  bỏ  sót <br /> thương  tổn  trong  ổ  bụng.  Thỏa  mãn  mục  tiêu <br /> đó, phẫu thuật nội soi (PTNS) ổ bụng là phương <br /> pháp tốt không những trong chẩn đoán mà còn <br /> điều trị. <br /> Vì vậy câu hỏi đặt ra cho nghiên  cứu:  Khi <br /> bệnh  nhân  chấn  thương  bụng  kín  có  vỡ  bàng <br /> quang  trong  phúc  mạc  sẽ  được  chẩn  đoán  và <br /> điều trị ra sao? PTNS ổ bụng có vai trò như thế <br /> nào  trên  bệnh  nhân  chấn  thương  bụng  kín  có <br /> vỡ bàng quang trong phúc mạc? <br /> <br /> MỤC TIÊU <br /> Đánh giá kết quả phẫu thuật nội soi ổ bụng <br /> trong  chấn  thương  bụng  kín  có  vỡ  bàng  quang <br /> trong phúc mạc. <br /> <br /> 46<br /> <br /> Nghiên cứu được thiết kế theo: tiến cứu mô <br /> tả hàng loạt trường hợp.  <br /> Thực hiện từ tháng 9/2011 đến tháng 6/2013. <br /> <br />  Đối tượng nghiên cứu <br /> Đối tượng nghiên cứu <br /> Chúng  tôi  chọn  tất  cả  bệnh  nhân  chấn <br /> thương  bụng  kín  có  vỡ  bàng  quang  nhập  viện <br /> Chợ Rẫy và Nhân  dân  Gia  Định,  trong  khoảng <br /> thời  gian  nghiên  cứu,  có  đủ  tiêu  chuẩn  chọn <br /> bệnh. <br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh <br /> Bệnh  nhân  được  chẩn  đoán  VBQTPM  sau <br /> chấn  thương  bụng  kín:  được  xác  định  qua <br /> bệnh  cảnh  lâm  sàng,  khám  thực  thể,  siêu  âm, <br /> chọc  dò  ổ  bụng,  chụp  bàng  quang  cản  quang <br /> ngược  chiều  (cystography)  và/hoặc  chụp  cắt <br /> lớp  điện  toán  (Computerized  Tomography <br /> scan ‐ CT scan).  <br /> Bệnh nhân VBQTPM sau chấn thương bụng <br /> kín có kèm vỡ gan, lách, ruột, gãy khung chậu, <br /> chấn  thương  sọ  não,  gãy  các  xương  chi  nhưng <br /> sinh hiệu và tri giác ổn định. <br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ <br /> Bệnh nhân  bị  vỡ  bàng  quang  thể  đụng  dập <br /> (contusion) không mổ, vỡ/thủng bàng quang do <br /> vết  thương  thấu  bụng  như  dao,  súng  cọc  nhọn <br /> có vết thương thông với môi trường bên ngoài. <br /> Bệnh  nhân  có  tình  trạng  huyết  động  học <br /> không ổn định sau hồi sức tích cực ban đầu. <br /> Bệnh  nhân  mắc  các  bệnh  về  huyết  học  hay <br /> rối loạn đông máu – cầm máu.  <br /> Bệnh nhân có tiền căn phẫu thuật vùng bụng <br /> ‐ chậu trước đó. <br /> Bệnh  nhân  VBQTPM  nhưng  tri  giác  xấu <br /> (điểm Glassgow