Đánh giá kết quả phẫu thuật phục hồi chân rớt bằng hai gân

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> ÑAÙNH GIAÙ KEÁT QUAÛ PHAÃU THUAÄT PHUÏC HOÀI CHAÂN RÔÙT<br /> BAÈNG HAI GAÂN<br /> Hoaøng Thieän Quang*, Nguyeãn Kim Khoa*, Phaïm Vaên Sôn*, Phaïm Vaên Baéc*, Ñoã Thò Thanh Taâm*<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Ñaùnh giaù kieåm tra 55 chaân caát caàn ôû 53 beänh nhaân phong ñaõ ñöôïc moå söûa taïi beänh vieän Da lieãu TP<br /> Hoà Chí Minh töø naêm1990 ñeán naêm1996,vôùi phöông phaùp duøng gaân chaøy sau va øgaân gaáp chung caùc ngoùn<br /> chuyeån qua khoûang gian coát giöõa xöông chaøy vaø xöông maùc ñính leân gaân cô chaøy tröôùc, gaân cô duoãi rieâng<br /> ngoùn caùi vaø duoãi chung caùc ngoùn. Nhöõõng beänh nhaân naøy ñöôïc ñaùnh giaù tröôùc moå vaø sau moå (trung bình<br /> 32 thaùng sau moå). Ñaùnh giaù keát quaû baèng 4 tieâu chuaån: daùng ñi bình thöôøng, chuû ñoäng gaäp baøn chaân veà<br /> phía löng, goùc hoïat ñoäng baøn chaân treân 150 vaø chaân khoâng laät trong, chuùng toâi coù 42 tröôøng hôïp coù keát<br /> quaû toát vaø raát toát, 7 tröôøng hôïp keát quaû khoâng toát laém do gaân chuyeån bò giaõn, vaø 5 tröôøng hôïp keát quaû xaáu<br /> do khoâng trôû laïi taäp vaät lyù trò lieäu ngay sau khi moå.<br /> <br /> SUMMARY<br /> SURGICAL RECONSTRUCTION OF LEPROTIC FOOT-DROP WITH TWO TENDONS<br /> Hoang Thien Quang, Nguyen Kim Khoa, Pham Van Son, Pham Van Bac, Do Thi Thanh Tam<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 213 – 216<br /> <br /> We report the results of a retrospective study of 53 leprosy adult patients corresponding to 55 feet,<br /> operated at Dermatological Hospital of Ho Chi Minh city for correction foot drop between 1990 to 1996.<br /> The method used was interosseous transfer of the tibialis posterior to the tendon of tibialis anterior and<br /> the flexor digitorum longus to the tendons of extensor hallucis longus and the extensor digitorum longus.<br /> These patients were evaluated both preoperatively and postoperatively in final follow–up examination<br /> during an average 32 months. Of these 55 cases, the results were satisfactory in 42 cases (as judge by<br /> adequate restoration of heel - toe gait, active dorsiflexion, range of movement over 150, and without foot<br /> inversion). Under–tension was the reason for unsatisfactory results in 7 cases and inadequate postoperative physiotherapy was the reason for unsatisfactory results in 5 cases.<br /> <br /> ÑAÏI CÖÔNG<br /> ÔÛ beänh phong, thaàn kinh maùc chung (hoâng<br /> khoeo ngoaøi) laø moät trong boán thaàn kinh ngoaïi bieân<br /> thöôøng bò toån haïi nhaát, khi thaàn kinh maùc chung bò<br /> lieät nhoùm cô tröôùc ngoaøi caúng chaân maát chöùc naêng<br /> gaäp baøn chaân, chöùc naêng naøy giuùp chaân rôøi maët ñaát<br /> trong kyø ñung ñöa vaø sau ñoù gaäp chaân trong kyø ñaët<br /> goùt. Yeáu lieät nhoùm cô naøy laâu ngaøy baøn chaân seõ coù<br /> daïng chaân ngöïa vaø laät trong, phuïc hoài cöû ñoäng gaäp<br /> baøn chaân giuùp chaân ñi laïi bình thöôøng vaø cuõng laáy ñi<br /> löïc gaây bieán daïng. Vieäc duøng gaân chuyeån phuïc hoài<br /> baøn chaân bò lieät ñaõ ñem ñeán nhieàu höùa heïn cho baøn<br /> chaân bò lieät thaàn kinh. Tröôùc ñaây muoán söûa baøn chaân<br /> <br /> rôùt ngöôøi ta duøng kyõ thuaät ñoùng cöùng caùc khôùp, caùc<br /> khôùp coå chaân bò ñoùng cöùng baøn chaân khoâng coøn tính<br /> meàm maïi, thôøi gian naèm vieän giöõ ñinh baát ñoäng heát<br /> nhieàu thaùng. Naêm 1953, Carayon vaø ñoàng söï laàn ñaàu<br /> tieân baùo caùo vieäc duøng hai gaân chuyeån xuyeân qua<br /> maøng lieân coát phuïc hoài chaân leát.<br /> ÔÛ beänh phong, thaàn kinh maùc chung (hoâng<br /> khoeo ngoaøi) laø moät trong boán thaàn kinh ngoaïi bieân<br /> thöôøng bò toån haïi nhaát, khi thaàn kinh maùc chung bò<br /> lieät nhoùm cô tröôùc ngoaøi caúng chaân maát chöùc naêng<br /> gaäp baøn chaân, chöùc naêng naøy giuùp chaân rôøi maët ñaát<br /> trong kyø ñung ñöa vaø sau ñoù gaäp chaân trong kyø ñaët<br /> goùt. Yeáu lieät nhoùm cô naøy laâu ngaøy baøn chaân seõ coù<br /> daïng chaân ngöïa vaø laät trong, phuïc hoài cöû ñoäng gaäp<br /> <br /> * Beänh vieän Da Lieãu TP. HCM<br /> <br /> 213<br /> <br /> baøn chaân giuùp chaân ñi laïi bình thöôøng vaø cuõng laáy ñi<br /> löïc gaây bieán daïng. Vieäc duøng gaân chuyeån phuïc hoài<br /> baøn chaân bò lieät ñaõ ñem ñeán nhieàu höùa heïn cho baøn<br /> chaân bò lieät thaàn kinh. Tröôùc ñaây muoán söûa baøn chaân<br /> rôùt ngöôøi ta duøng kyõ thuaät ñoùng cöùng caùc khôùp, caùc<br /> khôùp coå chaân bò ñoùng cöùng baøn chaân khoâng coøn tính<br /> meàm maïi, thôøi gian naèm vieän giöõ ñinh baát ñoäng heát<br /> nhieàu thaùng. Naêm 1953, Carayon vaø ñoàng söï laàn ñaàu<br /> tieân baùo caùo vieäc duøng hai gaân chuyeån xuyeân qua<br /> maøng lieân coát phuïc hoài chaân leát.ÔÛ beänh phong, thaàn<br /> kinh maùc chung (hoâng khoeo ngoaøi) laø moät trong boán<br /> thaàn kinh ngoaïi bieân thöôøng bò toån haïi nhaát, khi thaàn<br /> kinh maùc chung bò lieät nhoùm cô tröôùc ngoaøi caúng<br /> chaân maát chöùc naêng gaäp baøn chaân, chöùc naêng naøy<br /> giuùp chaân rôøi maët ñaát trong kyø ñung ñöa vaø sau ñoù<br /> gaäp chaân trong kyø ñaët goùt. Yeáu lieät nhoùm cô naøy laâu<br /> ngaøy baøn chaân seõ coù daïng chaân ngöïa vaø laät trong,<br /> phuïc hoài cöû ñoäng gaäp baøn chaân giuùp chaân ñi laïi bình<br /> thöôøng vaø cuõng laáy ñi löïc gaây bieán daïng. Vieäc duøng<br /> gaân chuyeån phuïc hoài baøn chaân bò lieät ñaõ ñem ñeán<br /> nhieàu höùa heïn cho baøn chaân bò lieät thaàn kinh. Tröôùc<br /> ñaây muoán söûa baøn chaân rôùt ngöôøi ta duøng kyõ thuaät<br /> ñoùng cöùng caùc khôùp, caùc khôùp coå chaân bò ñoùng cöùng<br /> baøn chaân khoâng coøn tính meàm maïi, thôøi gian naèm<br /> vieän giöõ ñinh baát ñoäng heát nhieàu thaùng. Naêm 1953,<br /> Carayon vaø ñoàng söï laàn ñaàu tieân baùo caùo vieäc duøng<br /> hai gaân chuyeån xuyeân qua maøng lieân coát phuïc hoài<br /> chaân leát.<br /> Taïi beänh vieän Da Lieãu thaønh phoá Hoà Chí Minh töø<br /> naêm 1990 ñeán 1996 ñeå söûa chöùng chaân rôùt (chaân ruõ)<br /> chuùng toâi ñaõ duøng hai gaân cô chaøy sau vaø gaáp chung<br /> caùc ngoùn chuyeån ra tröôùc qua maøng lieân coát vaø ñính<br /> leân cô chaøy tröôùc theo nhö Carayon. Ñeå ñaùnh giaù keát<br /> quaû phaãu thuaät cuõng nhö xem xeùt veà chæ ñònh, caùc<br /> caùch tieán haønh, chuùng toâi nghieân cöùu laïi 55 chaân leát<br /> ñaõ ñöôïc phaãu thuaät theo phöông phaùp naøy.<br /> <br /> BEÄNH NHAÂN VAØ PHÖÔNG PHAÙP<br /> Chuùng toâi ñaõ thöïc hieän moå söûa chaân leát cho 55<br /> chaân treân 53 beänh nhaân, nhöõng beänh nhaân naøy coù<br /> tuoåi töø 14 ñeán 58 tuoåi, trong ñoù coù 45 nam vaø 8 nöõ.<br /> Taát caû laø beänh nhaân phong ñaõ ñöôïc ñieàu trò vôùi baøn<br /> chaân lieät treân moät naêm ñöôïc ñaùnh giaù tröôùc moå treân<br /> <br /> 214<br /> <br /> moät baûn<br /> ø chi tieát goàm teân tuoåi, phaùi, beân phaûi beân traùi,<br /> ngaøy baét ñaàu ñieàu trò, ngaøy baét ñaàu lieät, söùc maïnh caùc<br /> cô ôû caúng chaân, ghi nhaän caùc bieán daïng baøn chaân:<br /> suïp voøm gan chaân, traät khôùp ôû coå chaân, bieán daïng<br /> leäch ngoùn, veïo trong, veïo ngoaøi, co ruùt gaân Achille,<br /> cöùng khôùp, goùc ño thuï ñoäng, chöùc naêng coù theå thöïc<br /> hieän ñöôïc nhö gaäp chuû ñoäng baøn chaân vôùi coå chaân,<br /> taàm hoaït ñoäng chuû ñoäng baøn chaân.<br /> Beänh nhaân ñöôïc höôùng daãn caùch taäp maïnh vaø co<br /> cô chuaån bò chuyeån chæ ñöôïc choïn moå khi cô chuyeån<br /> maïnh hôn baäc 4 hoaëc 5 theo tieâu chuaån MRC<br /> (Medical Research Council).<br /> Kyõ thuaät<br /> Theo Carayon vaø ñoàng söï (1953): raïch doïc hình J<br /> daøi khoaûng 12cm treân vaø döôùi maét caù trong, caùch bôø<br /> maét caù 2 cm. Caét gaân chaøy sau vaø gaân gaáp caùc ngoùn<br /> daøi veà phía xa caøng toát. Raïch doïc phía tröôùc vaø ngoaøi<br /> moät ñöôøng daøi chöøng 12cm caùch gôø xöông chaøy 2cm,<br /> boùc taùch cô vaø keùo cô ra hai beân boäc loä maøng lieân coát.<br /> Môû maøng lieân coát, chuyeån gaân chaøy sau vaø gaáp chung<br /> caùc ngoùn ôû phía sau ñi qua giöõa hai xöông ra phía<br /> tröôùc. Trong tröôøng hôïp heïp khoaûng lieân coát, chuyeån<br /> nhöõng gaân naøy ñi voøng xöông chaøy. Gaân chaøy sau<br /> ñöôïc may ñính leân gaân chaøy tröôùc vôùi goùc gaäp löng<br /> goùc nhoû hôn hoaëc baèng 900. Gaân gaáp ngoùn daøi ñöôïc<br /> chuyeån cho gaân duoãi chung caùc ngoùn.<br /> Chaêm soùc haäu phaãu<br /> Boät ñöôïc thaùo 6 tuaàn sau phaãu thuaät, caét chæ vaø<br /> beänh nhaân ñöôïc höôùng daãn taäp vaät lyù trò lieäu veà cöû<br /> ñoäng hoaït ñoäng coå chaân. Tröôùc moå beänh nhaân ñaõ<br /> ñöôïc taäp taùch cô chuyeån. Sau khi caét boät beänh nhaân<br /> taäp laïi caùch co cô chuyeån<br /> â . Baøi taäp troïng löïc seõ ñöôïc<br /> baét ñaàu töø tuaàn leã thöù hai sau khi boû boät. Ñaây laø thôøi<br /> kyø quan troïng khi beänh nhaân tieán töø hoaït ñoäng co cô<br /> chuyeån khoâng troïng löïc daàn sang coù troïng löïc vaø hoïc<br /> laïi nhöõng böôùc ñi bình thöôøng. Söï taäp luyeän naøy ñöôïc<br /> tieáp tuïc cho ñeán khi beänh nhaân coù theå ñöùng vaø ñi<br /> baèng chaân cuûa mình.<br /> Ñaùnh giaù sau moå<br /> Beänh nhaân ñöôïc ñaùnh giaù sau moå 2 thaùng, 6<br /> thaùng vaø sau ñoù neáu coù theå.<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Vaø xeáp loaïi keát quaû sau moå theo caùc yeáu toá goùc<br /> gaäp (ADF) baøn chaân, taàm hoaït ñoäng chuû ñoân<br /> ï g, möùc<br /> ñoä veïo trong cuûa baøn chaân vaø daùng ñi:<br /> - Raát toát: Goùc gaäp ñaït (ADF) >10o, taàm hoaït ñoäng<br /> > 30o, chaân khoâng veïo trong, daùng ñi bình thöôøng.<br /> - Toát: Goùc gaäp ñaït 10o < ADF > 0o, taàm hoaït<br /> ñoäng > 15o, chaân khoâng veïo trong, daùng ñi bình<br /> thöôøng.<br /> - Trung bình: Goùc gaäp ñaït 0o< ADF > -10o, taàm<br /> hoaït ñoäng > 0o, chaân veïo trong nheï, daùng ñi coøn rôùt<br /> nheï.<br /> <br /> Raát toát<br /> <br /> Toát<br /> <br /> Trung<br /> Xaáu<br /> Toång<br /> bình<br /> < 5 naêm 18 (55%) 10 (24%) 4 (18%) 1 (3%) 33 (100%)<br /> > 5 naêm 9 (42,8%) 4 (19%) 4 (19%) 4 (19%) 21 (100%)<br /> <br /> Cramer’s V= 0.357 0.05<br /> <br /> Söùc maïnh cô maùc:<br /> - Cô maùc lieät hoaøn toaøn: 20 (36%)<br /> - Cô maùc coù söùc maïnh töø 1 ñeán 5: 35 (64%) trong<br /> ñoù 11 coù löïc cô ôû baäc 4, 5ø<br /> Raát toát<br /> <br /> Toát<br /> <br /> Trung<br /> Xaáu<br /> Toång<br /> bình<br /> Maát maùc 7 (35%) 7 (35%) 5 (25%)<br /> 1 (5%) 20 (100%)<br /> Coøn maùc 21 (60%) 7 (28%) 3 (8,5%) 4 (11,4%) 35 (100%)<br /> <br /> - Xaáu: Goùc gaäp ñaït –10o < ADF, khoâng hoaït ñoäng<br /> chuû ñoäng, chaân veïo trong, chaân rôùt.<br /> <br /> Cramer’s V= 0.532 5 naêm: 33 tröôøng hôïp<br /> - Lieät döôùi 5 naêm: 21 tröôøng hôïp.<br /> <br /> Sau moå<br /> 5<br /> 5<br /> 5<br /> <br /> Giaûm<br /> 7<br /> 7<br /> 17<br /> <br /> Goùc nghæ trung bình baøn chaân ñöôïc phaãu thuaät ôû<br /> 11o döôùi möùc trung tính.<br /> <br /> BAØN LUAÄN<br /> <br /> Keát quaû moå:<br /> N<br /> 28<br /> 14<br /> 8<br /> 5<br /> 55<br /> <br /> Tröôùc moå<br /> 12<br /> 12<br /> 12<br /> <br /> Goùc hoaït ñoäng chuû ñoäng sau moå trung bình laø 30o.<br /> <br /> Theå T: 7; BT:13; BB: 16; BL: 17.<br /> Keát quaû moå<br /> Raát toát<br /> Toát<br /> Trung bình<br /> Keùm<br /> Toång coäng<br /> <br /> Goùt veïo trong<br /> Baøn veïo trong<br /> Baøn veïo trong khi ñi<br /> <br /> Cho tôùi hieän nay chuyeån gaân chaøy sau ñeå söûa<br /> chaân leát ôû beänh phong laø kyõ thuaät ñöôïc choïn ñaàu<br /> tieân(3,4,5,6,7,8,9). Coù taùc giaû keát hôïp chuyeån gaân vôùi ñoùng<br /> cöùng caùc khôùp vaø neâm caùc xöông sau goùt ñeå laøm cho<br /> baøn chaân vöõng. Carayon vaø caùc ñoàng söï chuyeån gaân<br /> chaøy sau cuøng keát hôïp vôùi gaân gaáp daøi caùc ngoùn<br /> xuyeân qua maøng lieân coát vaø ñaït ñöôïc keát quaû raát khaû<br /> quan vôùi 12 tröôøng hôïp coù keát quaû raát toát vaø toát treân<br /> 14 baøn chaân ñöôïc moå.<br /> Keát quaû 42 chaân ñöôïc moå ñaït raát vaø toát trong 55<br /> tröôøng hôïp laø khaû quan, tuy keùm hôn keát quaû cuûa<br /> Carayon baùo caùo, nhöng chuùng toâi vaãn chöa bieát ñöôïc<br /> tieâu chuaån ñaùnh giaù cuûa taùc giaû.<br /> Trong 55 tröôøng hôïp chaân rôùt do beänh phong, coù<br /> 20 chaân lieät cô maùc hoaøn toaøn vaø 35 tröôøng hôïp<br /> khoâng lieät hoaëc lieät khoâng hoaøn toaøn. Keát quaû cuûa<br /> phaãu thuaät trong tröôøng hôïp cô maùc coøn hoïat ñoäng<br /> toát hôn keát quaû ôû lieät maùc hoaøn toaøn.<br /> Coù 11 tröôøng hôïp cô maùc coù löïc ôû baäc 4-5, trong<br /> <br /> 215<br /> <br /> tröôøng hôïp naøy Srinivasan duøng gaân cô maùc laøm gaân<br /> chuyeån beänh nhaân seõ khoâng caàn phaûi taäp sau moå, tuy<br /> nhieân taàm hoaït ñoäng seõ khoâng lôùn vaø söùc maïnh cô<br /> khoâng baèng gaân cô chaøy sau.<br /> Sau phaãu thuaät nhoùm ñöôïc moå coù goùc nghæ baøn<br /> chaân ñaït ôû möùc 11o döôùi möùc trung tính. Khi moät<br /> baøn chaân ñaït goùc nghæ ôû treân möùc trung tính thì duø<br /> gaân cô chuyeån khoâng hoaït ñoäng vaãn coøn taùc duïng<br /> khoùa gaân vaø beänh nhaân seõ maát ñi daùng chaân leát.<br /> Muoán chaân ñaït goùc nghæ treân möùc trung tính nhieàu<br /> taùc giaû (Hall, Bourrel, Brandsma) khuyeân khi ñính<br /> gaân neân giöõ chaân gaäp veà phía löng treân möùc trung<br /> tính 15-20o hoaëc hôn nöõa vaø luoân luoân phaûi daõn daøi<br /> gaân Achille, thöôøng trong naêm ñaàu sau moå chaân seõ<br /> maát khoaûng 10-5o (Hall, Richard).<br /> Goùc hoaït ñoäng chuû ñoäng sau moå trung bình laø<br /> o<br /> 30 , toát hôn goùc hoaït ñoäng cuûa phaãu thuaät chuyeån<br /> moät gaân (ôû möùc 15-18o) cuûa caùc taùc giaû Hall 1977,<br /> Malaviya 1981 vaø Richard 1989.<br /> Tröôùc moå coù 22 tröôøng hôïp veïo trong chöùc naêng,<br /> sau moå chæ coøn 5 tröôøng hôïp. Ñaây laø keát quaû ôû khoaûng<br /> ba naêm sau moå.<br /> Trong 8 baøn chaân keát quaû chæ ñaït trung bình, coù<br /> baûy baøn chaân coù goùc gaäp ôû döôùi möùc trung tính (-10 0o), coù theå do keùo cô chuyeån khoâng ñuû vì trong nhoùm<br /> naøy chuùng toâi chæ keùo giöõ baøn chaân gaäp ôû möùc trung<br /> tính vaø thöôøng khoâng caét giaõn gaân Achille. Vaø cuõng<br /> trong nhoùm naøy coù 5 chaân vaãn coøn veïo trong chöùc<br /> naêng sau moå.<br /> Trong 5 tröôøng hôïp bò thaát baïi, caû naêm beänh<br /> nhaân ñeàu veà nhaø tröôùc khi caét boät vaø khoâng trôûû laïi taäp<br /> sau moå. Caùc gaân chuyeån laø gaân cuûa nhoùm cô ñoâi<br /> khaùng vôùi cô bò lieät neân sau moå caàn taäp chuyeân bieät<br /> vaø laâu daøi ñeå coù theå ñaït ñöôïc cöû ñoäng gaäp chuû ñoäng<br /> baøn chaân. Hai beänh nhaân trong nhoùm thaát baïi naøy<br /> ñöôïc moå laïi, khi môû ra thaáy choã noái gaân chuyeån bò<br /> loûng ra vaø gaân chuyeån dính vaøo xöông. Dính coù theå<br /> do khoâng taäp neân gaân chuyeån khoâng di chuyeån, laâu<br /> ngaøy dính vaøo xöông, tuy nhieân dính cuõng coù theå do<br /> khe giöõa hai xöông chaøy vaø xöông maùc bò heïp hoaëc do<br /> <br /> 216<br /> <br /> cöûa soå môû khoâng ñuû roäng. Bourrel vaø caùc taùc giaû<br /> khaùc(1,8) nhaán maïnh vieäc môû maøng lieân coátâ phaûi roäng<br /> vaø daøi ñeå phaàn buïng cô coù theå thoøø ra vaø ñôn vò gaân cô<br /> chuyeån thaønh moät ñöôøng thaún<br /> ê g töø goác cô cho ñeán<br /> choã baùm môùi.<br /> <br /> KEÁT LUAÄN<br /> Qua ñaùnh giaù loaït moå chaân leát, chuùng toâi nhaän<br /> thaáy kyõ thuaät do Carayon ñeà xöôùng coù nhieàu öu ñieåm<br /> trong moå söûa chaân leát do beänh phong, nhaát laø khi<br /> beänh nhaân ñöôïc choïn löïa kyõ. Vaät lí trò lieäu giöõ vai troø<br /> raát quan troïng trong söï thaønh coâng cuûa vieäc moå söûa<br /> chaân leát. Ñeå keát quaû ñöôïc toát hôn caùc chi tieát kyõ thuaät<br /> caàn ñöôïc chuaån hoùa laïi nhö: môû cöûa soå maøng lieân<br /> coát, goùc chaân ngay sau khi ñính gaân, daõn gaân Achille.<br /> <br /> TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> 5.<br /> 6.<br /> 7.<br /> <br /> 8.<br /> 9.<br /> <br /> 10.<br /> <br /> 11.<br /> 12.<br /> 13.<br /> <br /> Weber MW Van Soest A, Neff G, Chiang T and Pfau<br /> R. Results of surgical procedure for the correction of<br /> the foot drop and lagophthamos due to leprosy,<br /> Leprosy Rev 1992; 62:255-262.<br /> Williams P.F. Restoration of muscle balance of the<br /> foot by transfer of the tibialis posterior The journal of<br /> bone and joint surgery 1976, p.217.<br /> Bourrel P. Place de la chirurgie dans la preùvention et<br /> le traitement des infirmiteùs leùpreuses. Preùcis de<br /> leùprologie 1999, p.272-273.<br /> Carayon A, Bourrel P, Languillon J. Chirurgie de la<br /> leøpre, Masson et Cie 1966, p.158-165.<br /> Fritchi E.P. Surgical reconstruction and rehabilitation<br /> in leprosy. New Delhi 1984, p.166-176.<br /> Hall G. A review of drop foot corrective surgery. Lepr<br /> Rev(1977); v48: p.188-199.<br /> MacDdonald M.R.C, Brandsma J.W, Warren A.G,<br /> Cross H, Schwarz R.J, Solomon S, Kazen R, Gravem<br /> P.E, Shrinivasan H. Complications and management<br /> of the neurologically impaired foot. Lepr Rev 72, 2001,<br /> p.263-275.<br /> Pritchett J.P, Porembski M.A. Foot Drop. Medecine<br /> Journal, Nov.2001,Volume2, Number 11.<br /> Richard B.M. Interosseous transfer of tibialis<br /> posterior for common peroneal nerve palsy. J Bone<br /> Joint Sug/Br 1989:71B:834-7.<br /> Rodiguez R.P. The Bridle procedure in the treatment<br /> of paralysis of the foot. Foot & Ankle / Vol.13, No.2/<br /> Feb.<br /> Selvapandian A.J. Surgical correction of foot drop.<br /> Surgical rehabilitation in leprosy, p.330-341.<br /> Srinivasan H, Palande D.D. Essential Surgery in<br /> Leprosy. WHO 1997, p.68-78.<br /> Warren G, Nade S. The care of neuropathic limbs.<br /> Pathenon Publishing 1999, p.138.<br /> <br />